Bài tham khảo số 2
Thạch Lam là một cây bút tiêu biểu của văn học Việt Nam. Ông nổi tiếng với rất nhiều tác phẩm viết về cuộc sống đời thường bình dị mà giàu giá trị nhân văn. Một trong số đó không thể không kể đến "Dưới bóng hoàng lan". Thanh - nhân vật chính của truyện ngắn, chính là người thể hiện được rõ nét nhất phong cách, tư tưởng của nhà văn. Qua đó, người đọc có thể thấy được tình yêu quê hương, tình cảm gia đình và tình yêu đôi lứa mà Thạch Lam muốn truyền tải.
Tác phẩm kể lại chuyến về thăm nhà của Thanh sau một khoảng thời gian xa quê. Mất cha mẹ từ nhỏ, bà chính là người đã chăm sóc, nuôi dạy anh khôn lớn. Tuy tuổi thơ khó khăn nhưng anh vẫn được hạnh phúc, đầy đủ trong vòng tay của bà. Phải đi xa làm việc nên mỗi lần về nhà, Thanh luôn cảm nhận được sự thư thái, thoải mái. Dựa vào hoàn cảnh đó, Thạch Lam đã làm rõ hơn những thứ tình cảm đời thường qua diễn biến tâm trạng của Thanh.
Đầu tiên, có thể thấy Thanh là một người rất yêu quê hương. Không gian quen thuộc hiện lên trong mắt của người con xa xứ vừa đẹp đẽ, vừa nên thơ. Nào là con đường lát gạch Bát Tràng rêu phủ, bức tường hoa, nào là ngôi nhà cũ vẫn y chang như ngày xưa cùng sự tĩnh mịch, yên ả, tươi mát. Tất cả đều khiến Thanh xúc động, bồi hồi. Nó tạo cho nhân vật cảm giác thư thái, bình yên khi được trở về. Điều đó được minh chứng bởi những chi tiết "Thanh thấy tâm hồn nhẹ nhõm, tươi mát như vừa tắm ở suối" hay việc anh coi căn nhà như "một nơi mát mẻ và sung sướng để chàng thường về nghỉ sau việc làm". Từng cung bậc cảm xúc được Thanh thể hiện đã giúp người đọc thấy rõ tình yêu và nỗi nhớ sâu sắc dành cho quê hương. Từ đó, khơi gợi sự đồng cảm trong lòng mỗi người con xa quê.
Nhân vật Thanh còn là một người coi trọng tình cảm gia đình. Lớn lên trong vòng tay của bà, anh vừa biết ơn, vừa thương yêu người bà hiền từ. Ngay khi vừa trở về, phải nghẹn ngào mãi anh mới gọi "Bà ơi". Đó là sự xúc động bị dồn nén suốt bao tháng ngày, nay đã được bật ra thành tiếng. Trong mắt Thanh, người bà vẫn luôn hiền từ, ấm áp, chăm lo cho cháu từ bữa ăn đến giấc ngủ. Bóng lưng bà gầy còng nhưng lại tạo cảm giác che chở, bao bọc đứa cháu nay đã lớn khôn. Xen lẫn trong sự xúc động trước tình cảm và sự săn sóc bà dành cho mình, Thanh còn nghẹn ngào khi nghĩ đến việc bà ở một mình nơi đây. Hai bà cháu vốn quấn quýt nhau, nay cháu đi làm xa, bà lại lẻ bóng bên căn nhà vắng vẻ. Điều này khiến cho Thanh không khỏi xót xa. Qua đó, độc giả cũng thấy được sự hiếu thuận của đứa cháu cũng như tình cảm gia đình sâu sắc, gắn bó.
Không chỉ vậy, nhân vật Thanh còn được khắc họa qua câu chuyện tình cảm nhẹ nhàng, trong sáng với cô hàng xóm. Anh kiên quyết giữ Nga lại ăn cơm, thậm chí còn rất vui vẻ khi có cô dùng bữa cùng hai bà cháu. Anh chăm chú quan sát cô mọi lúc, từ khi làm bếp đến tận lúc ra vườn đi dạo. Hai người thi thoảng lại trao nhau ánh mắt, tuy chỉ lướt qua nhưng lại đầy âu yếm. Trong khoảng thời gian ngắn ngủi bên nhau, Thanh đã thể hiện được sự tinh tế, dịu dàng của mình. Anh kéo cành hoàng lan xuống cho Nga lựa hoa, không ngần ngại mà nắm lấy tay cô. Trước khi lên đường, anh vẫn nhờ người gửi lời đến Nga, mường tượng về người con gái dịu dàng chờ đợi, mong nhớ mình. Tiếng yêu chưa được cất lên nhưng sự tình tứ cùng hương hoa đã lan tỏa khắp không gian. Nó hiện hữu trong lòng đôi trai gái, mang đến những cảm giác dịu ngọt, vấn vương.
Nhìn chung, nhân vật Thanh được miêu tả chủ yếu qua hành động và diễn biến tâm trạng. Anh hiện lên là một người con xa xứ mang trong mình nỗi nhớ, tình yêu sâu đậm với quê hương. Tình cảm ấy còn gắn với người bà thân yêu, với người con gái hàng xóm dịu hiền, trong sáng. Không cần trải qua biến cố hay phút giây cao trào nào, nhân vật cứ tự nhiên, nhẹ nhàng mà đi vào trong lòng độc giả. Từ đó, người đọc cũng càng thêm đồng cảm, thấu hiểu với những thay đổi trong tâm trạng của Thanh. Qua nhân vật Thanh, ta cũng thấy được thông điệp quý giá, sâu sắc mà Thạch Lam muốn truyền tải về sự gắn bó với quê hương, tình thương trong gia đình và tình yêu đôi lứa ngọt ngào.
"Dưới bóng hoàng lan" là một tác phẩm rất nhẹ nhàng, giản dị mang đến bao giá trị tốt đẹp. Truyện có lối kể đan xen giữa quá khứ - hiện tại. Nó như kéo người đọc về những năm tháng tuổi thơ với ngôi nhà cũ, khu vườn tươi tốt và người bà hiền từ, từ đó gợi lên nỗi nhớ quê hương trong lòng những đứa con xa xứ. Qua đấy, ta cũng thấy rõ hơn tài năng cùng sự tinh tế trong tâm hồn nghệ sĩ Thạch Lam.
