Nhà thờ Chợ Quán
Lịch sử của Giáo xứ Chợ Quán gắn liền với quá trình mở mang lãnh thổ của Nhà Nguyễn về phương Nam. Vào cuối thế kỷ 17 và đầu thế kỷ 18, nhiều giáo dân, đặc biệt là từ miền Trung Việt Nam, những người muốn lập nghiệp mới ở miền Nam hoặc tránh chiến tranh, xung đột và nạn đói, đã di cư đến vùng đất này và tụ họp lại thành một làng có tên là Xóm Bột. Tại làng, họ mở chợ với nhiều gian hàng với mục đích phục vụ đời sống sinh hoạt của cư dân địa phương. Chợ có tên là Chợ Quán, sau này dùng để gọi các khu phố xung quanh.
Giáo xứ Chợ Quán chính thức được thành lập năm 1722. Thời điểm đó, nhiều linh mục đã đến đây để chăn dắt các tín hữu cơ đốc, từ dòng Phanxico đến các nhà truyền giáo Việt Nam. Cho đến năm 1725, giáo xứ có khoảng 300 giáo dân . Các nhà truyền giáo đã phải đối mặt với nhiều khó khăn khi truyền đạo do những mâu thuẫn xã hội và chính sách chống Thiên Chúa giáo của chính quyền lúc bấy giờ.
Nhà nguyện đầu tiên của Giáo xứ Chợ Quán được xây dựng năm 1674 nhưng mãi đến năm 1723, linh mục Dòng Tên Emmanuel Quitaon đến giảng đạo và chuyển nhà nguyện thành nhà thờ cho giáo dân. Sau đó, do thiên tai và sự tàn phá của con người, Nhà thờ Chợ Quán đã nhiều lần bị phá bỏ và xây dựng lại vào các năm 1727, 1733, 1793, 1862 và 1882.
Năm 1882 linh mục Nicola Hamm bắt đầu xây dựng một nhà thờ mới. Công trình này kéo dài 14 năm, trải qua 6 đời linh mục và được hoàn thành năm 1896. Nhà thờ mới được khánh thành ngày 4 tháng Giêng âm lịch năm Bính Thân (1896). Đây cũng là công trình xây dựng nhà thờ cuối cùng mà chúng ta có thể nhìn thấy bây giờ. Để ghi nhớ công lao đóng góp xây dựng nhà thờ, sau khi qua đời, linh mục Nicola Hamm được an táng tại Nhà thờ Chợ Quán, bên cạnh bàn thờ Đức Mẹ.
Với tổng diện tích 16.922m2 , công trình Giáo xứ Chợ Quán không chỉ bao gồm nhà thờ mà còn có nhiều công trình liên quan như trường tiểu học công lập, nhà tình thương, sân vườn nhiều cây xanh. Hiện nay Nhà thờ Chợ Quán có phòng khám từ thiện do Hội Chữ thập đỏ Quận 5 quản lý. Ngoài ra, nơi đây còn có nơi sinh hoạt cộng đồng của người dân xung quanh như chạy bộ, tập thể dục buổi sáng hay tận hưởng không khí trong lành ở công viên trước nhà thờ. Công trình nhà thờ gồm có gian giữa, gác chuông, nhà giáo lý 12 gian, phòng họp, phòng hài cốt và phòng đọc sách. Tất cả đều được bố trí hài hòa, đẹp mắt mang lại cảm giác thư thái, dễ chịu cho các giáo dân cũng như du khách.
Điều đáng chú ý nhất bên ngoài nhà thờ chắc chắn là tháp chuông, có thể dễ dàng nhìn thấy từ xa. Tháp chuông Nhà thờ Chợ Quán khá khác biệt so với các tháp chuông khác trong công trình Công giáo. Nó gồm ba tầng, từ thấp đến cao là tầng kéo chuông, tầng gác chuông và tầng trên cùng. Trong tháp có 5 quả chuông, 2 quả chuông dùng cho ngày thường, 2 quả chuông dùng trong những dịp quan trọng và 1 quả chuông dùng trong tang lễ. Chỉ vào những ngày lễ đặc biệt, cả năm tiếng chuông mới cùng nhau rung lên. Một điều thú vị khác về những chiếc chuông là 5 chiếc chuông được vận chuyển từ Pháp sang bằng đường biển và di chuyển đến tháp với sự giúp đỡ của 5 con voi. Trải qua lịch sử hơn 100 năm của công trình này, tháp chuông đã được sửa chữa ba lần.
Màu sắc bên trong Nhà thờ Chợ Quán là sự kết hợp giữa màu trắng của vòm trần , màu vàng tươi của cột và màu nâu của đồ nội thất. Cửa sổ nhà thờ không phải là cửa sổ kính màu sặc sỡ có thể thấy ở hầu hết các nhà thờ Công giáo ở khu vực lân cận. Hai bên nhà thờ là những ô cửa kính với những ô trụ ngang giúp lấy ánh sáng tự nhiên vào bên trong nhiều nhất. Tất cả các chi tiết kết hợp hài hòa tạo nên vẻ đẹp trang nghiêm, lung linh.
