Tục ra gà - Một nét văn hóa ở Chu Hóa

Tục ra gà là tập tục ở xã Chu Hóa, Lâm Thao, Phú Thọ. Đây là tập tục đã có từ thời phong kiến, được thực hiện vào Tết âm lịch hằng năm dành cho những bé trai sẽ được sinh ra trong năm đó. Sau khi hoà bình lập lại, tục ra gà bị quên lãng. Nhưng từ khoảng 20 năm trở về đây thì tập tục này đã dần được hồi sinh và lại trở thành một trong những tập tục đặc trưng của con người ở Phú Thọ mỗi đầu năm mới.

Tục ra gà được làng Thượng và làng Hạ duy trì và bảo tồn, được thực hiện vào mùng 5 Tết. Gia đình nào có con trai (gọi là Đinh) sẽ chọn một con gà trống tầm 3-4kg (không được chọn gà trống thiến) đem nhốt vào lồng rồi cho ặn ngày 3 bữa với cơm nóng trộn cám loại 1. Đến đúng mùng 5 Tết, gia chủ sẽ bắt gà ra và mổ, thổi xôi rồi làm lễ gánh ra đình làng. Lễ cúng tại đình bắt đầu từ 1 giờ sáng, một cụ già hoặc một người lớn tuổi nhất trong mỗi gia đình sẽ đứng ra làm các bước cúng lễ. Lễ được cúng xong thì vừa vặn lúc trời sáng, lúc bấy giờ, mọi người sẽ tổ chức thi xem con gà của nhà nào đẹp mắt và to chắc nhất. Bởi người dân ở đây tin rằng con gà cúng càng khoẻ mạnh, to chắc thì bé trai khi được sinh ra sẽ có sức khoẻ càng dẻo dai. Cuối cùng, dân làng cùng nhau tụ tập lại hưởng lộc ngay tại đình.

Ngày nay, không chỉ người ở hai làng Thượng và làng Hạ mới được tổ chức lễ ra gà, mà ngay cả người ở nơi khác, bất kì đâu trên đất nước đều có thể làm lễ này để đón chào thành viên mới chào đời.

Tục ra gà ở Phú Thọ mang đậm tính tín ngưỡng thờ Phật tại đình làng của người Việt Cổ. Bằng cách thực hiện tập tục này, dường như con người lúc vừa được sinh ra đã gắn liền với truyền thống, phong tục của dân tộc, của quê hương. Đây không chỉ là một nét đẹp truyền thống của một làng quê mà còn là một trong những tập tục đậm bản sắc của một vùng cần được bảo tồn và duy trì.