Tục ngủ thăm của người Thái, Mông, Dao, Mường
Đồng bào thuộc các dân tộc thiểu số ở Thanh Hoá như Thái, Mông, Dao Mường có một phong tục rất đặc trưng và thú vị là tục ngủ thăm, nhằm để cưới được vợ. Lệ này cho phép các chàng trai đến "ngủ thăm" nhà cô gái mà họ ưng ý.
Các cô gái khi đã đến tuổi trưởng thành, tối đến sẽ đốt một ngọn đèn trong buồng mình, thả màn sớm, nằm đợi chàng trai ưng ý mình đến "ngủ thăm". Nếu đèn trong buồng cô gái còn sáng, nghĩa là chưa có ai đến "ngủ thăm", chàng trai có thể vào. Tuy nhiên, chàng trai phải tự cạy cửa vào chứ không ai trong nhà cô gái mở cửa cho. Khi vào buồng cô gái, hai người sẽ nằm cạnh nhau theo kiểu "chung chăn, chung gối". Nhưng đặc biệt là, hai người sẽ không được động chạm vào nhau, chỉ nằm cạnh và trò chuyện với nhau. Sau 5-6 lần chàng trai đến "ngủ thăm", cô gái có quyền quyết định xem chàng trai có được phép đến "ngủ thật" hay không.
Khi đã quyết định cùng "ngủ thật", chàng trai và cô gái phải thưa chuyện với hai bên gia đình để họ xem coi hai người có hợp tuổi không. Nếu hợp thì thời gian "ngủ thật" bắt đầu. Đó cũng là lúc chàng trai phải đến làm công cho nhà cô gái. Sáng đi làm, tối về ngủ chung với cô gái mình thương. Trong quãng thời gian "ngủ thật", chàng trai không được về nhà cha mẹ đẻ, nếu muốn về thì phải được sự cho phép của gia đình cô gái. Nếu sau thời gian "ngủ thật", cô gái cảm thấy không còn tình cảm với chàng trai, cô sẽ gói ghém quần áo của chàng trai cho vào địu cùng một gói cơm nắm và bảo:"Anh cứ về thôi!". Điều đó có nghĩa là chàng trai đã không lọt vào mắt xanh của cô gái.
Để được qua ngủ thăm ở bên nhà gái, người con trai phải được gia đình nhà gái chấp thuận, nếu như nhà gái chê người con trai thì sẽ khuyên bảo con gái mình không được cưới. Nếu cô gái vẫn nhất quyết một mực đòi cưới, thì gia đình nhà gái vẫn phải miễn cưỡng chấp nhận.
