Tục ngủ duông của người Cơ tu
Ở người Cơ Tu còn tồn tại một phong tục mà chỉ ở dân tộc này mới có, đó là tục ngủ duông (lướt zướng). Tục ngủ duông là một thông điệp gửi gắm những mối tình trai gái Cơ Tu nên vợ nên chồng để hôm nay nó vẫn còn trường tồn mãi với thời gian.
Nhà ngủ duông được làm ở nương rẫy hoặc ở bìa rừng, gọi là nhà nhưng thực chất đây là một chòi được làm bằng các vật liệu tạm bằng cây lá. Sự tồn tại của ngôi nhà này cả làng đều biết và được người Cơ Tu gọi là nhà ngủ duông.
Tuỳ ở mỗi đôi nam nữ Cơ Tu mà ngủ duông có thể kéo dài từ 3 đến 5 đêm hoặc hơn thế nữa để họ tự do tìm hiểu mà không phải lén lút, thầm kín... Trước khi cưới được người mà mình thực sự ưng ý, không thiếu những người con trai và thậm chí là con gái đã từng ngủ duông với không ít người.
Tuy đôi nam nữ có quyền tự do tìm hiểu nhưng luật tục Cơ tu cũng quy định rất rõ và rất nghiêm khắc xử lý những trường hợp quan hệ tình dục bừa bãi hoặc có thai trước khi cưới. Nếu trường hợp này xảy ra, tuỳ ở mức độ vi phạm, thường thì chàng trai bị phạt rất nặng, làng bắt người con trai đó phải giết heo có khi là trâu, bò mang từng phần đến từng gia đình trong làng để tự thú tội và chia cho cả làng cùng ăn. Đôi khi phải đền bù cho nhà gái nào là ché, chiêng, đồ trang sức quý... hoặc phải chịu nợ truyền kiếp từ đời này sang đời khác và đôi khi bị cộng đồng ruồng bỏ không ai tiếp xúc. Còn đối với cô gái mang thai trước khi cưới sẽ bị đuổi ra khỏi bản làng, phải sống trong rừng sâu và không được giao tiếp hay tiếp xúc với ai. Hình phạt nặng nề này đã có từ xa xưa, nó đã ăn sâu vào tiềm thức của mỗi người Cơ Tu. Vì thế, nam nữ Cơ Tu mỗi khi thực hiện tục ngủ duông đều biết giữ chừng mực, tôn trọng lẫn nhau, giữ vững giá trị của bản thân và tuân theo những giá trị đạo đức của dân tộc mình.
