Phá Tam Giang ngày rày đã cạn
(Ca dao)

1.
Chiếc trực thăng bay là mặt nước
Như cơn mộng nhanh
Phá Tam Giang, phá Tam Giang
Bờ bãi hỗn mang, dòng bát ngát
Cát hôn mê, nước miệt mài trôi
Ngó xuống cảm thương người lỡ bước
Trời nước mông mênh, thân nhỏ nhoi
Phá Tam Giang, phá Tam Giang
Nhớ câu ca dao sầu vạn cổ
Chiều dòn tan, nắng đọng nứt ran ran
Trời thơm nước, thơm cây, thơm xác rạ
Thơm cả thiết tha đời
Rào rào trận gió nhám mặt mũi
Rào rào trận buồn ngây chân tay

Ta ngó thấy ghe thuyền quần tụ
Từng đoàn như trẻ nhỏ ghê ma
Ta ngó thấy thuỳ dương gãy rủ
Từng cây như nỗi bất an già
Ta ngó thấy rào chà cản nước
Từng hàng như nỗ lực lao đao
Ta ngó thấy nhà cửa trốc nóc
Từng ngôi như mặt đất đang gào
Vì sao ngươi tới đây?
Hỡi gã cộng quân sốt rét, đói
Xích lời nguyền sinh Bắc, tử Nam
Vì sao ta tới đây?
Lòng xót xa, thân xác mỏi mòn
Dưới mắt người làm tên lính nguỵ

Ví dầu ngươi bắn rụng ta
Như tiếng hét
Xé hư không bặt im
Chuyện cũng thành vô ích
Ví dầu ngươi gục
Vì bom đạn bất dung
Thi thể chẳng ai thâu
Nào có chi đáng kể
Nghĩ cho cùng, nghĩ cho cùng
Ví dầu các việc ngươi làm, các việc ta làm
Có cùng gom góp lại
Mặt đất này đổi khác được bao nhiêu?
Ngươi há chẳng thấy sao
Phá Tam Giang, phá Tam Giang ngày rày đâu đã cạn?

Ta phá lên cười, ta phá lên cười
Khi tưởng tượng ngươi cùng ta gặp gỡ
Ở cõi âm nào ngươi vốn không tin
Hỏi nhau chơi thoả chút tính bông đùa:
Ngươi cùng ta ai thật sự hy sinh
Cho tổ quốc Việt Nam - một tổ quốc...?
Các việc ngươi làm
Ngươi tưởng chừng ghê gớm lắm
Các việc ta làm
Ta xét thấy chẳng ra chi
Nên ngươi hăng điên, còn ta ảm đạm
Khi cùng làm những việc như nhau

Ta tự hỏi vì sao
(Còn ngươi, có bao giờ ngươi tự hỏi?)
Và ta tự trả lời
(Có bao giờ ngươi tự trả lời?)
Chúng ta khác nào cánh quạt phi cơ
Phải quạt, phải quạt
Chỉ vì nó phải quạt
Ta thương ta yếu hèn
Ta thương ngươi khờ khạo
Nên cả hai cùng cam phận quay cuồng
Nên cả hai cùng mắc đường Lịch Sử
Cùng mê sa một con đĩ thập thành

Chiều trên phá Tam Giang rộn ràng tiếng chiến trận
Chiều trên phá Tam Giang im lìm âm cảm thông.

2.
Chiều trên phá Tam Giang
Anh sực nhớ em
Nhớ bất tận

Giờ này thương xá sắp đóng cửa
Người lao công quét dọn hành lang
Những tủ kính tối om
Giờ này thành phố chợt bùng lên
Để rồi tắt nghỉ sớm
(Sài Gòn nới rộng giờ giới nghiêm
Sài Gòn không còn buổi tối nữa)
Giờ này có thể trời đang nắng
Em rời thư viện đi rong chơi
Dưới đôi vòm cây ủ yên tĩnh
Viền dòng trời ngọc thạch len trôi

Nghĩ tới ngày thi tương lai thúc hối
Căn phòng cao ốc vàng võ ánh đèn
Quyển sách mở sâu đêm
Nghĩ tới người mẹ đăm chiêu, đứa em quái quỷ
Nghĩ tới đủ thứ chuyện tầm thường
Mà cô gái nào cũng nghĩ tới
Rồi nghĩ tới anh, nghĩ tới anh
Một cách tự nhiên và khốn khổ
Giờ này có thể trời đang mưa
Em đi nép hàng hiên sướt mướt
Nhìn bong bóng nước chạy trên hè
Như những đoá hoa nở gấp rút
Rồi có thể em vào một quán nước quen
Nơi chúng ta thường hẹn gặp
Buông tâm trí bập bềnh trên những đợt lao xao
Giữa những đám ghế bàn quạnh quẽ

Nghĩ tới anh, nghĩ tới anh
Cơn nghĩ tới không sao cầm giữ nổi
Như dòng lệ nào bất giác rơi tuôn
Nghĩ tới, nghĩ tới một điều hệ trọng vô cùng
Của chiến tranh mà em không biết rõ
Nghĩ tới, nghĩ tới một điều hệ trọng vô cùng
Một điều em sợ phải nghĩ tới
Giờ này thành phố chợt bùng lên

Chiều trên phá Tam Giang
Anh sực nhớ em
Nhớ bất tận

Anh yêu em, yêu nuối tuổi hai mươi
Rực chiếu bao nhiêu giấc mộng đua đòi
Như những mặt trời con thật dễ thương
Sẽ rơi rụng dọc đường lên dốc tuổi
Mỗi sáng trưa chiều tối đêm khuya
Anh yêu em, yêu nuối tuổi hai mươi
Coi chuyện đó như lần đi tuyệt tích
Trong nước trời lãng đãng nghìn trùng
Không nghe thấy cả tiếng mình độc thoại
Anh yêu em, yêu nuối tuổi hai mươi
Thấy trong lòng đời nở thật lẻ loi
Một cành mai nhị độ
Thấy tình yêu như vận hội tàn đời
Để xé mình khỏi ác mộng
Mà người đàn ông mê tưởng suốt thanh xuân

Ôi tình yêu, bằng chứng huy hoàng của thất bại!

3.
Chiều trên phá Tam Giang
Mày nhìn con nước xiết
Chảy băng bờ bãi ngổn ngang câm
Nghĩ tới, nghĩ tới những công trình mày có thể hoàn thành
Mà rồi mày bỏ dở
Nghĩ tới kiếp người đang lỡ độ đường
Trên mịt mùng nghi hoặc
Nghĩ tới thanh xuân mất tích tự đời nào
Còn lưu hậu chua cay hoài vọng
Nghĩ tới khu vườn ẩn cư cỏ cây khuất lấp
Căn nhà ma ám chầy ngày gió thổi miên man
Đụt tuổi già bình an vô tích sự
Như lau lách bờm sờm trên mặt sông nhăn
Cùng cái chết
Cái chết lâu như nỗi héo hon dần
Làm chính mình bực bội
Gió muôn ngàn năm thổi lẽ tuần hoàn
Cho cỏ cây thay đời đổi kiếp
Và mày kinh sợ nghe nhắc điều vượt sức bình sinh
Bởi mày không đủ dạn dày trình diễn tới lui cơn thất chí
Như gã hề cuồng mưu sinh giữa chốn đông người
Với từng ấy tấn tuồng bần tiện
Rút ra từ lịch sử u mê
Gió thổi thêm đi, gió thổi thêm đi
Cho cỏ cây mau chết, mau hồi sinh
Mày mặc kệ

Chiều trên phá Tam Giang
Có gã hề cuồng buông tiếng cười lạnh rợn
Khiến bầy ác thú mà lịch sử sanh cầm cũng chợt hãi hùng
Dớn dác ngó.

6-1972

Bài thơ này đã được nhạc sĩ Trần Thiện Thanh phổ nhạc thành bài hát cùng tên.

Nguồn: Tô Thuỳ Yên, Thơ tuyển, Minesota, 1995

Tiếng biển lời rừng nao nức giục
Ta về cho kịp độ xuân sang

Ta về - một bóng trên đường lớn
Thơ chẳng ai đề vạt áo phai...
Sao bỗng nghe đau mềm phế phủ?
Mười năm, đá cũng ngậm ngùi thay

Vĩnh biệt ta-mười-năm chết dấp
Chốn rừng thiêng im tiếng nghìn thu
Mười năm, mặt xạm soi khe nước
Ta hoá thân thành vượn cổ sơ

Ta về qua những truông cùng phá
Nếp trán nhăn đùa ngọn gió may
Ta ngẩn ngơ trông trời đất cũ
Nghe tàn cát bụi tháng năm bay

Chỉ có thế. Trời câm đất nín
Đời im lìm đóng váng xanh xao
Mười năm, thế giới già trông thấy
Đất bạc màu đi, đất bạc màu...

Ta về như bóng chim qua trễ
Cho vội vàng thêm gió cuối mùa
Ai đứng trông vời mây nước đó
Ngàn năm râu tóc bạc phơ phơ

Một đời được mấy điều mong ước?
Núi lở sông bồi đã lắm khi...
Lịch sử ngơi đi nhiều tiếng động
Mười năm, cổ lục đã ai ghi?

Ta về cúi mái đầu sương điểm
Nghe nặng từ tâm lượng đất trời
Cảm ơn hoa đã vì ta nở
Thế giới vui từ mỗi lẻ loi

Tưởng tượng nhà nhà đang mở cửa
Làng ta, ngựa đá đã qua sông
Người đi như cá theo con nước
Trống ngũ liên nôn nả gióng mừng

Ta về như lá rơi về cội
Bếp lửa nhân quần ấm tối nay
Chút rượu hồng đây, xin rưới xuống
Giải oan cho cuộc biển dâu này

Ta khóc tạ ơn đời máu chảy
Ruột mềm như đá dưới chân ta
Mười năm chớp bể mưa nguồn đó
Người thức nghe buồn tận cõi xa

Ta về như hạt sương trên cỏ
Kết tụ sầu nhân thế chuyển dời
Bé bỏng cũng thì sinh, dị, diệt
Tội tình chi lắm nữa, người ơi!

Quán dốc hơi thu lùa nỗi nhớ
Mười năm, người tỏ mặt nhau đây
Nước non ngàn dặm, bèo mây hỡi
Đành uống lưng thôi bát nước mời

Ta về như sợi tơ trời trắng
Chấp chới trôi buồn với nắng hanh
Ai gọi ai đi ngoài quãng vắng?
Phải, ôi vàng đá nhắn quan san?

Lời thề truyền kiếp còn mang nặng
Nên mắc tình đời cởi chẳng ra
Ta nhớ người xa ngoài nỗi nhớ
Mười năm, ta vẫn cứ là ta

Ta về như tứ thơ xiêu tán
Trong cõi hoang đường trắng lãng quên
Nhà cũ, mừng còn nguyên mái, vách
Nhện giăng, khói ám, mối xông nền

Mọi thứ không còn ngăn nắp cũ
Nhà thương khó quá, sống thờ ơ
Giậu nghiêng cổng đổ, thềm um cỏ
Khách cũ không còn, khách mới thưa...

Ta về khai giải bùa thiêng yểm
Thức dậy đi nào, gỗ đá ơi!
Hãy kể lại mười năm mộng dữ
Một lần kể lại để rồi thôi

Chiều nay, ta sẽ đi thơ thẩn

Thăm hỏi từng cây những nỗi nhà
Hoa bưởi, hoa tầm xuân có nở?
Mười năm, cây có nhớ người xa?

Ta về như đứa con phung phá

Khánh kiệt đời trong cuộc biển dâu
Mười năm, con đã già như vậy
Huống mẹ cha, đèn sắp cạn dầu...

Con gẫm lại đời con thất bát

Hứa trăm điều, một chẳng làm nên
Đời qua, lớp lớp tàn hư huyễn
Hạt lệ sương thầm khóc biến thiên

Ta về như tiếng kêu đồng vọng

Rau mác lên bờ đã trổ bông
Cho dẫu ngàn năm, em vẫn đứng
Chờ anh như biển vẫn chờ sông

Ta gọi thời gian sau cánh cửa

Nỗi mừng ràn rụa mắt ai sâu
Ta nghe như máu ân tình chảy
Tự kiếp xưa nào tưởng lạc nhau

Ta về dẫu phải đi chân đất

Khắp thế gian này để gặp em
Đau khổ riêng gì nơi gió cát...
Hè nhà, bụi chuối thức thâu đêm

Cây bưởi xưa còn nhớ trắng hoa

Đêm chưa khuya lắm, hỡi trăng tà!
Tình xưa như tuổi già không ngủ
Bước chạm khua từng nỗi xót xa

Ta về như giấc mơ thần bí

Tuổi nhỏ đi tìm những tối vui
Trăng sáng lưu hồn ta vết phỏng
Trọn đời, nỗi nhớ sáng không nguôi

Bé ơi, này những vui buồn cũ

Hãy sống, đương đầu với lãng quên
Con dế vẫn là con dế ấy
Hát rong bờ cỏ, giọng thân quen

Ta về như nước tào khê chảy

Tinh đẩu mười năm luống nhạt mờ
Thân thích những ai giờ đã khuất?
Cõi đời nghe trống trải hơn xưa

Người chết đưa ta cùng xuống mộ

Đêm buồn, ai nữa đứng bờ ao
Khóc người, ta khóc ta rơi rụng
Tuổi hạc, ôi ngày một một hao

Ta về như bóng ma hờn tủi

Lục lại thời gian, kiếm chính mình
Ta nhặt mà thương từng phế liệu
Như từng hài cốt sắp vô danh

Ngồi đây, nền cũ nhà hương hoả

Đọc lại bài thơ buổi thiếu thời
Ai đó trong hồn ta thổn thức?
Vầng trăng còn tiếc cuộc rong chơi

Ta về như hạc vàng thương nhớ

Một thuở trần gian bay lướt qua
Ta tiếc đời ta sao hữu hạn
Đành không trải hết được lòng ta.

7-1985

Nguồn: Tô Thuỳ Yên, Thơ tuyển, Minnesota, 1995

Toujours il y eut cette clameur,
Toujours il y eut cette fureur...
(Saint John Perse)

Trường Sa! Trường Sa! Đảo chuếnh choáng!
Thăm thẳm sầu vây trắng bốn bề
Lính thú mươi người lạ sóng nước
Đêm nằm còn tưởng đảo trôi đi

Mùa Đông Bắc, gió miên man thổi
Khiến cả lòng ta cũng rách tưa
Ta hỏi han, hề, Hiu Quạnh Lớn
Mà Hiu Quạnh Lớn vẫn làm ngơ

Đảo hoang, vắng cả hồn ma quỉ
Thảo mộc thời nguyên thuỷ lạ tên
Mỗi ngày mỗi đắp xanh rờn lạnh
Lên xác thân người mãi đứng yên

Bốn trăm hải lý nhớ không tới
Ta khóc cười như tự bạo hành
Dập giận, vác khòm lưng nhẫn nhục
Đường thân thế lỡ, cố đi nhanh

Sóng thiên cổ khóc, biển tang chế
Hữu hạn nào không tủi nhỏ nhoi?
Tiếc ta chẳng được bao nhiêu lệ
Nên tưởng trùng dương khóc trắng trời

Mùa gió xoay chiều, gió khốc liệt
Bãi Đông lở mất, bãi Tây bồi
Đám cây bật gốc chờ tan xác
Có hối ra đời chẳng chọn nơi?

Trong làn nước vịnh xanh lơ mộng
Những cụm rong óng ả bập bềnh
Như những tầng buồn lay động mãi
Dưới hồn ta tịch mịch long lanh

Mặt trời chiều rã rưng rưng biển
Vầng khói chim đen thảng thốt quần
Kinh động đất trời như cháy đảo...
Ta nghe chừng phỏng khắp châu thân

Ta ngồi bên đống lửa man rợ
Hong tóc râu, chờ chín miếng mồi
Nghe cây dừa ngất gió trùng điệp
Suốt kiếp đau dài nỗi tả tơi

Chú em hãy hát, hát thật lớn
Những điệu vui, bất kể điệu nào
Cho ấm bữa cơm chiều viễn xứ
Cho mái đầu ta chớ cúi sâu

Ai hét trong lòng ta mỗi lúc
Như người bị bức tử canh khuya
Xé toang từng mảng đời tê điếng
Mà gửi cùng mây, đỏ thảm thê

Ta nói với từng tinh tú một
Hằng đêm, tất cả chuyện trong lòng
Bãi lân tinh thức âm u sáng
Ta thấy đầu ta cũng sáng trưng

Đất liền, ta gọi, nghe ta không?
Đập hoảng Vô Biên, tín hiệu trùng
Mở, mở giùm ta khoảng cách đặc
Con chim động giấc gào cô đơn

Ngày. Ngày trắng chói chang như giũa
Ánh sáng vang lừng điệu múa điên
Mái tóc sầu nung từng sợi đỏ
Kêu dòn như tiếng nứt hoa niên

Ôi lũ cây gầy ven bãi sụp
Rễ bung còn gượng cuộc tồn sinh
Gắng tươi cho đến ngày trôi ngã
Hay đến ngày bờ tái tạo xanh

San hô mọc tủa thêm cành nhánh
Những nỗi niềm kia cũng mãn khai
Thời gian kết đá mốc u tịch
Ta lấy làm bia tưởng niệm Người.

3-1974

Nguồn: Tô Thuỳ Yên, Thơ tuyển, Minnesota, 1995

Dựng súng trường, cởi nón sắt
Đơn vị dừng quân trọn buổi chiều
Trọn buổi chiều, ta nhậu nhẹt
Mồi chẳng bao nhiêu, rượu rất nhiều
Đây ngã ba sông, làng sát nước
Xuồng ba lá đậu kế chân bàn
Trời mới tạnh mưa còn thấp ướt
Lục bình, mây mỏi chuyến lang thang
Mấy kẻ gặp nhau nào có hẹn
Nên gặp nhau không giấu nỗi mừng
Ta gạn dăm lời thơ tặng bạn
Dẫu từ lâu bỏ việc văn chương
Thiệt tình, tên bạn ta không nhớ
Nhưng mà trông mặt thấy quen quen

Hề chi, ta uống cho say đã
Nào có ra gì một cái tên...
Tới đây toàn những tay hào sĩ
Sống chết không làm thắt ruột gan
Cũng không ai nhắc gì thân thế
Có vợ con mà như độc thân
Bạn hỏi thăm ta cho có lệ
Cuộc đời binh nghiệp. Ta cười bung:
Còn mươi tháng nữa lên trung úy
Có thể ngày mai chửa biết chừng...
Mặt bạn, mặt ta còn trắng cả
Như mặt trời chiều mới tạnh mưa
Tiếng hò mời dzô, dzô tở mở
Muỗi thủy triều chừng cũng giạt ra

Phía phía rừng tràm xanh mịt mịt
Sông không bờ, trời cũng không chân
Người thuở trước tìm vàng khẩn đất
Tiêu xác thân, để lại oan hồn
Ngày nay, ta bạn đến đây nữa
Đất thì không khẩn, vàng không tìm...
Bạn nhủ ta: đừng hỏi khó
Uống mất ngon vì chuyện loạn tâm
Ta chắt cho nhau giọt rượu sót
Tưởng đời sót chút thiếu niên đây
Giờ cất quân, đưa tay bắt
Ước cõi âm còn gặp để say.

Nguồn: Tô Thùy Yên, Thơ tuyển, Minesota, 1995

Xưa có người chợt thiếp giấc chiều
Chừng chiêm bao điều chi
Ngay đêm đó, bỏ nhà đi tuyệt tích
Vách núi gió chà nhẵn
Nhìn sao khỏi kinh tâm?
Cây gậy trúc bên đường ai bỏ lại?
Chó tru trăng tối
Bến nước hoang đường
Tiếng gọi đò huyễn ảo
Bãi mênh mang láng rợn
Vong khuất nào kia mãi vẩn vơ
Ám chướng lời kinh chưa vỡ sáng
Bước đánh tiếng thăm dò thiên mệnh ẩn hình
Lửa loạn rừng cuống hoảng
Chim vút thoát thân bay mù khơi
Một thời lịch sử bỏ bùa ngươi
Cho ăn nằm rời rã...
Ma dại thân tàn, quẳng cửa sau
Manh áo sinh thời mục lủng rỗ
Mảnh hồn lỗ chỗ nhớ ngoi quên
Đồng đất trăm năm đi lạc mãi
Nơi nào vui quần tụ tối nay?
Chiếu chăn thiên hạ, mộng vô chủ
Quê nhà đâu nhớ biết, sao hoài hương?
Có bên này, hẳn có bên kia
Rồi bên kia của bên kia nữa...
Đi đến bao giờ mới nghỉ đi?
Mà thôi, nghĩ lắm chẳng thêm gì
Trời đất lỗi lầm
Ngươi đứng ra ngậm ngùi xác chứng
Ca múa không dụng tâm
Sống đời không hậu ý
Chốn đông người như cõi thênh thang
Nước mắt rồi phai độ mặn chăng?
Măng mai, măng trúc, khổ là vậy
Nước độc, rừng thiêng, khó ở lâu.

3-2005

Nguồn: Tạp chí Văn, số 101-102, tháng 5 & 6-2005

Tặng Huỳnh Diệu Bích

Trăm năm đã chẳng nề hà...

Một mai nàng lên núi chan chứa
Hỏi tìm cho gặp đá tiên tri...
Về sau, đời có ra sao nữa
Cũng đã đành tâm sẵn một bề

Đá, chẳng đá nào lên tiếng với...
Nàng đi thôi đã nát chân hồng
Nghe con vượn ẩn thân khóc hối
Một lần bỏ lỡ chuyến lìa non

Một mai nàng vô rừng u ẩn
Nhặt trái nưa về nhuộm dạ sầu
Thấy trăm họ cỏ cây chen quấn
Nương náu nhau mà tội nợ nhau

Con loan, con phượng bay đâu lạc
Đến nỗi nào, sao chẳng gọi bầy?
Nếu như hoa biết chiều nay rụng
Âu cũng vui mà nở sáng nay

Một mai nàng qua cầu cam mặc
Mưa nắng gì thôi cũng một thì...
Rau hạnh, rau vi từ lúc có
Chưa từng nguôi biếc bãi Kinh Thi

Cửa đẩy lầm, vô lường cuộc diện...
Ba ngàn thế giới đã nhà chưa?
Lâu ngày, thân thế rách như gió
Thấy lại mình như kẻ đáng ngờ...

Một mai nàng đến thành hoa gấm
Hát một chiều, tiền tưởng ngập chân
Vui nốn náo trời, thốc tháo biển...
Một lần, thử đổi bỏ chân thân

Gà nửa khuya gáy xộ trăng muộn
Ai hồ nghi lộn kiếp bên này?
Con chó khóc tru ngoài địa giới
Ngờ ngợ người góc biển chân mây

Một mai nàng ra bãi vô định
Nhìn sông đổi lòng, nhìn núi chuyển chân
Mây bay bay như những vẫy biệt...
Nàng đứng cho tàn như một nén nhang

Thắp tạ càn khôn một vô ích
Thắp tạ nhân quần một luyến thương
Biển Đông đã một ngày xe cát...
Khuất giạt, mơ lai kiếp dã tràng.

7.1998

Nguồn: Tô Thùy Yên, Thắp tạ, An Tiêm xuất bản, Houston, 2004

Thắp tạ càn khôn một vô ích
Thắp tạ nhân quần một luyến thương

Thức cho xong bài thơ
Mai sớm ra đi
Cài hờ lên cửa tặng.

Nguồn: Tô Thùy Yên, Thắp tạ, An Tiêm xuất bản, Houston, 2004

Em đi lên núi, đi ra biển...
Đi trốn? Đi tìm? Giục giã đi
Mai sau, nằm lại bên bờ cỏ
Thôi cũng an lòng ta có đi
Chúc em phơi phới khi ra ngõ
Đèn kéo quân quần may rủi may
Lực hãy tòng tâm, vượt bất khả
Tự ta, đường mở như xòe tay
Băng qua những biên hạn nghi hoặc
Nhìn hoa để thấy đó là hoa...
Rúng động thần hồn, tiếng thét xé
Rớt xuống thời gian, bất kể ta
Trốn không trốn được, tìm không gặp
Đi, mãi đi, chừng đi lấy đi...
Một kiếp vô thường sao đủ rộng
Mà hòng trải trọn một đam mê?
Thế giới sớm chiều chuyển chóng mặt
Đời không thực tướng, biết sao thân?
Lâu dần, bớt trẻ, bảo mình được
Mắt nhắm nhìn xa, mở thấy gần
Tâm khảm nặng thêm mùi quá khứ
Sống đã là hư hoại tự thân
Em nghe sóng muôn biển rời rã
Tắp tàn dư lên bãi thất thần
Sao lạ, hay do mình tưởng lạ?
Khuya rồi, có lẽ phải dừng chân
Thánh chúa một lần đã thảm bại
Ta dừng, cho thánh chúa ngơi thân
Cái ta muốn trốn nhạt dần bóng
Cái ta cầu gặp nhòe đi hình
Thêm tuổi, mong sao lòng bớt bận
Tạo dịp về thăm lại chính mình
Em nhớ cội mai già trước ngõ
Xuân này có trối một lần hoa?
Thiết tha thế, xót xa là thế
Tình tự nào không xé thịt da?
Em qua rồi núi, qua rồi biển
Gặp gì thêm ngoài núi biển ra?
Hay vẫn bàn tay vô cảm ấy
Mơn man đau rát tận cùng ta.

4-2005

Nguồn: Tạp chí Văn, số 101-102, tháng 5 & 6-2005

The stars are threshed, and the souls are

threshed from their husks
(William Blake)

Bởi tất cả vô thường
Nên tất cả miên viễn

Trời không nắng mãi, không mưa mãi
Đến một lúc nào ngươi chán người khách lạ là ngươi
Những câu chuyện nghe lần đầu
Sao cứ như là nghe lặp lại
Phải ngươi đã tiêu pha bất kể trên đường đi
Biết bao phóng tưởng không bồi hoàn
Để bây giờ tâm não xác xơ
Chẳng hứng khởi nào buồn mai phục trấn lột
Gió lượt lượt từng trang sách lật vội
Tản rã mảng mộng sót
Hương vị đời không cầm

Một buổi vuốt tóc mình
Nghe sướt ghê lòng tay
Quá một hạn tuổi nào
Sống nữa hầu như để giữ sống
Qua ngày một trí nhớ lâm chung
Đâu rồi gã trẻ người bạt mạng lao đầu
Vào những bất khả ư nghì đá chởm
Chết vô thừa nhận, thương, thương thay!
Nào phải chỉ một lần, ngươi đổ sụp
Tán đởm rụng rời
Bởi một tiếng nạt quyền uy dứt khoát
Ngươi cũng hằng chứng kiến chớ không ư
Trí tưởng quỵ nửa chừng đường viễn thám
Những cột biên không đời được xa hơn

Thế nhưng ngươi sẽ vẫn yêu đến giọt nước mắt cuối
Những ánh đèn héo hắt thư phòng
Linh hiển những hồn ma không thoả nguyện
Cũng như ngươi sẽ vẫn yêu đến giọt nước mắt cuối
Những đốm lửa rời rã lữ hành
Vô vọng những quần tự sẽ tan tác
Mặt đất lẽ nào không đớn đau?
Trời sao có hồi cũng đuối kiệt
Đã là nỗi buồn rầu tủy tạn
Còn chính mình, ngươi chẳng thể yên thân
Chử nghĩa xếp dọn được gì một đầu óc hỗn độn?
Văn chương rồi cũng đến phụ nhau thôi

Lấy mình soi mệnh mình
Sòng phẳng án khổ hình vắt đá lấy máu viết
Viết, viết như chép phạt những điều thừa
Về một kỳ tích tối cổ mãi hư bại
Cúi mặt, ngậm nghẹn cổ núi lửa
Sôi những toan
Mửa gớm bất bình chính trực nghịch thiên địa
Việc rõ là vô nghĩa
Sao chẳng dẹp quên đi?
Ngươi ngờ chừng đã lãnh sai mình khi tại thế
Ôi kinh điển nào chẳng là bia chú đoạn trường:
Nơi đây nhân loại cùng quẩn không yên nghỉ

Phật vô ngã có trăm tay...
Ngươi tay trói có trăm hồn
Phanh xé thảm, khó tụ hồi sở trụ
Ai kẻ diện kiến được hoang tàn phải tắt tiếng
Cửa hiền minh không mở nhận khách rong ca
Khúc miên tấu chỉ thuần những dấu lặng
Chiều nay, gió cát lại đưa người về qua chợ cố quận
Đứng tần ngần, không gặp một ai quen
Bất giác chép miệng:
Sao người đời không dễ dàng hơn với nhau?
Nhất định ngươi sẽ vẫn yêu đến giọt nước mắt cuối
Một mường tượng kỳ vĩ dẫu bất toàn đang mờ mịt đi qua.

4.2004

Nguồn: Tô Thùy Yên, Thắp tạ, An Tiêm xuất bản, Houston, 2004

Đến dạ du thần chừng cũng đã ngủ
Sao khất giả còn đi
Lê mấy lời thương thảm cổ đại
Vào sâu mãi xóm trong?
Ra bữa xin chưa đủ
Thân đọa đày thân, phải chịu thôi
Chỉ mong đồng loại chớ xua đuổi
Giờ này, thế giới kín khuya khoắt
Còn cửa nào cho ta gõ đây?
Lũ chó sủa rong theo
Quả đáng ngờ vực, mọi nhân dạng
Mấy bữa rồi, gió cứ lầy nhầy trên ngọn cây cao
Mùa đông năm nay chừng đến sớm
Trời đất vẫn không chừa bỏ thói ngặt nghèo
Đêm qua, lão bạn nằm bên ngủ chết lạnh
Anh em tri hô xúm tiếp tay
Rõ vô vọng
Lửa ngoài thân sao truyền được vào thân
Khi thân chẳng sẵn sàng thứ bắt cháy?
Thời tiết vô lường thay
Ta phải cố giữ mình luôn ấm áp
Người lần lượt bỏ nhau đi
Mộng hãy vì ta nán hủ hỉ
Gió lại gió thường kỳ
Xúc xiểm âm mưu những biến chuyển
Thời thế vút qua đi, bỏ rớt lại oan hồn
Chốn xưa lai vãng khóc dâu biển
Trăng thâu thiên cổ sáng im lìm...
Có lần cát bụi làm xương máu
Hoàn kiếp, còn đau nỗi máu xương
Giặc đại thắng mùa xuân
Đất yểm, nhà ma không ở được
Ta quăng sử tịch, chạy mình không
May còn chiếc bóng theo làm bạn
Đêm đêm vét mộng trải nơi nằm
Thượng Đế chiều ta, không hiện hữu
Mặc ta rộng rãi tùy nghi ta
Gió vẫn gió ngật ngầy
Dã dượi hàng cây không ngủ được
Người già như kẻ đi xa lâu
Về thăm nhìn ngơ ngác cố thời
Chừng chẳng nhận ra
Ta cười khóc bất kỳ, hát điên loạn
Nhớ đó, quên đây
Nhìn biết thị phi, không đứng lại
Đời bỏ đi rồi, trong đục chi?
Đôi khi phơi phới như thơ trẻ
Thường khi nặng chịch như thần linh
Phải ta đang sống chệch
Một dị bản nào đây của chính ta
Mãi không vừa chập?
Nghiệp khất giả, tiếng rao thương thảm
Cõi trăm năm, người nghe bất an.

5-2005

Nguồn: Tạp chí Văn, số 109-110, tháng 1 & 2-2006