Tố Hữu là một trong những nhà thơ nổi tiếng, lá cờ đầu của nền văn học nước nhà, thơ của Tố Hữu mang hơi hướng trữ tình, chính trị, “Từ ấy” là bài thơ như vậy, thể hiện tâm trạng phấn khởi, hạnh phúc của tác giả khi đến với con đường cách mạng, điều đó có thể thấy qua hai khổ thơ đầu.

Cuộc đời sự nghiệp văn học của Tố Hữu gắn với cách mạng nước nhà, thơ ông viết đều gắn bó với cách mạng, hoàn cảnh đất nước lúc bấy giờ. Mở đầu bài thơ Từ ấy chính là sự háo hức, phấn khởi khi vinh dự đứng trong hàng ngũ Đảng:

Từ ấy trong tôi bừng nắng hạ

Mặt trời chân lý chói qua tim

Khi đó tác giả mới chỉ 18 tuổi, được đứng trong hàng ngũ Đảng là sự vinh dự của người chiến sĩ cách mạng. Động từ “bừng” diễn tả sự đột ngột khiến ông cảm thấy bất ngờ, choáng ngợp như ánh nắng mùa hạ. Ông nhận thức được rằng chân lý cách mạng soi rọi mạnh mẽ như ánh nắng chói chang của mùa hạ. Ánh sáng đó chính là nguồn sáng mới soi đường dẫn lối cho nhà thơ, cụm từ “chói qua tim” nhấn mạnh ánh sáng mới của cách mạng đủ sức xua tan đi những u tối và mở ra con đường tư tưởng mới. Nhà thơ còn thể hiện niềm vui, sự hạnh phúc bằng chất thơ trữ tình, gợi cảm:

Hồn tôi là một vườn hoa lá

Rất đậm hương và rộn tiếng chim

Tác giả so sánh rằng tâm hồn ông hiện tại tựa như “vườn hoa lá”, “hương thơm”, “rộn tiếng chim” có cả sắc đẹp âm thanh đây là cách so sánh giàu tính biểu cảm. Chúng ta có thể cảm nhận hai khổ đầu bài thơ Từ ấy, tác giả vui sướng tột độ khi đã tìm được và xác định đúng tư tưởng cách mạng của mình. Khổ 1 của bài thơ chính là tâm trạng vui sướng, hạnh phúc tột cùng của Tố Hữu khi sớm được giác ngộ cách mạng, xác định tư tưởng của bản thân.

Nếu như trong khổ đầu tiên là sự hân hoan, vui sướng khi tìm ra con đường lí tưởng riêng cho mình thì khổ 2 đó là nhận thức mới về lẽ sống của tác giả.

Tôi buộc lòng tôi với mọi người

Để tình trang trải khắp muôn nơi

Tác giả ý thức được rằng mình phải sống vì mọi người, từ “buộc” thể hiện sự tự nguyện gắn kết với mọi người. Tất cả mọi người cùng trên con đường cách mạng đều là những người anh em trong nhà sướng khổ cùng nhau. Ông mong muốn mình là chất keo kết dính mọi người vào với nhau, giúp đỡ, đùm bọc cùng thực hiện nhiệm vụ đấu tranh cách mạng vì độc lập tự do của nước nhà. Nhà thơ mong muốn mọi người cùng nhau chung sức giúp “mạnh khối đời” đoàn kết để tạo nên sức mạnh tập thể to lớn.

Khổ thơ thứ hai chính là sự tự giác hòa quyện giữa cái tôi vào cái chung tạo thành sức mạnh đoàn kết tập thể, thể hiện những sự thay đổi lớn trong lẽ sống của tác giả.

Trong hai khổ thơ đầu tiên của tác phẩm Từ ấy thể hiện đậm nét niềm hân hoan, vui sướng khi được đứng vào hàng ngũ Đảng và nhận thức mới về lẽ sống của tác giả. Ông chia sẻ cảm xúc hạnh phúc lan truyền đến mọi người và mong muốn tất cả mọi người trên một con đường cách mạng hãy chung sức chung lòng tạo nên sức mạnh đoàn kết to lớn.

Nói đến thơ cách mạng, chúng ta không thể không nhắc đến một nhà thơ nổi tiếng, cũng là một chiến sĩ cách mạng đã dành cả tuổi trẻ cho đất nước. Không ai khác chính là nhà thơ Tố Hữu với hồn thơ đầy lửa, đầy tinh thần chiến đấu. Một trong số những tác phẩm tiêu biểu, đánh dấu chặng đường hoạt động cách mạng của Tố Hữu là bài thơ “Từ ấy”. Hai khổ đầu bài thơ đã thể hiện sâu sắc niềm vui sướng khi nhà thơ gặp lý tưởng cách mạng, đưa bạn đọc đến với một quan điểm mới về lẽ sống.

Đánh giá về nhà thơ Tố Hữu, tất cả đều khẳng định rằng thơ của ông luôn gắn liền với tình hình cách mạng Việt Nam. Những bài thơ ông viết đều song song với hoàn cảnh đất nước lúc bấy giờ, thể hiện chân thực nhất những góc cạnh của chiến tranh và người lính. Với hồn thơ mộc mạc bình dị, Tố Hữu đã đóng góp cho kho tàng văn học nước nhà những tác phẩm tuyệt vời. “Từ ấy” là bài thơ nằm trong tập thơ cùng tên, viết vào khoảng 1938, khi mà ông được kết nạp thành người Đảng viên của Đảng Cộng Sản Việt Nam. Có thể cho rằng bài thơ chính là dấu mốc đáng nhớ của cuộc đời Tố Hữu, bởi khi ấy, ông trải qua những cảm xúc vô cùng thiêng liêng:

“Từ ấy trong tôi bừng nắng hạ

Mặt trời chân lý chói qua tim”

Ngay ở câu mở đầu bài thơ, tác giả đã đưa ra một mốc thời gian xác định, chắc chắn rằng điều đó mới xảy ra chưa lâu, và vẫn đang mãnh liệt ở thời điểm hiện tại. “Từ ấy” là khi mà Tố Hữu được đứng trong hàng ngũ danh dự của Đảng, là khi ông 18 tuổi với sức trai nhiệt huyết và dũng cảm. Nhà thơ đang bộc bạch về bản thân mình rất chân thành, giống như đang tâm sự với người thân về những gì mình đã trải qua. Ông đang kể về kỷ niệm khó phai của bản thân mình bằng sự hứng khởi nhiệt tình. Động từ “bừng” diễn tả sự đột ngột, bất ngờ xảy đến khiến nhà thơ sửng sốt, choáng ngợp.

Đây chính là khoảnh khắc Tố Hữu đón nhận lý tưởng cách mạng, con đường cách mạng của Đảng, xác định cho mình mục tiêu và lý tưởng sống. Ông ví tâm trạng mình khi gặp lý tưởng cách mạng giống như “nắng hạ” ánh nắng mạnh mẽ nhất của năm, chiếu chói chang ấm nóng vạn vật trên đời. Ánh nắng của mùa hạ thể hiện sự lan tỏa nhanh chóng, tốc độ chiếu rọi nhanh và dứt khoát, bao phủ trọn vẹn tất cả. Có thể thấy rằng nhà thơ bắt găp lý tưởng cách mạng thì cảm động như chính bản thân mình được sinh ra lần thứ hai trong đời. Nếu là ở giai đoạn trước đây, Tố Hữu còn đang phân vân với những con đường chưa chọn, còn thấy mông lung chưa biết lý tưởng của mình là gì thì hiện tại, ông vui mừng khi thấy con đường sáng tươi xuất hiện. Chúng ta vẫn còn nhớ cậu bé Tố Hữu trước đó:

“Bâng khuâng đứng giữa hai dòng nước

Chọn một dòng hay để nước trôi”

Trước đó, Tố Hữu bị lạc lõng trong những suy nghĩ của bản thân, chàng trai trẻ chưa thật sự được đi trên một con đường rõ ràng nào hết. Lúc đó mọi thứ thật mờ nhạt, không rõ ràng, không lựa chọn. Tâm trạng của Tố Hữu là thấy khó chọn lựa, không hiểu và không biết nên làm như thế nào. Thế nhưng, ở giây phút hiện tại, người thanh niên ấy đã rất sung sướng khi tìm thấy con đường mình sẽ đi, tin tưởng và hạnh phúc khi bắt đầu bước chân trên con đường ấy.

“Mặt trời chân lý chói qua tim”

Ánh sáng ấy là “chói” trực tiếp vào nhà thơ, trực diện và dứt khoát, tạo một tác động mạnh, chính xác vào tim người chiến sĩ. Tác giả sử dụng động từ mạnh “chói” chứ không phải là xuyên, rọi, lan toả, thấm… bởi từ “chói” là từ hoàn hảo nhất thể hiện tốc độ và sự chuẩn xác của ánh sáng cách mạng. Mặt trời chân lý ấy chính là hình ảnh ẩn dụ cho lý tưởng cách mạng. Nhà thơ xem đó như mặt trời, mà mặt trời thì là vĩnh cửu, là duy nhất. Lý tưởng cách mạng trở thành con đường tuyệt vời nhất, con đường duy nhất khiến người chiến sĩ thấy sung sướng lúc bấy giờ. Trái tim của sức trẻ và những khát khao được cống hiến cho tổ quốc, nay được soi rọi phản chiếu bằng ánh sáng của mặt trời chân lý - thứ ánh sáng mạnh nhất, nhanh nhất và chói chang nhất.

Lý tưởng cách mạng được nhà thơ ví như mặt trời - yếu tố thiên nhiên vĩ đại nhất, mạnh mẽ nhất. Tại sao nhà thơ lại so sánh như mặt trời chứ không phải là bất kỳ điều gì khác? Không phải là cỏ cây, hoa lá, mặt trăng, vì sao… Bởi thứ ánh sáng toả ra từ trăng sao rất nhẹ nhàng mờ nhạt, không sự so sánh nào trọn vẹn như ánh nắng mặt trời. Tố Hữu đã tìm thấy ánh sáng của cách mạng, soi rọi cho bước chân người chiến sĩ vững vàng chiến đấu, sống và chết chỉ với một lý tưởng duy nhất: giải phóng dân tộc dưới sự lãnh đạo của Đảng cộng sản. Lý tưởng ấy chính là chân lý, là lẽ sống, là cột mốc vững chắc trên con đường chiến đấu của người chiến sĩ trẻ. Cảm xúc hân hoan vui sướng khi đón nhận lý tưởng cách mạng được thể hiện rõ nét trong những câu thơ tiếp theo:

“Hồn tôi là một vườn hoa lá

Rất đậm hương và rộn tiếng chim”

Niềm hạnh phúc của Tố Hữu được bày tỏ trực tiếp, rõ ràng và dường như niềm vui sướng ấy đang lan toả tràn lan trên từng câu thơ. Tố Hữu khi đến với ánh sáng cách mạng giống như được tái sinh một lần nữa, được cách mạng khai sinh tư tưởng, giác ngộ tâm trí. Nhà thơ ví von tâm trạng của mình giống như “một vườn hoa lá” xinh đẹp có hương thơm ngào ngạt và tiếng chim líu lo. Dường như hai câu thơ là hai cánh cổng xinh đẹp đang từ từ mở ra, dẫn người đọc vào một thế giới đẹp tươi của khu vườn xanh mát. Trong khu vườn ấy, màu xanh là màu chủ đạo bởi gam màu được nổi bật bởi cây cối, cành lá, những bông hoa rực rỡ sắc màu; tất cả cùng nhau hoà quyện tạo thành một bức tranh sinh động cuốn hút. Nơi đây không chỉ đẹp bởi cảnh sắc mà còn đầy quyến rũ bởi mùi hương thơm ngát của hàng trăm đoá hoa quy tụ. Góp vui cho khung cảnh là sự xuất hiện của những chú chim líu lo, ngân vang giọng hót chào mừng khiến không gian càng lúc càng nóng lên, sôi nổi hơn, tuyệt diệu hơn.

Bức tranh có sự giao hoà hợp lý giữa cảnh sắc và âm thanh, đồng thời hương thơm ngào ngạt thành thứ hương vị lan toả nhẹ nhàng giúp mọi thứ trở nên đặc biệt hơn. Không ai khác, khu vườn diệu kỳ ấy chính là sự bày tỏ khéo léo của cảm xúc người chiến sĩ. Không một ngôn từ nào có thể nói cho hết, nói cho đủ về niềm hạnh phúc trào dâng của nhà thơ khi ấy; chỉ biết rằng tâm hồn ông cứ nhảy múa tưng bừng trong niềm vui bất tận. Chúng ta cảm nhận hai khổ đầu bài Từ ấy chất chứa một tình yêu đất nước nồng nàn, một tình cảm sâu nặng với non sông mà Tố Hữu đã luôn giữ trong tim mình. Người chiến sĩ ấy hiến dâng cả tuổi trẻ cho những gì cao cả nhất, tin vào lý trí và trái tim để vững bước trên con đường mình đã chọn.

“Tôi buộc lòng tôi với mọi người

Để tình trang trải khắp muôn nơi”

Động từ “buộc” được sử dụng một cách rất “đắt” trong câu thơ này. Nó là sự tự nguyện, là thái độ mong muốn được gắn kết sẻ chia. Nhà thơ tự kết dính tấm lòng của mình với tất cả mọi người. Ông xem mọi người đều là người thân của mình, đều là đồng chí anh em cùng chung hoạn nạn sướng vui, để chính ông tự muốn ràng buộc bản thân mình với họ. Sự ràng buộc này không phải là một mối quan hệ cụ thể, nó chính là sợi dây ân tình ân nghĩa sâu nặng mà Tố Hữu muốn gắn kết giữa muôn người. Ông muốn mọi người vui chung với niềm vui của ông, cùng chiêm nghiệm và giác ngộ lý tưởng cách mạng để con đường kháng chiến thêm những anh hùng. Tố Hữu đã đi từ cái “tôi” cá nhân đến cái “ta” chung ở tất cả mọi người. “Buộc” còn có nghĩa là tự mình phải có trách nhiệm gắn bó với cộng đồng. Thân làm nam nhi sinh ra giữa đất trời, trách nhiệm nặng nề và vinh hạnh luôn trên đôi vai người chiến sĩ, chính là nhiệm vụ giải phóng, bảo vệ tổ quốc. Mọi người ở đây là những người nông dân Việt Nam, những con người hiền lành khổ cực, những con người cùng chung giai cấp vô sản. Ta bỗng nhớ đến những câu thơ nói về chí làm trai:

“Đã mang tiếng ở trong trời đất

Phải có danh gì với núi sông”.

Tố Hữu muốn ánh sáng cách mạng được lan tỏa khắp nơi nơi, chiếu soi cho những cuộc đời đau khổ, soi sáng cho những con đường còn mù mịt tăm tối, để cuối cùng, sức mạnh toàn dân tộc được gắn chặt, trỗi dậy và hành động thực sự. Từ “trang trải” khiến ta liên tưởng tới tâm hồn của nhà thơ đang trải rộng với cuộc đời: tạo ra khả năng đồng cảm sâu xa với hoàn cảnh của từng con người cụ thể. Nhà thơ tìm về sức mạnh của sự đoàn kết toàn dân tộc, cùng nhau nắm chặt tay chiến đấu để trả nợ mối thù non sông. Điều này xuất phát từ ý thức giác ngộ cách mạng của người chiến sĩ Tố Hữu lúc bấy giờ. Có thể thấy rằng toàn bộ đoạn thơ là lời bộc bạch chân thành về tâm trạng của nhà thơ khi gặp ánh sáng của cuộc đời mình. Với lối viết giản dị chân thành, Tố Hữu giúp độc giả hiểu và cảm nhận hai khổ đầu bài Từ ấy là niềm vui sướng mãnh liệt đang trào dâng trong trái tim người lính anh hùng.

Tóm lại, đoạn thơ đã rất thành công trong việc giãi bày tâm tư, cảm xúc của tác giả khi tìm thấy chân lí của cuộc sống. Tố Hữu không chỉ chia sẻ niềm vui sướng của bản thân mà còn lan toả những cảm xúc tuyệt vời ấy đến tất cả mọi người. Một người chiến sĩ anh dũng với hồn thơ chân thật đầy tình khiến chúng ta không khỏi xúc động nghẹn ngào. “Từ ấy” và nhà thơ Tố Hữu mãi mãi là viên ngọc quý trong nền văn học nước nhà.

Tố Hữu là một nhà thơ lớn của cách mạng Việt Nam. Ông đã có những đóng góp không nhỏ cho nền thơ ca nước nhà. Thơ ông mang đậm khuynh hướng sử thi, trữ tình gắn với chính trị. Bài thơ “Từ ấy” in trong tập thơ đầu tay của ông, là một trong những bài thơ xuất sắc của nhà thơ. Đặc biệt, hai khổ thơ đầu của bài thơ thể hiện niềm vui sướng, hạnh phúc tột cùng của Tố Hữu khi sớm giác ngộ lý tưởng cách mạng, đồng thời cũng cho thấy những nhận thức về lẽ sống và trách nhiệm của bản thân nhà thơ:

'Hồn tôi là một vườn hoa lá

Rất đậm hương và rộn tiếng chim

Tôi buộc lòng tôi với mọi người

Để tình trang trải với trăm nơi

Để hồn tôi với bao hồn khổ

Gần gũi nhau thêm mạnh khối đời”

Bài thơ mở đầu với những câu thơ viết theo lỗi tự sự, thể hiện niềm say sưa, hạnh phúc như bừng tỉnh tâm hồn khi nhà thơ nhận thấy lý tưởng của Đảng:

“Từ ấy trong tôi bừng nắng hạ

Mặt trời chân lí chói qua tim”

Nhà thơ kể lại một mốc lịch sử đáng nhớ của cuộc đời mình “từ ấy”. “Từ ấy” là từ khi người thanh niên tuổi mười tám, đôi mươi được giác ngộ lý tưởng cộng sản và đứng trong hàng ngũ của Đảng. Tác giả đã sử dụng thành công hình ảnh ẩn dụ “nắng hạ”, mặt trời chân lý” để chỉ lý tưởng cộng sản, lý tưởng cách mạng. Bởi lẽ, “nắng hạ” là cái nắng rực rỡ còn “mặt trời” tròn trịa là cội nguồn của ánh sáng vĩnh hằng. Đối với thiên nhiên và cuộc sống đời thường thì “mặt trời” là nguồn sống không thể thiếu, nếu trên đời không có mặt trời thì cả trái đất chỉ chìm trong tăm tối, chẳng có sự sống trên trái đất. Đối với nhà thơ, điều đó cũng giống như tầm quan trọng của cách mạng, là nguồn sống đối với nhà thơ, với dân tộc Việt Nam đang chịu áp bức, sống trong cảnh nước mất nhà tan. Động từ “bừng” gợi một ánh nắng mùa hạ chói chang, đột nhiên sáng bừng lên, cũng giống như tâm hồn nhà thơ bất chợt được khai sáng, được nảy nở sau bao chuỗi ngày “bâng khuâng đứng giữa hai dòng nước”.

Chính "mặt trời chân lý” của cách mạng đã mang ánh nắng mới ấm áp, rực rỡ “chói” qua trái tim của Tố Hữu. Mang đến ánh sáng với trái tim của một tuổi trẻ đầy nhiệt huyết để khát khao mãnh liệt được cống hiến. Nhà thơ đã sử dụng động từ mạnh “chói” ở giữa câu thơ để thể hiện sự tác động mạnh mẽ của lý tưởng cộng sản đến với cuộc đời mình. Nhà thơ đã tiếp tục diễn tả niềm hạnh phúc vô bờ của mình từ bước ngoặt cuộc đời ấy bằng giọng thơ đầy háo hức cùng những hình ảnh giàu sức gợi hình, gợi cảm:

“Hồn tôi là một vườn hoa lá

Rất đậm hương và rộn tiếng chim”

Nhà thơ đã dùng biện pháp tu từ so sánh, ví tâm hồn mình như “một vườn hoa lá”. Từ khi có ánh sáng của mặt trời chân lý cách mạng chiếu soi, tâm hồn nhà thơ đầy niềm khát khao, vui vẻ ngập tràn giống như một vườn hoa “rất đậm hương” và “rộn tiếng chim”. Hình ảnh sống động “đậm hương”, “rộn tiếng chim” càng khẳng định đó là một vườn hoa lá rực rỡ đầy sức sống mãnh liệt, tỏa hương thơm ngào ngạt, rộn ràng vươn lên đón nắng mới. Câu thơ cho thấy một niềm náo nức, say mê và hạnh phúc ngập tràn như tiếng hoan ca trong tâm hồn người chiến sĩ cách mạng, người thi sĩ. Niềm vui sướng, say mê của nhà thơ Tố Hữu khi giác ngộ lý tưởng cách mạng cũng giống bao hồn thơ khác nảy nở tâm hồn sau bao tháng ngày tăm tối. Giống như Chế Lan Viên từng viết:

“Như đứa trẻ thơ đói lòng gặp sữa

Chiếc nôi ngừng bỗng gặp cánh tay đưa”

Từ khi được giác ngộ lý tưởng cách mạng, với sự nhiệt huyết chân thành, người thanh niên tuổi trẻ Tố Hữu đã bắt đầu có những nhận thức thay đổi trong lẽ sống cao đẹp, trách nhiệm cuộc đời mình:

“Tôi buộc lòng tôi với mọi người

Để tình trang trải với trăm nơi

Để hồn tôi với bao hồn khổ

Gần gũi nhau thêm mạnh khối đời”

Nhờ chân lý cách mạng soi sáng, nhà thơ có những nhận thức mới trong gắn bó với mọi người. Động từ “buộc” thể hiện sự ràng buộc của bản thân nhà thơ đối với môi trường rộng lớn mọi giai cấp, bỏ đi cái tôi cá nhân để hòa vào cái ta rộng lớn. Cụm từ “trang trải” và “trăm nơi” nói lên tình yêu thương giai cấp trong trái tim nhà thơ với mong muốn đồng cảm sâu sắc với người lao động nghèo khó. Sự đồng cảm của nhà thơ với bao “hồn khổ” là tiếng lòng thiết tha yêu thương, gần gũi với những người bị bóc lột trong xã hội, đó là em nhỏ, những bà mẹ nghèo, những người không nhà cửa… Câu thơ cuối là niềm ước ao, khát khao cháy bỏng của nhà thơ không phân biệt giai cấp, gần gũi, bao bọc nhau để thêm “mạnh khối đời”. Điều đó thể hiện mong ước đoàn kết mọi giai cấp để tạo nên một khối thống nhất với sức mạnh cực kỳ to lớn. Điệp từ “để” được điệp lại hai lần cùng nhịp thơ nhịp nhàng, giọng thơ hân hoan, háo hức càng thể hiện được sự thay đổi mạnh mẽ, sôi nổi trong lý tưởng sống của nhà thơ.

Gấp trang sách lại mà hình ảnh một vườn hoa lá rộn tiếng chim cùng mặt trời chân lý chói chang, rực rỡ vẫn in sâu trong trái tim người đọc. Bài thơ Từ ấy nói chung cũng như đoạn thơ nói riêng đã thể hiện một cách sâu sắc và thành công niềm say mê, vui sướng và hạnh phúc vô bờ của nhà thơ khi được giác ngộ lý tưởng cách mạng, đồng thời cũng ca ngợi sự thay đổi trong lẽ sống mới cao đẹp của nhà thơ, gần gũi với những người dân lao động nghèo. Dù đất nước đã hòa bình thống nhất nhưng bài thơ mãi là tiếng ca reo vui của người thanh niên trẻ giàu nhiệt huyết và khát khao cống hiến tuổi trẻ cho đất nước, để lại những dư âm sâu lắng trong trái tim mọi độc giả.

Tố Hữu là nhà thơ lớn của Việt Nam ở đầu thế kỷ XX, là cánh chim đầu đàn, là lá cờ đầu của thơ ca cách mạng. Sự gắn bó ấy đem đến cho thơ ông một vẻ đẹp độc đáo như đóa hoa lớn rực rỡ. “Từ ấy” nằm trong tập thơ cùng tên, được sản xuất trong vòng 10 năm từ 1936 đến 1946.

Khổ thơ đầu của tác phẩm thể hiện niềm vui sướng và hạnh phúc vô bờ bến của tác giả khi bắt gặp lý tưởng, lẽ sống của đời mình, khi ông còn băn khoăn giữa lẽ sống của đời, cảm thấy chán cuộc sống này thì cũng là lúc Tố Hữu bắt gặp lý tưởng cộng sản, lý tưởng của đời mình.

Câu thơ đầu tiên được bắt đầu bằng cụm từ “từ ấy” thể hiện sự đánh dấu bước ngoặt trong cuộc đời của nhà thơ. Đây là thời điểm tác giả giác ngộ lý tưởng cách mạng, bắt gặp lý tưởng cộng sản chủ nghĩa, được giác ngộ vào năm 1938 ông vinh dự được đứng vào hàng ngũ của Đảng khi tròn 18 tuổi,

“Từ ấy trong tôi bừng nắng hạ

Mặt trời chân lý chói qua tim

Hồn tôi là một vườn hoa lá

Rất đậm hương và rộn tiếng chim”

Bài thơ “từ ấy” thuộc phần “máu lửa” của tập thơ cùng tên, phần thơ ra đời trong không khí đầy sục sôi, đấu tranh giành độc lập, tự do của các dân tộc, nhân dân lao động dưới sự lãnh đạo của Đảng. Khổ thơ mở ra là những cảm nhận vẻ đẹp sâu sắc lý tưởng của cách mạng và tác giả đón nhận nó bằng một tâm hồn tươi trẻ.

“Từ ấy” ở nhan đề và được nhắc lại ngay câu mở đầu để tô đậm giây phút thiêng liêng, sự kiện trang trọng trong đời của Tố Hữu, là bước ngoặt lớn lao cho thanh niên tiểu tư sản trở thành một chiến sĩ cộng sản thay đổi về nhận thức, về lẽ sống. Trong niềm xúc động lớn lao, nhà thơ đã có nhận thức sâu sắc về vẻ đẹp của lý tưởng Đảng, Đảng Cộng Sản Việt Nam ra đời chỉ cho dân tộc con đường sống, đã có bao lời ca tiếng hát ca ngợi Đảng vinh quang, nhưng cách ca ngợi Đảng của Tố Hữu thật đặc sắc.

Dòng thơ thứ hai sử dụng nhiều âm điệu ở âm vực cao, phấn chấn như một tiếng reo, tiếp tục ca ngợi vẻ đẹp lý tưởng cách mạng, không chỉ là nguồn sáng chói mà là nguồn sống lớn lao, lý tưởng sống đúng đắn, cao cả. Khái niệm lý tưởng cách mạng một khái niệm chính trị trừu tượng đã được nhà thơ cụ thể hóa bằng hình ảnh ẩn dụ rất đỗi trữ tình.

“Mặt trời chân lý”, tiếp nối động từ “bừng” và từ “chói” ở câu hai để khẳng định lý tưởng cách mạng như nắng hạ chói lòa, như mặt trời vĩ đại, bất diệt đã tác động sâu sắc vào lý trí, tình cảm và thấm nhuần vào con tim, khối óc của nhà thơ

Với cách diễn đạt vừa gợi hình vừa gợi cảm, tôn vinh lý tưởng cộng sản, giúp cho bao nhiêu người được sáng mắt, sáng lòng. Khẳng định bản chất cao đẹp của lý tưởng ấy là giải phóng con người khỏi ách áp bức, bóc lột, thống khổ, chỉ cho họ con đường sống ý nghĩa nhất.

Qua cách thể hiện sáng tạo, hai câu thơ còn mang hàm ý: với dân tộc Việt Nam, với tầng lớp trí thức, thanh niên trẻ những năm 30, 45. Lý tưởng cần thiết như mặt trời, tất yếu như chân lý. Hai câu thơ còn diễn tả sự phục sinh mạnh mẽ của một tâm hồn tươi trẻ khi được mặt trời lý tưởng soi rọi, chỉ lối, niềm vui tràn ngập trong lòng, người thanh niên yêu nước đã cất thành tiếng hát sôi nổi, náo nức, say mê:

“Hồn tôi là một vườn hoa lá

Rất đậm hương và rộn tiếng chim”

Trước khi bắt gặp lý tưởng cách mạng, người thanh niên trí thức trẻ này sống một cách buồn bã, ảm đạm, lụi tàn như mảnh vườn trong mùa đông giá lạnh nhưng sau khi được gặp và giác ngộ được lý tưởng cách mạng. Cuộc sống lẫn tâm hồn của nhà thơ như một mảnh hồn thơ đầy hương sắc giữa mùa xuân, mang đến nguồn sinh lực dồi dào cho biết bao tâm hồn trẻ trung, nhiệt huyết. Nhịp thơ sôi nổi cùng với hai tính từ “đậm”, “rộn” rất thẩm mỹ, đặc biệt với lối vắt dòng đặc sắc, hai câu thơ của Tố Hữu diễn tả chân thực, tinh tế bao cảm xúc dâng trào, niềm vui, niềm hạnh phúc vô hạn trong buổi đầu gặp gỡ lý tưởng.

Khổ 2 của bài thơ thể hiện sự nhận thức của tác giả về chân lí sống, lẽ sống mới qua lí tưởng đảng. Chúng ta cùng đi tìm hiểu khổ 2 của bài thơ Từ ấy để hiểu rõ hơn những vấn đề trong bài.

“Tôi buộc lòng tôi với mọi người

Để tình trang trải khắp muôn nơi”

Động từ “buộc” được sử dụng một cách rất “đắt” trong câu thơ này. Nó là sự tự nguyện, là thái độ mong muốn được gắn kết sẻ chia. Nhà thơ tự kết dính tấm lòng của mình với tất cả mọi người. Ông xem mọi người đều là người thân của mình, đều là đồng chí anh em cùng chung hoạn nạn sướng vui, để chính ông tự muốn ràng buộc bản thân mình với họ. Sự ràng buộc này không phải là một mối quan hệ cụ thể, nó chính là sợi dây ân tình ân nghĩa sâu nặng mà Tổ Hữu muốn gắn kết giữa muôn người.

Ông muốn mọi người vui chung với niềm vui của ông, cùng chiêm nghiệm và giác ngộ lý tưởng cách mạng để con đường kháng chiến thêm những anh hùng. Tố Hữu đã đi từ cái “tôi” cá nhân đến cái “ta” chung ở tất cả mọi người.“Buộc” còn có nghĩa là tự mình phải có trách nhiệm gắn bó với cộng đồng. Thân làm nam nhi sinh ra giữa đất trời, trách nhiệm nặng nề và vinh hạnh luôn trên đôi vai người chiến sĩ, chính là nhiệm vụ giải phóng, bảo vệ tổ quốc. Mọi người ở đây là những người nông dân Việt Nam, những con người hiền lành khổ cực, những con người cùng chung giai cấp vô sản. Ta bỗng nhớ đến những câu thơ nói về chí làm trai:

“Đã mang tiếng ở trong trời đất

Phải có danh gì với núi sông”.

Tố Hữu muốn ánh sang cách mạng được lan toả khắp nơi nơi, chiếu soi cho những cuộc đời đau khổ, soi sáng cho những con đường còn mù mịt tăm tối, để cuối cùng, sức mạnh toàn dân tộc được gắn chặt, trỗi dậy và hành động thực sự. Từ “trang trải” khiến ta liên tưởng tới tâm hồn của nhà thơ đang trải rộng với cuộc đời: Tạo ra khả năng đồng cảm sâu xa với hoàn cảnh của từng con người cụ thể. Nhà thơ tìm về sức mạnh của sự đoàn kết toàn dân tộc, cùng nhau nắm chặt tay chiến đấu để trả nợ mối thù non sông. Điều này xuất phát từ ý thức giác ngộ cách mạng của người chiến sĩ Tố Hữu lúc bấy giờ.

Qua 2 đoạn thơ nhà thơ đã giúp chúng ta nhận thức sâu sắc hơn về lý tưởng cách mạng chính là lẽ sống, con đường sống đúng đắn của cả dân tộc tộc, khổ thơ như khúc hát của một trái tim mà cũng là khúc hát say mê của triệu triệu trái tim hướng về Đảng, hướng về cách mạng, là lời bộc bạch chân thành về tâm trạng của nhà thơ khi gặp ánh sáng của cuộc đời mình.

Tố Hữu nổi tiếng với những bài thơ dẫu nói về những vấn đề lớn lao, những tư tưởng tình cảm lớn mang tính chất chính trị, xã hội, về các sự kiện lịch sử thì cũng vẫn tạo cho người đọc cảm giác giọng thơ ngọt ngào, đằm thắm, trữ tình. Từ ấy và đặc biệt là 2 khổ thơ đầu là minh chứng sống động cho nét đặc sắc ấy của thơ ông.

“Từ ấy trong tôi bừng nắng hạ

Mặt trời chân lý chói qua tim

Hồn tôi là một vườn hoa lá

Rất đậm hương và rộn tiếng chim…”

Từ ấy không giống với những cụm từ phiếm chỉ thời gian vô hồn, vô nghĩa mà nó mang gửi gắm những xúc cảm thiêng liêng, sâu nặng đối với người chiến sĩ Tố Hữu lúc bấy giờ. Bởi , từ ấy là khoảnh khắc ông được đứng trong hàng ngũ của Đảng, được đóng góp sức trẻ và sự nhiệt huyết của mình cho Tổ quốc, cho đồng bào, được thỏa sức vẫy vùng với những lí tưởng lớn mà mình ấp ủ. Vậy nên trong lòng nhân vật tôi nảy nở những cảm xúc tươi mới, ấm áp như nắng hạ, nghĩa là tâm hồn tràn đầy sức sống, tràn đầy sự sôi nổi, trẻ trung mãnh liệt. Nhưng, điều làm nhân tôi xúc động và tự hào hơn hết thảy có lẽ còn bởi từ khoảnh khắc thiêng liêng ấy, ông được chân lý cách mạng, chân lý kháng chiến, chân lý lịch sử của dân tộc soi đường chỉ lối. Cách so sánh chân lý với hình ảnh mặt trời cho thấy ý nghĩa lớn lao, sức mạnh và sự lan tỏa của chân lý đối với nhân vật tôi, cũng như thấy được tác động to lớn mà nó đã làm thay đổi thế giới tâm hồn của tác giả.

Tâm hồn con người như Huy gô đã từng nói, vốn là cảnh tưởng rộng lớn hơn cả bầu trời và đại dương, thế nhưng trong thơ mình, Tố Hữu đã cụ thể hóa thế giới vô hình và nhiều tầng tầng lớp lớp ấy bằng hình ảnh vườn hoa lá, nên câu thơ trở nên tươi vui, sinh động, mới mẻ, gần gũi đến lạ thường. Đồng thời thấy được ngòi bút linh hoạt, giản dị mà cũng mới mẻ của Tố Hữu trong việc diễn tả rõ ràng những cảm xúc của nhân vật tôi trong tâm tưởng,. Để đến khổ thơ sau, nhà thơ bày tỏ những tư tưởng lớn, tình cảm lớn của mình với cộng đồng chung:

“Tôi buộc lòng tôi với mọi người

Để tình trang trải với trăm nơi

Để hồn tôi với bao hồn khổ

Gần gũi nhau thêm mạnh khối đời”

Không còn sự phân tách giữa cái riêng và cái chung nữa, tâm hồn, tấm lòng và toàn bộ trái tim của người chiến sĩ cộng sản ấy khát khao được hòa nhập, được gắn chặt với mọi người. Muốn đem tình yêu thương để gửi hương cho gió, trang trải ở muôn nơi, muốn gần gũi thêm những mảnh khối đời để được đồng điệu và thấu cảm với họ. Sự gần gũi ấy là sự gần gũi để sẻ chia, để gắn kết, và để hòa nhập, nó cũng phần nào cho thấy tinh thần đoàn kết, yêu thương và sự đùm bọc vốn là nét đẹp truyền thống của tâm hồn con người Việt Nam. Cách đối lập giữa số lượng tôi là duy nhất, độc nhất với muôn người, muôn hồn khổ, muôn mảnh đã càng tăng thêm sức nặng cho tư tưởng tình cảm lớn mà tác giả biểu lộ.

Với hai khổ thơ đầu, Tố Hữu đã thực sự chạm đáy được tâm hồn người đọc bằng những mạch cảm xúc đan xen, vừa vui tươi phấn khởi, vừa nghẹn ngào, xúc động, để từ đó khơi gợi sự lắng nghe của bạn đọc muôn thế hệ.

Tố Hữu được xem là một trong những cánh chim đầu đàn của nền thơ ca cách mạng Việt Nam. Luôn kề vai sát cánh cùng quân dân trong các cuộc kháng chiến, bởi vậy thơ của ông mang đậm chất trữ tình chính trị, luôn thể hiện sâu sắc tinh thần chiến đấu của nhân dân ta. Bài thơ “Từ ấy” nằm trong tập thơ cùng tên, được thi sĩ sáng tác năm 1938 đã đánh dấu những bước trưởng thành trong lí tưởng của người thanh niên cách mạng.

“Từ ấy" là một tâm hồn trong trẻo của tuổi mười tám đôi mươi, đi theo lý tưởng cao đẹp dám sống, dám đấu tranh" của Tố Hữu khi ông được kết nạp vào đảng cộng sản đông dương. Mở đầu bài thơ với dòng chảy cảm xúc hân hoan, say mê:

“Từ ấy trong tôi bừng nắng hạ

Mặt trời chân lí chói qua tim”

Sau khi được giác ngộ lý tưởng cộng sản, ông vô cùng tự hào khi được đứng trong đội ngũ cách mạng, được làm việc và cống hiến trong sự n nghiệp giải phóng dân tộc. Một loạt hình ảnh ẩn dụ như” bừng nắng hạ”, "mặt trời”, “chói qua tim” được nhà thơ sử dụng hết mực khéo léo,tào tình. Sau biết bao ngày khó khăn, trăn trở, người thanh niên trẻ đã tìm thấy được lối đi cho cuộc đời mình. Hình ảnh “bừng nắng hạ” là ánh nắng của lý tưởng cao đẹp, mạnh mẽ, rực rỡ để sáng soi cho cuộc đời Tố hữu. Đó là thứ ánh sáng mà ông hằng khát khao, khi được Đảng dẫn dắt, soi rọi tới cả những góc khuất nhất trong cuộc đời người lính trẻ. Đối với nhân dân Việt Nam, Bác Hồ luôn được sánh với mặt trời, cũng như trong thơ của Tố Hữu, vầng mặt trời chân lý ấy sẽ dang rộng, làm bừng sáng tâm hồn của tác giả. Mà đã là chân lý thì sẽ khiến con người ta càng mạnh mẽ tin tưởng vào tương lai phía trước. Nó báo hiệu những điều tốt lành cho cuộc sống, bởi đời ta luôn có Đảng dẫn đường.

Hai câu thơ tiếp theo được nhà thơ viết bằng bút pháp trữ tình lãng mạn với những hình ảnh sinh động, giàu sức gợi hình

“Hồn tôi là một vườn hoa lá

Rất đậm hương và rộn tiếng chim”

“Vườn hoa lá”, “tiếng chim” là minh chứng cho một cuộc sống tốt tươi, tràn đầy nhựa sống. Tựa như mùa xuân luôn gắn liền với ánh nắng ngập tràn, những nhành cây búp non đâm chồi nảy lộc, hương hoa luôn tỏa thơm ngát cùng tiếng chim hót líu lo, rộn ràng, góp phần làm cho cuộc đời thêm yêu. Tâm hồn của nhà thơ đang được tưới tắm ngập tràn trong ánh nắng sáng soi của Đảng. Nhà thơ cũng đang say mê hòa mình cùng với tinh thần nhiệt huyết chiến đấu của nhân dân. Điểm hấp dẫn ở đây chính là tâm hồn trong trẻo, nồng nhiệt của con người cách mạng. Khi đã tìm được con đường đi đúng đắn, Tố Hữu khẳng định niềm tin với lý lẽ ấy. Đó là sự chấp thuận hòa mình giữa cái tôi cá nhân cùng cái chung tập thể:

“Tôi buộc lòng tôi với mọi người

Để tình trang trải với muôn nơi

Để hồn tôi với bao hồn khổ

Gần gũi nhau thêm mạnh khối đời”

Trong bối cảnh cuộc chiến tranh tàn khốc, Tố Hữu đã nguyện buộc lòng mình với mọi người. Mọi người chính là hình ảnh ẩn dụ chung cho toàn thể nhân dân Việt nam, đang ngày đêm chiến đấu bảo vệ nước nhà. Lý tưởng của Đảng đã len lỏi, đón chào toàn thể mọi người để cùng nhau sề vai sát cánh chiến đâu. Bởi vậy, tôi cũng chính là của chúng ta, chúng ta sẽ cùng ăn, cùng ngủ, cùng lao động, đùm bọc lẫn nhau. Gạt bỏ mọi rào cản, đắng cay, “ khối đời” được gây dựng nên từ một tập thể quần chúng vững chắc, thân thiết. Người đời đã có câu:

“Một cây làm chẳng nên non

Ba cây chụm lại nên hòn núi cao”

Tình người sẽ lan tỏa, kết nối những con người xa lạ thành người chung một nhà, để chung sức đồng lòng vì một mục đích chung: đấu tranh giành lại quyền tự do, độc lập dân tộc. Như vậy, toàn bộ khổ thơ đã thay những lời hứa tâm tình nhưng rất đỗi tha thiết, mạnh mẽ của Tố Hữu cùng đồng bào trong sự nghiệp cứu nước cứu dân: Chỉ cần ta đồng lòng, khó khăn nào cũng vượt qua. Trong lẽ sống của người thanh niên trẻ ấy, lý tưởng đã được giác ngộ sáng soi.

Với tài bút linh hoạt, khéo léo, bài thơ đã thể hiện được một cách sâu sắc, tinh tế sự thay đổi nhận thức, tình cảm của một người lính cụ Hồ khi được giác ngộ lý tưởng cách mạng. Tác giả đã đại diện cho tầng lớp trẻ, khẳng định tuyên thệ về lời thề chiến đấu, đoàn kết trên con đường giải phóng đất nước. Bên canh đó, nhà thơ cũng khẳng định được tài năng thiên phú của mình trong sự nghiệp thơ ca khi có sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa trữ tình và chính trị.

Tố Hữu được mệnh danh là nhà thơ của dân tộc. Thơ ca của ông có ảnh hưởng rất lớn tới đời sống của nhân dân những năm Cách Mạng. Tập thơ “Từ ấy” mở đầu cho chặng đường thơ ca Cách mạng của ông. Bài thơ cùng tên sáng tác năm 1938 như khúc hát sôi nổi về nhiệt huyết, tình yêu niềm tin với Đảng và Cách mạng. Mở đầu bài thơ là những câu thơ diễn tả cảm xúc dạt dào của người thanh niên trẻ tuổi, thì những vẫn thơ tiếp vẫn là mạch cảm xúc đó tác giả nói lên tiếng nói tình cảm gắn kết khối đại đoàn kết của dân tộc trong ánh sáng Cách mạng Đảng.

“Tôi buộc lòng tôi với mọi người

Để tình trang trải với muôn nơi

Để hồn tôi với bao hồn khổ

Gần gũi nhau thêm mạnh khối đời”

Tố Hữu tự nguyện“ buộc” lòng mình với long mọi người. Dưới ánh sáng của Cách Mạng, tác giả như hòa mình vào với muôn triệu trái tim Việt Nam. Từ “buộc” thể hiện sự gắn bó chặt chẽ, đoàn kết. Tác giả nguyện cùng đứng trong đau khổ, cùng đói nghèo, cùng vui sướng cùng hạnh phúc với người dân Việt Nam. Ông không ngại khổng ngại khó. Cũng từ chữ “buộc” ta như thấy được sự trách nhiệm của ông đối với dân tộc, đất nước. Trách nhiệm của một người dân Việt Nam là bảo vệ nền độc lập dân tộc. Trách nhiệm của người chiến sĩ Cách mạng là yêu thương lấy đồng bào, bảo vệ nhân dân thoát khỏi chiến tranh, thoát khỏi đói nghèo.

Tác giả “để tình trang trải với muôn nơi”. Phải chăng cái tình của tác giả bao la rộng lớn có thể “trang trải” tới muôn nơi? Đúng thế, đó là tình yêu với muôn vàn người dân đất Việt. Tình yêu đó bao la, tình yêu đó rộng lớn. Tác giả cuốn tình yêu của mình được hòa cùng tính yêu của muôn người. Đó là tình yêu to lớn, tình yêu gắn bó.

Không chỉ “trang trải tới muôn nơi” mà Tố Hữu còn muốn “Để hồn tôi với bao hồn khổ”. “ Hồn khổ” đó là cách nói hình ảnh về những con người Việt Nam thời kì này bị chiến tranh làm cho đói nghèo, bị thực dân đàn áp, cuộc sống khó khăn, vất vả. Những con người đó sống trong những tháng ngày tăm tối của nô lệ, của đàn áp. Tác giả nguyện để mình sống cùng những đau khổ, sống cùng những khó khăn để san sẻ những nỗi khổ, nỗi đau của triệu người dân.

Điệp từ “để” đứng ở đầu câu nhấn mạnh tình cảm, sự vị tha của một con người không chỉ yêu Cách Mạng mà yêu cả những con người xung quanh. Đó là lí tưởng mới khi ánh sáng Đảng đã soi chiếu. Sống không chỉ vì ta mà còn vì mọi người.

Câu thơ cuối vang lên đầy cảm xúc:

“Gần gũi nhau thêm mạnh khối đời”

“Khối đời” một cách nói trừu tượng về tình đoàn kết, sự gắn bó chặt chẽ của mọi người dân đất Việt Nam. Đó là những con người cùng chung cảnh ngộ khó khăn, cùng chung hoàn cảnh đau khổ. Đó cũng là cũng con người chung lý tưởng, chung chí hướng: sống vì đất nước, vì dân tộc, đấu tranh cho một hòa bình độc lập dân tộc. Tố Hữu muốn nhấn mạnh trong khó khăn gian khổ, con người cùng nhau gần gũi, cùng nhau sát cánh, cùng nhau đứng lên chiến đấu thể hiện tình đoàn kết, tình dân tộc thì mọi điều đều vượt qua dễ dàng.

Khổ thơ với cách sử dụng từ ngữ hình ảnh chính xác, hình ảnh, thơ mộng lãng mạn đã thể hiện rõ tư tưởng tình cảm, lý tưởng của tác giả. Khi cái tôi hòa vào cùng cái ta, khi cái riêng tư hòa cùng cái chung của cộng đồng thì lý tưởng ý chí được nhân lên, được củng cố thêm mạnh mẽ, vững chắc. Và ánh sáng của Đảng của Cách Mạng đã soi sáng cho lý tưởng, cho ý chí đó.

Tố Hữu là một trong những cánh chim đầu đàn trong nền thơ ca, văn học Việt Nam. Cả cuộc đời sự nghiệp sáng tác của ông đều hướng tới tư tưởng yêu nước, tự hào dân tộc và lý tưởng cách mạng chiến đấu của nhân dân ta. Trong vô vàn những tập thơ tiêu biểu, chắc hẳn những người yêu thơ không thể quên được tập thơ đầu tay của ông mang tên “Từ ấy”. Đặc biệt, qua hai khổ thơ đầu của bài thơ “từ ấy”, tác giả đã gửi gắm, thể hiện trọn niềm vui của người thanh niên trẻ khi được giác ngộ với cách mạng.

Bài thơ được sáng tác vào năm 1938, trong giai đoạn Tố Hữu được kết nạp vào Đảng cộng sản Đông Dương. Đây được xem là một trong những dấu mốc quan trọng nhất cuộc đời nhà thơ, khi ông tìm được con đường chân lý sẽ đi trong những tháng năm tuổi trẻ. Luôn trong tâm thế khát vọng được chiến đấu, cống hiến cho sự nghiệp giải phóng nước nhà, tác giả đã viết nên bằng tất cả niềm say mê, hạnh phúc khi có đảng qua những câu thơ đầu tiên:

“Từ ấy” là khoảng thời gian từ khi tác giả được giác ngộ lý tưởng cộng sản, ông cảm thấy vô cùng vui sướng, hạnh phúc biết bao. Hình ảnh “bừng nắng hạ” bừng lên biết bao cảm xúc vỡ òa của tác giả khi được trải qua những khoảnh khắc thiêng liêng ấy. Một luồng ánh sáng chói sáng, hòa mình cũng hình ảnh ẩn dụ “ mặt trời chân lí chói qua tim” cho lí tưởng cách mạng.

Tố Hữu đặc biệt sử dụng động từ “bừng” và “chói” đã gợi tả nên ánh sáng rực rỡ, mạnh mẽ từ khi Đảng mang lại cho cuộc đời ông. Trái tim ông như được tiếp thêm ngọn lửa rực cháy. Khi trái đất không thể tồn tại khi không có sự hiện diện của mặt trời, tựa như cuộc đời của nhà thơ sẽ chẳng thể nào có lối sáng, nhận được những điều tốt lành nếu như không có sự soi đường dẫn lối của cách mạng.

Tiếp nối mạch cảm xúc, bằng tâm hồn và bút pháp trữ tình lãng mạn, giàu sức tạo hình, Tố Hữu đã tiếp tục diễn tả nỗi niềm vui mừng vô hạn trong những phút giây đầu tiên được sánh vai trong hàng ngũ của Đảng:

Hồn tôi là một vườn hoa lá

Rất đậm hương và rộn tiếng chim

Những cặp hình ảnh ẩn dụ như “vườn hoa lá” và “rộn tiếng chim” đại diện cho một thế giới mới tràn đầy hương sắc và sức sống. Phía sâu trong tâm hồn của người con người trẻ tuổi là những mong muốn, khát vọng đang thi nhau “đâm chồi nảy nở” tựa như hoa lá mùa xuân. Nó là một hình ảnh so sánh trừu tượng nhưng tác giả vẫn khiến cho người đọc như cũng cảm nhận được vô cùng chân thực của chính nhà thơ.

Đối với Tố Hữu, lí tưởng cách mạng không chỉ mang đến ngọn nguồn sức sống mới mà còn mang đến những niềm đam mê cho tác giả. Rồi ngày mai đây, ta sẽ còn có nhiều cơ hội được trải lòng mình đón ánh nắng sớm mai, cùng hương thơm ngào ngạt trong gió thoảng và tiếng chim lảnh lót bên tai. Những cảnh sắc yên bình, hài hòa và đẹp tươi mà đất nước sẽ được đón chào nhờ có Đảng sẽ là động lực lớn lao cho tác giả phấn đấu.

Khi giác ngộ lý tưởng ấy, Tố Hữu đã khẳng định quan niệm về lẽ sống mới. Ta với Đảng tuy hai mà một, đã là một đảng viên, cần phải biết hòa chung cái tôi cá nhân và cái ta chung của tập thể:

Tôi buộc lòng tôi với mọi người

Để tình trang trải với muôn nơi

Để hồn tôi với bao hồn khổ

Gần gũi nhau thêm mạnh khối đời

Ngay từ khi ấy, nhà thơ đã tự nguyện “buộc” lòng mình với mọi người, mọi người chính là cả nhân dân, những người dân máu đỏ da vàng luôn hướng về lá cờ đỏ sao vàng. “Buộc” còn có nghĩa là tự mình phải có trách nhiệm gắn bó với cộng đồng. Từ những người nông dân cần cù lao động, đến những người cùng chung giai cấp, họ đều ở đây, cùng nhau chiến đấu vì đất nước. Tâm hồn nhà thơ đang được “trang trải” khắp bốn bề tổ quốc, để góp chút sức mạnh vào khối đoàn kết của dân tộc.

“Khối đời” là hình ảnh ẩn dụ chỉ một khối người đông đảo cùng chung cảnh ngộ, lý tưởng , gắn bó với nhau và cùng phấn đấu vì một lợi ích chung của toàn dân tộc. Toàn bộ khổ thơ trên, nhà thơ đã bộc bạch hết những nỗi lòng, tâm tư thương yêu mến mộ đồng bào. Tình yêu giữa người với người, tình thương khi đất nước bị chia cắt, giặc thù xâm hại sẽ thôi thúc những con người ấy đoàn kết, gắn bó nhau hơn. Khi ta có thể gạt bỏ cái tôi cá nhân, những mưu cầu cá thể để hướng đến mục đích chung của một dân tộc, thì “kẻ thù nào cũng bị tiêu diệt, khó khăn nào cũng có thể vượt qua”.

Chỉ qua những câu thơ ngắn ngủi nhưng hết mực chân thành, từ niềm vui, hân hoan của tác giả khi được bắt gặp ánh sáng chân lý của Đảng đã khiến cuộc đời Tố Hữu bừng sáng biết bao. Những hình ảnh ẩn dụ hết sức gần gũi và giàu ý nghĩa đã giúp người đọc cảm nhận được hết lòng quyết tâm, lời thề trung thành với nước với dân của nhà thơ.

Nhà thơ Tố Hữu (1920 – 2002) được tôn vinh là ngọn cờ đầu của thơ ca cách mạng Việt Nam. Tên thật của ông là Nguyễn Kim Thành, quê ở ngoại ô Huế. Năm 16 tuổi, khi đang là học sinh Trung học, ông gia nhập Đoàn thanh niên cộng sản và năm 18 tuổi được kết nạp vào Đảng. Người thanh niên yêu nước ấy đã lấy thơ ca làm vũ khí tuyên truyền, giác ngộ tầng lớp thanh niên trí thức đang tìm kiếm lí tưởng cách mạng. Trước Cách mạng tháng Tám 1945, thơ Tố Hữu khẳng định lẽ sống của tuổi trẻ là lí tưởng độc lập, tự do; mục đích cống hiến là sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc thoát khỏi ách thống trị của phong kiến, thực dân.

Bài thơ Từ ấy ra đời năm 1938 là tiếng reo vui của người chiến sĩ yêu nước, yêu cuộc đời, say mê lí tưởng, nguyện hiến dâng tuổi thanh xuân cho Tổ quốc. Đoạn trích mở đầu bài thơ thể hiện niềm vui to lớn của nhà thơ khi bắt gặp lí tưởng cách mạng - điều kì diệu nhất mà nhà thơ đang khao khát bấy lâu:

Từ ấy trong tôi bừng nắng hạ

Mặt trời chân lí chói qua tim

Hồn tôi là một vườn hoa lá

Rất đậm hương và rộn tiếng chim…

Để đến được với lí tưởng cộng sản, Tố Hữu cũng như bao thanh niên yêu nước khác đã phải dò dẫm tìm đường trong tình cảnh cả dân tộc sống lầm than, đau khổ trong đêm dài nô lệ.

Đâu những ngày xưa, tôi nhớ tôi

Băn khoăn đi kiếm lẽ yêu đời

Vẩn vơ theo mãi vòng quanh quẩn

Muốn thoát, than ôi, bước chẳng rời (Nhớ đổng)

Đến một ngày kia, Tố Hữu đã sung sướng cất tiếng reo vang hát tiếng Từ ấy. Từ ấy không đơn thuần là một trạng ngữ chỉ thời gian, mà với Tố Hữu nó đã trở thành một thời điểm quan trọng, một mốc son trong cuộc đời, một kỉ niệm không bao giờ quên, ghi dấu ấn đậm nét về một ranh giới giữa bóng tối và ánh sáng, giữa ngày hôm qua và ngày hôm nay. Từ ấy như một sự kiện lớn lao làm biến động mạnh mẽ tâm hồn chàng trai vừa rời ghế nhà trường.

Tâm trạng nhà thơ khi giác ngộ lí tưởng cách mạng được nhà thơ đặc tả bằng hình ảnh: Từ ấy trong tôi bừng nắng hạ. Lí tưởng cách mạng được so sánh với nắng hạ rực rỡ, chói chang, xua tan những đám mây u ám, khiến cho tâm hồn nhà thơ tràn ngập cảm xúc nôn nao, rạo rực. Khả năng gợi tả, gợi cảm xúc không chỉ ở hình ảnh nắng hạ với rất nhiều ý nghĩa mà còn ở động từ bừng nhấn mạnh niềm hân hoan, sung sướng tột độ của nhà thơ trong thời điểm không thể nào quên của cuộc đời mình.

Mặt trời chân lí chói qua tim

Mặt trời chân lí là một hình tượng nghệ thuật vừa đẹp vừa giàu ý nghĩa. Lí tưởng của Đảng được so sánh với hành tinh vĩ đại nhất vũ trụ, có sức nóng ấm diệu kì, là nguồn sống của vạn vệt trên trái đất. Hôm qua còn là đêm tối, hôm nay ánh sáng đã tỏa chiếu chan hòa trong tâm hồn người thanh niên yêu nước. Lí tưởng cách mạng là Mặt trời chân lí chói qua tim, thức tỉnh toàn bộ trí tuệ và tình cảm của nhà thơ. Tố Hữu tiếp nhận lí tưởng trước hết bằng trái tim sôi nổi, trẻ trung, tràn đầy nhiệt huyết của tuổi thanh xuân mà trong bài thơ Trăng trối, tác giả đã viết

Hai mươi tuổi, tim đang dào dạt máu

Hai mươi tuổi, hồn quay trong gió bão

Gân đang săn và thớ thịt căng da.

Đời mặn nồng hứa hẹn biết bao hoa!

Lí tưởng của Đảng rất gần gũi với nhân dân, Vì thế sức thuyết phục của nó tác động trực tiếp tới tình cảm của dân chúng, làm cho những trái tim yêu nước rung động mãnh liệt. Tính từ chói thể hiện sức mạnh kì diệu của lí tưởng cách mạng, đồng thời cũng phản ánh cảm xúc cao độ của nhà thơ trước lí tưởng mà mình hằng ấp ủ, khát khao. Khi lí tưởng đã thấm vào trái tim và khối óc thì tâm hồn người thanh niên hoàn toàn thay đổi theo chiểu hướng tích cực, tràn đầy lạc quan, tin tưởng : Hồn tôi là một vườn hoa lá Rất đậm hương và rộn tiếng chim…

Con người nhà thơ đã thật sự đổi mới. Tâm hồn nhà thơ giống như một vườn hoa muôn sắc, muôn hương và ríu rít tiếng chim đón chào ngày mới. Tư tưởng của nhà thơ không còn gì băn khoăn, vướng mắc mà tràn đầy cảm xúc háo hức và tin tưởng. Dường như nhà thơ muốn khẳng định lí tưởng cách mạng là một sức mạnh thần kì làm thay đổi thế giới quan, nhân sinh quan của tuổi trẻ trước những ngã rẽ của cuộc đời.

Từ ngữ trong đoạn thơ này có khả năng diễn tả những cảm xúc chân thành, mạnh mẽ : bừng nắng hạ, chói qua tim, đậm hương, rộn tiếng chim. Tác giả có chủ ý khi đặt tính từ đặc tả tính chất của sự vật lên trước để nhấn mạnh tâm trạng hứng khởi tột độ của mình khi được giác ngộ lí tưởng cách mạng. Những hình ảnh: nắng hạ, mặt trời chân lí, vườn hoa lá… vừa có vẻ đẹp rực rỡ vừa hàm chứa ý nghĩa nhân sinh sâu sắc.

Bài thơ Từ ấy tiêu biểu cho bút pháp lãng mạn cách mạng của Tố Hữu trong thời kì đầu. “Cái tôi trữ tình” lắng đọng trong từng ý thơ, trong từng hình ảnh kì vĩ, rực rỡ hoặc trong những lời bộc bạch tâm sự hồn nhiên, chân thành của người thanh niên tha thiết yêu quê hương, đất nước, muốn được cống hiến, hi sinh cho lí tưởng cao đẹp. Bài thơ Từ ấy có tác dụng dẫn dắt các thế hệ trẻ Việt Nam kế tiếp nhau hào hứng tham gia và cống hiển cho hai cuộc kháng chiến oanh liệt chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược, hoàn thành mục tiêu bảo vệ chủ quyền độc lập, tự do, giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, vượt thời gian, sau hơn nửa thế kỉ, bài thơ Từ ấy vẫn tươi xanh chất trữ tình, tạo được sự đồng cảm của người đọc, nhất là các bạn trẻ yêu thơ.

Khi giác ngộ lí tưởng Tố hữu đã khẳng định quan niệm mới về lẽ sống. Đó là sự gắn bó hài hòa giữa cái tôi cá nhân và cái ta chung của mọi người:

“Tôi buộc lòng tôi với mọi người
Để tình trang trải với muôn nơi”
Để hồn tôi với bao hồn khổ
Gần gũi nhau thêm mạnh khối đời”

Động từ “buộc” thể hiện một ý thức tự nguyện và quyết tâm cao độ của Tố Hữu muốn vượt qua giới hạn của cái tôi cá nhân để sống chan hòa với mọi người. “Buộc” còn có nghĩa là tự mình phải có trách nhiệm gắn bó với cộng đồng. Mọi người ở đây là những người lao khổ, những con người cùng chung giai cấp vô sản.

Từ “trang trải” khiến ta liên tưởng tới tâm hồn của nhà thơ đang trải rộng với cuộc đời: tạo ra khả năng đồng cảm sâu xa với hoàn cảnh của từng con người cụ thể. “Gần gũi nhau thêm mạnh khối đời” là tác giả nói đến tinh thần đoàn kết. “Khối đời” là hình ảnh ẩn dụ chỉ một khối người đông đảo cùng chung một cảnh ngộ, cùng chung một lí tưởng, đoàn kết với nhau, gắn bó chặt chẽ với nhau, cùng phấn đấu vì một mục đích chung: đấu tranh giành lại quyền sống và quyền độc lập dân tộc.

Như vậy, toàn bộ khổ thơ trên bằng lối sử dụng những từ ngữ chính xác, giàu ẩn ý, nhà thơ đã gửi gắm một cách sâu sắc về tư tưởng, tình cảm của mình. Đó là tình yêu thương con người của Tố Hữu gắn với tình cảm hữu ái giai cấp. Nó thể hiện niềm tin của tác giả vào sức mạnh đoàn kết, câu thơ trên cũng là một lời khẳng định: khi cái tôi chan hòa với cái ta, khi cá nhân hòa vào tập thể cùng lí tưởng thì sức mạnh nhân lên gấp bội.

Những câu thơ cũng là biểu hiện nhận thức mới về lẽ sống chan hòa cá nhân và tập thể, giữa cái tôi và cái ta. Trong lẽ sống ấy con người tìm thấy niềm vui và sức mạnh. Sự thay đổi nhận thức ấy, nó bắt nguồn sâu xa từ sự tự giác ngộ lí tưởng của nhà thơ Tố Hữu.