Bài tham khảo số 2

Nói đến thơ cách mạng, chúng ta không thể không nhắc đến một nhà thơ nổi tiếng, cũng là một chiến sĩ cách mạng đã dành cả tuổi trẻ cho đất nước. Không ai khác chính là nhà thơ Tố Hữu với hồn thơ đầy lửa, đầy tinh thần chiến đấu. Một trong số những tác phẩm tiêu biểu, đánh dấu chặng đường hoạt động cách mạng của Tố Hữu là bài thơ “Từ ấy”. Hai khổ đầu bài thơ đã thể hiện sâu sắc niềm vui sướng khi nhà thơ gặp lý tưởng cách mạng, đưa bạn đọc đến với một quan điểm mới về lẽ sống.

Đánh giá về nhà thơ Tố Hữu, tất cả đều khẳng định rằng thơ của ông luôn gắn liền với tình hình cách mạng Việt Nam. Những bài thơ ông viết đều song song với hoàn cảnh đất nước lúc bấy giờ, thể hiện chân thực nhất những góc cạnh của chiến tranh và người lính. Với hồn thơ mộc mạc bình dị, Tố Hữu đã đóng góp cho kho tàng văn học nước nhà những tác phẩm tuyệt vời. “Từ ấy” là bài thơ nằm trong tập thơ cùng tên, viết vào khoảng 1938, khi mà ông được kết nạp thành người Đảng viên của Đảng Cộng Sản Việt Nam. Có thể cho rằng bài thơ chính là dấu mốc đáng nhớ của cuộc đời Tố Hữu, bởi khi ấy, ông trải qua những cảm xúc vô cùng thiêng liêng:

“Từ ấy trong tôi bừng nắng hạ

Mặt trời chân lý chói qua tim”

Ngay ở câu mở đầu bài thơ, tác giả đã đưa ra một mốc thời gian xác định, chắc chắn rằng điều đó mới xảy ra chưa lâu, và vẫn đang mãnh liệt ở thời điểm hiện tại. “Từ ấy” là khi mà Tố Hữu được đứng trong hàng ngũ danh dự của Đảng, là khi ông 18 tuổi với sức trai nhiệt huyết và dũng cảm. Nhà thơ đang bộc bạch về bản thân mình rất chân thành, giống như đang tâm sự với người thân về những gì mình đã trải qua. Ông đang kể về kỷ niệm khó phai của bản thân mình bằng sự hứng khởi nhiệt tình. Động từ “bừng” diễn tả sự đột ngột, bất ngờ xảy đến khiến nhà thơ sửng sốt, choáng ngợp.

Đây chính là khoảnh khắc Tố Hữu đón nhận lý tưởng cách mạng, con đường cách mạng của Đảng, xác định cho mình mục tiêu và lý tưởng sống. Ông ví tâm trạng mình khi gặp lý tưởng cách mạng giống như “nắng hạ” ánh nắng mạnh mẽ nhất của năm, chiếu chói chang ấm nóng vạn vật trên đời. Ánh nắng của mùa hạ thể hiện sự lan tỏa nhanh chóng, tốc độ chiếu rọi nhanh và dứt khoát, bao phủ trọn vẹn tất cả. Có thể thấy rằng nhà thơ bắt găp lý tưởng cách mạng thì cảm động như chính bản thân mình được sinh ra lần thứ hai trong đời. Nếu là ở giai đoạn trước đây, Tố Hữu còn đang phân vân với những con đường chưa chọn, còn thấy mông lung chưa biết lý tưởng của mình là gì thì hiện tại, ông vui mừng khi thấy con đường sáng tươi xuất hiện. Chúng ta vẫn còn nhớ cậu bé Tố Hữu trước đó:

“Bâng khuâng đứng giữa hai dòng nước

Chọn một dòng hay để nước trôi”

Trước đó, Tố Hữu bị lạc lõng trong những suy nghĩ của bản thân, chàng trai trẻ chưa thật sự được đi trên một con đường rõ ràng nào hết. Lúc đó mọi thứ thật mờ nhạt, không rõ ràng, không lựa chọn. Tâm trạng của Tố Hữu là thấy khó chọn lựa, không hiểu và không biết nên làm như thế nào. Thế nhưng, ở giây phút hiện tại, người thanh niên ấy đã rất sung sướng khi tìm thấy con đường mình sẽ đi, tin tưởng và hạnh phúc khi bắt đầu bước chân trên con đường ấy.

“Mặt trời chân lý chói qua tim”

Ánh sáng ấy là “chói” trực tiếp vào nhà thơ, trực diện và dứt khoát, tạo một tác động mạnh, chính xác vào tim người chiến sĩ. Tác giả sử dụng động từ mạnh “chói” chứ không phải là xuyên, rọi, lan toả, thấm… bởi từ “chói” là từ hoàn hảo nhất thể hiện tốc độ và sự chuẩn xác của ánh sáng cách mạng. Mặt trời chân lý ấy chính là hình ảnh ẩn dụ cho lý tưởng cách mạng. Nhà thơ xem đó như mặt trời, mà mặt trời thì là vĩnh cửu, là duy nhất. Lý tưởng cách mạng trở thành con đường tuyệt vời nhất, con đường duy nhất khiến người chiến sĩ thấy sung sướng lúc bấy giờ. Trái tim của sức trẻ và những khát khao được cống hiến cho tổ quốc, nay được soi rọi phản chiếu bằng ánh sáng của mặt trời chân lý - thứ ánh sáng mạnh nhất, nhanh nhất và chói chang nhất.

Lý tưởng cách mạng được nhà thơ ví như mặt trời - yếu tố thiên nhiên vĩ đại nhất, mạnh mẽ nhất. Tại sao nhà thơ lại so sánh như mặt trời chứ không phải là bất kỳ điều gì khác? Không phải là cỏ cây, hoa lá, mặt trăng, vì sao… Bởi thứ ánh sáng toả ra từ trăng sao rất nhẹ nhàng mờ nhạt, không sự so sánh nào trọn vẹn như ánh nắng mặt trời. Tố Hữu đã tìm thấy ánh sáng của cách mạng, soi rọi cho bước chân người chiến sĩ vững vàng chiến đấu, sống và chết chỉ với một lý tưởng duy nhất: giải phóng dân tộc dưới sự lãnh đạo của Đảng cộng sản. Lý tưởng ấy chính là chân lý, là lẽ sống, là cột mốc vững chắc trên con đường chiến đấu của người chiến sĩ trẻ. Cảm xúc hân hoan vui sướng khi đón nhận lý tưởng cách mạng được thể hiện rõ nét trong những câu thơ tiếp theo:

“Hồn tôi là một vườn hoa lá

Rất đậm hương và rộn tiếng chim”

Niềm hạnh phúc của Tố Hữu được bày tỏ trực tiếp, rõ ràng và dường như niềm vui sướng ấy đang lan toả tràn lan trên từng câu thơ. Tố Hữu khi đến với ánh sáng cách mạng giống như được tái sinh một lần nữa, được cách mạng khai sinh tư tưởng, giác ngộ tâm trí. Nhà thơ ví von tâm trạng của mình giống như “một vườn hoa lá” xinh đẹp có hương thơm ngào ngạt và tiếng chim líu lo. Dường như hai câu thơ là hai cánh cổng xinh đẹp đang từ từ mở ra, dẫn người đọc vào một thế giới đẹp tươi của khu vườn xanh mát. Trong khu vườn ấy, màu xanh là màu chủ đạo bởi gam màu được nổi bật bởi cây cối, cành lá, những bông hoa rực rỡ sắc màu; tất cả cùng nhau hoà quyện tạo thành một bức tranh sinh động cuốn hút. Nơi đây không chỉ đẹp bởi cảnh sắc mà còn đầy quyến rũ bởi mùi hương thơm ngát của hàng trăm đoá hoa quy tụ. Góp vui cho khung cảnh là sự xuất hiện của những chú chim líu lo, ngân vang giọng hót chào mừng khiến không gian càng lúc càng nóng lên, sôi nổi hơn, tuyệt diệu hơn.

Bức tranh có sự giao hoà hợp lý giữa cảnh sắc và âm thanh, đồng thời hương thơm ngào ngạt thành thứ hương vị lan toả nhẹ nhàng giúp mọi thứ trở nên đặc biệt hơn. Không ai khác, khu vườn diệu kỳ ấy chính là sự bày tỏ khéo léo của cảm xúc người chiến sĩ. Không một ngôn từ nào có thể nói cho hết, nói cho đủ về niềm hạnh phúc trào dâng của nhà thơ khi ấy; chỉ biết rằng tâm hồn ông cứ nhảy múa tưng bừng trong niềm vui bất tận. Chúng ta cảm nhận hai khổ đầu bài Từ ấy chất chứa một tình yêu đất nước nồng nàn, một tình cảm sâu nặng với non sông mà Tố Hữu đã luôn giữ trong tim mình. Người chiến sĩ ấy hiến dâng cả tuổi trẻ cho những gì cao cả nhất, tin vào lý trí và trái tim để vững bước trên con đường mình đã chọn.

“Tôi buộc lòng tôi với mọi người

Để tình trang trải khắp muôn nơi”

Động từ “buộc” được sử dụng một cách rất “đắt” trong câu thơ này. Nó là sự tự nguyện, là thái độ mong muốn được gắn kết sẻ chia. Nhà thơ tự kết dính tấm lòng của mình với tất cả mọi người. Ông xem mọi người đều là người thân của mình, đều là đồng chí anh em cùng chung hoạn nạn sướng vui, để chính ông tự muốn ràng buộc bản thân mình với họ. Sự ràng buộc này không phải là một mối quan hệ cụ thể, nó chính là sợi dây ân tình ân nghĩa sâu nặng mà Tố Hữu muốn gắn kết giữa muôn người. Ông muốn mọi người vui chung với niềm vui của ông, cùng chiêm nghiệm và giác ngộ lý tưởng cách mạng để con đường kháng chiến thêm những anh hùng. Tố Hữu đã đi từ cái “tôi” cá nhân đến cái “ta” chung ở tất cả mọi người. “Buộc” còn có nghĩa là tự mình phải có trách nhiệm gắn bó với cộng đồng. Thân làm nam nhi sinh ra giữa đất trời, trách nhiệm nặng nề và vinh hạnh luôn trên đôi vai người chiến sĩ, chính là nhiệm vụ giải phóng, bảo vệ tổ quốc. Mọi người ở đây là những người nông dân Việt Nam, những con người hiền lành khổ cực, những con người cùng chung giai cấp vô sản. Ta bỗng nhớ đến những câu thơ nói về chí làm trai:

“Đã mang tiếng ở trong trời đất

Phải có danh gì với núi sông”.

Tố Hữu muốn ánh sáng cách mạng được lan tỏa khắp nơi nơi, chiếu soi cho những cuộc đời đau khổ, soi sáng cho những con đường còn mù mịt tăm tối, để cuối cùng, sức mạnh toàn dân tộc được gắn chặt, trỗi dậy và hành động thực sự. Từ “trang trải” khiến ta liên tưởng tới tâm hồn của nhà thơ đang trải rộng với cuộc đời: tạo ra khả năng đồng cảm sâu xa với hoàn cảnh của từng con người cụ thể. Nhà thơ tìm về sức mạnh của sự đoàn kết toàn dân tộc, cùng nhau nắm chặt tay chiến đấu để trả nợ mối thù non sông. Điều này xuất phát từ ý thức giác ngộ cách mạng của người chiến sĩ Tố Hữu lúc bấy giờ. Có thể thấy rằng toàn bộ đoạn thơ là lời bộc bạch chân thành về tâm trạng của nhà thơ khi gặp ánh sáng của cuộc đời mình. Với lối viết giản dị chân thành, Tố Hữu giúp độc giả hiểu và cảm nhận hai khổ đầu bài Từ ấy là niềm vui sướng mãnh liệt đang trào dâng trong trái tim người lính anh hùng.

Tóm lại, đoạn thơ đã rất thành công trong việc giãi bày tâm tư, cảm xúc của tác giả khi tìm thấy chân lí của cuộc sống. Tố Hữu không chỉ chia sẻ niềm vui sướng của bản thân mà còn lan toả những cảm xúc tuyệt vời ấy đến tất cả mọi người. Một người chiến sĩ anh dũng với hồn thơ chân thật đầy tình khiến chúng ta không khỏi xúc động nghẹn ngào. “Từ ấy” và nhà thơ Tố Hữu mãi mãi là viên ngọc quý trong nền văn học nước nhà.