Chiến tranh là điều không ai mong muốn, xong qua những cuộc chiến điêu linh đó, hình ảnh người lãnh đạo tài ba càng hiện lên rõ ràng hơn. Đại tướng Võ Nguyên Giáp là một trong những người như vậy.

Theo công bố của Hội đồng Khoa học Hoàng gia Anh, ông vinh dự được xếp vào 1 trong 10 vị tướng lãnh đạo vĩ đại nhất thế giới, là bậc thầy về chiến tranh du kích với những chiến thuật cực kì nhạy bén. Chiến thắng Điện Biên Phủ lẫy lừng trên không, tiêu diệt “pháo đài bất khả xâm phạm” của Pháp đã phần nào thể hiện được tài năng của một vị tướng lĩnh như ông.

Nói không ngoa khi cho rằng đại tướng Võ Nguyên Giáp là một vị thiên tài quân sự của Việt Nam nói chung và thế giới nói riêng. Ông là vị tướng đầu tiên và duy nhất đánh bại hoàn toàn cả bốn nước có tiềm lực quân sự cực kì hùng mạnh lúc bây giờ: Nhật Bản, Pháp, Mỹ và Trung Quốc.

Có một điều đặc biệt nữa là hầu hết những vị tướng đại bại dưới tay tướng Giáp đều thể hiện sự tâm phục, khẩu phục. Tướng De Castries, một người từng chịu thất bại trong chiến dịch Điện Biên Phủ đã phải thốt lên: “Tôi hân hạnh được làm đối thủ của Tướng Giáp, được làm kẻ chiến bại trực tiếp của một người tài giỏi như Tướng Giáp. Tôi ngưỡng mộ và kính phục ông”.

Năm 1948, Chủ tịch Hồ Chí Minh ký sắc lệnh phong quân hàm Đại tướng cho Võ Nguyên Giáp, lúc đó ông 37 tuổi. Tiếp sau đó là các sắc lệnh phong Trung tướng Nguyễn Bình và các vị Thiếu tướng Hoàng Văn Thái, Nguyễn Sơn, Hoàng Sâm, Chu Văn Tấn, Trần Tử Bình, Văn Tiến Dũng, Lê Hiến Mai và Trần Đại Nghĩa (1) .

Có một phóng viên phương Tây mới hỏi Bác Hồ rằng: Chúng tôi chưa thấy Việt Nam có trường quân sự cao cấp nào. Vậy Ngài Chủ tịch căn cứ vào đâu để phong nhiều cấp Tướng như vậy?

Bác Hồ cười rất đôn hậu và trả lời rằng: “Việt Nam chúng tôi đang đánh giặc theo kiểu du kích, nên cũng phong quân hàm theo lối du kích, nghĩa là ai đánh thắng Đại tá thì phong Đại tá, ai đánh thắng Thiếu tướng thì phong Thiếu tướng, ai đánh thắng Đại tướng thì phong Đại tướng, và có lẽ ông cũng đồng ý với tôi là phong như vậy vẫn còn là khiêm tốn phải không?”.

Người phóng viên phương Tây ấy hoàn toàn bị bất ngờ, vì vào thời điểm năm 1948 thì nước Pháp đã phải thay hai vị Tổng tư lệnh quân đội viễn chinh Pháp ở Đông Dương vì bại trận, đó là các tướng Le Clerc (Lơ-cờ-lec), Valluy (Va-luy). Đây đều là các tướng 4 sao tài ba của nước Pháp. Và quả thật không phụ lòng tin của Bác, đại tướng Võ Nguyên Giáp đã làm nên những trận thắng thật lẫy lừng khắp năm châu, bốn bể.

Trước khi trở thành vị tướng tài ba của dân tộc, Võ Nguyên Giáp từng là một thầy giáo dạy sử truyền đạt kiến thức, nhiệt huyết yêu nước... cho bao thế hệ học trò. Những bài học của ông đã khơi gợi tinh thần đấu tranh giành độc lập dân tộc, lòng tự hào của người con Việt Nam máu đỏ, da vàng cho nhiều người. Nhận xét về ông, nhiều người cho rằng, ở đại tướng Võ Nguyên Giáp luôn có sự thân thiện và ấm áp, sự vẹn toàn tài đức này có thể là do xuất thân từ một nhà giáo dạy sử của ông.

Về phương pháp, thầy Võ Nguyên Giáp là một người dạy học có phương pháp rất nhuần nhuyễn và sáng tạo. “Đứng trước lớp, ông nhìn vào học trò và dõng dạc nói. Sự hấp dẫn của bài giảng bắt đầu từ việc nêu vấn đề và hướng người học tập trung vào sự kiện, từ sự kiện rút ra bản chất và bài học lịch sử. Người luôn coi trọng tính khách quan của sự kiện lịch sử, đề cao phân tích nhân vật lịch sử để học sinh hiểu lịch sử, biết được thời đại mà họ đang sống”.

Với giọng sang sảng và say sưa, gần gũi và thân thiện với học trò, thầy Giáp đã đi vào ký ức của nhiều thế hệ học trò với tất cả hình ảnh đẹp về một người thầy đáng kính về nhân cách, uyên bác về kiến thức và giỏi về năng lực sư phạm. Bởi trên tất cả, đó là sự gắn bó của ông về nghề dạy học, lòng yêu sử, quý trò.

Trong lịch sử dân tộc Việt Nam, tướng võ thường giỏi văn như Lý Thường Kiệt với bài thơ thần “Nam quốc sơn hà”, Trần Hưng Đạo với “Hịch tướng sĩ” văn, Quang Trung với lời dụ tướng sĩ. Tướng văn lại giỏi võ như Nguyễn Trãi, với chiến lược tâm công (đánh vào lòng người).

Võ Nguyên Giáp, cùng với sự nghiệp quân sự có một không hai, ông còn là tác giả của 64 đầu sách, trên 10 vạn trang in, đóng góp vào kho tàng lý luận về chiến tranh nhân dân, về học thuyết quân sự Việt Nam, vào kho tàng văn học và sử học của nước nhà.

Với 64 đầu sách đã được in và xuất bản, đại tướng Võ Nguyên Giáp xứng đáng được coi là người văn võ song toàn khi không chỉ giỏi về mặt thao lược trên chiến trường, kĩ năng viết lách của ông cũng khiến nhiều người phải khâm phục. Những trang sách của Võ Nguyên giáp là nguồn đóng góp quý báu vào kho tàng lí luận về chiến tranh nhân dân, học thuyết quân sự Việt Nam.

Xuất thân từ một nhà giáo, Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã trở thành một nhà cầm quân kỳ tài, một tầm cao tư duy về nghệ thuật chiến tranh Nhân dân của dân tộc với cốt cách, đức độ của bậc hiền nhân được khắc sâu trong tâm khảm mỗi người Việt Nam cũng như trong lòng nhiều vị lãnh đạo và Nhân dân các nước bầu bạn.

Được chủ tịch Hồ Chí Minh giao trọng trách thành lập Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân - tiền thân của Quân đội ta. Cũng từ đây, bằng tài năng quân sự của mình, Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã góp phần quan trọng trong mọi chiến thắng của quân dân Việt Nam. Ngày 22/12/1944, Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân chính thức được thành lập - Đại tướng Võ Nguyên Giáp là người trực tiếp chỉ huy đội quân này. Và khi chỉ vừa tròn 37 tuổi, Ông đã trở thành vị Đại tướng đầu tiên của Quân đội ta.

Từng là một thầy giáo dạy môn lịch sử, chính Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã góp phần quan trọng làm nên trang sử hào hùng cho dân tộc Việt Nam. Tài năng, đức độ và bầu nhiệt huyết cách mạng của tướng Giáp khiến bạn bè quốc tế nể phục. Điều đó được thể hiện trong hàng chục cuốn sách quân sự, hàng nghìn, hàng vạn bài báo ca ngợi Tướng Giáp được viết bởi những tác giả nước ngoài.

Trong cuốn Những vị tướng lừng danh, Ducan Townson khẳng định: “Võ Nguyên Giáp là một trong 21 vị danh tướng của thế giới, từ thời Alexandre Đại đế đến Hannibal rồi đến thời cận hiện đại với Kutuzov, Jukov..., những người đã có chiến công tạo nên bước ngoặt của nghệ thuật chiến tranh”.

Kinh ngạc trước chiến thắng của một lực lượng quân đội không qua đào tạo bài bản, thiếu thốn cả về sức người sức của, nhà sử học quân sự Mỹ Cecil Curay trong tác phẩm Chiến thắng bằng mọi giá - Đại tướng Võ Nguyên Giáp, thiên tài của Việt Nam đã viết những dòng đầy ngưỡng mộ: “Tướng Giáp là vị tướng duy nhất trong lịch sử hiện đại tiến hành chiến đấu chống kẻ thù từ thế vô cùng yếu, thiếu trang bị, thiếu nguồn tài chính. Dù mới đầu trong tay chưa có quân, vậy mà vẫn liên tiếp đánh bại tàn quân của đế quốc Nhật Bản, quân đội Pháp (một đế chế thực dân số 2) và quân đội Mỹ (một trong hai siêu cường thế giới)... Ông Giáp là chuyên gia hiện hữu vĩ đại nhất về chiến tranh nhân dân... là một vị tướng hậu cần vĩ đại của mọi thời đại”.