Nhắc đến các hồ nước đẹp nổi tiếng ở Hà Nội, đầu tiên chúng ta phải kể đến Hồ Gươm hay còn được gọi là Hồ Hoàn Kiếm, không chỉ bởi nó mang một ý nghĩa lịch sử với truyền thuyết Lê Lợi trả gươm, mà nó còn gắn liền với cuộc sống và tinh thần của người dân thủ đô, được xem như một biểu tương thiêng liêng của thủ đô Hà Nội ngàn năm văn hiến và cũng bởi nét đẹp dịu đàng, nên thơ, là cảm hứng sáng tác của rất nhiều nhà văn, nhà thơ và các nhiếp ảnh gia của Việt Nam cũng như thế giới. Hồ Gươm có diện tích rộng khoảng 12 héc ta, nước bốn mùa xanh thẳm có vị trí nằm ở trung tâm thủ đô nên được coi là trái tim của đất Tràng An. Trong hồ có đền Ngọc Sơn và tháp Rùa là những nét độc đáo mà bất cứ người con thủ đô nào khi đi xa, chỉ cần nhắc đến thôi cũng cảm thấy nao lòng.

Hồ Gươm nằm ở trung tâm thủ đô, được bao quanh bởi 3 con phố Hàng Khay - Lê Thái Tổ - Đinh Tiên Hoàng. Trước đây hồ còn có một số tên gọi khác như hồ Lục Thủy (hồ nước xanh) hay hồ Thủy Quân (bởi hồ từng là nơi để huấn luyện thủy binh chiến đấu). Đến thế kỉ thứ XV, hồ được đổi tên thành hồ Hoàn Kiếm (trả gươm), gắn liền với sự tích trả gươm báu cho rùa vàng của vua Lê Thái Tổ. Hồ Hoàn Kiếm là nơi tụ hội, điểm hẹn lý tưởng bốn mùa: Rực rỡ trong sắc đào và các lễ hội truyền thống vào mùa xuân; lồng lộng những cơn gió xua tan đi cái nóng oi bức của mùa hè; say đắm với những cành liễu rủ trong màn sương huyền ảo của mùa thu; lộng lẫy trong cơn mưa lá vàng và những giọt mưa phùn lất phất bay của mùa đông.

Hồ Tây trước kia có nhiều tên gọi khác như Đầm Xác Cáo, Hồ Kim Ngưu, Lãng Bạc, Dâm Đàm, Đoài Hồ, là hồ nước tự nhiên lớn nhất trong nội thành Hà Nội. Mỗi tên gọi này của hồ lại gắn liền với những sự tích khác nhau. Hồ Tây quyến rũ không chỉ bởi mặt nước mênh mông, của sắc tím bằng lăng, cánh hoa phượng hồng đỏ khi hè về, cái buồn man mác của không gian, của hàng liễu rủ ngày đông… mà Hồ Tây còn đẹp bởi nó như người bạn lắng nghe những tâm sự buồn vui của biết bao con người. Có thể nói rằng Hồ Tây là góc lãng mạn nhất trong bức tranh Hà Nội đa màu; là thế giới của sự trong trẻo, phóng khoáng và đầy thơ mộng. Bởi vậy mà bấy lâu nay nó luôn vẫn là nguồn cảm hứng bất tận của các nhà thơ, nhà văn, nghệ sĩ… với nhiều bài hát, bài thơ làm nao lòng người.

Hồ Tây từ lâu đã là một địa điểm thắng cảnh nổi tiếng của Thủ đô Hà Nội. Hồ Tây tương truyền là một đoạn của sông Hồng trước kia còn sót lại khi sông đổi dòng như ngày nay, hồ có chiều rộng đến 500 héc ta, chu vi lên đến 18km nên có thể xem Hồ Tây hiện là hồ lớn nhất trong phạm vi nội thành Hà Nội.Hơn nữa quanh hồ còn có 61 đình, chùa, đền, phủ là các điểm du lịch tâm linh nổi tiếng, đặc biệt như chùa Trấn Quốc, Phủ Tây Hồ…và các khu vui chơi giải trí như Công viên nước Hồ Tây, thung lũng hoa, các cung điện của các vua chúa thời xưa đã lập làm nơi nghỉ mát, giải trí khiến Hồ Tây trở thành nơi tham quan, vãn cảnh của không chỉ người dân Hà Nội mà còn cả du khách trong và ngoài nước.

Hồ Trúc Bạch thuộc quận Ba Đình, nguyên là một phần của hồ Tây nhưng nằm ở phía Đông Nam của thành phố. Theo sách “Tây Hồ chí”, hồ Trúc Bạch có từ thế kỉ 17. Đến thời chúa Trịnh, một cung điện được xây ở phía nam hồ làm nơi nghỉ ngơi, tĩnh dưỡng, gọi là Trúc Lâm Viện. Và vài năm sau, cung điện trở thành lãnh cung giam giữ các cung nữ có tội. Các cung nữ phải dệt lụa để mưu sinh kiếm sống và lụa họ dệt ra nổi tiếng khắp vùng, được gọi là “lụa làng Trúc” Theo chữ hán, Bạch có nghĩa là lụa, có lẽ cũng vì thế mà hồ có tên là hồ Trúc Bạch. Hồ Trúc Bạch cũng là một địa điểm thu hút khách du lịch trong và ngoài nước bởi quanh hồ hiện nay, chúng ta không chỉ thấy một Hà Nội hiện đại với những dãy nhà chọc trời đang ôm trọn lấy lòng hồ mà còn có những di tích lịch sử vô cùng nổi tiếng. Ở đó, bạn sẽ thấy một Hà Nội xa xưa với những năm tháng lịch sử hào hùng, một Hà Nội thật cổ kính với những khu đền, chùa, lăng tẩm còn nguyên vẹn giá trị truyền thống.

Phần lớn du khách khi đi du lịch Hà Nội đều ghé thăm hồ Trúc Bạch bởi xung quanh hồ có rất nhiều di tích lịch sử và công trình kiến trúc đặc sắc. Góc phía tây nam hồ có đền Quán Thánh (đường Thanh Niên) - một trong Thăng Long tứ trấn; phía đông có chùa Thần Quang (phố Ngũ Xã) và chùa Châu Long (phố Châu Long) được xây từ thời Trần, là nơi tu hành của công chúa Khiết Cô - con gái vua Trần Nhân Tông (1279 - 1293), phía đông bắc có đền An Trì (phố Phó Đức Chính), thờ Uy Đô - một vị anh hùng đã có công lãnh đạo nhân dân chống quân Nguyên, nằm trên một đảo nhỏ phía bắc hồ có tấm bia đá ghi lại sự tích đền Cẩu Nhi. Du lịch hồ Trúc Bạch, du khách có thể ngồi nhâm nhi ly cà fê tại các quán ven hồ; bơi thuyền, đạp vịt ngắm cảnh hồ hay đi dạo trên con đường Thanh Niên rợp bóng phượng hồng và bằng lăng tím để thả hồn miên man với nước hồ và gió trời.

Hồ Bảy Mẫu nằm trong công viên Thống Nhất, bao quanh là các tuyến đường Đại Cồ Việt, Lê Duẩn. Với diện tích mặt hồ chiếm khoảng 28 ha, ở giữa có hai đảo, trong đó đảo Thống Nhất như một vườn hoa nổi với nhiều màu sắc sống động, ngược với đảo còn lại là đảo Hoà Bình lại là một nơi yên tĩnh phù hợp cho việc nghỉ ngơi, thư giãn, mỗi đảo có diện tích khoảng 600m2. Giống như các hồ khác trong nội thành, hồ Bảy Mẫu như một lá phổi xanh giữa lòng thành phố, được bao quanh bởi khu công viên rộng rãi, thoáng mát. Khi đến đây, chúng ta không chỉ được chiêm ngưỡng vẻ đẹp tự nhiên thuần túy khó cưỡng của hồ, mà hơn thế, chúng ta còn được tham gia những hoạt động vui chơi, giải trí trong lòng công viên, thả mình trên những bãi cỏ xanh ngập nắng mà ngắm nhìn khung cảnh đô thị đông vui, nhộn nhịp và có thể có cho mình những bức ảnh ghi lại khoảnh khắc tuyệt đẹp khi hòa mình vào thiên nhiên nơi đây.

Hồ có hai đảo, đảo Thống Nhất là một vườn hoa có cầu nối với cổng phía đường Lê Duẩn. Còn đảo Hòa Bình, gần bờ phía đông, là nơi mát mẻ, tĩnh mịch dành cho khách muốn nghỉ ngơi. Ra đảo phải dùng thuyền. Hồ nằm khu vực hơi lệch về phía nam của trung tâm Hà Nội, thuộc phạm vi quận Hai Bà. Phía nam giáp với đường Đại Cồ Việt, phía đông nam và đông là đường Vân Hồ III chạy ra đường Nguyễn Đình Chiểu. Phía bắc giáp với công viên Thống Nhất, phía tây được chắn bởi đường Lê Duẩn. Bên kia đường là hồ Ba Mẫu. Theo bản đồ cổ thời Hồng Đức thì cuối hồ Bảy Mẫu về phía nam có chỗ thông ra sông Kim Ngưu, gọi là cống Lâm Khang, nay gọi chệch là Nam Khang. Hồ Bảy Mẫu cũng là một trong những địa điểm thu hút du khách đặc biệt nơi đây luôn nhộn nhịp bởi lượng người đi bộ khá đông đúc đặc biệt vào buổi sáng và chiều tối.

Hồ Thiền Quang còn có tên là hồ Halais (Ha-le) theo tên của phố Nguyễn Du thời Pháp thuộc. Hồ được bao quanh bởi 3 con phố Trần Bình Trọng - Trần Nhân Tông - Quang Trung và Nguyễn Du. Ba ngôi chùa linh thiêng hướng ra hồ Ha-le, hồ nằm ngay trước cổng chính của công viên Thống Nhất. Hồ Thiền Quang được bao quanh bởi 4 con phố Nguyễn Du, Trần Bình Trọng, Trần Nhân Tông và Quang Trung với diện tích khoảng 5,6 héc ta thuộc quận Hai Bà Trưng. Khu vực này nổi tiếng với hàng cây hoa sữa vào mùa thu. Thiền Quang có nghĩa là “đạo sáng”, ánh sáng của thiền, vốn được đặt theo tên làng Thiền Quang. Với những hàng cây cổ thụ rợp bóng mát ven hồ, hồ Thiền Quang là địa điểm lý tưởng cho người dân Hà Thành vào những trưa hè oi ả. Đặc biệt hồ nổi tiếng với những hàng cây hoa sữa thơm nức lòng người khi qua đây vào mùa thu.

Trong bản đồ Hà Nội năm 1831 thì hồ có tên là Liên Thủy, rộng hơn hồ bây giờ: phía tây giáp phố Yết Kiêu ngày nay, phía đông ăn lấn vào vị trí phố Nguyễn Bỉnh Khiêm, phía bắc tới phố Trần Quốc Toản và phía nam thì thông với hồ Bảy Mẫu. Quanh hồ có làng Liên Thủy ở phía bắc và tây, làng Thiền Quang ở phía đông nam (đầu phố Nguyễn Đình Chiểu), làng Quang Hoa ở tây nam và Pháp Hoa ở phía nam. Ba phía vòng quanh hồ được xây các vườn hoa nhỏ, có khu đi vệ sinh, có ghế đá cho dân ngồi nghỉ ngắm cảnh. Phía phố Trần Bình Trọng có cụm ba ngôi chùa Thiền Quang, Quang Hoa và Pháp Hoa nằm cạnh nhau. Hồ Thiền Quang cùng với hồ Bẩy Mẫu là một không gian xanh, một lá phổi xanh điều tiết khí hậu cho cả một vùng cư dân ở phía nam thành phố. Nó là nơi để mọi ngươi hóng mát trong những ngày hè oi bức, là nơi để mọi người ra tập thể dục buổi sáng, hít thở không khí trong lành, là nơi tổ chức vui chơi giải trí trong những ngày lễ, ngày Tết.

Hồ Văn còn gọi là hồ Giám tọa lạc trên phố Quốc Tử Giám thuộc quận Đống Đa, có diện tích khá nhỏ khoảng 12.000 m2, nằm ngay trước cửa khu di tích Văn Miếu như một tiểu minh đường cho công trình kiến trúc trên. Giữa hồ có gò Kim Châu, trên gò dựng Phán Thuỷ đường, là nơi diễn ra các buổi bình văn thơ của nho sĩ kinh thành xưa. Hồ Văn vốn là một phần trong công trình kiến trúc chung của Văn Miếu - Quốc Tử Giám, biểu tượng cho lịch sử hiếu học của dân tộc Việt Nam và là một điểm du lịch văn hóa nổi tiếng của thủ đô Hà Nội ngàn năm văn hiến. Là một bộ phận không thể tách rời của Khu di tích lịch sử quốc gia đặc biệt Văn Miếu Quốc Tử Giám nhưng những năm vừa qua, các hoạt động tại hồ Văn gần như rất ít. Người ta thường chỉ chứng kiến cảnh sôi động mỗi độ Tết đến xuân về tại đây khi diễn ra hoạt động cho chữ đầu xuân, thi thư pháp… Những ngày thường, ngày hè, khu vực này dường như không có hoạt động nổi bật và rất ít du khách tới thăm.

Hiện nay, nhằm phát huy giá trị của di tích, thời gian gần đây Văn Miếu cũng đã phối hợp cùng các đơn vị liên quan tổ chức nhiều hoạt động sau một thời gian dừng hoạt động. Trong 3 tháng hè, Hồ Văn - Văn Miếu đã tổ chức hoạt động “Sĩ tử nhí”, tổ chức các hoạt động vui chơi, thi vẽ tranh… cho trẻ em. Nhờ đó, ngoài các gia đình có con nhỏ, nơi đây bước đầu đã thu hút du khách quốc tế tới tham quan, trải nghiệm các trò chơi dân gian. Ngoài ra, nhiều trường mẫu giáo và tiểu học trên địa bàn Hà Nội và các tỉnh lân cận cũng đưa đoàn học sinh tới đây vui chơi tập thể. Bên cạnh đó, khu vực này diễn ra các hoạt động trải nghiệm cho các bé như hoạt động hè “Sĩ tử nhí”. Điều này rất bổ ích và tạo ra sân chơi cho các con được tìm về với những trò chơi dân gian, trò chơi truyền thống thay vì dành quá nhiều thời gian cho các thiết bị điện tử.

Hồ Linh Đàm được lập ra tại quận Hoàng Mai phía đông của Cầu Thanh Trì, vào năm 1810. Hồ Linh Đàm đổi mang tên của huyện Đông Anh và huyện Sóc Sơn, vào ngày 12 tháng 5 năm 1820, Gia Long mất. Vua đồng ý của Hồ Linh Đàm làm thành thuộc quận Hai Bà Trưng, trước thời nhà Đinh. Hồ Linh Đàm được đặt tại quận Sơn Ninh (quận Hai Bà Trưng) trong lúc Thăng Long đời ra Hồ Linh Đàm thành Hồ Ngọc Gươm. Hồ Linh Đàm nằm giữa khu đô thị kiểu mẫu Linh Đàm và bán đảo Linh Đàm. Đây là hồ điều hòa không khí cho khu đô thị, cùng với các ngôi biệt sự sang trọng được quy hoạch bài bản tạo nên một phong cảnh hữu tình làm say đắm lòng người. Khu đô thị kiểu mẫu Linh Đàm từng được nhiều người xem là một trong những nơi đáng sống nhất ở Thủ đô Hà Nội.

Hồ Linh Đàm có diện tích mặt nước khoảng hơn 73 ha, có hình chữ U nằm bao quanh bán đảo Linh Đàm, với rất nhiều công viên vui chơi và hệ cây xanh dày đặc tạo nên một bầu không khí hết sức trong lành. Hồ Linh Đàm là có đảo trên hồ, là Phủ Linh Đàm, khu di tích đấy là nơi thờ vua nhà Nguyễn và chính thờ của Tôn Quyền. Các loài mộ cổ đặt tại bài thơ chữ Hán, trong dòng chữ thời Nguyễn Văn Siêu lúc thứ 18. Phủ Linh Đàm là một ngôi chùa phủ đặt tại ngay đảo Hồ Linh Đàm, quận Hoàng Mai, thành phố Hà Nội. Đây là nơi thờ đặt trưng Trần Hưng Đạo, trong đó là nhà tưởng niệm vị vua Tôn Quyền. Dòng chữ bài thơ về chữ Hán đặt tại nhà tưởng niệm Tôn Quyền, được khởi công xây dựng vào thế kỷ 18.

Hồ Ngọc Khánh là một trong những điểm vui chơi công cộng của Hà Nội, hàng ngày hồ Ngọc Khánh thu hút khá đông người dân đến để ngắm cảnh, nghỉ ngơi. Hồ Ngọc Khánh (quận Ba Đình) là một trong những hồ rộng và thoáng của Thủ đô. Thời gian qua, được thành phố và quận đầu tư cải tạo, lòng hồ được nạo vét, phố Phạm Huy Thông bao xung quanh hồ được nâng cấp, vỉa hè được lát gạch, bó vỉa chống sụt lở rất chắc chắn. Nhiều cây xanh được trồng xung quanh hồ tạo cho cảnh quan rất thơ mộng, là nơi khá lý tưởng cho người dân, nhất là các cụ cao tuổi thả bộ thư giãn.

Nằm trên địa bàn phường Ngọc Khánh, quận Ba Đình, bao quanh là hai tuyến phố Nguyễn Chí Thanh, Phạm Huy Thông, hồ Ngọc Khánh như lá phổi xanh giảm nhiệt cho những ngày hè nóng bức. Đến với hồ Ngọc Khánh bạn sẽ được tha hồ lựa chọn những quán café những tụ điểm vui chơi thu hút giới trẻ từ hàng chục năm qua. Cảnh quan môi trường khu vực hồ Ngọc Khánh thực sự là một trong những viên ngọc của thành phố, là điểm đến của du khách gần xa...

Hồ Thủ Lệ (trước đây có tên gọi là hồ Linh Lang, là tên vị thần được thờ ở đền Voi Phục, một trong Thăng Long tứ trấn), hồ có diện tích rộng 8,7 ha, là một trong những hồ đẹp nhất của thủ đô Hà Nội, quanh hồ có rất nhiều khách sạn và cao ốc. Giữa hồ là dải đất lớn hình giống giọt nước mắt, từ đó mới có cái tên Thủ Lệ, hàm ý giữ lấy giọt lệ ở bên trong. Hồ nằm trong công viên Thủ Lệ, là một địa điểm thăm quan ưa thích của các em thiếu nhi do nơi đây có rất nhiều động vật hoang dã được nuôi dưỡng và bảo tồn. Trước đây, hồ nổi tiếng bởi hàng cây cổ thụ hàng trăm năm tuổi bao quanh khuôn viên, sau này khi xây dựng đường sắt trên cao, số cây này đã được cơ quan chức năng di chuyển đến vị trí khác.

Hồ Thủ Lệ là một trong những hồ đẹp của thủ đô Hà Nội, giáp hai đường Kim Mã và Nguyễn Văn Ngọc, cạnh khách sạn Deawoo và trong khuôn viên công viên Thủ Lệ. Bên trong khuôn viên có một hồ lớn, giữa hồ là dải đất lớn hình oval. Hồ này vốn thuộc đất làng Thủ Lệ xưa, còn có tên khác là hồ Linh Lang, là tên vị thần được thờ ở đền Voi Phục. Tương truyền thần Linh Lang có công chống giặc ngoại xâm thời Lý nên được dân làng ở đây thờ cúng. Hiện nay, Hồ Thủ Lệ là một trong những địa điểm du lịch thu hút du khách khi đến với thủ đô Hà Nội, đặc biệt là các em nhỏ mỗi dịp hè về.

Hồ Thành Công rộng gần 6ha nằm trong khu công viên Indira Gandhi thuộc quận Ba Đình - Hà Nội. Hồ có mặt nước trong xanh và là nơi tập thể dục lý tưởng của người dân sống quanh khu vực này. Mới đây, Hồ Thành Công trở thành tâm điểm của dư luận khi một doanh nghiệp đề xuất lấp một phần diện tích hồ để xây nhà tái định cư. Nhìn từ trên cao, hồ có vẻ đẹp thơ mộng với làn nước trong xanh và cảnh quan xây dựng khá đẹp mắt ở xung quanh. Hồ Thành Công không những là nơi dành cho người dân đi bộ, ngắm cảnh mà còn giúp bầu không khí của thủ đô thêm trong lành.

Hồ Thành Công gần sát với phường Ô Chợ Dừa và phía tây của phường Kim Mã, trong lúc Hồ Thành Công được thành lập vào ngày 21 tháng 8 năm 1990, Hồ Thành Công được đặt tại Công viên Indira Gandhi của phường Thành Công. Đổ sát phía bắc của phường Ô Chợ Dừa, vào ngày 4 tháng 9 năm 1990, Hồ Thành Công vào xưa đổi công viên phường Ô Chợ Dừa. Hồ Thành Công lập ra thành phía tây của quận Tây Hồ, vào lúc năm 1998. Hồ Thành Công từng người Hà Nội nhiều đến công viên Indira Gandhi để ngắm, vào mùa xuân. Hồ Thành Công đổ sát với hồ quận Đống Đa, từ phía ngõ lối vào nhà ngõ Đống Đa gần hồ.