Cà phê Typica là một trong những giống cà phê Arabica thuần chủng lâu đời nhất và có vai trò quan trọng trong việc phát triển các giống cà phê Arabica khác. Typica mang đến sự cân bằng hoàn hảo giữa vị ngọt, chua và đắng, cùng với một hậu vị kéo dài đáng nhớ. Những hạt cà phê Typica thường có hình dạng thon dài và màu xanh nhạt, với hương thơm quyến rũ khi rang xay.

Với chất lượng vượt trội, cà phê Typica thường được sử dụng để pha chế các loại cà phê đặc sản và được ưa chuộng bởi những người sành cà phê trên toàn thế giới. Tuy nhiên, do năng suất thấp và dễ bị sâu bệnh tấn công, việc trồng và chăm sóc cà phê Typica đòi hỏi sự tỉ mỉ và kỹ thuật cao.

Do đặc tính di truyền mà trong hạt cà phê Typica chứa nhiều acid malic cho vị chua giống táo, cộng với vị ngọt ngào và vị đắng dịu nhẹ - tất cả tạo nên một tổng thể hài hòa với hương thơm ngất ngây và quyến rũ chỉ riêng Typica mới có.

So với Bourbon, quả của Typica dài hơn và bắt mắt hơn. Cây chỉ sinh trưởng ở độ cao từ 1500m trở lên và khó trồng bởi sức chống chịu sâu bệnh rất kém, đòi hòi điều kiện khí hậu và thổ nhưỡng phải cực kỳ thuận lợi. Chính vì những đặc tính này mà năng suất của Typica cho ra rất thấp, cộng với kỹ thuật chăm sóc và bảo tồn khá phức tạp nên giống cây này còn lại rất ít và quý hiếm (đặc biệt là giống Typica thuần chủng), do đó giá bán cà phê Typica thường khá cao.

Cà phê Typica được người Pháp đưa đến Việt Nam vào những năm 1875 và trồng tại Cầu Đất (Đà Lạt). Ban đầu, cà phê Typica được xem là một loại cà phê quý hiếm, chỉ dành cho giới thượng lưu. Tuy nhiên, từ năm 2001, do năng suất thấp, giá cà phê Typica giảm mạnh và người trồng bắt đầu chuyển sang các giống cà phê khác. Ngày nay, cà phê Typica thuần chủng rất hiếm và sản lượng hạn chế tại Việt Nam.

Bourbon là một trong những giống cà phê C. arabica quan trọng nhất về mặt di truyền trên thế giới. Cùng với người anh em Typica mà hầu hết các loại cà phê khác đã được lai tạo ra. Sự tương quan về chất lượng cao của hai giống cà phê này từng làm thước đo cho chất lượng suốt một chặng dài của lịch sử ngành cà phê. Song một số đột biến đã cho cà phê Bourbon năng suất cao hơn 20 – 30% so với anh em Typica.

Cái tên Bourbon bắt nguồn từ tên của một hòn đảo thuộc Pháp - nơi mà những nhà truyền giáo người Pháp mang hạt giống từ Yemen về trồng. Đến năm 1875, người Pháp lần đầu tiên mang loại cà phê này đến Việt Nam canh tác. Bourbon có hương vị ngọt ngào, chua thanh dễ chịu với đa dạng các tầng hương như vanilla, caramel, táo, lê, gỗ sồi, tuyết tùng, mạch nha… Chính bởi vậy mà hương vị của Bourbon được đánh giá là tinh tế và khác biệt, có thể dẫn đầu trong thế giới cà phê.

Quả cà phê Bourbon có hình tròn, màu đỏ, vàng và đôi khi có màu cam. Lá cây có màu xanh hoặc vàng đồng, cành nhỏ mọc theo hình nón, nghiêng 60° so với thân chính. Bourbon phát triển tốt nhất ở độ cao từ 1000m - 2000m. Tuy chất lượng cà phê được đánh giá cao nhưng giống cây này lại rất dễ sâu bệnh và có sức chống chịu kém.

Giá cà phê Bourbon thường cao hơn so với các giống cà phê khác do chất lượng vượt trội và quy trình trồng trọt, chế biến công phu.

Nếu các bạn đã từng đi tham quan khu vực Cầu Đất – Đà Lạt sẽ thấy nơi đây bán rất nhiều cà phê Moka. Một số nơi còn để thương hiệu cà phê Mocha Đà Lạt, Moka Cầu Đất,… Cà phê Mocha khi được trồng và phát triển tại Đà Lạt những có chất lượng vô cùng tốt. Nguồn đất bazan màu mỡ, lượng nước mưa cao, nước đầu nguồn an toàn,… Tất cả tạo điều kiện để giống cà phê Moka phát triển với hương vị đặc trưng riêng biệt và ấn tượng.

Mocha hay Moka là một giống đột biến lùn của Bourbon. Tên của giống cà phê này được đặt theo tên của một cảng ở Yemen – nơi được mệnh danh là cái nôi phát triển cà phê Arabica. Cũng giống như hai người anh em của mình, Mocha là loài cây khó trồng, cho năng suất thấp và chỉ sinh trưởng ở độ cao từ 1500m trở lên.

Thân cây có màu xám nhạt và có phần èo uột hơn so với các giống khác do mang nhiều đặc tính khó chăm. Khi bắt đầu chín, quả Mocha chuyển từ màu xanh lá nhạt sang màu đỏ cà chua hoặc đỏ đậm. So với những hạt cà phê khác, hạt Mocha tròn và nhỏ, chứ không dài và dẹt.

Giá cà phê Mocha cũng có thể khá cao, đặc biệt nếu là loại cà phê Mocha đặc sản từ các vùng nổi tiếng như Cầu Đất, Đà Lạt. Ví dụ, giá cà phê Mocha Cầu Đất có thể dao động từ khoảng 200.000 VND đến 400.000 VND mỗi kg, tùy thuộc vào chất lượng và quy trình chế biến.

Cà phê Catimor là giống cà phê lai chéo cà giữa Timor và Caturra được trồng phổ biến ở vùng Trung Nam Mỹ và châu Á. Được đánh giá là dễ trồng, cho năng suất và khả năng kháng sâu bệnh cao. Cũng nhờ đặc điểm nổi bật, dòng cafe này đã được trồng rộng rãi ở Việt Nam. Hiện nay, tại Việt Nam, giống cà phê Catimor đang được trồng khá phổ biến tại hầu hết các khu vực như Đắk Nông, Lâm Đồng, Đắk Lắk, Quảng Trị, Nghệ An và Sơn La.

Độ cao thường sẽ tác động trực tiếp đến hình dáng, kích thước cũng như hương vị của cafe. Đối với dòng Arabica, độ cao thích hợp để trồng là trong khoảng 900-1920m với mực nước biển. Đối với Catimor, theo kết quả nghiên, chúng thường sẽ phát triển tối ưu nhất nếu được trồng tại độ cao từ 700-1000m.

Được lai chéo giữa giống cà phê Timor và Caturra (Timor được lai tạo từ cà phê Arabica và Robusta) nên Catimor sở hữu những đặc điểm sinh trưởng vượt trội với khả năng chống chịu sâu bệnh tốt. Không những vậy, hương vị của Catimor cũng được cân bằng hoàn hảo giữa vị chua thanh của giống Timor và vị ngọt ngào của Caturra, không quá đắng như Robusta thuần chủng nhưng đủ đậm đà để quyến rũ người thưởng thức.

Giá cà phê Catimor thường không cao bằng các giống cà phê đặc sản như Arabica Bourbon hay Mocha, vì Catimor là một giống cà phê lai giữa Arabica và Robusta, có khả năng chịu đựng tốt với điều kiện khí hậu khắc nghiệt và năng suất cao hơn. Tuy nhiên, chất lượng của cà phê Catimor cũng khá tốt, với hương vị nhẹ nhàng, ít chua và đậm đà.

Giá cà phê Catimor có thể dao động từ khoảng 70.000 VND đến 150.000 VND mỗi kg, tùy vào chất lượng và cách chế biến (như chế biến ướt hay khô). Nhìn chung, giá cà phê Catimor không quá cao so với các loại cà phê đặc sản, nhưng vẫn có chất lượng ổn định và được nhiều người ưa chuộng.