Nicotine là một chất không màu, chuyển thành màu nâu khi cháy và có mùi khi tiếp xúc với không khí. Nicotine được hấp thụ qua da, miệng và niêm mạc mũi hoặc hít vào phổi. Người hút thuốc trung bình đưa vào cơ thể 1 đến 2 mg nicotine mỗi điếu thuốc hút. Hút thuốc lá đưa nicotine một cách nhanh chóng đến não, trong vòng 10 giây sau khi hít vào. Tác dụng gây nghiện của nicotine chủ yếu là trên hệ thần kinh trung ương với sự có mặt của các thụ thể nicotine trên các tế bào thần kinh tại "trung tâm thưởng" ở hệ viền não bộ, các hóa chất trung gian dẫn truyền thần kinh bao gồm dopamin, serotonine, noradrenaline được phóng thích gây nguy hiểm cho não bộ.

Chúng gây ra nhiều tác động tâm thần kinh như là cảm giác sảng khoái, tâm trạng vui vẻ, tăng chú ý, tăng hoạt động nhận thức và trí nhớ ngắn hạn. Não bộ nhanh chóng nhận ra rằng có thể dùng thuốc lá để kích thích bài tiết dopamin và như vậy khởi động quá trình hút thuốc lá kéo dài nhiều năm tháng gây hiệu ứng tâm thần kinh. Những bệnh lý phải kể đến khi hút thuốc lá gây nên là bệnh lý ở hệ hô hấp (viêm mũi mạn tính, viêm họng mạn tính, viêm thanh quản mạn tính, hen xuyễn, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính...), bệnh lý ở hệ mạch máu (xơ vữa động mạch, bệnh động mạch vành, tai biến mạch máu não...). Những bệnh lý đó vô cùng nguy hiểm cho cơ thể, nếu để lâu sẽ nguy hiểm đến tính mạng mà không ai có thể lường trước được điều gì có thể xảy ra.

Khói thuốc lá cũng ảnh hưởng nghiêm trọng tới sự phát triển của thai nhi. Khói thuốc lá hay còn gọi là hút thuốc lá thụ động là sự kết hợp của khói từ một điếu thuốc đang cháy và khói thở ra từ người hút. Nếu phụ nữ đang mang thai hít phải khói thuốc lá sẽ làm tăng nguy cơ mắc hội chứng đột tử trẻ sơ sinh (SIDS). Hội chứng SIDS còn được gọi là những cái chết trong nôi (crib death, cot death), là cái chết xảy đến đột ngột mà không rõ nguyên nhân ở đứa trẻ chưa đầy một tuổi.

Ở thời kỳ thai nghén, nếu phụ nữ mang thai hít phải khói thuốc lá sẽ làm giảm trọng lượng của thai nhi trung bình khoảng 200g, sinh non, băng huyết sau sinh, đặc biệt dễ xảy thai tự nhiên. Thậm chí, con sinh ra có thể bị chết hoặc vẫn sống nhưng mang những dị thường bẩm sinh. Trong giai đoạn cho con bú, nếu người mẹ bị hít phải khói thuốc sẽ làm ảnh hưởng tới nguồn sữa nuôi con và nghiễm nhiên ảnh hưởng tới sự phát triển của trẻ.

Phụ nữ mang thai thường có sức đề kháng yếu hơn bình thường. Dù là vô tình hay cố ý tiếp xúc với khói thuốc lá đều gây ra những ảnh hưởng nghiệm trọng tới bà mẹ đang mang thai. Ngăn ngừa ảnh hưởng bởi khói thuốc lá đối với bà mẹ mang thai là việc làm cần thiết để bảo vệ sức khỏe của mẹ lẫn thai nhi. Bà bầu nên tránh đến những nơi đông người cũng như các thành viên trong gia đình cũng chủ động loại bỏ khói thuốc khi có phụ nữ mang thai.

Ung thư đang là một trong những căn bệnh nguy hiểm nhất hành tinh mà hút thuốc lá là nguyên nhân hàng đầu phải kể đến. Trong một nghiên cứu khoa học của Mỹ đã chỉ ra rằng, trong khói thuốc lá có chứa tới 7000 chất độc khác nhau, trong đó có những chất kịch độc và hơn 70 chất trực tiếp gây ung thư phổi như chất ướp xác, chất tẩy... Khói thuốc lá có thể gây ra những bệnh ung thư cho con người.

Hút thuốc lá làm tăng nguy cơ mắc các bệnh không lây nhiễm như bệnh tim mạch, hô hấp và bệnh ung thư. Vì thế, thuốc lá là một trong những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trên thế giới có thể dự phòng được. Các nghiên cứu khoa học đã chứng minh hút thuốc lá là nguyên nhân gây ung thư cả ở nam giới và nữ giới, bao gồm ung thư phổi, khoang miệng, vòm họng, hầu họng, thanh quản, thực quản, dạ dày, tuyến tụy, đại trực tràng, gan, thận, bàng quang, niệu quản, cổ tử cung và buồng trứng.

Răng ố vàng và môi thâm tím dần là biểu hiện khá phổ biến của việc hút thuốc lá. Trong thuốc lá có chứa 3 chất độc gây nên ố vàng răng là nicotine, cacbon oxit (CO) và acid cyanhydrid. Những chất độc này làm cho hệ cân bằng trong miệng bị mất, giảm lưu lượng máu trong nướu và từ đó gây nên khá nhiều vấn đề về răng miệng. Ngoài ra, khói thuốc lá còn làm phát triển những gai ở lưỡi giúp cho vi khuẩn dễ bám, dẫn đến hôi miệng, ảnh hưởng xấu đến công việc hàng ngày.

Theo báo cáo của Tổng hội Y khoa Hoa Kỳ, khói thuốc lá chứa 7.000 hóa chất, trong đó các độc chất có trong thuốc lá như nicotin, monoxyd de carbon và Acid cyanhydrid là nguyên nhân gây hại cho tổ chức nha chu và implant nha khoa. Các chất này phá hoại hệ miễn dịch trong khoang miệng, tạo nên những lỗ sâu trong lợi từ đó tấn công xương quai hàm. Hút thuốc nhiều dẫn tới rối loạn vi khuẩn khoang miệng, giảm tuần hoàn máu trong xương ổ răng, phá hủy hệ miễn dịch làm giảm nồng độ kháng thể trong máu và nước bọt.

Thuốc lá làm tăng mức độ nặng và lan rộng bệnh vùng quanh răng. Những người hút thuốc có nguy cơ bị viêm lợi nhiều hơn, có nhiều mảng bám răng và cao răng ở cả trên và dưới lợi. Người trẻ hút thuốc nhiều có nguy cơ bị viêm lợi hoại tử loét, đây là một loại bệnh nặng và nhanh chóng dẫn đến viêm quanh răng hoại tử loét, cuối cùng là mất răng. Những người có sức khỏe tốt mà hút thuốc kéo dài có nguy cơ bị viêm quanh răng mạn tính, bệnh tiến triển từ từ làm lung lay nhiều răng, lâu dài sẽ dẫn đến co lợi, mất bám dính, tiêu xương và thậm chí mất răng.

Bên cạnh đó, thuốc lá ám khói lên răng, làm đổi màu răng, đổi màu hàm giả, đổi màu các chất trám răng. Hút thuốc lá quá nhiều sẽ làm các gai lưỡi phát triển quá mức, có màu xám, tạo nhiều nếp gấp giúp vi khuẩn dễ bám gây hôi miệng. Những người hút thuốc dễ bám cao răng hơn người không hút, cao răng bám nhiều mặt ngoài của răng làm giảm thẩm mỹ nghiêm trọng; những người ngậm tẩu nhiều sẽ làm mòn răng ở chỗ cắn tẩu thuốc, làm cho hàm răng không đều…

Đục thủy tinh thể là một trong những căn bệnh gây ra tình trạng suy giảm thị lực khi thủy tinh bị mờ đi, đây là một trong những căn bệnh có thể dẫn đến mù lòa nếu không được điều trị kịp thời. Theo thống kê tại Việt Nam được thực hiện vào năm 2006 thì có khoảng hơn 70% người bị mù là do bị đục thủy tinh thể. Các nghiên cứu khoa học cũng chỉ ra rằng, những người hút thuốc lá sẽ có nguy cơ mắc bệnh đục thủy tinh thể cao gấp 2 lần người không hút, do vậy nếu hút càng nhiều thì khả năng bị đục thủy tinh thể sẽ càng cao.

Bên cạnh đó, thoái hóa điểm vàng là tình trạng người bệnh bị mất thị lực ở vùng trung tâm hay còn gọi là vùng điểm vàng do tổn thương trên võng mạc gây ra, bệnh thường gặp ở những đối tượng trên 50 tuổi. Khi mắc phải bệnh này, người bệnh vẫn có thể tham gia vào các hoạt động thường ngày nhưng nếu đọc sách hoặc lái xe thì có bị ảnh hưởng. Giới chuyên môn đã cảnh báo những người có thói quen hút thuốc là rằng họ sẽ có nguy cơ bị thoái hóa điểm vàng cao gấp 3 lần những người chưa bao giờ hút thuốc và đặc biệt đối với những phụ nữ trên 80 vẫn có thói quen hút thuốc thì nguy cơ mắc bệnh sẽ cao gấp 5 lần, đây cũng là nguyên nhân chính gây ra tình trạng mù hòa ở những người trên 55 tuổi, hút thuốc lá hại mắt rất nhiều.

Ngoài ra, những nghiên cứu mới nhất đã chỉ ra rằng, những người hút thuốc lá nhiều sẽ làm tăng nguy cơ viêm màng bồ đào gấp 3 lần người bình thường và thói quen hút thuốc lá sẽ làm tăng gấp đôi nguy cơ mắc bệnh tiểu đường và biến chứng tiểu đường, trong đó có võng mạc đái tháo đường, và đặc biệt, những người hút thuốc lá sẽ có khả năng bị mù lúc về già cao gấp 4 lần so với những người không hút thuốc lá. Đồng thời, hút thuốc lá cũng ảnh hưởng không tốt đến não bộ của bạn.

Ngày nay, hiện tượng bị rụng tóc ở nam giới ngày càng gia tăng, ngoài yếu tố di truyền thì thói quen ăn uống, sinh hoạt cũng là nguyên nhân chính gây rụng tóc. Và hai trong số những thủ phạm hàng đầu gây rụng tóc ở nam giới chính là rượu và thuốc lá. Hút thuốc lá sẽ là nguyên nhân gây rụng tóc bởi các thành phần trong thuốc lá như MDMA, cocaine và ketamine gây ảnh hưởng đến sự tăng trưởng tổng thể của mái tóc.

Độc tính của nicotine cao đến mức nó có thể làm giảm sự phân chia tế bào, có nghĩa là các nang tóc không thể lan rộng và phát triển, dẫn đến tóc mỏng và các khu vực bị hói. Tuy nhiên, không phải ai cũng biết rằng bạc tóc và hói đầu bắt nguồn một phần từ việc hút thuốc lá. Những chất độc trong khói thuốc khi đi vào cơ thể sẽ làm lão hóa nhanh chóng các tế bào, gây ra rụng tóc và biến bạn thành "ông nội 80" trong thời gian không dài.

Cơ thể cần có một lượng nước nhất định để duy trì độ ẩm. Nhưng việc hút thuốc sẽ khiến lượng nước ấy bị mất dần, dẫu cho bạn có uống nước để bổ sung cho cơ thể thì vẫn khiến cho da chịu không ít tác động từ thuốc lá. Nếu tiếp tục hút thuốc lâu dài, da bạn sẽ ngày càng trở nên thô ráp, thiếu độ đàn hồi và sáng bóng, làm cho bạn ngày càng xấu đi. Không ai trong chúng ta mong mình ngày càng xấu đi phải không nào?

Ngoài sự liên quan đã được biết từ lâu của thuốc lá đến bệnh phổi, bệnh tim và ung thư, hút thuốc còn là tác nhân trong việc gây ra lão hóa sớm của da, làm chậm lành vết thương cũng như có thể gây ra một số bệnh da khác về da. Người hút thuốc lá nhiều sẽ có vẻ mặt hốc hác và làn da xanh xám. Việc hút thuốc thúc đẩy nhanh quá trình lão hóa da, da mềm rũ, nhiều nếp nhăn, trở nên khô, thô ráp với màu da không đồng đều và có hiện tượng giãn mao mạch. Những nếp da thẳng đứng quanh miệng cũng xuất hiện, gọi là “nếp nhăn da thuốc lá”.

Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng số lượng tinh trùng giảm 23% ở nam giới hút thuốc, nồng độ hormon testosterone cần thiết cho việc sản xuất tinh trùng giảm thấp hơn. Hút thuốc cũng gây nên viêm hệ thống sinh dục làm tinh trùng khó xâm nhập vào trứng. Một số nghiên cứu đã tìm thấy trong tinh dịch có thành phần thuốc lá kìm hãm sự hoạt động của hệ thống enzym cholin acetyltransferase, mà enzym này lại cần thiết cho sự hoạt động của tinh trùng. Khả năng di chuyển của tinh trùng tức là khả năng bơi của chúng bị giảm đến 13% ở nam giới hút thuốc, hoặc bơi không đúng cách hoặc gặp khó khăn khi tiếp cận trứng và thụ tinh.

Các nhà khoa học đã chỉ ra rằng phụ nữ hút thuốc trên 15 điếu một ngày sẽ tăng thời gian để thụ thai và suy yếu khả năng duy trì thai nhi. Người hút thuốc có nguy cơ sẩy thai tự phát cao hơn từ 1,5 tới 3,2 lần so với người không hút thuốc. Hút thuốc có thể làm thay đổi nồng độ hormone estrogen và hormone kích thích nang, gây tổn thương noãn bào, thậm chí phá hủy noãn bào, gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe sinh sản. Cơ thể nữ giới nghiện thuốc sẽ bị thay đổi mật độ của một số hormone, bao gồm estrogen và nang kích thích hormone. Vì vậy sự rụng trứng có thể không xảy ra bình thường đối với người hút thuốc.

Đối với những phụ nữ hút thuốc còn bị rối loạn trong chức năng vòi trứng. Sự gia tăng mức độ hormone dẫn tới thay đổi hoạt động bình thường của trứng qua vòi trứng. Ở một số trường hợp, sự thay đổi mức hormone có thể làm tăng quá trình phôi thai vào trong tử cung. Vì thời gian rất quan trọng để tạo môi trường tốt để giữ được phôi bên trong tử cung, nếu phôi sớm vào tử cung có thể dẫn tới hỏng vì chưa bám chặt và dễ dẫn tới sẩy thai tự phát.

Từ trước đến nay, khi nghĩ đến khói thuốc lá thì mọi người đều nghĩ ngay đến những tác hại cực kỳ nguy hiểm của nó, trong đó tác hại mà dễ thấy nhất đó làm cho cho con người hao mòn về thể trạng, người trở nên ốm yếu và gầy gò. Tuy nhiên theo nghiên cứu mới nhất của các nhà khoa học của trường đại học Brigham Young đã chứng minh một điều ngược lại là khói thuốc lá làm cho người hút cũng như người ngửi phải tăng cân, béo phì. Béo bụng là một trong những tác hại phổ biến ở nam giới hút thuốc lá. Thuốc lá ức chế độ ăn của bạn trong khi làm tăng sự tích tụ của chất béo xung quanh bụng. Đối với nam giới, béo bụng cũng là một trong những vấn đề phải liệt vào danh sách những bệnh khó chịu nhất đối với nam giới.

Khi chất ceramide tác dụng với các insulin trong cơ thể con người khiến cho cơ thể con người bị thiếu hụt một lượng insulin nên cần phải có nhiều thực phẩm bổ sung. Khi nạp quá nhiều thực phẩm, lượng insulin không được điều tiết cụ thể chừng mực nữa thì khi đó lượng insulin dư thừa sẽ khiến cho mỡ bắ đầu tích tụ nhiều hơn trong cơ thể gây ra béo phì. Giải thích trên đã chứng minh nguyên nhân vì sao khói thuốc lá gây béo phì. Chính vì thế để ngăn ngừa những tác hại mà khói thuốc lá gây ra đồng thời tránh tình trạng béo phì các nhà khoa học đã tiến hành chế tạo ra loại thuốc có thành phần myriocin, loại này có tác dụng ức chế ceramide, có tác dụng làm không tăng cân hay gặp các vấn đề về trao đổi chất mặc dù vẫn ngửi mùi khói thuốc lá.

Tác hại không thể không kể đến của việc hút thuốc lá chính là ảnh hưởng tới cuộc sống sinh hoạt hàng ngày. Hút thuốc lá gây ảnh hưởng tới gia đình và công việc, người hút thuốc lá khi bị nghiện thường hút 20 điếu/ngày, ảnh hưởng tới kinh tế và thu nhập hàng tháng. Hơn nữa, việc nam giới hút thuốc khiến cho nhan sắc ngày càng xuống dốc. Đây là điều khá tồi tệ đối với những chàng trai còn độc thân phải không nào?

Bên cạnh đó, việc hút thuốc lá gây rất nhiều phiền toái cho những người xung quanh, khói thuốc bám vào bất cứ thứ gì xung quanh bạn, do đó khi bạn đi ra khỏi phòng thì mùi khói thuốc vẫn còn trong đó, khiến cho những người khác rất khó chịu, thậm chí là ho, hắt hơi, buồn nôn... nếu hít phải hói thuốc và thứ mùi kinh dị mà khói thuốc gây ra thật không dễ chịu chút nào. Tại gia đình, bạn sẽ mất nhiều thời gian cho việc lau chùi, dọn dẹp, giặt giũ đồ dùng nếu muốn chúng luôn được thơm tho không mùi thuốc lá.