Bài soạn "Cách làm bài nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích)" số 6

I. Đề bài nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích)

a) Các đề bài trên đã nêu ra những vẫn đề nghị luận

Nghị luận về vấn đề thân phận người phụ nữ trong xã hội cũ qua nhân vật Vũ Nương ở Chuyện người con gái Nam Xương của Nguyễn Dữ.
Nghị luận về vấn đề diễn biến cốt truyện trong truyện ngắn Làng của Kim Lân.
Đời sống tình cảm gia đình trong chiến tranh qua truyện ngắn Chiếc lược ngà của Nguyễn Quang Sáng.
b) Sự khác nhau giữa các yêu cầu khi làm một bài văn say nghĩ và phân tích là:

Phân tích: Phân tích một tác phẩm hoặc một đoạn trích hay một phương diện nào đó của tác phẩm là đưa ra nhận định của bản thân hay quan điểm về giá trị của tác phẩm.
Suy nghĩ: Đưa ra nhận định, đánh giá chung của cá nhân về một tác phẩm theo một khía cạnh, góc nhìn hay vấn đề nào đó.

II. Các bước làm bài nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích)

Cho đề bài: Suy nghĩ về nhân vật ông Hai trong truyện ngắn "Làng" của Kim Lân.

Đọc SGK dàn ý chi tiết.

III. Luyện tập bài Cách làm bài nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích)

Phần mở bài:

Nam Cao là một nhà văn nổi tiếng trong nền văn học Việt Nam. Những tác phẩm của ông đều mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc, phê phán những bất công trong xã hội hiện thực, đề cao giá trị phẩm giá con người, nêu lên những cuộc đời bất hạnh, nghèo khó trong xã hội. Tác phẩm Lão Hạc cũng là một tác phẩm như thế. Truyện đã thể hiện một cách chân thực mà sâu sắc số phận của một con người bần cùng, cảm động trước số phận của người nông dân trong xã hội cũ và những phẩm chất quý báu của họ.

Phần thân bài

Lão Hạc yêu con chó vàng của lão, lão coi nó như một người bạn, một người con, một người tri kỷ. Đối với ông nó như một kỷ niệm mà người con trai để lại cho ông, nhìn nó ông lại thương cho người con tội nghiệp của mình, đồng thời ông cũng thương cho chính số phận của mình, cả đời lam lũ, nghèo khó, ông coi nó như “đứa con cầu tự”. Chính vì thế, dù có những lúc khó khăn rơi vào cảnh bần cùng nhất ông cũng chưa bao giờ nghĩ tới việc bán nó. Vậy mà, cuối cùng chính tay ông lừa bán nó. Ta có thể thấy hết được sự đau khổ, cùng quẫn của lão Hạc. Phải day dứt, phải dằn vặt biết bao nhiêu hẳn ông lão mới có thể đưa ra cái quyết định ấy với tâm trạng vô cùng đau đớn “lão cười như mếu và đôi mắt ầng ậc nước”. Sự đau khổ của ông lão khiến cho ông giáo cũng phải đau lòng “muốn ôm chầm lấy lão mà khóc”. Ông lão đau đớn không hẳn vì mất con Vàng mà bởi ông không thể tha thứ cho chính mình. Oong cho rằng mình đã già như thế này mà còn đi lừa một con chó. Ông nhìn thấy cả sự trách móc, oán hận trông đôi mắt của con chó mà ông yêu quý. Con người đáng thương ấy hẳn phải có một trái tim nhân hậu biết mấy mới cảm thấy day dứt, hối hận về hành động của mình như vậy.