Bài tham khảo số 3
Không chỉ cần những chiến công lừng lẫy, những phát minh vĩ đại, những nghĩa cử lớn lao, những cá nhân kiệt xuất, cuộc sống này còn cần cả những cử chỉ nhỏ bé mà văn minh của tất cả mọi người để trở nên tươi đẹp, an lành. Một trong những điều tưởng chừng giản dị mà rất đỗi cần thiết ấy là văn hóa xếp hàng. Bạn sẽ chẳng cảm thấy vui vẻ nếu rơi vào những tình huống chen lấn, cãi vã vì chuyện xếp hàng mà việc giành chỗ của người khác để được thanh toán trước trong siêu thị được nêu ở đề bài là một ví dụ thường gặp.
Giả sử, bạn đang xếp hàng chờ đến lượt tại quầy thanh toán của siêu thị bỗng có một bạn chen lên để được thanh toán trước. Gặp tình huống trên, bạn sẽ xử lí như thế nào? Trước hết, chúng ta dễ dàng nhận thấy tình huống giả định này là tình huống khá phổ biến trong đời sống. Mỗi người có thể đã gặp tình huống này ở đâu đó như ở cây rút tiền ATM, tại cửa hàng ăn uống, trong rạp chiếu phim... Nhưng dù ở bất kì đâu, hành động chen lấn và giành chỗ của người khác mà không chịu xếp hàng theo thứ tự luôn là hành vi khiếm nhã, thiếu văn hóa. Nếu rơi vào tình huống trên, chúng ta không nên mất bình tĩnh và cũng không được im lặng mà phải xử lí một cách nhanh chóng, thẳng thắn. Không những vậy, việc xử lí có thể còn phải diễn ra ở nhiều mức độ. Đầu tiên, em sẽ đề nghị bạn một cách nhẹ nhàng “Mình đến trước, bạn đến sau, bạn nên về đúng vị trí của mình để được thanh toán”. Nếu bạn cố tình bỏ qua, em sẽ dùng lời nói mạnh mẽ hơn “Ở nơi công cộng, ai cũng phải xếp hàng để công bằng và nhanh chóng. Khi mất thời gian ở chỗ này là bạn cũng mất luôn vị trí tốt hơn ở phía sau”. Nhưng khi lời nói không có tác dụng, em sẽ nhờ đến sự can thiệp của các cô chú nhân viên ở siêu thị và những người cùng xếp hàng với mình để bạn tuân thủ sự văn minh, công bằng nơi công cộng. Hi vọng, qua tình huống này, bạn sẽ hiểu văn hóa xếp hàng và không lặp lại hành động tương tự ở nơi khác.
Văn hóa xếp hàng đơn giản là việc cộng đồng cùng tuân thủ việc xếp hàng theo thứ tự, có người trước, người sau theo một trật tự nhất định ở nơi công cộng. Ngoài ra, văn hóa xếp hàng còn thể hiện qua thái độ văn minh khi biết giữ trật tự, không gây lộn xộn và hành động đẹp khi giúp đỡ hoặc nhường lối cho người cao tuổi, phụ nữ có thai, em nhỏ, người khuyết tật... Người Việt đã từng có hình ảnh đẹp về văn hóa xếp hàng thời kì bao cấp, khi người ta xếp hàng từ hai, ba giờ sáng để mua cân gạo, miếng thịt... nhưng vẫn luôn tuần tự và tôn trọng những người xung quanh, không để xảy ra chuyện tranh giành, cãi vã. Thực tế, nhiều người trong cộng đồng cũng có được ý thức tốt đẹp này. Điều đáng tiếc là ý thức đẹp ấy chưa phải là số đông. Bởi vậy, lâu nay chuyện xếp hàng của người Việt đã tốn nhiều giấy mực của báo chí, khiến cho hình ảnh người Việt xấu xí trong mắt bạn bè quốc tế. Thật không khỏi hổ thẹn khi nhìn lại cảnh hàng nghìn người chen lấn, xô đẩy nhau để có được miếng shushi miễn phí trên phố Đoàn Trần Nghiệp (Hà Nội) năm 2013; cảnh trèo rào, chen lấn để được tắm miễn phí trong công viên nước Hồ Tây năm 2015,... Và hàng ngày, thầy cô vẫn phải nhắc nhở học sinh xếp hàng ngay ngắn, vắng các chú cảnh sát giao thông là đường tắc và tiếng còi xe inh ỏi trên đường phố của những đô thị được coi là phát triển văn minh, hay ngay cả ban tổ chức đã nỗ lực hết sức cũng không thể ngăn được hàng nghìn, hàng triệu người dẫm đạp lên nhau tại các lễ hội lớn...
Văn hóa xếp hàng vừa là nét đẹp của đời sống con người nói chung, bất kể là thời kì xưa cũ hay thời kì hiện đại, vừa là một kỉ luật vô cùng cần thiết để chúng ta gìn giữ được cuộc sống văn minh, tiến bộ. Xếp hàng đúng vị trí, tôn trọng người xung quanh, những hành động ấy tuy nhỏ nhưng lại có vai trò và ý nghĩa to lớn. Trước hết, xếp hàng có văn hóa giúp mọi việc diễn ra trôi chảy, nhanh chóng và công bằng. Điều đó còn giúp tiết kiệm thời gian, giúp phòng tránh những cảm xúc tiêu cực và những sự việc đáng tiếc. Sở dĩ văn hóa xếp hàng còn yếu trong cộng đồng chúng ta vì nhiều nguyên nhân mà đầu tiên và quan trọng nhất là ý thức kém của mỗi người. Thói ích kỉ, sự thiếu kiên nhẫn cùng tâm lý đám đông đã khiến hành vi xấu xí này nhân rộng và ăn sâu trong cộng đồng. Hậu quả là, tất cả tạo nên bức tranh cảnh quan cộng đồng lộn xộn và ẩn chứa nguy cơ bất hòa, vũ lực.
Đáng trách hơn, có những người sẵn sàng nổi nóng khi người khác giành chỗ của mình nhưng lại thản nhiên chen lên trước người khác. Thậm chí, có những người sẵn sàng nói dối, ngụy biện bằng những lí do cá nhân như “Tôi có việc gấp” để phá vỡ trật tự xếp hàng. Và thật đáng xấu hổ khi đó không phải là hiện tượng đơn lẻ mà là hiện tượng phổ biến. Sự dễ dãi, tâm lí quen chộp giật, được việc mình trong cách xếp hàng còn góp phần di căn tạo nên thói quen chạy chọt cửa sau, phong cách làm việc thiếu chuyên nghiệp cùng nhiều bất công trong các lĩnh vực khác.
Để giải quyết thực trạng trên, cần có sức mạnh cộng đồng thể hiện trong ý thức kỉ luật chung và hành động chung chống lại bất kì hành vi thiếu văn hóa nào; cần có sức mạnh giáo dục của nhà trường, xã hội và cần có khao khát sống tử tế, sống có nhân cách của mỗi người. Thế giới đã cho chúng ta những tấm gương tuyệt vời như cách người Nhật xếp hàng nhận cứu trợ sau thảm họa kép động đất - sóng thần năm 2011; cách người Pháp, người Thụy Điển, người Hàn Quốc xếp hàng thực hiện nếp sống văn minh. Và không ở đâu xa, ngay trong ngôi trường chúng ta học, ngay trong khu phố chúng ta sống và ngay ở bất kì nơi công cộng nào chúng ta cũng có thể nhìn thấy bên cạnh những người ý thức kém là những người nhẫn nại xếp hàng. Để bảo vệ sự công bằng để những người có ý thức tốt và chính chúng ta không phải chờ đợi hay khó chịu vì những người thiếu ý thức, cần có văn hóa xếp hàng của cộng đồng, của dân tộc.
Lịch sử đã ghi nhận những chiến công hiển hách của cha ông ta trong quá trình đấu tranh chống thực dân, phát xít, đế quốc. Hãy để bạn bè quốc tế thấy rằng bên cạnh hình ảnh người Việt anh hùng còn là người Việt văn minh, người Việt khiêm nhường, xóa nhòa hình ảnh người Việt xấu xí hiện nay. Quan trọng hơn cả, sống có văn hóa từ những việc nhỏ, người Việt mới có được sự thuận hòa, yên vui cho chính mình.
