Cái cùm

Nghĩ việc trên đời kỳ lạ thật
Cùm chân sau trước cũng tranh nhau
Được cùm chân mới yên bề ngủ
Không được cùm chân biết ngủ đâu

Đại ý bài thơ:
Hơn bao giờ hết, trong bài thơ Cái cùm toát lên một tinh thần lạc quan, một cái nhìn dí dỏm. Bị cùm chân lại là đau đớn, là giam cầm, là khổ nhục nhưng Người lại nói rằng như thế mới có thể yên bề ngủ, mới có chỗ để ngủ. Hoàn cảnh tù đày có thể khiến con người ta bi quan và trở nên trôi dạt, nhưng với Hồ Chí Minh, mọi thứ trở nên thật nhẹ nhàng. Với cái nhìn dí dỏm đó, không có nghĩa là bài thơ không toát lên được một quy luật sâu cay ở đời "cùm chân trước sau cũng tranh nhau", việc cùm chân, việc chịu khổ nhưng vẫn có sự tranh giành, huống chi là cao sang chức quý.