Sóng sánh mùa thu Yên Bái

Ngợp sắc vàng trước mắt tôi vẻ đẹp sóng sánh, quyến rũ của mùa thu. Đó là màu nắng vàng như rót mật quyện với màu vàng xuộm ấm no trên những ruộng lúa bậc thang lượn sóng, mềm mại, trải dài khắp đất trời. Yên Bái mùa thu đẹp quá! Tôi muốn thu vào mắt mình tất thảy khoảnh khắc này, muốn bay lên cùng trời đất này, Yên Bái ơi!

Đã đến Tây Bắc nhiều lần, Tây Bắc thử lòng tôi bằng đèo cao, bằng thung sâu, bằng những đường đèo quanh co đến nín thở, nhưng tôi đã phải lòng Tây Bắc. Mảnh đất Mộc Châu, Sơn La mùa hạ với những triền đồi xanh mát, ngút ngàn tầm mắt. Những quả mận chín đỏ, ngọt ngào như cô gái đang căng mọng vào mùa chín khêu gợi. Rồi Sa Pa mờ mờ, ảo ảo, thấp thoáng trong mây, quyến rũ như một nàng dâu e ấp trong chiếc khăn voan ngày cưới...Nhưng đây là lần đầu tôi đến Yên Bái vào mùa thu.

Bài hát Đường lên Tây Bắc của nhạc sỹ Văn An cứ vang lên trên suốt hành trình: “Đường lên Tây Bắc xa xôi, nếp nhà sàn thấp thoáng...Cùng bảo vệ quê hương, sức trai bền gan chiến đấu...” . Tôi lại nhớ đến những câu thơ của nhà thơ Bùi Minh Quốc viết sau khi giải phóng Điện Biên: “...Lên miền Tây vời vợi ngàn trùng/ ...Ở dưới xuôi nghe nói ngại ngùng/ Lúc ra đi, lửa trong lòng vẫn cháy” . Cảm xúc của nhạc sỹ, nhà thơ như vẫn còn nguyên vẹn trong tôi. Trải qua cung đường hơn bốn trăm cây số, qua bao ruộng vườn, thành phố, bản làng, qua những sườn núi cao hun hút gió, những dòng sông cuồn cuộn chảy ngược phía tôi đi, tôi đã đặt chân tới mảnh đất này. Tôi choáng ngợp trước vẻ đẹp thiên nhiên nguyên sơ mà hùng vỹ. Trải ra trước mắt tôi là những con suối vừa hiền hòa, vừa dữ dội, len lỏi qua những khe đá với khúc nhạc rừng bất tận, là những cánh rừng già rậm rạp, hoang vu và kỳ ảo, là tiếng chim rừng lảnh lót thả vào đại ngàn bản hòa tấu những cung bậc diệu kỳ.

Thị xã Nghĩa Lộ hiện dần ra nghiêng nghiêng trong lòng chảo Mường Lò. Nhà sàn homstay hiền lành như nụ cười đôn hậu của chủ nhà tươi cười niềm nở đón đoàn. Bữa tiệc rượu được bày ra. Những món ăn đặc trưng của vùng Tây Bắc quyện mùi rượu ngô thơm nồng ngây ngất men say. Men say trong niềm vui hạnh ngộ của đoàn Báo chí khóa Ba cùng men say rạo rực của đất trời, tụ hội nơi cửa ngõ Tây Bắc thiêng liêng của Tổ quốc hòa quyện vào nhau làm lòng người lâng lâng, rạo rực.

Đêm đó, chúng tôi được dự Lễ hội xòe Mường Lò, nơi hội tụ tinh hoa văn hóa của ba mươi dân tộc anh em, là một trong những di sản văn hóa của các dân tộc Yên Bái. Một lễ hội ngợp sắc màu văn hóa truyền thống, phong phú, đa dạng của các dân tộc Mông, Dao, Tày, Nùng, Giáy, Thái , Mường,... rực rỡ, tỏa sáng.

Tiếng chiêng cùng tiếng khèn, tiếng sáo vang vọng khắp bản mường, trôi trên những cánh rừng ban đang ủ nhựa, giục bàn chân em nhịp nhàng trong điệu xòe hoa rộn ràng thổ cẩm, giục những chiếc khăn piêu bay bay trong gió. Đôi môi em hồng như thảo quả chín lựng mùa đông. Hồn tôi cũng phiêu du cùng những ca khúc mang bản sắc riêng của vùng cao Tây Bắc như Thu Khau Phạ, Men say và ngất ngây bên em, tay trong tay ngập ngừng điệu Xòe Thái...

Con đường dốc cao dẫn tôi đến đồi mâm xôi của La Pán Tẩn với những cảnh sắc rực rỡ, mê hoặc lòng người. Đó là những thảm lúa vàng óng ả nơi đèo cao, thung sâu, nơi những ruộng bậc thang nép mình bên những sườn núi cao lưng chừng trời, uốn lượn trong nắng, trong gió dịu dàng của mùa thu. Để những dãy núi biến thành những bức tranh màu hoàng lam tươi thắm và lộng lẫy như ngày hôm nay hay sóng sánh, lấp lóa mùa nước đổ là cả một vốn tri thức dân gian của người dân miền núi bao đời truyền dạy theo thế hệ, là sản phẩm trí tuệ, sức chinh phục thiên nhiên và thái độ sống thuận theo tự nhiên của người miền núi. Ruộng bậc thang nơi đây đã góp phần gìn giữ văn hóa của cộng đồng các dân tộc sinh sống trên địa hình vùng núi đồng thời tạo ra khu du lịch có sức hấp dẫn đặc biệt. Tôi ngỡ ngàng trước vẻ đẹp hút hồn của danh thắng được xếp vào di sản Quốc gia ruộng bậc thang Mù Cang Chải, nơi đã thăng hoa những cung bậc cảm xúc cho bao nghệ sỹ nhiếp ảnh, họa sỹ và du khách mỗi mùa thu về. Tôi lạc giữa màu vàng rực rỡ, ấm no và bình yên của đồi mâm xôi, rồi ngẩn ngơ trước những dải sương rơi đậu trên vai áo em hồn nhiên, trắng dịu dàng hoa tam giác mạch. Muốn ở lại mãi đây khi chiều chưa tắt nắng, khi hoàng hôn chuyển dần sang màu tím mộng mơ phía Dế Xu Phình và Chế Cu Nha để lưu lại khoảnh khắc khó phai với mùa thu, với vùng đất đẹp tươi của non sông gấm vóc thơ mộng này.

Nắng dát vàng cả đèo Khau Phạ. Du khách đứng trên đèo cao hiểm trở thích thú ngắm những chiếc dù lượn đủ sắc màu tươi thắm bay lên, kéo theo phi công như mặt trăng kéo theo vì sao giữa ngày thu đầy gió. Trời xanh, cao thăm thẳm ở trên đầu, màu xanh vô tận của ruộng bậc thang, của cây rừng và núi dưới thung lũng Tú Lệ. Ngắm những cánh dù lượn, ta như muốn bay lên khám phá vùng trời cao xanh kia để trải nghiệm, để thử thách bản thân với môn thể thao mạo hiểm này.

Dưới thung lũng Tú Lệ, ruộng bậc thang của người Thái, người Mông trông như những dải lụa mềm mại. Nghe thoang thoảng đâu đây trong gió, có tiếng chày khua nhịp nhàng và dịu thơm hương cốm. Cô gái Thái, mặt ửng hồng bên bếp lửa, đôi tay mềm mại như múa sảy những hạt ngọc của đất trời để du khách không uống rượu mà say, mà òa lên sung sướng khi nếm thử thứ cốm mới ra lò xanh ngắt, thơm lừng. Nhấm hạt cốm trong miệng, ban đầu có vị hơi đắng, sau chuyển sang vị thanh, ngọt, dẻo, dai, tim ta như tan chảy theo mùi, vị của cốm. Cốm được dâng lên tổ tiên để tri ân công lao khai phá mảnh đất này, cốm như sứ giả theo chân du khách tới những vùng đất xa xôi. Cốm không chỉ là đặc sản, còn là hiện thân văn hóa, đó là giá trị truyền thống thiêng liêng của người già, là niềm tự hào của lớp trẻ Tú Lệ.

Ngược con dốc vắt vẻo như sợi chỉ mỏng quanh sườn núi rồi vắt thẳng lên trời, chúng tôi đến với bản Lìm Mông. Bản luôn ẩn mình trong mây với những gốc mai, gốc đào già cỗi, với những nương lúa đẹp nhất Mù Cang Chải, nơi giao thoa giữa đất và trời. Lìm Mông như một bức tranh tuyệt mỹ của cuộc sống thanh bình, no ấm vào mùa gặt với những cô gái Mông má ửng hồng, nụ cười hồn nhiên, tình tứ, với những đám mây hồng nhạt lửng lơ cuối trời và những cánh chim bay liệng trên cánh đồng yên ả.

Rừng chè cổ thụ Suối Giàng vài trăm tuổi ngờm ngợp màu xanh. Xanh nõn nà của những búp chè trên những thân cây cổ thụ già mốc thếch. Nâng chén chè trên tay, hương thơm bay lên dâng đầy không gian như gọi mời. Nhấp từng ngụm nhỏ, ban đầu thấy vị đắng nơi đầu lưỡi rồi chỉ còn vị ngọt lan dần và đọng lại ...

Xa Yên Bái rồi, lòng tôi còn lưu luyến với mảnh đất giàu truyền thống lịch sử và văn hóa này. Tôi chẳng thể quên nụ cười mến khách, thân thiện của chủ nhà, mùi xôi nếp cẩm, bậc cầu thang đã nhẵn thín trong ngôi nhà sàn, nơi tôi ngồi nghe tiếng hát dân ca của chàng trai Mông : “Đêm đã qua sao lượn vòng đổi chỗ.../ Ta lê bước về nhà.../ Mà hồn như còn bên tà áo em...”.

Sưu tầm