Thuyết minh về Tết nguyên đán bài 5
Nhắc đến Việt Nam, người ta thường nhắc đến những nét đẹp của một đất nước với bề dày văn hóa lịch sử. Trong đó có ẩm thực, hội họa và đặc biệt là nét đẹp về văn hóa lễ, hội. Những nét đẹp đó không chỉ mang truyền thống văn hóa mà còn là cả một bầu trời ý nghĩa tâm linh của người Việt. Một trong những nét đẹp đó phải kể tới là Tết cổ truyền (hay là Tết Nguyên đán).
Tết Nguyên Đán là khoảng thời gian nước ta chính thức đón năm mới, còn được gọi là Tết Ta, Tết âm lịch, Tết cổ truyền hoặc Tết. Nhưng cách gọi thông dụng nhất vẫn là Tết Nguyên Đán. Nguyên tức là sơ khai, ban đầu. Đán tức là buổi sang sớm. Nếu trong một ngày buổi sớm là khởi đầu một ngày mới thì Nguyên Đán ở đây tức là khoảng thời gian giống như buổi sớm, khởi đầu một năm mới. Đón Tết là phong tục của các nước chịu ảnh hưởng từ nền văn hoá Trung Hoa. Tết đựơc đọc chệch đi từ Tiết, tức Tiết Xuân hay Xuân Tiết, Tân Niên hoặc Nông lịch tân niên. Trung Quốc (và một số nước “ngoại biên” của nền văn minh này) dùng lịch pháp theo chu kì vận hành của Mặt Trăng nên Tết luôn chậm hơn Tết dương lịch (Tết Tây). Thường thì rơi vào cuồi tháng 1 đến giữa tháng 2 dương lịch và kéo dài trong 4-6 ngày. Trong tâm niệm người dân Việt, Tết mang rất nhiều ý nghĩa linh thiêng nhưng quan trọng nhất vẫn là thời gian người Việt nhớ về cội nguồn, ông bà tổ tiên. Tết cũng là sự khởi đầu mới cho những điều tốt đẹp, rũ bỏ những điều xấu của năm đã qua. Người Việt đón Tết với nhiều hoài bão, hy vọng thịnh vượng cho năm mới.
Dù ông bà ta có câu “30 chưa phải là Tết” nhưng thực tế, không khí Tết đã sớm la tràn từ 27, 28 tháng 12 âm lịch. Mọi người quan niệm rằng, Tết phải là sự khởi đầu tốt đẹp nhất, may mắn nhất để những điều lành đó sẽ theo họ đến hết cả một năm. Vì thế, cứ gần đến Tết là mọi người tất bật chuẩn bị để đón năm mới. Từ trước đây, người dân Việt luôn làm mới nhà cửa để đón Tết, họ quét lại sơn tường từ mươi ngày trước Tết. Đến bây giờ, mọi người đã không còn quét lại sơn vào dịp này như trước đây nữa nhưng laị chú ý hơn đến dọn dẹp và trang hoàng nhà cửa. Họ đi mua những vật dụng, đồ dùng cần thiết mới để trưng bày trong ngày Tết.
Tết diễn ra từ ngày giáp tết đến hết mùng 5-6 âm lịch. Trước đây ngừơi ta có quan niệm “ăn Tết”- là khoảng thời gian được ăn uống no đủ, gia đình quây quần, hạnh phúc – Tết kéo dài đến tận mùng 8-9 nhưng ngày nay do đời sống kinh tế bận rộn nên Tết chỉ kéo dài đến mùng 5 và quan niệm thời nay từ “ăn Tết” đã chuyển sang “chơi” Tết vì đới sống đã no đủ, khấm khá rất nhiều so với trước. Tết Nguyên Đán chia làm ba giai đoạn. Đầu tiên là thời gian giáp Tết, thường từ 23 tháng Chạp (ngày ông câu ông Táo). Gần đến Tết, mọi đơn vị đều được nghỉ làm, học sinh đựơc nghỉ từ 27-28 âm lịch. Tiếp theo là ngày 30 hay còn gọi là Tất Niên. Ngày này mọi người tảo mộ ông bà hay những người thân trong gia đình đã khuất. Quan trọng nhất, vào tối 30, mọi người đều chuẩn bị đón giao thừa – thời khắc đặc biệt chuyển từ năm cũ sang năm mới – đón một khởi đầu mới.
Từ xưa, phong tục của người dân Việt là đêm Tất Niên phải ở nhà làm mâm cơm cúng trời đất, ông bà tổ tiên và có tục lệ xông đất-tức người đầu tiên bước vào nhà sau 12 giờ đêm sẽ là người mang lại may mắn hay xui xẻo cho năm sau. Nhưng ngày nay, tục lệ đó đã phần nào bị lu mờ. Mọi người thường ra ngoài đón giao thừa:ở công viên hay nơi công cộng có thể ngăm pháo hoa rõ nhất. Quan niệm người xông đất cũng đã không còn nguyên vẹn. Theo tục xưa người xông đất phải là người không ở trong gia đình nhưng ngày nay khi người ta đi chơi đêm tất niên về đều tự coi là xông đất cho nhà mình. Ngày mùng 1 là ngày đầu tiên của năm mới, là ngày bắt đầu dịp lễ cổ truyền long trọng nhất của người Việt. Đây là dịp hội hè,vui chơi và là thời điểm cho những người tha hương tìm về với quê hương, gia đình, tưởng nhớ tổ tiên. Tết đến, mọi người kiêng kị nóng giận, cãi cọ, quét nhà sợ mang lại điềm gở, mất tài mất lộc vào năm mới. Đây là dịp để mọi người tha thứ, hàn gắn, chuộc lỗi cho những điều không may đã xảy ra vào năm cũ. Trẻ em thì được lì xì phong bao đỏ để lấy hên. Trong ngày Tết, gam đỏ chiếm màu chủ đạo vì theo quan niệm,màu đỏ đem lại điềm lành, sự may mắn pháo đỏ, câu đối đỏ, tranh Tết…… tất cả đều có sắc đỏ.
Bước sang thời khắc quan trọng nhất đó chính là ba ngày Tết. Mùng 1, mùng 2 và mùng 3 là những ngày đầu năm mới. Mọi người sẽ cùng nhau đi thăm hỏi và chúc Tết gia đình, người thân và bạn bè. Họ dành cho nhau những lời chúc tốt đẹp nhất, ý nghĩa nhất. Một trong những điều thú vị nhất đó chính là tục lì xì đầu năm. Thường là người lớn sẽ lì xì (mừng tuổi) cho trẻ nhỏ với ý nghĩa mong mọi điều tốt lành sẽ đến với chúng.
Đón Tết từ xưa đến nay vốn là nét đẹp của dân tộc, dù là người dân xa xứ hay người đang sống trên đất nước Việt Nam thì cứ đến ngày Tết là tất cả đều hướng về chào đón. Ngay cả những du khách nước ngoài khi du lịch tại Việt Nam cũng rất thích thú khi tham gia cách đón năm mới của Việt Nam. Vậy tại sao là những người con Việt chúng ta lại không góp phần bảo vệ và duy trì nét đẹp truyền thống này đúng không nào?
