1. Chuẩn bị

• Truyện ngắn là tác phẩm văn xuôi cỡ nhỏ, ít nhân vật, ít sự việc phức tạp,… Chi tiết và lời văn trong truyện rất cô đọng.
• Khi đọc truyện ngắn:
  • Truyện kể về việc cậu bé Ò Khìn nhờ pa Dế Vần giải thoát một chú chim chích bông mắc kẹt khiến pa nhớ lại kỉ niệm xưa vô tình bắt chú chim chích bông con xa mẹ phải chết. Thời gian và địa điểm xảy ra câu chuyện khi Dế Vần 8 tuổi theo pa nên nương.
  • Truyện có những nhân vật: Ò Khìn – con trai Dế Vần, Dế Vần, pa Dế Vần chú chim chích bông. Nhân vật chính là Dế Vần: từ là một cậu ham chơi, ích kỉ thích giữ mọi thứ cho riêng mình nhưng đến khi nhận ra bài học thì liền ân hận, ăn năn bởi lỗi lầm của mình.
  • Truyện kể theo ngôi kể thứ ba và tác dụng của ngôi kể ấy là mang đến cái nhìn khách quan, bao quát toàn bộ câu chuyện.
  • Truyện nêu lên vấn đề tấm lòng nhân hậu, yêu thương động vật. Vấn đề ấy có liên quan đến cuộc sống hiện nay khi mà mọi người đang ngày càng tàn phá môi trường, hủy hoại cả nhân loại. Từ đó, cá nhân em rút ra bài học, cách ứng xử thân thiện với môi trường xung quanh vì bảo vệ nó là bảo vệ cuộc sống của nhân loại.

• Đọc trước truyện Chích bông ơi!; tìm hiểu thêm thông tin về tác giả Cao Duy Sơn:
  • Nhà văn Cao Duy Sơn tên thật là Nguyễn Cao Sơn, sinh ngày 28 – 4 – 1956 tại Thị trấn Trùng Khánh, tỉnh Cao Bằng.
  • Ông là Hội viên Hội Nhà văn Việt Nam. Hiện ông là Phó Chủ tịch Hội Văn học – Nghệ thuật các dân tộc Thiểu số Việt Nam, Tổng biên tập Tạp chí Văn hóa các dân tộc.
  • Mỗi tác phẩm của Cao Duy Sơn chính là một sự tìm tòi, khám phá, phát hiện mới, độc đáo về đời sống và con người tại quê hương.
  • Giải thưởng:
    • Giải A Văn học Dân tộc Thiểu số của Hội Nhà văn Việt Nam 1993, với tác phẩm Người lang thang
    • Giải thưởng của Hội Nhà văn Việt Nam năm 2008 cho tập truyện ngắn Ngôi nhà xưa bên suối
    • Giải thưởng Văn học ASEAN năm 2009
  • Tác phẩm tiêu biểu:
    • Tiểu thuyết: Người lang thang, Cực lạc, Hoa mận đỏ, Đàn trời, Chòm ba nhà
    • Truyện ngắn: Những chuyện ở lũng Cô Sầu, Những đám mây hình người, Hoa bay cuối trời, Ngôi nhà xưa bên suối

2. Đọc hiểu

a. Trong khi đọc

Câu hỏi trang 77 SGK Ngữ văn 6 tập 2: Nội dung tranh liên quan đến sự việc gì trong truyện?

Trả lời:

Nội dung bức tranh liên quan đến sự việc Ò Khìn nhìn thấy chú chim chích bông bé xíu đang giãy giụa trong bụi gai.

Câu hỏi trang 77 SGK Ngữ văn 6 tập 2: Chú ý theo dõi chuyện đang xảy ra (hiện tại) và chuyện đã xảy ra (quá khứ).

Trả lời:

Chuyện đang xảy ra (hiện tại): Ò Khìn phát hiện ra một chú chim chích bông đang bị mắc kẹt.

Chuyện đã xảy ra (quá khứ): Dế Vần đã từng phát hiện và giữ chú chim chích bông đến khi nó chết đi.

Câu hỏi trang 77 SGK Ngữ văn 6 tập 2: “Chú bé” ở phần 2 là ai?

Trả lời:

“Chú bé” ở phần 2 là Dế Vần hồi tám tuổi.

Câu hỏi trang 77 SGK Ngữ văn 6 tập 2: “Pa” ở đây và “pa” ở đầu truyện có phải là một người không?

Trả lời:

“Pa” ở đây là cha của Dế Vần, ông nội của Ò Khìn còn “pa” ở đầu truyện là Dế Vần, cha của Ò Khìn.

Câu hỏi trang 78 SGK Ngữ văn 6 tập 2: Theo em, người cha định nói với con điều gì?

Trả lời:

Theo em, người cha định nói với con rằng mẹ của chú chim chích bông ấy đang đi tìm con của mình, con hãy thả chú chim đó đi để nó quay trở về bên mẹ mình.

Câu hỏi trang 78 SGK Ngữ văn 6 tập 2: Phần 3 kể chuyện hiện tại hay quá khứ?

Trả lời:

Phần 3 kể chuyện hiện tại.

Câu hỏi trang 79 SGK Ngữ văn 6 tập 2: Nội dung tranh minh họa có thể hiện được phần kết thúc của truyện không?

Trả lời:

Nội dung tranh minh họa có thể hiện được phần kết thúc của truyện khi Ò Khìn cùng pa Dế Vần thả tự do cho chú chim chích bông bị mắc kẹt ấy.

Câu hỏi trang 79 SGK Ngữ văn 6 tập 2: Thử nghĩ kết thúc câu chuyện theo một hướng khác.

Trả lời:

Chú chim tung cánh bay vút lên bầu trời. Phía dưới, hai cha con ngước nhìn theo đầy hạnh phúc và vui vẻ. Không may thay, vì bị kẹt quá lâu, chích bông non nớt đã kiệt sức và rơi xuống. Hai người lập tức đi tìm chú chim đã chết và chôn chú. Một khoảng lặng sau đó khi hoàng hôn buông xuống, trong lòng Dế Vần nhiều bâng khuâng.

b. Sau khi đọc

Câu 1 trang 79 SGK Ngữ văn 6 tập 2: Truyện viết về ai, về việc gì? Theo em, Dế Vần là người thế nào?

Trả lời:

Truyện kể về việc cậu bé Ò Khìn nhờ pa Dế Vần giải thoát một chú chim chích bông mắc kẹt khiến pa nhớ lại kỉ niệm xưa vô tình bắt chú chim chích bông con xa mẹ phải chết. Nhân vật chính là Dế Vần: từ là một cậu ham chơi, ích kỉ thích giữ mọi thứ cho riêng mình nhưng đến khi nhận ra bài học thì liền ân hận, ăn năn bởi lỗi lầm của mình.

Câu 2 trang 79 SGK Ngữ văn 6 tập 2: Chỉ ra điểm giống nhau giữa hai câu chuyện trong văn bản này:

a, Chuyện của người cha trong quá khứ

b. Chuyện hiện tại của hai cha con Ò Khìn

Từ đó em hiểu cách viết “truyện trong truyện” ở đây là thế nào?

Trả lời:

Điểm giống nhau giữa hai câu chuyện trong văn bản này:

• Ò Khìn, Dế Vần đều là cậu bé tám tuổi tinh nghịch và muốn nuôi giữ khi bắt gặp một chú chim chích bông.
• Đều có nhân vật người cha xuất hiện.

→ Từ đó em hiểu cách viết “truyện trong truyện” ở đây là lồng ghép một câu chuyện nhỏ có liên quan tới câu chuyện chính.

Câu 3 trang 79 SGK Ngữ văn 6 tập 2: Vì sao ở đầu truyện, Ò Khìn muốn pa bắt con chích bông để chơi nhưng đến cuối truyện lại thả để chim bay vút lên trời với lời thì thầm: “Bay đi, bay về với mẹ mày đi…”?

Trả lời:

Ở đầu truyện, Ò Khìn muốn pa bắt con chích bông để chơi nhưng đến cuối truyện lại thả để chim bay vút lên trời với lời thì thầm: “Bay đi, bay về với mẹ mày đi…” vì Ò Khìn đã rút ra được bài học từ sai lầm của pa Dế Vần trong quá khứ. Nếu cậu đòi bắt giữ chích bông non thì mẹ của cậu ấy sẽ mất đi một người con như câu chuyện của pa Dế Vần vậy.

Câu 4 trang 79 SGK Ngữ văn 6 tập 2: Truyện muốn nhắn gửi người đọc điều gì? Đối với em, điều gì gây ấn tượng sâu sắc nhất? Vì sao?

Trả lời:

Truyện muốn nhắn gửi người đọc vấn đề tấm lòng nhân hậu, yêu thương động vật. Đối với em, cách đối xử yêu thương động vật gây ấn tượng nhất vì trong cuộc sống hiện nay khi mà mọi người đang ngày càng tàn phá môi trường, hủy hoại cả nhân loại. Và nếu chúng ta không biết cách ứng xử thân thiện với môi trường xung quanh thì cuộc sống của nhân loại đang dần bị phá hủy.

1. Chuẩn bị

Câu hỏi trang 76 SGK Ngữ Văn 6 - Tập 2: Đọc trước truyện Chích bông ơ! Tìm hiểu thêm các tư liệu về tác giả Cao Duy Sơn.

Trả lời:

*Tiểu sử

• Nhà văn Cao Duy Sơn tên thật là Nguyễn Cao Sơn.
• Sinh ngày 28-4-1956 tại Thị trấn Trùng Khánh, tỉnh Cao Bằng.
• Ông là Hội viên Hội Nhà văn Việt Nam. Hiện ông là Phó Chủ tịch Hội Văn học – Nghệ thuật các dân tộc Thiểu số Việt Nam, Tổng biên tập Tạp chí Văn hóa các dân tộc.
• Ông còn là một trong tám tác giả tiêu biểu ở Đông Nam Á được Hoàng Thái tử Thái Lan Maha Vajiralongkorn cùng phu nhân đích thân trao giải thưởng.

*Giải thưởng

• Giải A Văn học Dân tộc Thiểu số của Hội Nhà văn Việt Nam 1993, với tác phẩm Người lang thang
• Giải thưởng của Hội Nhà văn Việt Nam năm 2008 cho tập truyện ngắn Ngôi nhà xưa bên suối
• Giải thưởng Văn học ASEAN năm 2009

* Tác phẩm tiêu biểu

Tiểu thuyết

• Người lang thang
• Cực lạc
• Hoa mận đỏ
• Đàn trời
• Chòm ba nhà

Truyện ngắn

• Những chuyện ở lũng Cô Sầu
• Những đám mây hình người
• Hoa bay cuối trời
• Ngôi nhà xưa bên suối

2. Đọc hiểu

a. Trong khi đọc

Câu hỏi trang 77 SGK Ngữ Văn 6 - Tập 2: Nội dung tranh liên quan đến sự việc gì trong truyện?

Trả lời: Bức tranh liên quan đến sự việc cậu bé Ò Khìn con của Dế Vằn vô tình phát hiện một chú chim bị kẹt tròng bụi gai.

Câu hỏi trang 77 SGK Ngữ Văn 6 - Tập 2: Chú ý theo dõi chuyện đang xảy ra (hiện tại) và chuyện đã xảy ra (quá khứ)

Trả lời:

Chuyện xảy ra trong hiện tại là truyện của con trai Dế Vằn khi phát hiện ra chú chim nhỏ

Chuyện xảy ra trong quá khứ là truyện của Dế Vần hồi nhỏ và chú chim chích bông

Câu hỏi trang 77 SGK Ngữ Văn 6 - Tập 2: "Chú bé" ở phần 2 là ai?

Trả lời: Chú bé ở phần 2 là Dế Vần.

Câu hỏi trang 77 SGK Ngữ Văn 6 - Tập 2: " Pa" ở đây và "pa" ở đầu truyện có phải một người không?

Trả lời:

• Không cùng một người
• “Pa” ở phần đầu là Dế Vần bố của Ò Khìn
• “Pa” ở phần sau là bố của Dế Vần

Câu hỏi trang 78 SGK Ngữ Văn 6 - Tập 2: Theo em, người cha định nói với con điều gì?

Trả lời: Theo em, người cha định nói: “Con hãy đem trả nó về tổ đi, nó còn nhỏ quá, tối về mẹ nó không thấy nó sẽ rất buồn và lo lắng”

Câu hỏi trang 78 SGK Ngữ Văn 6 - Tập 2: Phần 3 kể chuyện hiện tại hay quá khứ?

Trả lời: Phần (3) kể chuyện hiện tại

Câu hỏi trang 79 SGK Ngữ Văn 6 - Tập 2: Nội dung tranh minh họa có thể hiện được phần kết thúc của truyện không?

Trả lời: Nội dung tranh minh họa có thể hiện được kết thúc của truyện. Kết thúc hai cha con thả chú chim bay đi về với mẹ của nó

Câu hỏi trang 79 SGK Ngữ Văn 6 - Tập 2: Thử nghĩ kết thúc câu chuyện theo một hương khác?

Trả lời: Hằng ngày, hai mẹ con chích bông đều bay lượn trên nương nhà Ò Khìn, hót líu lo vui vẻ như lời cảm ơn, yêu thương tới hai cha con.

b. Sau khi đọc

Câu 1 trang 79 SGK Ngữ Văn 6 - Tập 2: Truyện viết về ai, về việc gì? Theo em, Dế Vần là người thế nào?

Trả lời: Truyện viết về Dế Vần. Truyện viết về một lần cậu bé nhờ bố giúp đỡ một chú chim chích bông mắc kẹt khiến Dế Vần - người bố nhớ lại kỉ niệm xưa vô tình bắt chú chim chích bông con xa mẹ phải chết. Theo em, Dế Vần là người sống tình cảm, biết ăn năn hối hận với những việc làm sai lầm trước kia của mình

Câu 2 trang 79 SGK Ngữ Văn 6 - Tập 2: Chỉ ra điểm giống nhau giữa hai câu chuyện trong văn bản này:

a, Chuyện của người cha trong quá khứ

b. Chuyện hiện tại của hai cha con Ò Khìn

Từ đó em hiểu cách viết "truyện trong truyện" ở đây thế nào?

Trả lời:

• Chuyện của người cha trong quá khứ là bắt chú chim chích bông non và muốn giữ chúng là của riêng mình đã dẫn đến hậu quả là cái chết thương tâm của chú chim nhỏ.
• Chuyện hiện tại của cậu con trai Dế Vần cũng vậy, cậu cũng muốn bắt chim và giữ nó làm của mình

→ Cả hai cha con đều rất tinh nghịch, thích khám phá, bản chất là yêu thương loài vật.

• Truyện kể về một lần cậu bé nhờ bố giúp đỡ một chú chim chích bông mắc kẹt khiến Dế Vần - người bố nhớ lại kỉ niệm xưa vô tình bắt chú chim chích bông con xa mẹ phải chết.

Câu 3 trang 79 SGK Ngữ Văn 6 - Tập 2: Vì sao ở đầu truyện, Ò Khìn muốn pa bắt con chích nông để chơi nhưng đến cuối truyện lại thả để chim bay vút lên trời với lời thì thầm: "bay đi, bay về với mẹ mày đi"

Trả lời: Vì sau khi nghe câu chuyện của cha và sự ân hận, day dứt của cha, cậu bé để hiểu không nên bắt chim làm của riêng mình. Phải để nó được tự do, được trở về với mẹ.

Câu 4 trang 79 SGK Ngữ Văn 6 - Tập 2: Truyện muốn nhắn gửi người đọc điều gì? Đối với em điều gì gây ấn tượng sâu sắc nhất ? Vì sao?

Trả lời: Câu chuyện muốn nhắn gửi rằng cần lòng nhân hậu, luôn giúp đỡ người khác, bảo vệ động vật và không nên chọc phá tổ chim, bắt chim non, cần suy nghĩ cẩn thận trước khi làm một điều gì đó.

- Điều gây ấn tượng sâu sắc với em là cách lồng ghép hai câu chuyện một cách khéo léo tài tình, giúp người đọc thấu hiểu và thấm thía giá trị của câu chuyện.

Phần I

CHUẨN BỊ

Trả lời câu 1 (trang 76 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Xem lại mục Chuẩn bị ở bài Bức tranh của em gái tôi để vận dụng vào đọc hiểu văn bản này.

Phương pháp giải:

Xem lại mục Chuẩn bị ở bài Bức tranh của em gái tôi từ đó lần lượt trả lời các câu hỏi đối với văn bản này.

Lời giải chi tiết:

• Truyện kể về một lần cậu bé nhờ bố bắt một chú chim chích bông mắc kẹt khiến Dế Vần - người bố nhớ lại kỉ niệm xưa vô tình bắt chú chim chích bông con xa mẹ phải chết để người con rút ra bài học cho mình.
• Thời điểm xảy ra; khi Dế Vần 8 tuổi theo pa lên nương
• Truyện có nhân vật: con trai của Dế Vần, Dế Vần, pa của Dế Vần
• Nhân vật chính: Dế Vần
• Dế Vần là cậu bé hiền lành, luôn ân hận về những điều mình đã làm sai.
• Kể theo ngôi thứ ba người kể tự giấu mình đi và gọi tên các nhân vật theo tên của chúng. Cách kể này giúp người kể có thể kể chuyện một cách linh hoạt, tự do những gì diễn ra với nhân vật.
• Câu chuyện muốn nhắn gửi ta rằng cần có lòng nhân hậu, luôn giúp đỡ người khác, bảo vệ động vật không nên chọc phá tổ chim, bắt chim non và cần suy nghĩ cẩn thận trước khi làm một điều gì đó

Trả lời câu 2 (trang 76 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Đọc trước truyện Chích bông ơi! Tìm hiểu thêm các tư liệu về tác giả Cao Duy Sơn.

Phương pháp giải:

Em chú ý tìm hiểu thêm từ sách vở, internet.

Lời giải chi tiết:

• Tác giả Cao Duy Sơn: tên thật là Nguyễn Cao Sơn. Sinh ngày 28-4-1956 tại Thị trấn Trùng Khánh, tỉnh Cao Bằng. Ông là Hội viên Hội Nhà văn Việt Nam.
• Anh là tác giả của 5 cuốn tiểu thuyết và 4 tập truyện ngắn đã xuất bản như: "Người lang thang", "Cực lạc", "Hoa mận đỏ", "Đàn trời", "Chòm ba nhà", "Những chuyện ở lũng Cô Sầu", "Những đám mây hình người", "Hoa bay cuối trời" và "Ngôi nhà xưa bên suối". Đến nay, Cao Duy Sơn hai lần đoạt giải A giải thưởng của Hội Văn học Nghệ thuật các dân tộc thiểu số Việt Nam, giải thưởng Hội Nhà văn Việt Nam và giải thưởng Văn học ASEAN.
• Hiện anh là Tổng biên tập Tạp chí Văn hóa các dân tộc.

Phần 2

ĐỌC HIỂU

Câu hỏi giữa bài

Trả lời câu 1 (trang 77 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Nội dung tranh liên quan đến sự việc gì trong truyện?

Phương pháp giải:

Em quan sát bức tranh.

Lời giải chi tiết:

Nội dung tranh liên quan đến sự việc cậu bé con của Dế Vần vô tình phát hiện một chú chim bị kẹt trong bụi gai.

Trả lời câu 2 (trang 77 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Chú ý theo dõi chuyện đang xảy ra (hiện tại) và chuyện đã xảy ra (quá khứ).

Phương pháp giải:

Chú ý hai câu chuyện lồng vào nhau được kể.

Lời giải chi tiết:

Chuyện xảy ra ở hiện tại: câu chuyện của con trai Dế Vần.

Chuyện xảy ra ở quá khứ: câu chuyện của Dế Vần.

Trả lời câu 3 (trang 77 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

"Chú bé" ở phần 2 là ai?

Phương pháp giải:

Đọc kĩ phần 2 và rút ra câu trả lời.

Lời giải chi tiết:

Chú bé ở phần 2 là Dế Vần.

Trả lời câu 4 (trang 77 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

"Pa" ở đây và "pa" ở đầu truyện có phải một người không?

Phương pháp giải:

Đọc lại hai đoạn văn này.

Lời giải chi tiết:

"Pa" ở đây và "pa" ở đầu truyện không phải một người.

• “Pa” ở đầu truyện: bố của Khìn.
• “Pa” ở đoạn này: ông nội của Khìn.

Trả lời câu 5 (trang 78 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Theo em, người cha định nói với con điều gì?

Phương pháp giải:

Đọc kĩ câu thoại của người cha.

Lời giải chi tiết:

Người cha định nói người con không nên bắt chim con.

Trả lời câu 6 (trang 78 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Phần 3 kể chuyện hiện tại hay quá khứ?

Phương pháp giải:

Đọc kĩ đoạn (3) của văn bản.

Lời giải chi tiết:

Phần 3 kể chuyện hiện tại của bé Ò Khìn và bố là Dế Vần.

Trả lời câu 7 (trang 79 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Nội dung tranh minh họa có thể hiện được phần kết thúc của truyện không?

Phương pháp giải:

Quan sát bức tranh cuối truyện

Lời giải chi tiết:

• Tranh minh họa vẽ lại hình ảnh hai cha con thả chú chim bay về trời.
• Nội dung này hoàn toàn có thể hiện được phần kết thúc của truyện.

Trả lời câu 8 (trang 79 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Thử nghĩ kết thúc câu chuyện theo một hướng khác?

Phương pháp giải:

Em tưởng tượng và nghĩ theo cách hiểu của mình.

Lời giải chi tiết:

Chim non tung cánh bay về trời và cất tiếng hót líu lo như cảm ơn bố con cậu bé. Ò Khìn ngước nhìn theo, khóe miệng xinh xinh của cậu bé mỉm cười và chúc chim non sớm tìm thấy gia đình của nó. Dế Vần cũng nở nụ cười hiền nhìn theo cánh chim non đang khuất dần sau những đám mây xốp, có lẽ anh đã cảm thấy thoải mái hơn và không còn dằn vặt về chuyện trong quá khứ nữa.

CH cuối bài

Trả lời câu 1 (trang 79 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Truyện viết về ai, về việc gì? Theo em, Dế Vần là người thế nào?

Phương pháp giải:

Chú ý các nhân vật chính của truyện.

Lời giải chi tiết:

• Truyện viết về Dế Vần và Ò Khìn.
• Truyện kể về một lần cậu bé nhờ bố giúp đỡ một chú chim chích bông mắc kẹt khiến Dế Vần - người bố nhớ lại kỉ niệm xưa vô tình bắt chú chim chích bông con xa mẹ phải chết.
• Dế Vần là một cậu bé hiền lành, biết nhận lỗi sai và luôn ân hận về những hành vi sai lầm của mình.

Trả lời câu 2 (trang 79 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Chỉ ra điểm giống nhau giữa hai câu chuyện trong văn bản này:

a. Chuyện của người cha trong quá khứ

b. Chuyện hiện tại của hai cha con Ò Khìn

Từ đó em hiểu cách viết "truyện trong truyện" ở đây thế nào?

Phương pháp giải:

Xác định hai câu chuyện được kể và thực hiện các yêu cầu.

Lời giải chi tiết:

• Điểm giống nhau ở chỗ cả Ò Khìn và Dế Vần đều là những cậu bé tinh nghịch, muốn giữ lấy chim chích bông nhỏ để nuôi.
• Cách viết "truyện trong truyện" là lồng ghép một câu chuyện độc lập (có liên quan hoặc không về mặt nội dung) vào một câu chuyện chính.

Trả lời câu 3 (trang 79 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Vì sao ở đầu truyện, Ò Khìn muốn pa bắt con chích bông để chơi nhưng đến cuối truyện lại thả để chim bay vút lên trời với lời thì thầm: "bay đi, bay về với mẹ mày đi".

Phương pháp giải:

Chú ý câu chuyện mà Ò Khìn đã nghe được.

Lời giải chi tiết:

Vì Ò Khìn sau khi nghe được câu chuyện pa kể và hiểu được nỗi day dứt trong lòng pa, cậu bé hiền lành đã rút được bài học cho mình và thả để chim bay vút lên trời với lời thì thầm: "bay đi, bay về với mẹ mày đi".

Trả lời câu 4 (trang 79 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Truyện muốn nhắn gửi người đọc điều gì? Đối với em điều gì gây ấn tượng sâu sắc nhất? Vì sao?

Phương pháp giải:

Từ nội dung văn bản, rút ra thông điệp tác giả muốn nhắn gửi.

Lời giải chi tiết:

• Câu chuyện muốn nhắn gửi chúng ta bài học về tấm lòng nhân hậu, luôn giúp đỡ người khác, bảo vệ động vật và không nên chọc phá tổ chim, bắt chim non, suy nghĩ cẩn thận trước khi làm một điều gì đó.
• Điều gây ấn tượng sâu sắc với em là cách lồng ghép hai câu chuyện một cách khéo léo tài tình, người đọc chúng ta vừa đọc hiểu câu chuyện vừa có thể rút ra bài học đúng đắn cho mình và vừa có những trải nghiệm thú vị khi đọc truyện.

Phần I

CHUẨN BỊ

Trả lời câu 1 (trang 76 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Phương pháp giải:

Xem lại mục Chuẩn bị ở bài Bức tranh của em gái tôi từ đó lần lượt trả lời các câu hỏi đối với văn bản này.

Lời giải chi tiết:

• Truyện kể về một lần cậu bé nhờ bố bắt một chú chim chích bông mắc kẹt khiến Dế Vần - người bố nhớ lại kỉ niệm xưa vô tình bắt chú chim chích bông con xa mẹ phải chết để người con rút ra bài học cho mình.
• Thời điểm xảy ra; khi Dế Vần 8 tuổi theo pa nên nương
• Truyện có nhân vật: con trai của Dế Vần, Dế Vần, pa của Dế Vần
• Nhân vật chính: Dế Vần
• Dế Vần là cậu bé hiền lành, luôn ân hận về những điều mình đã làm sai.
• Kể theo ngôi thứ ba, người kể tự giấu mình đi và gọi tên các nhân vật theo tên của chúng => người kể có thể kể chuyện một cách linh hoạt, tự do những gì diễn ra với nhân vật.
• Câu chuyện muốn nhắn gửi ta rằng cần có lòng nhân hậu, luôn giúp đỡ người khác, bảo vệ động vật.

Trả lời câu 2 (trang 76 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Phương pháp giải:

Em chú ý tìm hiểu thêm từ sách vở, internet.

Lời giải chi tiết:

• Tác giả Cao Duy Sơn: tên thật là Nguyễn Cao Sơn (28-4-1956) tại Thị trấn Trùng Khánh, tỉnh Cao Bằng. Ông là Hội viên Hội Nhà văn Việt Nam.
• Ông là tác giả của 5 cuốn tiểu thuyết và 4 tập truyện ngắn đã xuất bản như: "Người lang thang", "Cực lạc", "Hoa mận đỏ", "Đàn trời", "Chòm ba nhà", "Những chuyện ở lũng Cô Sầu", "Những đám mây hình người", "Hoa bay cuối trời" và "Ngôi nhà xưa bên suối".
• Đến nay, Cao Duy Sơn hai lần đoạt giải A giải thưởng của Hội Văn học Nghệ thuật các dân tộc thiểu số Việt Nam, giải thưởng Hội Nhà văn Việt Nam và giải thưởng Văn học ASEAN.
• Hiện ông là Tổng biên tập Tạp chí Văn hóa các dân tộc.

Phần 2

ĐỌC HIỂU

Câu hỏi giữa bài

Trả lời câu 1 (trang 77 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Phương pháp giải:

Em quan sát bức tranh.

Lời giải chi tiết:

Nội dung tranh liên quan đến sự việc cậu bé con của Dế Vằn vô tình phát hiện một chú chim bị kẹt trong bụi gai.

Trả lời câu 2 (trang 77 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Phương pháp giải:

Chú ý hai câu chuyện lồng vào nhau được kể.

Lời giải chi tiết:

• Chuyện xảy ra ở hiện tại: câu chuyện của con trai Dế Vần.
• Chuyện xảy ra ở quá khứ: câu chuyện của Dế Vần.

Trả lời câu 3 (trang 77 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Phương pháp giải:

Đọc kĩ phần 2 và rút ra câu trả lời.

Lời giải chi tiết:

Chú bé ở phần 2 là Dế Vần.

Trả lời câu 4 (trang 77 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Phương pháp giải:

Đọc lại hai đoạn văn này.

Lời giải chi tiết:

"Pa" ở đây và "pa" ở đầu truyện không phải một người.

• “Pa” ở đầu truyện: bố của Khìn.
• “Pa” ở đoạn này: ông nội của Khìn.

Trả lời câu 5 (trang 78 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Phương pháp giải:

Đọc kĩ câu thoại của người cha.

Lời giải chi tiết:

Người cha định nói người con không nên bắt chim con.

Trả lời câu 6 (trang 78 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Phương pháp giải:

Đọc kĩ đoạn (3) của văn bản.

Lời giải chi tiết:

Phần 3 kể chuyện hiện tại của bé Ò Khìn và bố là Dế Vần.

Trả lời câu 7 (trang 79 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Phương pháp giải:

Quan sát bức tranh cuối truyện

Lời giải chi tiết:

• Tranh minh họa vẽ lại hình ảnh hai cha con thả chú chim bay về trời.
• Nội dung này hoàn toàn có thể hiện được phần kết thúc của truyện.

Trả lời câu 8 (trang 79 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Phương pháp giải:

Em tưởng tượng và nghĩ theo cách hiểu của mình.

Lời giải chi tiết:

Chim non tung cánh bay về trời và cất tiếng hót líu lo như cảm ơn bố con cậu bé. Ò Khìn ngước nhìn theo, khóe miệng xinh xinh của cậu bé mỉm cười và chúc chim non sớm tìm thấy gia đình của nó. Dế Vần cũng nở nụ cười hiền nhìn theo cánh chim non đang khuất dần sau những đám mây xốp, có lẽ anh đã cảm thấy thoải mái hơn và không còn dằn vặt về chuyện trong quá khứ nữa.

CH cuối bài

Trả lời câu 1 (trang 79 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Phương pháp giải:

Chú ý các nhân vật chính của truyện.

Lời giải chi tiết:

• Truyện viết về Dế Vần và Ò Khìn.
• Truyện kể về một lần cậu bé nhờ bố giúp đỡ một chú chim chích bông mắc kẹt khiến Dế Vần - người bố nhớ lại kỉ niệm xưa vô tình bắt chú chim chích bông con xa mẹ phải chết.
• Dế Vần là một cậu bé hiền lành, biết nhận lỗi sai và luôn ân hận về những hành vi sai lầm của mình.

Trả lời câu 2 (trang 79 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Phương pháp giải:

Xác định hai câu chuyện được kể và thực hiện các yêu cầu.

Lời giải chi tiết:

• Điểm giống nhau ở chỗ cả Ò Khìn và Dế Vần đều là những cậu bé tinh nghịch, muốn giữ lấy chim chích bông nhỏ để nuôi.
• Cách viết "truyện trong truyện" là lồng ghép một câu chuyện độc lập vào một câu chuyện chính.

Trả lời câu 3 (trang 79 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Phương pháp giải:

Chú ý câu chuyện mà Ò Khìn đã nghe được.

Lời giải chi tiết:

Vì Ò Khìn sau khi nghe được câu chuyện pa kể và hiểu được nỗi day dứt trong lòng pa, cậu bé hiền lành đã rút được bài học cho mình và thả để chim bay vút lên trời.

Trả lời câu 4 (trang 79 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Phương pháp giải:

Từ nội dung văn bản, rút ra thông điệp tác giả muốn nhắn gửi.

Lời giải chi tiết:

• Câu chuyện muốn nhắn gửi chúng ta bài học về tấm lòng nhân hậu, luôn giúp đỡ người khác, bảo vệ động vật và suy nghĩ cẩn thận trước khi làm một điều gì đó.
• Điều gây ấn tượng sâu sắc với em là cách lồng ghép hai câu chuyện một cách khéo léo tài tình.

I. Tìm hiểu tác phẩm Chích Bông ơi chi tiết

1. Bố cục bài Chích Bông ơi

• Phần 1: Đứa con trai là Khìn đòi bắt chú chim Chích Bông làm Dế Vần nhớ lại mình thời nhỏ
• Phần 2: Dế Vần nhớ lại sai lầm ngày bé đã khiến chú chích bông chết thảm
• Phần 3: Dế Vần cùng con trai thả chú chích bông bay về với mẹ

2. Tóm tắt bài Chích Bông ơi

Thằng Khìn - con trai của Dế Vần bị thu hút bởi một chú chim chích bông nhỏ và đòi ba bắt cho chơi làm Dế Vần nhớ lại bản thân ngày bé.

Dế Vần cũng đã từng rất thích thú với chú chích bông nhỏ và muốn giữ chú chim lại làm đồ chơi, không cho chích bông về với mẹ. Hành vi ấy của Dế vần đã làm chú chích bông chết thảm. Anh hối hận suốt thời gian sau đó vậy nên khi thấy con trai đang ở trong hoàn cảnh giống mình khi xưa, Dế Vần đã khuyên con thả cho chú chim nhỏ về với mẹ.

Cuối văn bản, hai bố con thả chú chim bay về trời. Dế Vần nhìn theo với vẻ nhẹ nhõm

II. Hướng dẫn soạn bài Chích Bông ơi chi tiết

1.Trả lời câu hỏi trong bài

Câu hỏi trang 77 SGK Ngữ văn 6 tập 2: Nội dung tranh liên quan đến sự việc gì trong truyện?

Chú ý theo dõi chuyện đang xảy ra (hiện tại) và chuyện đã xáy ra (quá khứ)

Trả lời:

Nội dung tranh liên quan đến sự việc cậu bé con cùa Dế Vằn vô tình phát hiện một chú chim bị kẹt tròng bụi gai.

Câu hỏi trang 77 SGK Ngữ văn 6 tập 2: Chú ý theo dõi chuyện đang xảy ra (hiện tại) và chuyện đã xảy ra (quá khứ).

Trả lời:

• Chuyện đang xảy ra (hiện tại): Ò Khìn phát hiện ra một chú chim chích bông đang bị mắc kẹt.
• Chuyện đã xảy ra (quá khứ): Dế Vần đã từng phát hiện và giữ chú chim chích bông đến khi nó chết đi.

Câu hỏi trang 77 SGK Ngữ văn 6 tập 2: “Chú bé” ở phần 2 là ai?

Trả lời:

“Chú bé” ở phần 2 là Dế Vần - pa của O Khìn khi còn nhỏ.

Câu hỏi trang 77 SGK Ngữ văn 6 tập 2: “Pa” ở đây và “pa” ở đầu truyện có phải là một người không?

Trả lời: Pa" ở đây và " pa" ở đây không phải một người.

Bởi vì: 1 người là bố của cậu bé trong phần 1, 1 người là ông của cậu bé ( tức bố của Dế Vằn)

Câu hỏi trang 78 SGK Ngữ văn 6 tập 2: Theo em, người cha định nói với con điều gì?

Trả lời:

Theo em, người cha định nói với con rằng mẹ của chú chim chích bông ấy đang đi tìm con của mình, con hãy thả chú chim đó đi để nó quay trở về bên mẹ mình.

Câu hỏi trang 78 SGK Ngữ văn 6 tập 2: Phần 3 kể chuyện hiện tại hay quá khứ?

Trả lời:

Phần 3 kể chuyện hiện tại, O Khìn nhớ Dế Vần cứu con chim chích bông đang mắc ở bụi gai.

Câu hỏi trang 79 SGK Ngữ văn 6 tập 2: Nội dung tranh minh họa có thể hiện được phần kết thúc của truyện không?

Trả lời:

Nội dung tranh minh họa có thể hiện được phần kết thúc của truyện.

Câu hỏi trang 79 SGK Ngữ văn 6 tập 2: Thử nghĩ kết thúc câu chuyện theo một hướng khác.

Trả lời:

Dế Vần thầm nói một lời cảm ơn với người cha đã mất của mình.

2. Trả lời câu hỏi cuối bài

Câu 1. Truyện viết về ai, về việc gì? Theo em, Dế Vần là người thế nào?

Trả lời:

• Truyện viết về nhân vật Dế Vần. Truyện kể về cậu bé O Khìn nhờ bố bắt con chim chích bông bị mắc ở bụi gai. Điều đó làm người cha nhớ lại câu chuyện khi mình còn nhỏ.
• Dế Vần là một người hiền lành, tốt bụng và luôn ân hận về sai lầm của mình.

Câu 2: Chỉ ra điểm giống nhau giữa hai câu chuyện trong văn bản này:

a. Chuyện của người cha trong quá khứ

b. Chuyện hiện tại của hai cha con Ò Khìn

Từ đó em hiểu cách viết " truyện trong truyện" ở đây thế nào?

Trả lời:

• Điểm giống nhau ở chỗ cả Ò Khìn và Dế Vằn đều là những cậu bé tinh nghịch, muốn giữ lấy chim chích bông nhỏ để nuôi
• Cách viết "truyện trong truyện" là lồng ghép một câu chuyện độc lập (có liên quan hoặc không về mặt nội dung) vào một câu chuyện chính.

Câu 3. Vì sao ở đầu truyện, Ò Khìn muốn pa bắt con chích nông để chơi nhưng đến cuối truyện lại thả để chim bay vút lên trời với lời thì thầm: "bay đi, bay về với mẹ mày đi"

Trả lời:

Ở đầu truyện, Ò Khìn muốn pa bắt con chích bông để chơi nhưng đến cuối truyện lại thả để chim bay vút lên trời với lời thì thầm: “Bay đi, bay về với mẹ mày đi…” vì Ò Khìn đã rút ra được bài học từ sai lầm của pa Dế Vần trong quá khứ. Nếu cậu đòi bắt giữ chích bông non thì mẹ của cậu ấy sẽ mất đi một người con như câu chuyện của pa Dế Vần vậy.

Câu 4. Truyện muốn nhắn gửi người đọc điều gì? Đối với em điều gì gây ấn tượng sâu sắc nhất ? Vì sao?

Truyện gửi gắm bài học về tấm lòng yêu thương, quý trọng loài vật. Phần kết thúc của truyện: O Khìn và pa cùng nhìn theo chú chim chích bông đang tung cánh vút lên bầu trời đã để lại ấn tượng sâu sắc. Đây là một cái kết đẹp chứa đựng bài học ý nghĩa.

III. Tổng kết soạn bài Chích Bông ơi

1. Nội dung bài

• Văn bản thể hiện tình yêu thương đối với động vật của những con người thôn quê chân chất. Đồng thời bộc lộ niềm cảm thông và trân trọng với tâm trạng hối hận của Ò Khìn đối với hành động trong quá khứ
• Qua đó văn bản ngầm khẳng định mọi vật nuôi cũng giống như con người, cần được sống trong sự chăm sóc, yêu thương và chăm bẵm

2. Nghệ thuật bài

• Giọng văn gần gũi, dễ hiểu với trẻ nhỏ
• Hình ảnh, ngôn từ nhẹ nhàng, sinh động
• Kết hợp giữa tự sự với biểu cảm
• Kết cấu truyện trong truyện

• 1. Chuẩn bị - Soạn Chích bông ơi Cánh Diều

(SGK trang 76 Ngữ Văn 6 tập 2 Cánh Diều)

• Xem lại mục Chuẩn bị ở bài Bức tranh của em gái tôi để vận dụng vào đọc hiểu văn bản này
• Đọc trước truyện Chích bông ơ! Tìm hiểu thêm các tư liệu về tác giả Cao Duy Sơn

Gợi ý:

• Truyện kể về một lần cậu bé nhờ bố bắt một chú chim chích bông mắc kẹt khiến Dế Vần - người bố nhớ lại kỉ niệm xưa vô tình bắt chú chim chích bông con xa mẹ phải chết. Qua câu chuyện xưa giúp người con rút ra bài học cho mình
• Thời điểm xảy ra: khi Dế Vần 8 tuổi theo pa nên nương
• Truyện có nhân vật: con trai của Dế Vần, Dế Vần, pa của Dế Vần
• Nhân vật chính: Dế Vần
• Dế Vần là cậu bé hiền lành, luôn ân hận về những điều mình đã làm sai.
• Kể theo ngôi thứ ba người kể tự giấu mình đi và gọi tên các nhân vật theo tên. Cách kể này giúp người kể có thể kể chuyện một cách linh hoạt những gì diễn ra với nhân vật.
• Câu chuyện muốn nhắn gửi cần bảo vệ động vật không nên chọc phá tổ chim, bắt chim non và cần suy nghĩ cẩn thận trước khi làm một điều gì đó

Tác giả Cao Duy Sơn:

• Tên thật là Nguyễn Cao Sơn. Sinh ngày 28-4-1956 tại thung lũng Co Xàu, thị trấn cổ nổi tiếng của huyện Trùng Khánh (Cao Bằng). Ông là Hội viên Hội Nhà văn Việt Nam.
• Anh là tác giả của 5 cuốn tiểu thuyết và 4 tập truyện ngắn đã xuất bản như: "Người lang thang", "Cực lạc", "Hoa mận đỏ", "Đàn trời", "Chòm ba nhà", "Những chuyện ở lũng Cô Sầu", "Những đám mây hình người", "Hoa bay cuối trời" và "Ngôi nhà xưa bên suối". Với những đóng góp tích cực cho sự nghiệp văn học dân tộc thiểu số nói riêng, văn học nước nhà nói chung; tiếp nối nhiều giải thưởng văn học, trong đó có Giải thưởng văn học Đông – Nam Á năm 2009, nhà văn Cao Duy Sơn đã có tên trong danh sách Giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật năm 2017. Hiện anh là Tổng biên tập Tạp chí Văn hóa các dân tộc.
  
  

2. Đọc hiểu - Soạn Chích bông ơi Cánh Diều

*Câu hỏi giữa bài

Câu 1 trang 77 Ngữ Văn 6 tập 2 Cánh Diều

Câu hỏi: Nội dung tranh liên quan đến sự việc gì trong truyện?

Gợi ý:

Nội dung tranh lên quan đến sự việc cậu bé Khìn vô tình phát hiện một chú chim bị kẹt tròng bụi gai

Câu 2 trang 77 Ngữ Văn 6 tập 2 Cánh Diều

Câu hỏi: Chú ý theo dõi chuyện đang xảy ra (hiện tại) và chuyện đã xáy ra (quá khứ)

Gợi ý:

• Chuyện xảy ra ở hiện tại: Cậu bé Khìn nhờ bố bắt chú chim bị mắc trong bụi gai
• Chuyện xảy ra trong quá khứ: Dế Vần bắt một chú chim chích bông non khỏi mẹ khiến chú chích bông con chết.

Câu 3 trang 77 Ngữ Văn 6 tập 2 Cánh Diều

Câu hỏi: "Chú bé" ở phần (2) là ai?

Gợi ý: Chú bé ở phần (2) là Dế Vần

Câu 4 trang 77 Ngữ Văn 6 tập 2 Cánh Diều

Câu hỏi: "Pa" ở đây và "pa" ở đầu truyện có phải một người không?

Gợi ý: "Pa" ở đây là bố của Dế Vần; "pa" ở đầu chuyện là bố của Khìn hay chính là Dế Vần.

Câu 5 trang 78 Ngữ Văn 6 tập 2 Cánh Diều

Câu hỏi: Theo em, người cha định nói với con điều gì?

Gợi ý: Theo em, người cha định khuyên bảo con cho chim về tổ vì chim non xa mẹ sẽ chết

Câu 6 trang 78 Ngữ Văn 6 tập 2 Cánh Diều

Câu hỏi: Phần 3 kể chuyện hiện tại hay quá khứ?

Gợi ý: Phần 3 kể chuyện ở hiện tại

Câu 7 trang 79 Ngữ Văn 6 tập 2 Cánh Diều

Câu hỏi: Nội dung tranh minh họa có thể hiện được phần kết thúc của truyện không?

Gợi ý: Nội dung tranh minh họa thể hiện được kết thúc câu truyện: Khìn đã thả Chích bông bay đi tìm mẹ

Câu 8 trang 79 Ngữ Văn 6 tập 2 Cánh Diều

Câu hỏi: Thử nghĩ kết thúc câu chuyện theo một hướng khác?

Gợi ý:

Khìn đã giúp Chích bông ra khỏi bụi gai, lúc này mẹ chú chí bông cũng đang bay đi tìm con. Nghe tiếng Chích bông mẹ, chú chim con bay lên hót líu lo cùng mẹ như kể lại với mẹ về việc được Khìn cứu mình. Cả 2 mẹ con chích bông bay lượn xung quanh hót líu lo như cảm ơn bé Khìn và Dế Vần rồi rời đi.

*Câu hỏi cuối bài - Soạn Chích bông ơi Cánh Diều

Câu hỏi cuối bài trang 79 Ngữ Văn 6 tập 2 Cánh Diều

Câu 1. Truyện viết về ai, về việc gì? Theo em, Dế Vần là người thế nào?

Câu 2. Chỉ ra điểm giống nhau giữa hai câu chuyện trong văn bản này:

a) Chuyện của người cha trong quá khứ

b) Chuyện hiện tại của hai cha con Ò Khìn

Từ đó em hiểu cách viết " truyện trong truyện" ở đây thế nào?

Câu 3. Vì sao ở đầu truyện, Ò Khìn muốn pa bắt con chích nông để chơi nhưng đến cuối truyện lại thả để chim bay vút lên trời với lời thì thầm:" bay đi, bay về với mẹ mày đi"

Câu 4. Truyện muốn nhắn gửi người đọc điều gì? Đối với em điều gì gây ấn tượng sau sắc nhất ? Vì sao?

Gợi ý trả lời câu hỏi cuối bài soạn Chích bông ơi Cánh Diều

Câu 1.

• Truyện viết về Dế Vần.
• Truyện kể về một lần cậu bé Khìn nhờ bố giúp đỡ một chú chim chích bông mắc kẹt khiến Dế Vần- người bố nhớ lại kỉ niệm xưa vô tình bắt chú chim chích bông con xa mẹ phải chết.
• Dế Vần là một cậu bé hiền lành, biết nhận lỗi sai và luôn ân hận về những hành vi sai lầm của mình

Câu 2.

• Điểm giống nhau ở chỗ cả Ò Khìn và Dế Vần đều là những cậu bé tinh nghịch, muốn giữ lấy chim chích bông nhỏ để nuôi
• Cách viết "truyện trong truyện" là lồng ghép một câu chuyện độc lập (có liên quan hoặc không về mặt nội dung) vào một câu chuyện chính

Câu 3.

• Vì Ò Khìn sau khi nghe được câu chuyện pa kể và hiểu được việc bắt chim là không đúng, có thể khiến chim phải chết do chim con xa mẹ và nỗi day dứt trong lòng pa, cậu bé hiền lành đã thả để chim bay vút lên trời với lời thì thầm: "bay đi, bay về với mẹ mày đi"

Câu 4.

Câu chuyện muốn nhắn gửi ta rằng cần lòng nhân hậu, luôn giúp đỡ người khác, bảo vệ động vật và không nên chọc phá tổ chim, bắt chim non, suy nghĩ cẩn thận trước khi làm một điều gì đó. Điều gây ấn tượng sâu sắc với em là cách lồng ghép hai câu chuyện một cách khéo léo tài tình, giúp người đọc vừa đọc hiểu câu chuyện vừa có thể rút ra bài học đúng đắn cho mình

1. Chuẩn bị

• Xem lại mục Chuẩn bị ở bài Bức tranh của em gái tôi để vận dụng vào đọc hiểu văn bản này:

• Truyện kể về cậu bé O Khìn nhờ bố bắt con chim chích bông bị mắc ở bụi gai. Điều đó làm người cha nhớ lại câu chuyện khi mình còn nhỏ.
  • Thời điểm xảy ra: Dế Vần lúc đã trưởng thành, Dế Vần khi còn nhỏ.
  • Truyện có nhân vật: Ò Khìn, Dế Vần, pa của Dế Vần.
  • Nhân vật chính: Dế Vần
  • Dế Vần là cậu bé hiền lành, yêu thương động vật.
  • Truyện kể theo ngôi thứ ba. Cách kể này giúp người kể có thể kể chuyện một cách linh hoạt, tự do những gì diễn ra với nhân vật.
  • Truyện kể đặt ra bài học về việc bảo vệ động vật. Vấn đề này có liên quan đến cuộc sống hiện nay, khi mà số lượng các loài động vật đang dần suy giảm.
• Tác giả Cao Duy Sơn: Tên thật là Nguyễn Cao Sơn. Sinh ngày 28 tháng 4 năm 1956 tại Thị trấn Trùng Khánh, tỉnh Cao Bằng. Ông là Hội viên Hội Nhà văn Việt Nam.

2. Đọc hiểu

Câu 1. Nội dung tranh liên quan đến sự việc gì trong truyện?

Cậu bé O Khìn phát hiện một chú chích bông bị mắc trong bụi gai.

Câu 2. “Chú bé” ở phần 2 là ai?

“Chú bé” ở phần 2 là Dế Vần - pa của O Khìn khi còn nhỏ.

Câu 3. “Pa” ở đây và “pa” ở đầu truyện có phải một người không?

Không cùng một người: “pa” ở đây là bố của Dế Vần (ông nội của O Khìn); “pa” ở đầu truyện là Dế Vần.

Câu 4. Theo em, người cha định nói với con điều gì?

Người cha định nói với con rằng con chim còn non yếu, cần có sự chăm sóc của mẹ. Con không nên đem nó khỏi tổ.

Câu 5. Phần 3 kể chuyện hiện tại hay quá khứ?

Phần 3 kể chuyện hiện tại, O Khìn nhớ Dế Vần cứu con chim chích bông đang mắc ở bụi gai.

Câu 6. Nội dung tranh minh họa có thể hiện được phần kết thúc của truyện không?

Nội dung tranh minh họa đã thể hiện được nội dung ở phần kết thúc.

Câu 7. Thử nghĩ kết thúc câu chuyện theo một hướng khác?

Dế Vần thầm nói một lời cảm ơn với người cha đã mất của mình.

3. Trả lời câu hỏi

Câu 1. Truyện viết về ai, về việc gì? Theo em, Dế Vần là người thế nào?

• Truyện viết về nhân vật Dế Vần. Truyện kể về cậu bé O Khìn nhờ bố bắt con chim chích bông bị mắc ở bụi gai. Điều đó làm người cha nhớ lại câu chuyện khi mình còn nhỏ.
• Dế Vần là một người hiền lành, tốt bụng và luôn ân hận về sai lầm của mình.

Câu 2. Chỉ ra điểm giống nhau giữa hai câu chuyện trong văn bản này:

a. Chuyện của người cha trong quá khứ

b. Truyện hiện tại của hai cha con Ò Khìn

Từ đó em hiểu cách viết “truyện trong truyện” ở đây thế nào?

Gợi ý:

Cả O Khìn và Dế Vần khi còn nhỏ đều rất tinh nghịch, muốn bắt chim chích bông để nuôi.
Cách viết “truyện trong truyện” là lòng ghép một câu chuyện phụ (liên quan hoặc không liên quan về nội dung) trong một câu chuyện chính.

Câu 3. Vì sao ở đầu truyện, Ò Khìn muốn pa bắt con chích bông để chơi nhưng đến cuối truyện lại thả để chim bay vút lên trời với lời thì thầm: “Bay đi, bay về với mẹ mày đi…”?

Sau khi nghe câu chuyện mà “pa” của mình kể, O Khìn đã hiểu ra hành động bắt chim để chơi là không đúng. Bản thân O Khìn cũng là một cậu bé hiểu chuyện, có tấm lòng nhân hậu và yêu thương loài vật.

Câu 4. Truyện muốn nhắn gửi người đọc điều gì? Đối với em điều gì gây ấn tượng sâu sắc nhất ? Vì sao?

Truyện gửi gắm bài học về tấm lòng yêu thương, quý trọng loài vật. Phần kết thúc của truyện: O Khìn và pa cùng nhìn theo chú chim chích bông đang tung cánh vút lên bầu trời đã để lại ấn tượng sâu sắc. Đây là một cái kết đẹp chứa đựng bài học ý nghĩa.