Bài tham khảo số 7

1. Chuẩn bị

• Xem lại mục Chuẩn bị ở bài Bức tranh của em gái tôi để vận dụng vào đọc hiểu văn bản này:

• Truyện kể về cậu bé O Khìn nhờ bố bắt con chim chích bông bị mắc ở bụi gai. Điều đó làm người cha nhớ lại câu chuyện khi mình còn nhỏ.
  • Thời điểm xảy ra: Dế Vần lúc đã trưởng thành, Dế Vần khi còn nhỏ.
  • Truyện có nhân vật: Ò Khìn, Dế Vần, pa của Dế Vần.
  • Nhân vật chính: Dế Vần
  • Dế Vần là cậu bé hiền lành, yêu thương động vật.
  • Truyện kể theo ngôi thứ ba. Cách kể này giúp người kể có thể kể chuyện một cách linh hoạt, tự do những gì diễn ra với nhân vật.
  • Truyện kể đặt ra bài học về việc bảo vệ động vật. Vấn đề này có liên quan đến cuộc sống hiện nay, khi mà số lượng các loài động vật đang dần suy giảm.
• Tác giả Cao Duy Sơn: Tên thật là Nguyễn Cao Sơn. Sinh ngày 28 tháng 4 năm 1956 tại Thị trấn Trùng Khánh, tỉnh Cao Bằng. Ông là Hội viên Hội Nhà văn Việt Nam.

2. Đọc hiểu

Câu 1. Nội dung tranh liên quan đến sự việc gì trong truyện?

Cậu bé O Khìn phát hiện một chú chích bông bị mắc trong bụi gai.

Câu 2. “Chú bé” ở phần 2 là ai?

“Chú bé” ở phần 2 là Dế Vần - pa của O Khìn khi còn nhỏ.

Câu 3. “Pa” ở đây và “pa” ở đầu truyện có phải một người không?

Không cùng một người: “pa” ở đây là bố của Dế Vần (ông nội của O Khìn); “pa” ở đầu truyện là Dế Vần.

Câu 4. Theo em, người cha định nói với con điều gì?

Người cha định nói với con rằng con chim còn non yếu, cần có sự chăm sóc của mẹ. Con không nên đem nó khỏi tổ.

Câu 5. Phần 3 kể chuyện hiện tại hay quá khứ?

Phần 3 kể chuyện hiện tại, O Khìn nhớ Dế Vần cứu con chim chích bông đang mắc ở bụi gai.

Câu 6. Nội dung tranh minh họa có thể hiện được phần kết thúc của truyện không?

Nội dung tranh minh họa đã thể hiện được nội dung ở phần kết thúc.

Câu 7. Thử nghĩ kết thúc câu chuyện theo một hướng khác?

Dế Vần thầm nói một lời cảm ơn với người cha đã mất của mình.

3. Trả lời câu hỏi

Câu 1. Truyện viết về ai, về việc gì? Theo em, Dế Vần là người thế nào?

• Truyện viết về nhân vật Dế Vần. Truyện kể về cậu bé O Khìn nhờ bố bắt con chim chích bông bị mắc ở bụi gai. Điều đó làm người cha nhớ lại câu chuyện khi mình còn nhỏ.
• Dế Vần là một người hiền lành, tốt bụng và luôn ân hận về sai lầm của mình.

Câu 2. Chỉ ra điểm giống nhau giữa hai câu chuyện trong văn bản này:

a. Chuyện của người cha trong quá khứ

b. Truyện hiện tại của hai cha con Ò Khìn

Từ đó em hiểu cách viết “truyện trong truyện” ở đây thế nào?

Gợi ý:

Cả O Khìn và Dế Vần khi còn nhỏ đều rất tinh nghịch, muốn bắt chim chích bông để nuôi.
Cách viết “truyện trong truyện” là lòng ghép một câu chuyện phụ (liên quan hoặc không liên quan về nội dung) trong một câu chuyện chính.

Câu 3. Vì sao ở đầu truyện, Ò Khìn muốn pa bắt con chích bông để chơi nhưng đến cuối truyện lại thả để chim bay vút lên trời với lời thì thầm: “Bay đi, bay về với mẹ mày đi…”?

Sau khi nghe câu chuyện mà “pa” của mình kể, O Khìn đã hiểu ra hành động bắt chim để chơi là không đúng. Bản thân O Khìn cũng là một cậu bé hiểu chuyện, có tấm lòng nhân hậu và yêu thương loài vật.

Câu 4. Truyện muốn nhắn gửi người đọc điều gì? Đối với em điều gì gây ấn tượng sâu sắc nhất ? Vì sao?

Truyện gửi gắm bài học về tấm lòng yêu thương, quý trọng loài vật. Phần kết thúc của truyện: O Khìn và pa cùng nhìn theo chú chim chích bông đang tung cánh vút lên bầu trời đã để lại ấn tượng sâu sắc. Đây là một cái kết đẹp chứa đựng bài học ý nghĩa.