Nguyễn Thi là một trong những cây bút văn xuôi hàng đầu của văn nghệ giải phóng miền Nam thời kỳ kháng chiến chống Mỹ. Ông rất xứng đáng với danh hiệu "nhà văn của nhân dân Nam Bộ". Bởi nhân vật tiêu biểu trong sáng tác của ông là những người nông dân, những con người bản chất hồn nhiên, bộc trực, giàu lòng yêu nước, yêu cách mạng, sẵn sàng hi sinh vì quê hương, vì độc lập tự do của Tổ quốc. Tác phẩm thể hiện điều ấy là truyện ngắn "những đứa con trong gia đình".

Truyện ngắn này là một trong những truyện ngắn xuất sắc được viết trong những ngày chiến đấu ác liệt chống đế quốc Mĩ khi nhà văn công tác ở tạp chí văn nghệ quân giải phóng (tháng 2/1966). Truyện ngắn trước hết có một nghệ thuật kể chuyện độc đáo. Truyện được kể theo ngôi thứ ba, người kể tự giấu mình. Truyện được kể lại dưới góc nhìn của nhân vật Việt trong hoàn cảnh bị trọng thương lạc đồng đội bà nằm lại giữa rừng. Chính vì được kể theo cách này mà câu chuyện trở nên đậm đà, mang màu sắc trữ tình, tạo điều kiện cho tác giả xâm nhập sâu để dẫn dắt câu truyện. Đặc sắc trong lối kể chuyện không chỉ dừng lại ở ngôi kể, mà còn ở diễn biến câu chuyện linh hoạt. Diễn biến truyện không bị phụ thuộc vào trật tự thời gian, không gian. Truyện biến đổi linh hoạt từ hiện thực chiến trường quay lại về quá khứ rồi từ sự việc này đến sự việc khác. Nhớ về những ngày cùng chú Năm bắt mấy con ếch về nhậu, rồi Việt lại nhớ về những ngày lấy ná bắn chim, hay rồi Việt lại nhớ má… Mỗi lần tỉnh Việt lại hồi tưởng đến những sự việc khác nhau. Qua mỗi lần hồi tưởng ấy, các tuyến nhân vật lại có dịp bộc lộ tính cách cũng như vẻ đẹp của riêng mình.

Xung quanh câu truyện là một gia đình có truyền thống yêu nước và căm thù giặc sâu sắc. Từng thành viên trong gia đình đều là những con người gan góc, dũng cảm, khao khát được chiến đấu. Ông nội và bố Việt bị giặc giết hại. Mẹ Việt vừa phải vất vả nuôi con, vừa phải đương đầu với những đe dọa, hạch sách, cuối cùng cũng chết vì bom đạn. Truyền thống cách mạng vẻ vang của gia đình và những mất mát đau thương đều được chú Năm ghi chép vào một cuốn sổ gia đình. Chú Năm là người lớn tuổi nhất còn lại trong gia đình. Chú từng bôn ba khắp nơi, là người cưu mang mấy chị em Việt khi ba mẹ hi sinh. Chú rất đề cao truyền thống gia đình, mọi sự việc chú đều ghi lại trong cuốn sổ ấy. Một con người lao động chẩt phác như chú còn rất giàu tình cảm, có tâm hồn nghệ sĩ. Chú hay cất những câu hò, chú thích hò, câu hò "bắt đầu cất lên như một hiệu lệnh dưới ánh nắng chói chang, rồi kéo dài, từng tiếng, vỡ ra, nhắn nhủ, tha thiết, cuối cùng ngắt lại như một lời thề dữ dội". Chú là người đã hết lòng góp sức cho chị em Việt - Chiến lên đường hành quân.

Nhưng trong truyện, chú Năm không phải nhân vật trung tâm. Tuyến nhân vật quan trọng nhất là hai chị em Việt - Chiến. Với những nét tính cách chung của một gia đình truyền thống, Việt - Chiến đã thể hiện toàn bộ giá trị nội dung của tác phẩm. Đó là sức mạnh của sự đoàn kết, những tấm gương thi đua, những con người mang dòng máu nóng trong thời kỳ kháng chiến chống Mĩ. Hai nhân vật Việt - Chiến đặc trưng cho phong cách xây dựng nhâm vật của Nguyễn Thi. Đó là những con người sinh ra là để đánh giặc. Vẻ đẹp của Việt và Chiến đã soi sáng toàn bộ tác phẩm.

Truyện không chỉ hấp dẫn người đọc ở giá trị nội dung mà còn ở giá trị nghệ thuật. Không chỉ với lối kể chuyện độc đáo, đặc sắc nghệ thuật còn thể hiện ở việc xây dựng và miêu tả tâm lý nhân vật. Từng hồi ức của nhân vật Việt đều được miêu tả một cách sống động. Không chỉ đơn thuần là kể lại, Nguyễn Thi còn cho người đọc thấy được từng cảm xúc, diễn biến tâm trạng của các nhân vật. Từ cảm giác tưởng tượng ra con ma thụt đầu đến hình ảnh của mà trong hồi ức Việt đều được miêu tả rất rõ. Cách xây dựng nhân vật cũng hết sức đặc biệt mamg màu sắc Nguyễn Thi. Đó là nhân vật đều phải có nét chung thống nhất. Như trong truyện ngắn này, điểm chung của các nhân vật là cùng xuất thân và mang trong mình một dòng máu truyền thống căm thù giặc. Và điều góp phầm khiến truyện ngắn gần gũi hơn với người đọc chính là sự vận dụng sáng tạo ngôn ngữ của người dân Nam Bộ trong miêu tả, khắc họa nhân vật. Ngôn ngữ ấy mộc mạc, giản dị, gần gũi, giúp người đọc dễ dàng tiếp cận.

Tóm lại, với những đặc sắc riêng gắn liền với đặc trưng của phong cách nghệ thuật Nguyễn Thi, "Những đứa con gia đình" là một tác phẩm xuất sắc. Không chỉ đơn thuần là câu chuyện được kể, mà nó còn như tấm gương phản chiếu trong cách mạng với những nhân vật tiêu biểu cho con người Việt Nam lúc bấy giờ: gan góc, kiên cường, dũng cảm, dám hi sinh.

Những đứa con trong gia đình của nhà văn Nguyễn Thi gắn liền với không khí của những ngày kháng chiến chống đế quốc Mỹ quyết liệt và hào hùng. Câu chuyện kể về những đứa con trưởng thành trong gia đình lớn cách mạng, hun đúc những vẻ đẹp truyền thống của quê hương. Mỗi một nhân vật trong tác phẩm đã thể hiện một cách đặc sắc phẩm chất, cá tính của con người Nam Bộ trung dũng kiên cường, gắn bó với gia đình, quê hương, trung thành với cách mạng.

Tác phẩm được xây dựng theo kết cấu truyện ngắn hiện đại là mạch hồi ức của anh tân binh Việt, đan xen giữa quá khứ và hiện tại, nối kết một cách tự nhiên tình cảm gia đình - quê hương - cách mạng. Không gian giàu kịch tính và thời gian nghệ thuật của tác phẩm tạo nên sự đan cái của những câu chuyện kể không theo trình tự tuyến tính mà có sự sắp xếp hợp lý, tạo ra sự liên tưởng nhiều chiều. Xoay quanh nhân vật trung tâm là hai chị em Chiến và Việt còn là hệ thống hình tượng nhân vật gắn bó với nhau trong tình ruột thịt, có những nét bản chất thống nhất như chảy ra trong cùng huyết thống, nhưng mỗi người một vẻ không ai giống ai. Chính những nét tiêu biểu đó đã góp phần tái hiện thành công phẩm chất đáng quí của những con người quê hương Nam bộ giàu lòng yêu nước, căm thù giặc, giúp người đọc hiểu rõ hơn về một thời đại hào hùng và giá trị nhân bản của cuộc kháng chiến chống Mỹ.

Những nhân vật trong gia đình được giới thiệu gắn với hình ảnh thân thương của quê hương và những kỷ niệm cụ thể thời thơ ấu dữ dội của anh tân binh Việt. Chiến đấu giữa bầy giặc Mỹ, bị thương, lạc đồng đội, người chiến sĩ ấy giữa cơn mê tỉnh chập chờn đã nhớ về những hình ảnh thân thương nhất từ thời ấu thơ. Dường như đó chính là nguồn sức mạnh giúp anh vượt qua cái chết tìm về sự sống, tìm về đồng đội. Những con người trong gia đình Việt gắn với hồi ức thiêng liêng và cảm động làm sống dậy cả một quá khứ yêu thương và căm thù: chị Chiến, mẹ, chú Năm. Hiểu theo một nghĩa rộng, đó cũng là những đứa con trong gia đình lớn: cách mạng.

Tất cả những con người ấy cùng giống nhau ở lòng căm thù giặc sâu sắc, vì những tội ác mà chúng đã gây ra với người thân trong gia đình. Gắn bó với mảnh đất quê hương, những con người ấy còn giàu tình nghĩa, trung thành với cách mạng bởi cách mạng đã đem lại cho họ sự đổi đời thật sự. Dường như anh chiến sĩ Việt đã thừa hưởng được từ thế hệ đi trước, chú Năm và mẹ, hành động dũng cảm gan góc và lòng say mê khao khát được đánh giặc. Trong các nhân vật được tái hiện, chú Năm và mẹ được khắc hoạ với những nét riêng độc đáo.

Chú Năm thể hiện đầy đủ bản tính tự nhiên của người nông dân Nam bộ hiền lành chất phác, giàu cảm xúc mơ mộng nội tâm. Một người từng trải qua đắng cay của cuộc đời làm mướn trước cách mạng, để thành bản tính ít nói. Đau thương hằn sâu từ cuộc đời gian khổ và với tư cách chứng nhân của tội ác của thằng Tây, thằng Mỹ và bọn tay sai phải chăng đã làm nên nét đa cảm trong gương mặt với đôi mắt lúc nào cũng mở to, mọng nước.Chất Nam bộ rặt trong con người ông thể hiện qua việc hay kể sự tích cho con cháu, và kết thúc câu chuyện thể nào cũng hò lên mấy câu.

Nét đặc biệt độc đáo ở người đàn ông này là có sổ ghi chép chuyện gia đình. Cuốn sổ ghi đầy đủ những chuyện thỏn mỏn của nhiều thế hệ, như minh chứng cho tấm lòng thuần hậu của ông. Đó còn là những trang ghi chép tội ác của kẻ thù gây ra, những chiến công của từng thành viên, như một biên niên sử. Bản thân ông cũng chính là một trang sử sống, khi gửi gắm, nhắn nhủ cho hai chị em Chiến và Việt: "chuyện gia đình ta nó cũng dài như sông, để rồi chú sẽ chia cho mỗi người một khúc mà ghi vào đó…". Nhân vật đã thể hiện vẻ đẹp của tấm lòng sắt son, ý thức trách nhiệm của thế hệ đi trước.

Mẹ của Chiến và Việt là hội tụ phẩm chất tốt đẹp của người phụ nữ Nam bộ anh hùng trong kháng chiến. Những ấn tượng tác giả để lại đậm nét trong người đọc về nhân vật này là về tính gan góc từ khi còn là con gái. Người đàn bà hết lòng thương yêu chồng con ấy đã phải trải qua thời khắc dữ dội khi kẻ thù chặt đầu chồng, nhưng bà đã vượt lên đau thương để nuôi dạy đàn con khôn lớn trưởng thành. Hình ảnh người mẹ ấy đối mặt với họng súng quân thù như gà mẹ xờ cánh che chở đàn con, khiến kẻ thù phải run sợ trước đôi mắt của người vượt sông vượt biển. Nuôi con và cả con của đồng chí, bà là hiện thân của vẻ đẹp gan góc được tôi luyện trong đấu tranh, với đức hy sinh vô bờ bến lặng thầm, tảo tần lam lũ, đau thương chôn kín trong giọt nước mắt lặng lẽ kín đáo. Trong tâm hồn người phụ nữ ấy là tình yêu lớn lao, ý chí bất khuất kiên cường và cả tinh thần dám hy sinh, đổi mạng sống vì cách mạng.

Hai chị em Chiến và Việt đã được thừa hưởng tất cả những vẻ đẹp của thế hệ đi trước, tính cách được tạo nên từ truyền thống gia đình, từ hoàn cảnh đặc trưng: thương cha mẹ, cùng chung lo toan công việc cách mạng, giàu tình nghĩa với quê hương. Không phải ngẫu nhiên hai chị em đã cùng xung phong tòng quân một ngày, để trả mối thù cha bị chặt đầu, mẹ bị trái cà nông quân thù sát hại. Trong hoàn cảnh khốc liệt của cuộc chiến đấu, biết căm thù cũng là một phẩm chất cần thiết, bởi căm thù giặc tàn phá quê hương, sát hại người thân cũng là một biểu hiện sâu sắc của tình yêu với quê hương, gia đình! Bởi vậy đêm tòng quân không chỉ có hai chị em tranh nhau ghi tên mà thanh niên trong xã ghi tên tòng quân cũng rất đông. Hành động của hai chị em có sự đồng tình của chú Năm, như một điểm nhấn hành động này hoàn toàn không phải là tự phát mà gắn với ý thức giác ngộ của tuổi trẻ trên quê hương đau thương và anh dũng.

Kí ức của Việt gắn với hình ảnh của chị Chiến, với kỷ niệm tuổi thơ trong trẻo của hai chị em. Người con gái ấy có cá tính riêng, có những nét giống mẹ, gan góc, chăm chỉ, đảm đang tháo vát. Hai chị em kề tuổi nên có lúc còn rất trẻ con, nhưng bao giờ trong những lần cãi vã thì chị cũng nhường em. Đến khi tham gia công việc cách mạng, Chiến tỏ ra chín chắn hơn Việt. Những mất mát đau thương đã khiến cô gái ấy sớm trưởng thành, nhưng không hề làm chai sạn tâm hồn giàu nữ tính. Lúc nào Chiến cũng có cái gương nhỏ, như những người con gái mới lớn nào cũng thích làm duyên. Câu chuyện của hai chị em trước đêm tòng quân đã chứng tỏ khả năng quán xuyến, thay thế vai trò của mẹ để chăm em, khiến cho bản thân cậu em thân thiết phải ngạc nhiên vì chứng kiến một chị Chiến giống in như mẹ, răm rắp nghe theo sự cắt đặt của chị.

Một trong những tình tiết truyện tạo được xúc động mạnh cho người đọc là hình ảnh hai chị em trước đêm tòng quân khiêng bàn thờ mẹ qua gửi chú Năm. Hai chị em đã làm cho người chú phải ngạc nhiên vì sự trưởng thành trước tuổi. Đó là chi tiết cho thấy những đứa con trong gia đình cách mạng này đã ý thức rõ chỉ có lên đường diệt giặc mới trả được mối thù giặc Mỹ đè nặng hai vai. Việc nhà việc nước vẹn toàn, lời động viên của chú Năm dành cho hai chị em đã thể hiện niềm tin tưởng vào thế hệ trẻ thời chống Mỹ.

Xuyên suốt mạch truyện là dòng hồi ức của Việt, nhân vật trung tâm của tác phẩm. Người chiến sĩ ấy vốn là đứa trẻ gan dạ từng chứng kiến cảnh kẻ thù quăng đầu cha mà xông tới nhằm thằng liệng đầu mà đá. Được dìu dắt từ ấu thơ, Việt cũng đã biết làm cảnh giới, chiếc ná cao su thành vật báo hiệu khi có động. Bản tính hồn nhiên của một cậu bé mới lớn thể hiện ra ở sự hiếu thắng, lúc nào cũng giành phần hơn, nhưng từ sâu thẳm là tình cảm yêu thương những người ruột thịt, tự hào với truyền thống quê hương. Những lần ngất đi tỉnh lại của Việt giữa bãi chiến trường ngổn ngang xác giặc đã giúp anh có thêm sức mạnh tình thương vượt lên cái chết để trở về đội ngũ. Nguyễn Thi đã thành công khi không miêu tả vào những chiến công của anh chiến sĩ mà đã chỉ ra cho người đọc vẻ đẹp nhân văn trong tâm hồn người cầm súng. Vẻ đẹp ấy là hội tụ của ý chí, quyết tâm và trên hết là tình thương yêu sự gắn gó với người thân và sau này là tình cảm chan hoà thân ái giữa cậu Tư với đồng chí đồng đội như trong một nhà.

Tác phẩm thành công khi đã đem lại cho người đọc sự hình dung về mảnh đất Nam Bộ anh dũng và đau thương trong những ngày kháng chiến chống Mỹ. Đặc biệt, bằng sự am hiểu sâu sắc bản chất của người dân Nam Bộ yêu nước, tác giả đã dựng nên những con người vừa bình thường giản dị nhưng lại có vẻ đẹp, tầm vóc phi thường của con người thời đại chống Mỹ cứu nước. Giọng kể chuyện giản dị, xây dựng đối thoại tự nhiên và nghệ thuật xây dựng tính cách nhân vật đặc sắc đã để lại ấn tượng khó quên về những đứa con trong gia đình cách mạng. Đồng thời còn phát hiện sâu sắc về sự trưởng thành của thế hệ trẻ Việt Nam trong chiến đấu. Vẻ đẹp ấy kết tinh chủ nghĩa anh hùng cách mạng Việt Nam, sức mạnh làm nên chiến thắng của nhân dân Việt Nam, một phẩm chất cao quí còn để lại những tấm gương cho thế hệ sau noi theo.

Những đứa con trong gia đình là truyện ngắn xuất sắc của Nguyễn Thi, truyện được viết trong những ngày kháng chiến chống Mĩ cứu nước. Tác phẩm kể về một gia đình nông dân cách mạng, mọi thành viên trong gia đình đều là chiến sĩ diệt Mĩ. Mỗi một nhân vật trong tác phẩm đã thể hiện một cách đặc sắc phẩm chất, cá tính của con người Nam Bộ trung dũng kiên cường, gắn bó với gia đình, quê hương, trung thành với cách mạng, với Đảng.

Những nhân vật trong gia đình được giới thiệu gắn với hình ảnh thân thương của quê hương và những kỷ niệm cụ thể thời thơ ấu dữ dội của anh tân binh Việt. Đoạn trích nằm ở phần giữa của truyện, kể về tình huống đặc biệt của nhân vật Việt. Trong một trận đánh ác liệt, anh bị thương nặng và lạc đơn vị. Việt ngất đi tỉnh lại nhiều lần, ranh giới giữa sự sống và cái chết rất mong manh. Nhưng cũng chính vì thế mà kí ức sống dậy mãnh liệt hơn bao giờ hết. Việt nhớ má, nhớ đồng đội, nhớ những giây phút không thể nào quên trước khi nhập ngũ của hai chị em. Những hình ảnh về con người và cảnh vật quê hương hiện lên rõ ràng trong tâm tưởng của Việt.

Chiến đấu giữa bầy giặc Mỹ, bị thương, lạc đồng đội, người chiến sĩ ấy giữa cơn mê tỉnh chập chờn đã nhớ về những hình ảnh thân thương nhất từ thời ấu thơ. Dường như đó chính là nguồn sức mạnh giúp anh vượt qua cái chết tìm về sự sống, tìm về đồng đội. Những con người trong gia đình Việt gắn với hồi ức thiêng liêng và cảm động làm sống dậy cả một quá khứ yêu thương và căm thù: Chị Chiến, mẹ, chú Năm. Truyện được kể lại dưới góc nhìn của nhân vật Việt, chính vì được kể theo cách này mà câu chuyện trở nên đậm đà, mang màu sắc trữ tình, tạo điều kiện cho tác giả xâm nhập sâu để dẫn dắt câu truyện. Đặc sắc trong lối kể chuyện không chỉ dừng lại ở ngôi kể, mà còn ở diễn biến câu chuyện linh hoạt. Diễn biến truyện không bị phụ thuộc vào trật tự thời gian, không gian. Truyện biến đổi linh hoạt từ hiện thực chiến trường quay lại về quá khứ rồi từ sự việc này đến sự việc khác. Nhớ về những ngày cùng chú Năm bắt mấy con ếch về nhậu, hay rồi Việt lại nhớ má. Mỗi lần tỉnh Việt lại hồi tưởng đến những sự việc khác nhau. Qua mỗi lần hồi tưởng ấy, các tuyến nhân vật lại có dịp bộc lộ tính cách cũng như vẻ đẹp của riêng mình.

Chiến (chị gái của Việt) là chị cả trong một gia đình đã chẳng còn ba má. Cô gái ấy mới 19 tuổi mà gánh vác đầy đủ những trọng trách của một người mẹ. Chiến đảm đang gánh vác cả gia đình thay cha và nuôi nấng những đứa em thay mẹ. Đêm trước ngày lên đường, Chiến đã không ngủ được, sắp tới đây bao nhiêu chuyện phải lo. Không phải Chiến lo sợ, lo lắng mà là lo liệu, lo toan, bởi lẽ việc nhà nó thu được gọn thì việc nước nó mở được rộng, gọn bề gia thế, đặng bề nước non… Làm sao có thể ra trận chiến đấu lập công trong khi việc nhà còn bề bộn.

Với những nét tính cách chung của một gia đình truyền thống, Việt - Chiến đã thể hiện toàn bộ giá trị nội dung của tác phẩm. Đó là sức mạnh của sự đoàn kết, những tấm gương thi đua, những con người mang dòng máu nóng trong thời kỳ kháng chiến chống Mĩ. Hai nhân vật Việt - Chiến đặc trưng cho phong cách xây dựng nhâm vật của Nguyễn Thi. Đó là những con người sinh ra là để đánh giặc. Vẻ đẹp của Việt và Chiến đã soi sáng toàn bộ tác phẩm.

Tác phẩm với lối kể chuyện độc đáo, xây dựng và miêu tả tâm lý nhân vật rất thành công. Từng hồi ức của nhân vật Việt đều được miêu tả một cách sống động, điểm chung của các nhân vật là cùng xuất thân và mang trong mình một dòng máu truyền thống căm thù giặc. Và điều góp phần khiến truyện ngắn gần gũi hơn với người đọc chính là sự vận dụng sáng tạo ngôn ngữ của người dân Nam Bộ trong miêu tả, khắc họa nhân vật. Ngôn ngữ ấy mộc mạc, giản dị, gần gũi, giúp người đọc dễ dàng tiếp cận.

"Những đứa con trong gia đình" như một tấm gương phản chiếu trong cách mạng với những nhân vật tiêu biểu cho con người Việt Nam lúc bấy giờ: gan góc, kiên cường, dũng cảm, dám hi sinh. Tác phẩm thành công khi đã đem lại cho người đọc sự hình dung về mảnh đất Nam Bộ anh dũng và đau thương trong những ngày kháng chiến chống Mĩ

Tác phẩm được xây dựng theo kết cấu truyện ngắn hiện đại: là mạch hồi ức của anh tân binh Việt, đan xen giữa quá khứ và hiện tại, nối kết một cách tự nhiên tình cảm gia đình - quê hương - cách mạng. Không gian giàu kịch tính và thời gian nghệ thuật của tác phẩm tạo nên sự đan cái của những câu chuyện kể không theo trình tự tuyến tính mà có sự sắp xếp hợp lý, tạo ra sự liên tưởng nhiều chiều. Xoay quanh nhân vật trung tâm là hai chị em Chiến và Việt còn là hệ thống hình tượng nhân vật gắn bó với nhau trong tình ruột thịt, có những nét bản chất thống nhất như chảy ra trong cùng huyết thống, nhưng mỗi người một vẻ không ai giống ai. Chính những nét tiêu biểu đó đã góp phần tái hiện thành công phẩm chất đáng quí của những con người quê hương Nam bộ giàu lòng yêu nước, căm thù giặc, giúp người đọc hiểu rõ hơn về một thời đại hào hùng và giá trị nhân bản của cuộc kháng chiến chống Mỹ.

Những nhân vật trong gia đình được giới thiệu gắn với hình ảnh thân thương của quê hương và những kỷ niệm cụ thể thời thơ ấu dữ dội của anh tân binh Việt. Chiến đấu giữa bầy giặc Mỹ, bị thương, lạc đồng đội, người chiến sĩ ấy giữa cơn mê tỉnh chập chờn đã nhớ về những hình ảnh thân thương nhất từ thời ấu thơ. Dường như đó chính là nguồn sức mạnh giúp anh vượt qua cái chết tìm về sự sống, tìm về đồng đội. Những con người trong gia đình Việt gắn với hồi ức thiêng liêng và cảm động làm sống dậy cả một quá khứ yêu thương và căm thù: chị Chiến, mẹ, chú Năm. Hiểu theo một nghĩa rộng, đó cũng là những đứa con trong gia đình lớn: cách mạng.Tất cả những con người ấy cùng giống nhau ở lòng căm thù giặc sâu sắc, vì những tội ác mà chúng đã gây ra với người thân trong gia đình. Gắn bó với mảnh đất quê hương, những con người ấy còn giàu tình nghĩa, trung thành với cách mạng bởi cách mạng đã đem lại cho họ sự đổi đời thật sự. Dường như anh chiến sĩ Việt đã thừa hưởng được từ thế hệ đi trước, chú Năm và mẹ, hành động dũng cảm gan góc và lòng say mê khao khát được đánh giặc. Trong các nhân vật được tái hiện, chú Năm và mẹ được khắc hoạ với những nét riêng độc đáo.

Chú Năm thể hiện đầy đủ bản tính tự nhiên của người nông dân Nam bộ hiền lành chất phác, giàu cảm xúc mơ mộng nội tâm. Một người từng trải qua đắng cay của cuộc đời làm mướn trước cách mạng, để thành bản tính ít nói. Đau thương hằn sâu từ cuộc đời gian khổ và với tư cách chứng nhân của tội ác của thằng Tây, thằng Mỹ và bọn tay sai phải chăng đã làm nên nét đa cảm trong gương mặt với đôi mắt lúc nào cũng mở to, mọng nước.Chất Nam bộ rặt trong con người ông thể hiện qua việc hay kể sự tích cho con cháu, và kết thúc câu chuyện thể nào cũng hò lên mấy câu.

Nét đặc biệt độc đáo ở người đàn ông này là có sổ ghi chép chuyện gia đình. Cuốn sổ ghi đầy đủ những chuyện thỏn mỏn của nhiều thế hệ, như minh chứng cho tấm lòng thuần hậu của ông. Đoócòn là những trang ghi chép tội ác của kẻ thù gây ra, những chiến công của từng thành viên, như một biên niên sử. Bản thân ông cũng chính là một trang sử sống, khi gửi gắm, nhắn nhủ cho hai chị em Chiến và Việt: “chuyện gia đình ta nó cũng dài như sông, để rồi chú sẽ chia cho mỗi người một khúc mà ghi vào đó…”. Nhân vật đã thể hiện vẻ đẹp của tấm lòng sắt son, ý thức trách nhiệm của thế hệ đi trước.

Mẹ của Chiến và Việt là hội tụ phẩm chất tốt đẹp của người phụ nữ Nam bộ anh hùng trong kháng chiến. Những ấn tượng tác giả để lại đậm nét trong người đọc về nhân vật này là về tính gan góc từ khi còn là con gái. Người đàn bà hết lòng thương yêu chồng con ấy đã phải trải qua thời khắc dữ dội khi kẻ thù chặt đầu chồng, nhưng bà đã vượt lên đau thương để nuôi dạy đàn con khôn lớn trưởng thành. Hình ảnh người mẹ ấy đối mặt với họng súng quân thù như gà mẹ xoè cánh che chở đàn con, khiến kẻ thù phải run sợ trước đôi mắt của người vượt sông vuợt biển. Nuôi con và cả con của đồng chí, bà là hiện thân của vẻ đẹp gan góc được tôi luyện trong đấu tranh, với đức hy sinh vô bờ bến lặng thầm, tảo tần lam lũ, đau thương chôn kín trong giọt nước mắt lặng lẽ kín đáo. Trong tâm hồn người phụ nữ ấy là tình yêu lớn lao, ý chí bất khuất kiên cường và cả tinh thần dám hy sinh, đổi mạng sống vì cách mạng.

Hai chị em Chiến và Việt đã được thừa hưởng tất cả những vẻ đẹp của thế hệ đi trước, tính cách được tạo nên từ truyền thống gia đình, từ hoàn cảnh đặc trưng: thương cha mẹ, cùng chung lo toan công việc cách mạng, giàu tình nghĩa với quê hương. Không phải ngẫu nhiên hai chị em đã cùng xung phong tòng quân một ngày, để trả mối thù cha bị chặt đầu, mẹ bị trái cà nông quân thù sát hại. Trong hoàn cảnh khốc liệt của cuộc chiến đấu, biết căm thù cũng là một phẩm chất cần thiết, bởi căm thù giặc tàn phá quê hương, sát hại người thân cũng là một biểu hiện sâu sắc của tình yêu với quê hương, gia đình! Bởi vậy đêm tòng quân không chỉ có hai chị em tranh nhau ghi tên mà thanh niên trong xã ghi tên tòng quân cũng rất đông. Hành động của hai chị em có sự đồng tình của chú Năm, như một điểm nhấn hành động này hoàn toàn không phải là tự phát mà gắn với ý thức giác ngộ của tuổi trẻ trên quê hương đau thương và anh dũng.

Kí ức của Việt gắn với hình ảnh của chị Chiến, với kỷ niệm tuổi thơ trong trẻo của hai chị em. Người con gái ấy có cá tính riêng, có những nét giống mẹ, gan góc, chăm chỉ, đảm đang tháo vát. Hai chị em kề tuổi nên có lúc còn rất trẻ con, nhưng bao giờ trong những lần cãi vã thì chị cũng nhường em. Đến khi tham gia công việc cách mạng, Chiến tỏ ra chín chắn hơn Việt. Những mất mát đau thương đã khiến cô gái ấy sớm trưởng thành, nhưng không hề làm chai sạn tâm hồn giàu nữ tính. Lúc nào Chiến cũng có cái gương nhỏ, như những người con gái mới lớn nào cũng thích làm duyên. Câu chuyện của hai chị em trước đêm tòng quân đã chứng tỏ khả năng quán xuyến, thay thế vai trò của mẹ để chăm em, khiến cho bản thân cậu em thân thiết phải ngạc nhiên vì chứng kiến một chị Chiến giống in như mẹ, răm rắp nghe theo sự cắt đặt của chị.

Một trong những tình tiết truyện tạo được xúc động mạnh cho người đọc là hình ảnh hai chị em trước đêm tòng quân khiêng bàn thờ mẹ qua gửi chú Năm. Hai chị em đã làm cho người chú phải ngạc nhiên vì sự trưởng thành trước tuổi. Đó là chi tiết cho thấy những đứa con trong gia đình cách mạng này đã ý thức rõ chỉ có lên đường diệt giặc mới trả được mối thù giặc Mỹ đè nặng hai vai. Việc nhà việc nước vẹn toàn, lời động viên của chú Năm dành cho hai chị em đã thể hiện niềm tin tưởng vào thế hệ trẻ thời chống Mỹ.

Xuyên suốt mạch truyện là dòng hồi ức của Việt, nhân vật trung tâm của tác phẩm. Người chiến sĩ ấy vốn là đứa trẻ gan dạ từng chứng kiến cảnh kẻ thù quăng đầu cha mà xông tới nhằm thằng liệng đầu mà đá. Được dìu dắt từ ấu thơ, Việt cũng đã biết làm cảnh giới, chiếc ná cao su thành vật báo hiệu khi có động. Bản tính hồn nhiên của một cậu bé mới lớn thể hiện ra ở sự hiếu thắng, lúc nào cũng giành phần hơn, nhưng từ sâu thẳm là tình cảm yêu thương những người ruột thịt, tự hào với truyền thống quê hương. Những lần ngất đi tỉnh lại của Việt giữa bãi chiến trường ngổn ngang xác giặc đã giúp anh có thêm sức mạnh tình thương vượt lên cái chết để trở về đội ngũ. Nguyễn Thi đã thành công khi không miêu tả vào những chiến công của anh chiến sĩ mà đã chỉ ra cho người đọc vẻ đẹp nhân văn trong tâm hồn người cầm súng. Vẻ đẹp ấy là hội tụ của ý chí, quyết tâm và trên hết là tình thương yêu sự gắn gó với người thân và sau này là tình cảm chan hoà thân ái giữa cậu Tư với đồng chí đồng đội như trong một nhà.

Tác phẩm thành công khi đã đem lại cho người đọc sự hình dung về mảnh đất Nam Bộ anh dũng và đau thương trong những ngày kháng chiến chống Mỹ. Đạc biệt, bằng sự am hiểu sâu sắc bản chất của người dân Nam Bộ yêu nước, tác giả đã dựng nên những con người vừa bình thường giản dị nhưng lại có vẻ đẹp, tầm vóc phi thường của con người thời đại chống Mỹ cứu nước. Giọng kể chuyện giản dị, xây dựng đối thoại tự nhiên và nghệ thuật xây dựng tính cách nhân vật đặc sắc đã để lại ấn tượng khó quên về những đứa con trong gia đình cách mạng. Đồng thời còn phát hiện sâu sắc về sự trưởng thành của thế hệ trẻ Việt Nam trong chiến đấu. Vẻ đẹp ấy kết tinh chủ nghĩa anh hùng cách mạng Việt Nam, sức mạnh làm nên chiến thắng của nhân dân Việt Nam, một phẩm chất cao quí còn để lại những tấm gương cho thế hệ sau noi theo.

Nguyễn Thi là một trong những cây bút văn xuôi hàng đầu của văn nghệ giải phóng miền Nam trong kháng chiến chống mỹ. Ông được coi là nhà văn của nông dân Nam Bộ vì thế người trung tâm trở thành hình tượng trung tâm trong các sáng tác của ông. Truyện ngắn Những đứa con trong gia đình là một truyện ngắn đặc sắc nhất của ông. Với bút pháp hiện thực kết hợp với bút pháp lãng mạn Nguyễn Thi đã mang đến hiện thực chiến tranh và không khí đấu tranh kiên cường bất khuất sục sôi của nhân dân Nam Bộ lúc bấy giờ.

Truyện được kể theo điểm nhìn của nhân vật Việt. Anh là một người chiến sĩ dũng cảm anh dũng đã bắn được một xe tăng bọc thép của địch. tuy nhiên anh bị thương cho nên phải nằm lại trong rừng. Trong những lần ngất đi tỉnh lại Việt nhớ về những kỉ niệm đã qua. Khi ấy anh còn là một đứa trẻ hay cả khi mười tám tuổi. Việt ngất đi tỉnh lại bốn lần, mỗi một lần tỉnh là một kỉ niệm trở về trong tâm trí anh. Trong đoạn trích này là lần tỉnh lại thứ tư của Việt. Anh nhớ về kỉ niệm gia đình, về những mất mát và những chiến công của gia đình anh. Đặc biệt là kỉ niệm hai chị em Chiến và Việt tranh nhau đi tòng quân xung lính. Có thể nói qua điểm nhìn của Việt chúng ta thấy được một cách rõ nét nhất cảm xúc và lòng yêu quê hương gia đình đất nước của những thanh niên miền Nam thời kì kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Nói cách khác anh là đại diện cho toàn thế hệ trẻ miền Nam. Gia đình của anh đại diện cho những gia đình miền Nam yêu nước kiên cường.

Trước hết về gia đình của Việt thì gia đình anh có truyền thống chống giặc ngoại xâm. Trong kháng chiến chống Mỹ gia đình Việt đã phải trải qua biết bao nhiêu đau thương và nước mắt.Đồng thời gia đình anh cũng lập nên những chiến công cho quê hương đất nước mình. Ba Việt làm du kích, ngày đêm chiến đấu chống bọn xâm lược. Thế nhưng trong một lần ba Việt bị địch bắt và ông đã bị chúng chặt đầu. Nỗi đau ấy làm sao có thể chịu được. Còn ông bà của Việt thì cũng phải chịu những dày vò đánh đập của bọn tay sai và quan phủ. Bấy nhiêu đau thương từng thành viên trong gia đình Việt khắc cốt ghi tâm. Không những thế má Việt tuy chỉ là một người phụ nữ chân yếu tay mềm cũng không chịu khuất phục trước sự tàn ác của bọn giặc.

Bà mẹ miền Nam ấy dám đi thẳng đến chỗ chồng mình bị chặt đầu mà đòi xác chồng. Người mẹ ấy không chỉ đảm việc nhà mà còn lo được việc nước. Bà có con mắt nhìn bốn phía đôi chân thì tìm đường. Má Việt theo du kịch và cũng lập những chiến công lẫy lừng. Những thế hệ cha ông đi qua còn lại thế hệ trẻ là chị em Chiến và Việt. Những đứa con trong gia đình này lại vươn xa hơn cả bố mẹ mình. Ngay từ nhỏ hai chị em đã lập được chiến công bắn chết tên giăc trên sông Định Thủy và lớn lên hai chị em tiếp tục tòng quân. Biết bao nhiêu đau thương và chiến công đều được chú Năm người gìn giữ cuốn sổ gia đình ghi chép lại một cách cẩn thận để mai này nhắc nhở con cháu về mối thù cha ông. Nếu thể coi gia đình Việt là một con sông lớn thì khúc sông của chị em Chiến và Việt là khúc sông chảy xa nhất. Trong kháng chiến ác liệt ấy mọi con sông đều chảy về biển cả, con sông nhà Việt cũng vậy.

Việt một anh chiến sĩ bị thương trong rừng, ban đầu Việt nhớ lại những kỉ niệm về má.Hình ảnh má hiện về với rất đỗi thân thương, má xoa đầu anh, má lấy xoong cơm xuống dưới xuồng cho Việt ăn.Má đánh thức Việt dậy.Kỉ niệm ấy cho thấy Việt đang rất nhớ má.Tuổi thơ gắn liền với sông nước của Việt khiến cho Việt thấy yêu và thương má vô cùng.

Không những thế trong không gian bao la mệnh mông mà vô cùng vắng lặng ấy Việt bỗng thấy lòng mình trở nên bé lại. Việt nhớ đến anh Tánh, rồi muốn nũng nịu anh như thằng em út thường nũng nịu chị Chiến vậy. Bỗng nhiên Việt thấy cảm giác sợ khi hình ảnh con ma cụt đầu và thằng chỏng cụt lưỡi mà chị vẫn thường hay kể khi còn ở nhà. Đây chính là nét tươi vui mà hồn nhiên của chàng chiến sĩ trẻ tuổi.thế rồi anh nghe thấy đạn rơi bom nổ dữ dội. Việt ngẫm đây chắc chắn là súng của quân ta rồi. Anh vươn dậy đi về phía sự sống, phía của đồng đội anh đang chờ.

Có thể nói trong hoàn cảnh cái chết cận kề và không gian mênh mông rợn ngợp như thế Việt vẫn có thể bình tĩnh nghe theo tiếng goi của trái tim mình. Anh vẫn nằm đó không nhuc nhích được nhưng anh đang gắng gượng để đi về phía sự sống.

Sau đó Việt kể hay chính là hồi tưởng về việc anh và chị Chiến tranh nhau đi lính. Chị Chiến là người chị gái có khuôn mặt và hình dáng rất giống mẹ. Chị luôn nhường nhịn Việt, cho Việt dành phần hơn trong các chiến công lập được. Còn Việt thì lại hồn nhiên vô tư không nghĩ ngợi. Chiến thương em cho nên không muốn việt sớm phải chịu cảnh gian nan của chiến trường hai chị em không ai chịu nghe theo ai. Trong đêm tong quân đi lính, Việt giơ tay xin đi lính thì Chiến đứng lên ngăn lại. Có thể nói hai chị em cách nhau có một tuổi mà chị Chiến lại có những suy nghĩ chín chắn hơn Việt rất nhiều. Chú năm mừng khi thấy tinh thần chiến đấu của hai đứa cháu nên quyết định cho cả hai đứa đi cũng một lúc. Bố mẹ mất Chiến như người đứng đầu trong gia đình. Trước khi đi tòng quân đánh giặc, Chiến bàn với em về chuyện sắp xếp nhà cửa rằng nhà thì sẽ cho xã mượn để dạy học, ruộng vườn để lại cho chú Năm và mấy người nhà chăm sóc hộ. Số tiền bán được từ mấy ruộng mía thì để đó làm giỗ ba má. Đứa út thì gửi cho chú Năm trông. Bát đũa mang sang bên đó cho chị Hai muốn xuống lấy thì lấy. Những sắp xếp đâu ra đấy của một cô gái mười chín tuổi quả thật là quá chín chắn. Điều đó làm cho Việt nghĩ má dặn chị từ trước rồi. Hình ảnh đáng nhớ nhất là hình ảnh hai chị em khiêng bàn thờ ba má sang nhà chú Năm. Hành động đó thể hiện truyền thống thờ cúng ông bà tổ tiên của nhân dân ta.

Và như thế hai chị em đi lính lập được nhiều thành tích cao nhất là Việt. Dòng hồi tưởng ấy kết thúc và khi đồng đội nhận ra anh chạy đến cứu may mà cất tiếng nói trước không thì đã bị ăn đạn của cậu Tư rồi. Điều đó cho thấy dù cận kề cái chết Việt hay chính là thế hệ thanh niên Nam Bộ vẫn ở trong trạng thái chiến đâu anh dũng.

Đọc xong truyện ngắn này chúng ta thêm yêu thêm thương những con người ở phía cuối tổ quốc. Đồng thời hiểu thêm về sự ác liệt của chiến tranh chống Mỹ ở miền Nam nước ta. Gia đình Việt đại diện cho những gia đình miền nam chống Mỹ khác. Biết bao nhiêu gia đình chịu thương đau mất mát như thế, cũng biết bao nhiêu gia đình đứng lên đấu tranh kiên cường. Nguyễn Thi như thấu hiểu hết nỗi lòng của người dân Nam Bộ và quả thật ông thật xứng đáng với danh hiệu nhà văn của người dân Nam Bộ.

Tình cảm gia đình là tình cảm thiêng liêng và quý giá nhất. Bước vào văn chương, thứ tình cảm đẹp đẽ đó trở nên vô cùng cảm động. Trong thiên truyện “Những người con trong gia đình”, Nguyễn Thi đã vẽ nên một dòng sông với tình cảm gia đình sâu sắc. Dòng sông truyền thống gia đình chảy trôi không ngừng từ thế hệ này sang thế hệ khác trong tác phẩm đã gợi lên trong lòng người đọc nhiều xúc cảm và suy ngẫm.

“Những đứa con trong gia đình” là tác phẩm tiêu biểu trong sự nghiệp văn học của Nguyễn Thi, được ông “thai nghén thành hình” trong những ngày chiến đấu chống Mỹ ác liệt vào tháng 2 năm 1966. Chính vì hoàn cảnh đặc biệt đó, tình cảm gia đình bộc lộ qua truyện vô cùng cảm động. Thiên truyện như bức tranh sử thi hoành tráng về con người Nam Bộ trong chiến đấu nói riêng và toàn thể dân tộc Việt Nam trong kháng chiến chống Mỹ nói chung.

Sự thành công và giá trị tác phẩm trước tiên được thể hiện qua cách xây dựng tình huống truyện độc đáo, gay cấn. Mở đầu bằng dòng hồi tưởng của nhân vật chính - Việt khi bị thương nặng nơi chiến trường. Qua đó, nhà văn đã sử dụng cách trần thuật theo dòng ý thức nhân vật đầy sáng tạo, đem đến cho tác phẩm hơi thở trữ tình, vừa sâu lắng vừa sống động. Diễn biến câu chuyện linh hoạt, hấp dẫn, thâm nhập sâu vào thế giới nội tâm nhân vật, bộc lộ nhiều góc khuất.

Là tác phẩm ra đời trong chiến tranh, lấy cảm hứng từ chiến tranh nhưng Nguyễn Thi có cái nhìn và cách khai thác đề tài chiến tranh vô cùng khác biệt. Ông nhìn chiến tranh khốc liệt dưới góc độ gia đình. Từ đó đem đến cho người đọc cảm nhận mới mẻ, sâu sắc hơn về chiến tranh, số phận và vẻ đẹp con người trong chiến tranh.

Truyện xây dựng nhiều chân dung nhân vật, mỗi nhân vật đều có tên tuổi và cá tính riêng. Song ẩn sâu trong mỗi cá tính ấy là nét chung đầy xúc động đều khởi nguồn từ nơi họ sinh ra và thuộc về, nơi ấy có tên gia đình, một gia đình giàu tinh thần chiến đấu. Nét chung tính cách được lưu giữ trong dòng sông gia đình, chảy từ thế hệ này sang thế hệ khác. Thế hệ sau không ngừng được bổ sung, mãnh liệt hơn.

Tác phẩm có 4 nhân vật tiêu biểu là Việt, chị Chiến, chú Năm và mẹ Việt. Dòng sông truyền thống gia đình chảy dài mọi ngóc ngách câu chuyện, chảy từ đời tổ tiên, đời cha ông đến đời chị em Chiến và Việt, chảy thành dòng sông thiêng liêng dài nữa dài mãi.

Dòng sông ấy nối liền một mạch bởi máu mủ tình thân đồng thời là sự tiếp nối không ngừng nghỉ của lòng yêu nước chống giặc ngoại xâm từ thế hệ này đến thế hệ khác. Trong đó, nhân vật chú Năm được ví như cầu nối quan trọng cho những giá trị truyền thống của gia đình. Chú Năm sinh ra và lớn lên ở vùng đất Nam Bộ, mưu sinh nhờ nghề sông nước. Tất cả những mong mỏi khắc khoải của chú đều gửi gắm vào thế hệ chị em Chiến và Việt. Chú mong các cháu “ráng cho mau lớn. Chừng nào bay trọng trọng rồi tao giao cuốn sổ cho chị em bay” và răn đe “ thù cha thù mẹ chưa trả mà bỏ về là chú chặt đầu...”.

Cuốn sổ chú Năm giữ trong tay giống như sử sách ghi chép toàn bộ nỗi đau của gia đình và truyền thống yêu nước mà cả gia đình giữ gìn từ đời này sang đời khác . Lời răn dạy của chú và hình ảnh chú trao lại cuốn sổ cho hai chị em Chiến chính là sự truyền nối cho khúc “hạ lưu” của dòng sông truyền thống gia đình, gửi gắm trọn vẹn yêu thương, sự kì vọng vào chị em Chiến, Việt.

Chảy cùng dòng với khúc sông của chú Năm là khúc sông mẹ của chị em Chiến và Việt. Bà mang dáng hình một người phụ nữ đậm chất Nam Bộ, chịu thương chịu khó. Cả một đời lam lũ tần tảo, cọc cằn gay gắt với giặc nhưng yêu chồng thương con hết mực. Mọi sợ hãi của bà đã bị đập tan bởi tinh thần bất khuất gan dạ và nỗi đau thương mất mát trong những năm tháng chiến tranh ác liệt. Trong tay vần bế thằng con Út nhưng mẹ Chiến và Việt vẫn cắp rổ đi đòi đầu chồng. Hình ảnh bi thương ấy gợi chúng ta liên tưởng tới chị Út Tịch trong “Người mẹ cầm súng”. Họ vừa là người phụ nữ tần tảo của gia đình vừa là người phụ nữ trung hậu, kiên trinh của đất nước.

Dòng chảy nhiều cảm xúc nhất có lẽ là những khúc hạ lưu thế hệ Chiến và Việt. Chị Chiến thừa hưởng gần như trọn vẹn nét đẹp của mẹ, từ vẻ ngoài đến tính cách. Còn Việt nhỏ tuổi hơn, còn nét lộc ngộc của thanh niên mới lớn chưa thực sự trưởng thành. Thế nhưng, ở hai chị em đều tiềm tàng phẩm chất anh hùng đẹp đẽ. Cả hai đều muốn xung phong ra trận, muốn lập công và trả thù cho cha mẹ. Lúc bị thương nặng, Việt vẫn cố gắng lên nòng súng, vực dậy bản thân trong đau đớn thể xác để sẵn sàng chiến đấu.

Truyền thống gia đình đã gắn chặt trong tâm trí của hai chị em. Mẹ thường xuyên xuất hiện vào những thời điểm quan trọng nhất, trong giấc mơ của Việt. Hai chị em Việt và Chiến tình nguyện bước chân vào cuộc chiến đầy dai dẳng và ác liệt, chấp nhận hy sinh bất cứ lúc nào không chỉ bởi lòng căm thù quân giặc đã gây ra bao mất mát đau thương mà còn bởi chiều sâu tâm linh gia đình thiêng liêng.

Chiến và Việt là đại diện cho thế hệ trẻ xông pha cứu nước, được đánh giá là những khúc sông ẩn chứa sức mạnh mãnh liệt trong sứ mệnh đánh giặc. Sức mạnh đó thậm chí còn vượt xa hoài bão của thế hệ đi trước.

Đặt trong bối cảnh cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, “Những đứa con trong gia đình” là một truyện ngắn vô cùng đặc sắc với tình huống truyện độc đáo. Thời gian trần thuật liên tục bị xáo trộn, giọng văn trần thuật vừa mộc mạc, tự nhiên vừa gân guốc rắn rỏi thể hiện chất giọng điển hình của người dân Nam Bộ thẳng thắn, bộc trực mà vô cùng tình cảm. Đặc biệt tác giả sử dụng nghệ thuật xây dựng hình tượng và miêu tả tâm lý nhân vật khéo léo. Từ đó, Nguyễn Thi đã xây dựng nên một gia đình có lòng căm thù giặc và truyền thống yêu nước sâu sắc, tình yêu thương gia đình cảm động. Qua câu chuyện của gia đình Việt và Chiến, người đọc cảm nhận được sâu sắc hơn những mất mát đau thương mà chiến tranh gây ra cho con người Việt Nam, đồng thời biết yêu quý và trân trọng hơn những người thân yêu trong gia đình, ghi nhớ công ơn của lớp lớp thế hệ đã ngã xuống cho độc lập tự do của đất nước hôm nay.

“Những đứa con trong gia đình” nhờ những giá trị trên trở thành thiên truyện đầy giá trị trong văn học kháng chiến nói riêng, văn học Việt Nam nói chung. Để rồi nhiều năm qua đi, dòng chảy truyền thống gia đình trong truyện mỗi lần nhắc lại là một lần trái tim độc giả thổn thức nâng niu.

Ở mỗi nhà văn đều có những mảnh đất gắn bó và để trao gửi yêu thương. Đối với nhà văn Nguyễn Thi, Nam Bộ là mảnh đất mà ông gắn bó máu thịt. Trong đó, tác phẩm “Những đứa con trong gia đình” là một trong những tác phẩm hay nhất của Nguyễn Thi. Đến với tác phẩm, người đọc không chỉ có dịp được tìm về với những đau thương của cả dân tộc trong những năm kháng chiến mà còn được tìm hiểu về những con người Nam Bộ. Đặc biệt để lại ấn tượng trong tác phẩm là nhân vật Việt - hình tượng trung tâm của tác phẩm.

Việt sinh ra trong một gia đình nông dân Nam Bộ giàu truyền thống yêu nước cách mạng. Gia đình anh có thù sâu đối với Mỹ - ngụy: ông nội và bố đều bị chúng giết, sau đó mẹ cũng chết vì bom đạn của kẻ thù. Các thành viên trong gia đình Việt đều thể hiện sự hiên ngang bất khuất trước kẻ thù. Truyền thống hiên ngang của gia đình đã sớm hun đúc ở anh bản lĩnh anh hùng, ý chí chiến đấu mạnh mẽ lòng căm thù giặc sục sôi. Khi nhập ngũ, việt là một giải phóng quân và tham gia chiến đấu tại khu vực rưng cao su. Việt chiến đấu quả cảm, ngất đi rồi tỉnh lại, tỉnh lại rồi lại ngất đi. Mỗi lần tỉnh lại dòng hồi ức đưa anh trở về với những hồi ức đã qua.

Việt là một câu trai mới lớn, nên trong Việt vẫn còn giữ nguyên nét vô tư, trẻ con, hồn nhiên. Lúc ở nhà, Việt thích đi câu cá, bắn chim, bắt ếch. Khi vào quân ngũ, sự hồn nhiên trẻ con được thể hiện qua chi tiết vẫn mang théo úng cao su bên người. Những cảm xúc và suy nghĩ của Việt ở chiến trường cũng cho thấy Việt còn rất trẻ con. Anh “ước gì bây giờ lại được gặp má” để má đến xoa đầu và cho Việt ăn cơm. Anh sợ cảm giác một mình giữa rừng đêm. Việt muốn chạy thật nhanh thoát khỏi sự tĩnh mịch, vắng lặng để về với đồng đội, để “níu chặt lấy các anh mà khóc như thằng út em níu chân chị Chiến”. Trong suy nghĩ của Việt, Việt vẫn thấy mình bé bỏng, cần được đồng đội che chở.

Sự vô tư, hồn nhiên của Việt còn được thể hiện trong đêm trước khi đi tòng quân. Việt phó thác mọi việc cho chị Chiến. Trong khi chị Chiến sắp đặt mọi công việc từ bé đến lớn ổn thỏa thì Việt lăn kềnh ra ván cười khì khì.

Việt tuy là người vô tư nhưng lại không vô tâm. Trái lại, ở Việt có đời sống nội tâm phong phú và sâu sắc. Đoạn văn diễn tả tâm trajng của Việt khi khiêng bàn thờ má sang nhà chú Năm trước lúc lên đường nhập ngũ cho hấy chiều sâu tâm hồnanh. Việt lắng nge tiếng lòng mình. Anh tự nhủ lòng và cũng coi như là một lời hứa với má: “Nào đưa má sang ở tạm nà chú… con lại đưa má về”. Thì cảm của Việt dành cho chị Chiến cũng dâng trào mãnh liệt. “nghe tiếng chân chị Việt thấy thương chị lạ”. Anh cũng nhận thức sâu sắc mối thù với giặc Mỹ ngụy.

Với tư cách là một người chiến sĩ Việt rất dũng cảm và gan dạ. Trong trận kịch chiến với kẻ thù anh dùng thủ pháp tiêu diệt được một xe bọc thép của giặc. Nhưng Việt cũng bị tương nặng, toàn thân đau đớn, mắt không nhìn thấy gì. Khi bị lạc đồng đội, Việt rơi vào tình thế nguy hiểm tưởng như mất hết khả năng chiến đấu nhưng anh vẫn thể hiện bản lĩnh hiên ngang vẫn trong tư thế sẵn sàng đối mặt với kẻ thù. “đạn đã lên nòng, ngón cái còn lại vẫn sãn sàng nổ súng”. Khi nghe tiếng súng của quân ta, anh rất vui . Lòng khao khát chiến đấu đã thôi thúc Việt khiến an quên đi những đau đớn về thể xác để bò về trận địa.

Qua tác phẩm có thể thấy rằng, Nguyễn Thi xây dựng hình tượng nhân vật Việt rất thành công. Đây là một hình tượng đầy cá tính vừa tiêu biểu cho thế hệ trẻ vừa mang những tính cách riêng khó lẫn của con người Nam Bộ. Qua nhân vật Việt giúp chúng ta có cái nhìn chân thực và sâu sắc nhất về cuộc kháng chiến chống Mỹ, về tinh thần của nhân dân ta. Từ đó, rất lên niềm tự hào dân tộc, về quá khứ oai hùng của cha ông ta.

Nguyễn Thi vốn xuất thân từ người con miền Bắc, trong thời gian sinh sống và chiến đấu ở Miền Đông Nam Bộ ông đã gắn bó và thấm nhuần tư tưởng yêu nước giản dị mà sâu đậm của những con người nơi đây. Tác phẩm Những đứa con trong gia đình là một câu chuyện về lòng yêu nước sâu sắc của những con người Nam Bộ đặc biệt là qua nhân vật Việt.

Việt cũng như nhiều đứa trẻ khác sinh ra và lớn lên khi đất nước đang bị giặc ngoại xâm giày xéo. Gia đình Việt đều trung thành với cách mạng và tất cả người thân trong gia đình yêu thương đều bị giết hại tàn bạo bởi kẻ thù.Trước sự mất mát đó lòng căm thù giặc, ý thức đấu tranh lúc nào cũng dâng trào mãnh liệt.

Việt là một cậu bé mới lớn, ngây thơ thích bắt ếch hay bắn chim, nhưng lại rất gan dạ. Ngay từ nhỏ Việt cùng chị mình giết giặc trên sông,cả hai chị em tranh nhau để đi bộ đội được chiến đấu. Vào chiến trường Việt vẫn mang theo cái ná thun, trong chiến đấu cậu dã lập chiến công khi tiêu diệt cả xe quân giặc, khi bị thương ở mắt nhưng vẫn không hoảng sợ kẻ thù mà chỉ sợ ma. Nhân vật Việt thể hiện sự hồn nhiên, đáng yêu dùng tới tính cách của cậu con trai đang tuổi ăn tuổi lớn.

Việt rất yêu gia đình của mình, đồng đội bên cạnh và những người thân yêu. Khi chiến đấu bị thương Việt trong cơn thập tử nhất sinh đã nhớ về hình ảnh người má. “Việt tỉnh dậy lần thứ tư trong đầu còn thoáng hình ảnh người mẹ” và “Việt ước gì bây giờ được gặp má”. Với Việt chị Chiến là một người rất quan trọng hệt như một người mẹ, có việc gì cậu cũng đều nghe lời chị Chiến.

Với người thân trong gia đình Việt vừa thương vừa tin tưởng đó là chú năm, anh Tám và các đồng đội cùng chiến đấu với nhau trên chiến trường. Khi bị thương nằm giữa rừng Việt nghĩ đến má và nhớ đến anh Tám “Việt muốn chạy thật nhanh” để gặp lại anh Tám giữ chặt lấy anh mà khóc”. Nhân vật Việt được tác giả khắc họa là con người hồn nhiên, thương yêu mọi người hết lòng.

Từ đầu đến cuối Nguyễn Thi xây dựng nhân vật Việt theo đúng phẩm chất chiến sĩ đó là quyết tâm đánh giặc và lòng dũng cảm. Khi ở nhà chị Chiến phải theo dõi Việt vì sợ lén đi bộ đội, nhất quyết không chịu nhường cho chị đi bộ đội trước. Trong chiến đấu quyết tâm tiêu diệt kẻ thù, khi bị thương nặng nhưng vẫn tư thế sẵn sàng chống trả địch và không hề sợ cái chết.

Việt nhân vật có lòng yêu nước mãnh liệt, ý chí quyết tâm đánh thắng kẻ thù, đó cũng là tinh thần chung của những người con yêu nước Nam Bộ trong thời đại kháng chiến chống Mỹ cứu nước.