I. Mở bài

• Tác giả Nguyễn Thi là một trong những cây bút văn xuôi hàng đầu của văn nghệ miền Nam, thời kì kháng chiến chống Mĩ. Tác phẩm của ông phản ánh hiện thực nóng bỏng của chiến trường Nam Bộ và vẻ đẹp con người nơi đây.
• Những đứa con trong gia đình là một trong những tác phẩm tiêu biểu viết về cuộc kháng chiến chống Mĩ của nhân dân Nam Bộ.

II. Thân bài

1. Vẻ đẹp dòng sông truyền thống gia đình

Gia đình kiên cường chịu nhiều đau thương trong chiến tranh: ông nội bị giặc giết, cha của Việt bị giặc chặt đầu, má bị trúng đạn của Mĩ, thím Năm bị giặc bắn chết. Đau thương đã nhen nhóm ngọn lửa căm thù trong mỗi thành viên.

a. Vẻ đẹp của khúc sông trước

• Cha Việt và Chiến là cán bộ Việt Minh, kiên cường, trung thành với cách mạng đến cùng đến đã bị giết hại.
• Má là một người phụ nữ mạnh mẽ, gan góc: dám đi đòi lại đầu chồng, đối đáp với bọn giặc Mĩ mà không hề run sợ, biết nén đau thường thành lòng hận thù. Mặt khác cũng là người phụ nữ tháo vát, yêu thương chồng con.
• Chú Năm là là người luôn lưu giữ truyền thống gia đình (cuốn sổ), là người lao động chất phác có tâm hồn nghệ sĩ, hết lòng vì cách mạng (thu xếp cho cả hai chị em đi tòng quân).

Nhận xét: đây là khúc sông thượng nguồn, kết tinh những vẻ đẹp truyền thống để truyền cho khúc sông sau phát huy.

b. Vẻ đẹp của khúc sông sau

*Nhân vật Chiến:

• Có những nét giống mẹ: mang vóc dáng của má “hai bắp tay tròn vo ... chắc nịch”, giống má từ cái lối nằm với thằng út em, biết lo liệu mọi việc một cách chu đáo (đặc biệt trước đêm sắp xa nhà), Chiến tự thấy mình như hòa vào má “ Tao cũng đã lựa ý ... nên tao cũng tính vậy”
• Là cô gái mới lớn nên khi thì người lớn (nhường em, tháo vát, ...) nhưng có lúc vẫn rất trẻ con (vào chiến trường vẫn không quên mang gương nhỏ).
• Chiến cũng có những nét khác biệt so với má: trẻ trung hơn, được tự tay cầm súng để trả thù cho người thân.
• Là một cô gái kế thừa được sự kiên cường từ người thân trong gia đình: “nếu giặc còn thì tao mất”.

*Nhân vật Việt:

• Có nét riêng của cậu con trai mới lớn: hiếu động, ngây thơ, trẻ con
• Luôn tranh giành phần hơn từ chị: đi bắt ếch, giết giặc, đi bộ đội, ...
• Thích những trò chơi hiếu động: bắn chim, câu cá, đi bộ đội vẫn mang ná thun, ...
• Đêm trước khi lên đường đi bộ đội, Việt vẫn vô tư “lăn kềnh ra ván cười khì khì”, “chụp một con đom đóm úp trong lòng bàn tay”, rồi ngủ quên lúc nào không biết.
• “Giấu chị như giấu của riêng” trước những lời trêu đùa của các anh trong đội.
• Bị thương trên chiến trường, không sợ địch, không sợ chết mà chỉ sợ con ma cụt đầu, gặp lại anh em thì vừa khóc vừa cười như đứa trẻ “khóc đó rồi cười đó”.
• Việt cũng là một chiến sĩ dũng cảm:
  • Khi còn nhỏ đã dám xông vào đá thằng giặc giết cha mình
  • Khi lớn lên tranh giành đi tòng quân với chị Chiến dù chưa đủ tuổi. Trong quân ngũ Việt chiến đấu rất dũng cảm, dùng pháo tiêu diệt được một xe bọc thép của giặc.
  • Dù đang bị thương nặng nhưng vẫn luôn trong tư thế chiến đấu, không hề run sợ: “Tao sẽ chờ mày ... mày là thằng chạy”.

Nhận xét: Việt và Chiến chính là khúc sông sau, kế thừa những tinh hoa của khúc sông trước và chảy xa hơn khúc sông trước.

2. Hình ảnh hai chị em khiêng bàn thờ ba má gửi nhà chú Năm

• Đó là sự tôn trọng, hiếu thảo với cha mẹ đã khuất
• Không khí thiêng liêng đã khiến Việt cảm thấy mình trưởng thành hơn: biết thương chị, cảm nhận sâu sắc mối thù đè nặng trên vai.
• Thể hiện sự trưởng thành của hai chị em, đã biết tự lo toan mọi điều, gánh vác những công việc quan trọng trong gia đình.

III. Kết bài

• Khái quát giá trị nghệ thuật: xây dựng tình huống truyện độc đáo, kể theo mạch hồi tưởng đứt nối của nhân vật Việt, ngôn ngữ đậm chất Nam Bộ, giọng kể giàu chất sử thi, ...
• Tác phẩm ngợi ca vẻ đẹp tâm hồn con người Nam Bộ, khẳng định truyền thống gia đình và dân tộc là sức mạnh to lớn để chống lại kẻ thù xâm lược.

I. Mở bài

• Nguyễn Thi là nhà văn gắn bó sâu sắc với mảnh đất Nam Bộ, tác phẩm của ông khắc họa vẻ đẹp của con người nơi đây: hồn nhiên, bộc trực, yêu quê hương,...
• Việt và Chiến trong tác phẩm Những đứa con trong gia đình là hai nhân vật kết tinh những phẩm chất tốt đẹp của thế hệ trẻ Nam Bộ trong thời kì kháng chiến chống Mĩ.

II. Thân bài

1. Nhân vật Chiến

• Có những nét giống mẹ: mang vóc dáng của má “hai bắp tay tròn vo ... chắc nịch”, giống má từ cái lối nằm với thằng út em, biết lo liệu mọi việc một cách chu đáo (đặc biệt trước đêm sắp xa nhà), Chiến tự thấy mình như hòa vào má “Tao cũng đã lựa ý ... nên tao cũng tính vậy”
• Là cô gái mới lớn nên khi thì người lớn (nhường em, tháo vát, ...) nhưng có lúc vẫn rất trẻ con (vào chiến trường vẫn không quên mang gương nhỏ).
• Chiến cũng có những nét khác biệt so với má: trẻ trung hơn, được tự tay cầm súng để trả thù cho người thân, cho quê hương.
• Là một cô gái kế thừa được sự kiên cường từ người thân trong gia đình: “nếu giặc còn thì tao mất”.

2. Nhân vật Việt

• Có nét riêng của cậu con trai mới lớn: hiếu động, ngây thơ, trẻ con
• Luôn tranh giành phần hơn từ chị: đi bắt ếch, giết giặc, đi bộ đội, ...
• Thích những trò chơi hiếu động: bắn chim, câu cá, đi bộ đội vẫn mang ná thun, ...
• Đêm trước khi lên đường đi bộ đội, Việt vẫn vô tư “lăn kềnh ra ván cười khì khì”, “chụp một con đom đóm úp trong lòng bàn tay”, rồi ngủ quên lúc nào không biết.
• “Giấu chị như giấu của riêng” trước những lời trêu đùa của các anh trong đội.
• Bị thương trên chiến trường, không sợ địch, không sợ chết mà chỉ sợ con ma cụt đầu, gặp lại anh em thì vừa khóc vừa cười như đứa trẻ.
• Việt cũng là một chiến sĩ dũng cảm:
  • Khi còn nhỏ đã dám xông vào đá thằng giặc giết cha mình
  • Khi lớn lên tranh giành đi tòng quân với chị Chiến dù chưa đủ tuổi. Trong quân ngũ Việt chiến đấu rất dũng cảm, dùng pháo tiêu diệt được một xe bọc thép của giặc.
  • Dù đang bị thương nặng nhưng vẫn luôn trong tư thế chiến đấu, không hề run sợ: “Tao sẽ chờ mày ... mày là thằng chạy”.

3. Hình ảnh hai chị em khiêng bàn thờ ba má gửi nhà chú Năm

• Đó là sự tôn trọng, hiếu thảo với cha mẹ đã khuất
• Không khí thiêng liêng đã khiến Việt cảm thấy mình trưởng thành hơn: biết thương chị, cảm nhận sâu sắc mối thù đè nặng trên vai.
• Thể hiện sự trưởng thành của hai chị em, đã biết tự lo toan mọi điều, gánh vác những công việc quan trọng trong gia đình.

Nhận xét: Việt và Chiến chính là khúc sông sau, kế thừa những tinh hoa của khúc sông trước và chảy xa hơn khúc sông trước, cả hai chị em đã dần trưởng thành sau những biến cố, những lần tham gia đánh giặc.

III. Kết bài

• Khái quát giá trị nghệ thuật: xây dựng tình huống truyện độc đáo, kể theo mạch hồi tưởng đứt nối của nhân vật Việt, ngôn ngữ đậm chất Nam Bộ, giọng kể giàu chất sử thi, khắc họa tính cách, miêu tả tâm lí sắc sảo, ...
• Tác phẩm cho thấy sự gắn bó sâu sắc giữa tình cảm gia đình, tình yêu nước, yêu cách mạng, giữa truyền thống gia đình và truyền thống dân tộc. Đó là sức mạnh để chiến thắng kẻ thù.

I. Mở bài

• Giới thiệu tác phẩm Những đứa con trong gia đình.
• Giới thiệu nhân vật Chiến.

II. Thân bài

* Xuất thân

• Sinh ra trong gia đình có truyền thống làm cách mạng từ lâu đời, phải chứng kiến nhiều mất mát đau thương của gia đình do bởi chiến tranh tàn khốc.
• Cha chị bị giặc Pháp giết hại dã man bằng cách chặt đầu
• Mẹ chị cũng lại hy sinh trong cuộc kháng chiến chống Mỹ vì dính phải bom đạn của kẻ thù.
• Ông nội, thím tư, những con người lần lượt ngã xuống trong suốt cuộc chiến bảo vệ Tổ quốc.

Tất cả những hy sinh mất mát ấy đã góp nên một dòng sông truyền thống chống giặc anh hùng cùng những chiến công đầy vẻ vang cho gia đình chị. Trở thành tiền đề, cơ sở cho lòng căm thù giặc sâu sắc, ý chí quyết tâm đánh giặc trả nợ nước thù nhà của chị em Chiến.

* Vẻ đẹp của tình cảm sâu sắc với gia đình:

• Đối với má:
  • Tình cảm của chị Chiến rất thầm lặng và chủ yếu được bộc lộ thông qua cung cách đối xử và hành động của chị.
  • Chiến thương má và dành cho má những tình cảm không đơn thuần chỉ là tình yêu gắn bó giữa những người trong gia đình, mà hơn hết nó còn là một thứ tình cảm tôn thờ, thần tượng.
  • Xem má là tấm gương rồi nghiêm túc học tập, khiến cho chị Chiến có một phong thái vô cùng giống má của mình.

• Đối với đứa em trai Việt:
  • Chị luôn tỏ ra phong thái của một người lớn, một người trụ cột trong gia đình chu đáo lo toan công việc nhà, Việt được quyền sống vô tư, trong khi đó bản thân Chiến lại trưởng thành một cách nhanh chóng sau ngày má mất, để thay thế vị trí của má và bảo bọc các em.
  • Phàm là chuyện gì Chiến cũng đều nhường nhịn em. Duy chỉ có lần xung phong nhập ngũ, ra chiến trường giết giặc là chị Chiến không muốn nhường Việt. Chị lo lắng, muốn bảo bọc em mình nhiều hơn, chị muốn đi trước, nhận lấy phần gian khó sớm hơn một chút, để cho Việt được thêm những ngày tháng an bình, tránh khỏi bom đạn mịt mù ở nhà thêm một năm nữa.

* Vẻ đẹp của lòng căm thù giặc sâu sắc và ý chí quyết tâm trả nợ nước thù nhà:

• Từ ngày má mất chị đã nung nấu ý chí đi bộ đội để trực tiếp cầm súng giết giặc trên chiến trường, sẵn sàng tranh giành suất đi bộ đội bằng những lý lẽ rất hùng hồn mạnh mẽ.
• Chiến dặn lại Việt những lời khuyên dạy của chú Năm, thể hiện ý chí quyết tâm cao độ cho lần đi chiến đấu"Chú Năm bảo rằng, kỳ này đi là ra chân trời mặt biển, xa nhà thì ráng học chúng học bạn thù cha mẹ chưa trả mà bỏ về là chú chặt đầu".
• "chúng con đi đánh giặc trả thù cho ba má, đến chừng nước nhà độc lập con lại đưa má về". Sự hứa hẹn chắc chắn, cũng như sự quyết tâm, ý chí đánh giặc không đổi dời, không chỉ vì sự trả thù cho cái chết thương tâm của cha má, ý thức được vai trò của mình với đất nước.
• Lời thề sắt đá "Đã làm thân con gái ra đi tao chỉ có một câu nếu giặc còn thì tao mất vậy à". Sự căm thù giặc đến tận xương tủy, vẻ đẹp kiêu hùng, bản lĩnh, sự gan dạ, sẵn sàng hy sinh trong chiến đấu.

* Vẻ đẹp trong cuộc sống đời thường

• Chu toàn, tháo vát, đảm đang trong việc lo toan sắp xếp việc nhà, trong tâm hồn chị có biết bao nhiêu việc phải nhớ, phải tính toán. Việc gì chị Chiến cũng suy tính rõ ràng và chu đáo, thế nhưng chị không bao giờ tự quyết một mình, chị vẫn hỏi ý kiến Việt.
• Là một cô gái có ngoại hình khỏe mạnh, đầy sức sống, cũng có một tâm hồn thiếu nữ mơ mộng, biết làm đỏm, ngay cả khi ra chiến trường chị vẫn nhớ mang theo chiếc gương con để soi chỉnh dung nhan.

III. Kết bài

Nêu cảm nhận nhân vật

I. Mở bài

Truyện Những đứa con trong gia đình là một trong số những sáng tác xuất sắc của Nguyễn Thi. Thiên truyện thành công ở nhiều mặt, nhưng nổi bật nhất là nghệ thuật xây dựng nhân vật. Tác giả đã dành nhiều trang miêu tả những nét tính cách độc đáo của Việt, nhân vật trung tâm đã tạo nên sức hấp dẫn của tác phẩm.

II. Thân bài

Truyện Những đứa con trong gia đình được kết cấu theo những đợt hồi tưởng của người lính trẻ tên Việt bị trọng thương, thất lạc đồng đội trong mấy ngày đêm. Diễn biến truyện hết sức linh hoạt, xáo trộn không gian lẫn thời gian, đan chéo quá khứ với hiện tại, trong đó nhân vật Việt hiện lên với đầy đủ các nét về tính tình, tình cảm và tinh thần chiến đấu.

1. Tính cách hồn nhiên thú vị

• Là một chiến sĩ trẻ, Việt vẫn giữ tính hồn nhiên của một chàng trai mới lớn. Việt luôn luôn giữ trong mình cái ná thun mà từ nhỏ Việt đã từng bắn chim. Còn hiện tại, Việt cầm súng tự động, bá súng còn thơm gỗ đánh Mĩ bằng lê, cái ná thun vẫn còn nằm gọn trong túi áo.
• Bị thương nặng đến đêm thứ hai, trong bóng đêm vắng lặng và lạnh lẽo, Việt không sợ chết mà lại sợ bóng đêm và sợ ma.
• Việt rất yêu thương chị Chiến nhưng hay tranh giành với chị, từ những đêm soi ếch ngoài ruộng đến việc lập chiến công. Soi ếch thì chú Năm phải đứng ra phân xử vì chị Chiến và Việt ai cũng giành phần nhiều là của mình, và chị Chiến bao giờ cũng nhường Việt. Sau này lớn lên, vết đạn bắn thằng Mĩ trên sông Định Thủy, chị cũng nhường...
• Rồi đến đêm mít-tinh ghi tên tòng quân, hai chị em cùng tranh giành đi bộ đội, thật cảm động.
• Ở đơn vị, Việt rất yêu quý đồng đội nhưng không nói thật là mình có chị. Việt giấu chị như giấu của riêng vậy. Cậu sợ mất chị mà!

2. Tình yêu thương gia đình sâu đậm

• Vốn mồ côi, chị Hai ở xa, đứa em út còn nhỏ, tình cảm thương yêu của Việt đối với chị thật sâu đậm. Sau khi cùng ghi tên vào bộ đội, sắp xếp việc nhà xong, Việt và Chiến cùng khiêng bàn thờ mẹ sang gửi bên nhà chú Năm. Việt khiêng trước. Chị Chiến khiêng bịch bịch phía sau. Nghe tiếng chân chị, Việt thấy thương chị lạ. Lần đầu tiên Việt mới thấy lòng mình rõ như thế. Còn mối thù thằng Mĩ thì có thể sờ thấy được, vì nó đang đè nặng ở trên vai.
• Ngoài tình thương chị, Việt còn rất thương mến chú Năm. Tình cảm đó hình thành từ những ngày Việt còn nhỏ. Việt thương chú Năm vì hồi đó chú hay bênh Việt. Mỗi khi cất giọng hò, chú làm như Việt chính là nơi cụ thể để chú gửi gắm những câu hò đó, hoặc chính Việt là những câu hò đó. Theo từng hình ảnh liên tưởng của chú Năm, có khi Việt biến thành tấm áo vá quàng hoặc con sông dài cá lội..., khi thì Việt biến thành người nghĩa quân Trương Định, ngọn đèn biển Gò Công hoặc ngôi sao sáng ớ Tháp Mười.
• Trong lúc Việt bị thương, hình ảnh của cha mẹ thân yêu luôn chập chờn ẩn hiện trong hồi ức của Việt với bao kỉ niệm chua xót lẫn ngọt ngào. Dường như cả cuộc đời vất vả của má, mọi ý nghĩ lặng lẽ trong đêm của má, có những nguy hiểm gian lao mà má đã trải qua một cách không hề sợ hãi, tất cả đều được gom lại và dồn vào trong ý nghĩ cuối cùng này: “Để má ráng nuôi bây lớn coi bây có làm được gì cho cha mày vui không?”

3. Tính cách anh hùng, tinh thần chiến đấu dũng cảm

• Phải sống, chiến đấu như thế nào, trả thù nhà, đền nợ nước ra sao cho xứng đáng là những đứa con trong một gia đình có truyền thống yêu nước, gắn bó với cách mạng từ thời chống Pháp đến thời chống Mĩ?... Việt đã chiến đấu bằng tất cả sức mạnh thể chất lẫn tinh thần, bằng ý chí bất khuất thừa hưởng từ một gia đình cách mạng. Ông nội của Việt, chú Năm, ba Việt đều tham gia kháng chiến chống Pháp. Cha bị Tây chặt đầu, mẹ bị trúng pháo của giặc, những hình ảnh thê thảm đó mãi in sâu trong tâm trí Việt. Chính mối thù nhà là động lực tinh thần và tình cảm thúc đẩy chị em Việt anh dũng chiến đấu.
• Giữa trận đánh, Việt bị thương nặng. Mất liên lạc với đồng đội, trơ trọi một thân, chịu đói chịu khát, mình đầy thương tích, Việt vẫn can đảm chịu đựng. Việt mới cảm thấy chân tay tê dại, khắp người, nước hay máu không biết, chỗ ướt sũng, chỗ dẻo quẹo, chỗ khô cứng (...). Việt cho mũi lê đi trước, rồi tới hai cùi tay, hai cái chân nhức nhối cho nó đi sau cùng. Sau dó, Việt bò gấp qua những cái gì nữa Việt không còn biết, quên khắp cả người đang rỉ máu, quên cả trận địa sắt thép ngổn ngang mà một cành cây nhỏ đụng vào người Việt bây giờ cũng làm nặng thêm thương tích.
• Dù lúc tỉnh lúc mơ, Việt vẫn ở tư thế sẵn sàng chiến đấu mỗi khi choàng dậy. Việt đẩy họng súng về hướng đó. “Nếu mày đổ quân thì súng tao còn đạn”, Việt ngầm bảo bọn địch khi nghe tiếng xe bọc thép của chúng chạy mỗi lúc một gần.
• Tỉnh dậy lần thứ tư giữa đêm sâu thẳm, nghe tiếng súng đồng đội từ nơi xa, Việt vẫn cố gắng bò về hướng đó. Việt đã cố gắng bò đi được một đoạn, cây súng đẩy đi trước, hai cùi tay lôi tay của người theo. Việt cũng không ý thức rằng mình đang bò đi, mà chính trận đánh đang gọi Việt đến.
• Cuối cùng, đồng đội đã tìm được Việt. Dù kiệt sức, Việt vẫn giữ tư thế sẵn sàng chiến đấu sinh tử với kẻ thù: một ngón tay của cậu vẫn còn nhúc nhích, một viên đạn đã lên nòng và chung quanh cậu, dấu xe bọc thép còn nằm ngang dọc. Hình ảnh người lính bị thương vẫn giữ tư thế sẵn sàng chiến đấu đến hơi thở cuối cùng đã thể hiện được tính cách anh hùng của nhân vật.

III. Kết bài

Nguyễn Thi đã miêu tả nhân vật một cách sắc nét, từ tính tình, tình cảm đến tinh thần chiến đấu, không bằng những sắc màu tráng lệ mà qua hàng loạt hình ảnh sống thật, hồn nhiên đầy cảm động. Với ngôn ngữ mang màu sắc Nam Bộ, những chi tiết về dáng cách, cử chỉ, lời nói của nhân vật phát huy tối đa lời độc thoại nội tâm, nhưng hồi ức khi đứt khi nối tưởng chừng như rời rạc nhưng thật chặt chẽ, truyện đã khắc họa hình tượng của một nhân vật tuổi trẻ anh hùng, đại biểu cho thế hệ thanh niên miền Nam anh hùng trong thời kì kháng chiến chống Mĩ.

I. Mở bài

• Những đứa con trong gia đình được nhà văn Nguyễn Thi sáng tác vào năm 1966, in trong tập Truyện và kí xuất bản năm 1978.
• Tác phẩm đã ghi lại sự tích anh hùng của thế hệ trẻ miền Nam trong thời kỳ đánh Mỹ cứu nước. Họ yêu nước, căm thù giặc sâu sắc, khao khát giết giặc để trả thù nhà. Họ là những con người tiếp nối và phát huy truyền thống yêu nước, anh hùng và cách mạng của gia đình, làm vẻ vang cho truyền thống của tổ tiên. Nhưng ý nghĩa của truyện có sức khái quát cao hơn, đó là truyền thống yêu nước anh hùng của nhân dân ta.
• Cảm hứng tư tưởng này đã được nhà văn xây dựng bằng một hình thức nghệ thuật độc đáo có sức hấp dẫn mọi người.

II. Thân bài

* Đặc sắc trong xây dựng tình huống truyện:

• Việt - một chiến sĩ giải phóng quân trẻ- trong một trận đánh, bị thương nặng, lạc đồng đội, phải nằm lại một mình trên chiến trường, nhiều lần ngất đi rồi tỉnh lại.
• Chính trong những lần ngất đi rồi tỉnh lại, tất cả những gì thân thương nhất của gia đình Việt đã hiện về sống động, ấm áp trong dòng nội tâm của anh. Đây là một tình huống tâm trạng đã tạo sự vận hành cho mạch truyện qua cách trần thuật riêng theo dòng ý thức của nhân vật.

* Đặc sắc qua nghệ thuật trần thuật:

• Tác giả đã kể chuyện theo quan điểm, theo dòng ý thức của nhân vật Việt. Qua những lần mê rồi tỉnh, nhà văn đã nhập sâu vào hồi ức nhân vật, khơi thông mạch ngầm quá khứ với những kỉ niệm về mẹ, về chị, về chú Năm… Nhờ cách trần thuật này mà vách ngăn thời gian bị tháo gỡ đi nhường chỗ cho sự biến hóa linh hoạt của câu chuyện, dẫn người đọc vào mạch truyện một cách tự nhiên mà bất ngờ, các sự kiện các nhân vật trong gia đình hiện lên với một màu sắc tình cảm thương yêu đậm đà => đời sống tâm hồn của nhân vật được hiển lộ.

* Đặc sắc trong nghệ thuật khắc họa nhân vật:

• Những nhân vật trong truyện có chung huyết thống và truyền thống nên có cùng một khuôn hình từ dáng người đến tính cách và tâm hồn; nhưng mỗi người lại có một sức hấp dẫn riêng.
• Điều dễ nhận thấy nhất, tất cả những con người cùng gia đình ấy đều có chung một bản chất, có cùng một vẻ đẹp tâm hồn. Ở họ toát lên phẩm chất cách mạng, yêu nước căm thù giặc, thủy chung với cách mạng, quyết tâm đánh giặc. Họ yêu thương, đùm bọc nhau, ai cũng tự hào về truyền thống cách mạng của gia đình và viết tiếp truyền thống đó.
• Mỗi nhân vật là một con người cá thể, tùy vai vế, lứa tuổi, giới tính mà có một khuôn mặt riêng, một cá tính ( tham khảo các đề trên).

* Thành công cách sử dụng ngôn ngữ, độc thoại, đối thoại nhất là ngôn ngữ mang màu sắc Nam Bộ trong trần thuật và trong lời nhân vật

III. Kết bài

• Những đứa con trong gia đình là những trang viết thành công về bình diện hình thức nghệ thuật. Tác phẩm của Nguyễn Thi có có sự hài hòa giữa nội dung và nghệ thuật nên là một tác phẩm hay.
• Những đứa con trong gia đình đã khẳng định: sáng tác hay, không chỉ đòi hỏi nhà văn có tấm lòng gắn bó sâu nặng, máu thịt với nhân dân, đất nước mà còn có vốn sống, sự hiểu biết sâu sắc về những gì mình miêu tả, kể chuyện và là một tài năng thực sự.

I. Mở bài

• Giới thiệu về tác giả Nguyễn Thi và tác phẩm “Những đứa con trong gia đình”.
• Dẫn dắt đến chi tiết cuốn sổ của chú Năm.

II. Thân bài

1. Khái quát tác phẩm Những đứa con trong gia đình

• "Những đứa con trong gia đình” là một trong những truyện ngắn xuất sắc nhất và được Nguyễn Thi sáng tác vào giai đoạn cuộc kháng chiến chống Mỹ đang ở giai đoạn gay go ác liệt nhất.
• Nội dung chính: truyện kể về những đứa con trong một gia đình nông dân Nam Bộ có truyền thống yêu nước, căm thù giặc, thủy chung son sắt với quê hương cách mạng. Chính sự gắn bó sâu nặng giữa tình cảm gia đình với tình yêu nước, giữa truyền thống gia đình với truyền thống dân tộc đã tạo nên sức mạnh tinh thần to lớn của con người Việt Nam, dân tộc Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước.

2. Khái quát nội dung chính và dẫn dắt đến chi tiết cuốn sổ của chú Năm

• Truyện kể về hai chị em Chiến và Việt, những đứa con trong một gia đình có nhiều mất mát, đau thương.
• Cha bị Pháp chặt đầu hồi chín năm, mẹ vừa bị đại bác Mỹ bắn chết.
• Khi hai chị em Chiến và Việt lớn lên, cả hai đều giành nhau đi tòng quân. Nhờ sự đồng tình của chú Năm, chú đã thuyết phục anh cán bộ ghi danh cho cả Chiến và Việt nên cả hai đều được nhập ngũ và lên đường ra trận.
• Trước ngày hành quân, chị em Chiến và Việt dọn dẹp đồ đạc, nấu cơm cúng má và khiêng bàn thờ sang gửi nhà chú Năm.
• Chị em Chiến và Việt ngồi nghe chú Năm hò điệu hò đặc trưng của người dân Nam Bộ.
• Sau đó, chú giao lại cuốn sổ cho chị em Việt - cuốn sổ ghi lại những chiến công của cả gia đình.

3. Ý nghĩa chi tiết cuốn sổ gia đình

• Cuốn sổ gia đình (gia phả) là vật mà các gia đình thường ghi chép lại những tiểu sử, truyền thống của những thành viên trong gia đình đó. Là vật quan trọng của mỗi gia đình vì nó ghi lại chi tiết toàn bộ nguồn gốc xuất thân, thành phần gia đình cũng như truyền thống của gia đình đó.
• Cuốn sổ của chú Năm: được viết bằng nét chữ lòng còng của chú.
• Ý nghĩa của cuốn sổ:
  • Cuốn sổ đã ghi lại những chiến công của một gia đình giàu truyền thống cách mạng, được nối tiếp từ thế hệ này qua thế hệ khác.
  • Thể hiện niềm tự hào về truyền thống yêu nước của gia đình.

• Bên cạnh đó, cuốn sổ cũng phản ánh tội ác của kẻ thù, để những thế hệ đi sau khi đọc được còn cảm nhận được những máu và nước mắt mà những người đi trước phải đổ xuống cho nên độc lập của dân tộc.
• Ngoài ra, hình ảnh chú Năm trao lại cuốn sổ cho chị em Việt: Đó là một cuộc chuyển giao giữa hai thế hệ. Thế hệ đi trước của chú Năm, ba má Việt đã qua đi, bây giờ chính là thời đại dành cho thế hệ của Chiến và Việt. Hai chị em chính là những người viết tiếp trang sử vẻ vang của gia đình cũng như của đất nước.

III. Kết bài

Như vậy, hình ảnh cuốn sổ gia đình của chú Năm được Nguyễn Thi gửi gắm một ý nghĩa to lớn.

I. Mở bài

Giới thiệu tác phẩm: Những đứa con trong gia đình là một trong những truyện ngắn đặc sắc nhất của Nguyễn Thi được sáng tác tại thời điểm năm 1966 khi cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước diễn ra ác liệt nhất. Tác phẩm gây ấn tượng, hấp dẫn người đọc từ nhan đề “Những đứa con trong gia đình”.

II. Thân bài

• Cắt nghĩa những mệnh đề:
  • “Những đứa con” là thế hệ tương lai, những người kế thừa, nối tiếp của những thế hệ đi trước.
  • “gia đình” là mái ấm tình thương, nơi nuôi dưỡng những đứa con.

Nhan đề “Những đứa con trong gia đình” đã gợi cho người đọc hình dung về những đứa con, thế hệ nối tiếp trong một gia đình giàu truyền thống cách mạng.

• Từ một câu chuyện gia đình, tác giả Nguyễn Thi đã gợi liên tưởng đến câu chuyện của một đất nước.
• Nếu gia đình là nơi nuôi dưỡng sự sống thì đất nước, xã hội chính là môi trường để gia đình tồn tại và phát triển. Nhan đề “Những đứa con trong gia đình” đã cho độc giả thấy được nét độc đáo trong bút pháp của Nguyễn Thi.
• Nguyễn Thi đã mang đến một phát hiện thú vị cho tất cả độc giả, đó là sự nối tiếp của truyền thống giữa các thế hệ, từ thế hệ cha ông đi trước đến những “đứa con” ở thế hệ sau.
• Giữa gia đình và đất nước có mối quan hệ gắn bó sâu sắc, sự hòa quyện của tình cảm gia đình và tình cảm cách mạng đã mang lại sức mạnh tinh thần thiêng liêng của con người Việt Nam.

III. Kết bài

Từ nhan đề “Những đứa con trong gia đình”, tác giả Nguyễn Thi đã khơi dậy tinh thần chiến đấu mạnh mẽ ở thế hệ trẻ, thế hệ tương lai của đất nước cho cuộc đấu tranh chung của toàn dân tộc.