Một buổi sáng mùa thu, tiết trời ấm áp, em có dịp quan sát một cụ già đang ngồi câu cá bên bờ hồ.

Hôm đó, cụ mặc bộ đồ bà ba màu xám trắng, tay cầm chiếc cần câu bằng trúc, lóng lánh dưới nắng mai hồng. Cụ trông thanh cao, giản dị và đầy chí khí. Cụ khoảng ngoài bảy mươi nhưng khuôn mặt vẫn đầy đặn, đẹp lão. Vầng trán cao đã hằn sâu những nếp nhăn. Mái tóc bạc phơ, nhìn cụ như một ông tiên nhân đức. Cụ già thong thả buông cần trúc xuống hồ sen. Trời nước lênh đênh, những chú cá chép lượn lờ trông mây dưới nước, đàn cá rô tung tăng đùa giỡn, cụ lay nhẹ cần câu, mặt nước hồ chao động. Đàn cá liếc mắt nhìn lên thấy chú giun cựa quậy dưới lưỡi câu, chúng lấy làm thích thú. Cụ già đưa tay vuốt nhẹ chòm râu bạc trắng, mắt cụ đăm đắm nhìn lũ cá đang vờn mồi.

Một lúc sau, em thấy cụ nhanh tay bật mạnh cần câu. Chú cá chép vừa nuốt chửng con mồi và cũng vừa được cụ đưa lên bờ, rồi nằm gọn trong giỏ tre của cụ. Chú cá quẫy tũng toẵng. Cụ nói: “Nếu muốn trở về với nước thì cũng nằm đấy mà đợi cụ nhé”. Lời nói của cụ lúc trong trẻo nghe như tiếng chuông đồng, lúc trầm trầm sâu lắng, rồi cụ bảo em:

- Con có thích cá không?

Em vội trả lời:

- Có ạ! Ông câu cho con một chú cá rô nhé!

- Vậy thì ngồi đấy mà chờ ông.

Rồi cụ gọi:

- Cá rô ơi; hãy cắn câu đi nào!

Đàn cá rô vẫn vô tư, lượn lờ dưới nước, quanh quẩn bên đài sen để thưởng thức hương thơm. Chú giun vẫn cứ cựa quậy dưới lưỡi câu lóng lánh, cụ già vẫn kiên trì chờ đợi. Mặt hồ trải rộng, mênh mông và gợn sóng Những đóa sen vẫn rung rinh, gật gù trong gió sớm. Đột nhiên, một chú cá rô dũng cảm đến gần lưỡi câu. Cụ già khẽ bảo em:

- Lần này thì con có cá rô rồi đấy.

Em vui lắm và thầm mong cho cá cắn câu. Cụ già như hiểu ý em, cụ cố nhìn con mồi. Cụ cũng mong có cá rô cho em. Bàn tay xương xương của cụ vẫn nắm chặt lấy cần câu. Bóng cụ trải dài dưới mặt nước trong xanh. Mấy cọng tóc bạc phất phơ trước trán. Cụ vẫn kiên nhẫn, đợi chờ. Lần này trông cụ lo lắng, không còn vẻ ung dung vì sợ em thấy thất vọng. Chú cá rô không cầm lòng trước miếng mồi ngon, chú đớp mạnh còn mồi rồi định tuôn chạy nhưng đâu còn kịp nữa. Chú đã mắc câu. Cụ già vung tay lên hất cần câu lên bờ hồ. Cụ mỉm cười rồi bắt cá bỏ vào chiếc bị cho em. Cụ còn dặn dò em:

- Ông cho cá con đây nhưng con phải hứa với ông là học giỏi đấy!

Em vội đưa hai tay đón lấy cá và cám ơn cụ rối rít:

- Con cảm ơn ông ạ!

Em cầm chú cá đi về mà thầm cảm ơn cụ già tốt bụng kia… Lời dặn dò của cụ vẫn còn vang lời dặn dò của cụ già mà em xem như một ông tiên nhân hậu.

Con người chúng ta trong cuộc sống có biết bao nhiêu là dáng vẻ đẹp từ những cái cao cả cho đến những thú vui ngày thường. Có những dáng vẻ của những anh bộ đội cụ Hồ dù trúng đạn nhưng anh vẫn chết trong tư thế đứng bắn thể hiện một vẻ đẹp bất khuất kiên cường. Và cũng có những dáng vẻ của những người mẹ tần tảo nuôi con ru con không quản khó khăn mệt nhọc. Thậm chí khi một cụ già ngồi câu cá cũng để lại những vẻ đẹp.

Bố em nói rằng câu cá là một việc đòi hỏi sự kiên nhẫn cho nên những người già khi đã trải qua biết bao nhiêu sóng gió của cuộc đời thì thường sẽ kiên trì hơn. Một cụ già đi câu cá dáng vẻ hiện lên thật sự rất đẹp. Trên mặt hồ với những ngọn sóng lăn tăn gợn những đám bèo xanh non to có, nhỏ cũng có trôi lững lờ tạo nên một nét đẹp quê hương vô cùng hữu tình. Và trên bờ hồ kia hay giữa dòng sông kia có hình ảnh con thuyền nhỏ có một cụ già ngồi tựa gối buông cần đợi cá cắn câu. Những chiếc radio được mở những bài nhạc quê hương cách mạng thật hay. Không khí thanh mát với những làn gió nhẹ nhàng cụ già ngồi trên thuyền nhìn chiếc cần câu để chờ cá cắn. Trong lúc chờ đợi cụ lại nhấp môi chén trà ấm nóng chẹp chẹp miệng như thưởng thức vị ngon của trà. Cũng có thể là cụ đang thưởng thức những thú vui tao nhã của bản thân mình.

Thế rồi dây câu bỗng nhiên dựt dựt ông lão vui mừng tươi cười. Nó không phải nét hớn hở mà nó là một nụ cười đủ thể hiện thấy cụ đã biết cá đã cắn câu. Cụ đã già thế nhưng nhanh như chớp cụ vội hất chiếc cần câu lên. Nhìn cụ bỗng nhiên trông cụ giống như một chiến binh chứ không đơn thuần là một cụ già nữa. Một chú cá to bằng bàn tay người lớn quẫy đuôi muốn thoát. Thế rồi cụ để nó vào một cái xô đã có nước. Cụ tiếp tục cho mồi vào lưỡi câu sắc nhọn ấy sau đó lại thả xuống mặt hồ và tiếp tục nhắm mắt tận hưởng những điệu nhạc quê hương và cụ lại tiếp tục nhấp môi chén trà ấy.

Cứ như thế cụ già cũng câu được những chú cá tiếp thế nhưng khi thôi cụ không mang chúng về mà phóng sinh cho chúng. Đối với tuổi già mà nói thì câu cá không phải để đem về ăn nữa mà chủ yếu đó chỉ là một thú vui tao nhã mà thôi. Hình ảnh cụ hiện lên thật thư thái thanh thản với cuộc sống thường ngày của bản thân mình.

Nhân dịp kỷ niệm 100 năm ngày sinh Bác Hồ, trên vô tuyến có chiếu những thước phim về các hoạt động của Bác. Bên cạnh những đoạn phim Bác làm việc, thăm hỏi chiến sĩ đồng bào, vui chơi cùng các cháu thiếu nhi, nhà đài còn chiếu một đoạn phim Bác ngồi trầm ngâm câu cá. Xem đoạn phim ấy ai không biết lại cứ ngỡ đó là một cụ già chốn thôn quê đang vui với thú vui câu cá nhàn tản.

Bác mặc một chiếc áo màu trắng nhạt, hòa với màu tóc Người, dáng điệu ung dung tự tại mà lại rất uy nghi. Tay cầm chiếc cần trúc, buông nhẹ xuống ao. Mắt lim dim như ngâm ngợi điều gì. Thỉnh thoảng, vài cơn gió hiu hiu thổi làm mặt nước gợn sóng khẽ lăn tăn. Thỉnh thoảng Bác quay sang uống vài ngụm trà xanh dân dã, trông rất mộc mạc, giản dị. Nhìn dáng Bác ngồi câu không hề thấy chút mệt mỏi, ưu tư. Ngắm Bác ung dung câu cá, nhiều người liên tưởng tới hình ảnh cụ già ngồi câu cá trong chùm thơ thu của Nguyễn Khuyến ngày xưa.

Tưởng rằng “Tựa gối ôm cần lâu chẳng được” vậy mà “Cá đâu đớp động dưới chân bèo”. Bác đã giật mạnh cần câu, một chú chép tráng ham mồi bay lên khỏi mặt nước, lấp loáng uốn lưng dưới nắng vàng. Bác Hồ nét mặt vui tươi hân hoan, cười khoan khoái.

Hình ảnh Bác Hồ – vị cha già dân tộc, mộc mạc, dung dị và rất đời thường ấy khiến biết bao thế hệ người dân Việt Nam xúc động nghẹn ngào. Hình ảnh đó sẽ còn lắng mãi trong trái tim mỗi con người Việt Nam và trong tâm trí em.

Vào những buổi chiều mát mẻ, ở những vùng quê yên bình, chúng ta có thể rất dễ dàng bắt gặp những cảnh tiếng nói cười vui vẻ của những cậu bé đi chăn trâu, tiếng trẻ con í ới gọi nhau đi chơi... Và em luôn ấn tượng bởi hình ảnh cụ An trong làng ngày ngày câu cá bên bờ ao.

Cũng như mọi ngày, cái nắng hè dịu đi, thay vào đó là những cơn gió thổi mát rượi, em lại bắt gặp cụ đang ngồi câu cá bên bờ ao làng. Cụ có một gương mặt vô cùng phúc hậu, vì tuổi đã già, nên tóc cụ bạc phơ càng làm tăng thêm vẻ đẹp của cụ. Dáng người cụ hơi khom khom mà gầy gầy, làn da rám nắng lại thêm nhăn nheo. Đôi mắt cụ vẫn còn tinh anh lắm. Cụ nhìn đăm chiêu trên ao như tìm kiếm vị trí phù hợp để đặt cần câu. Là một người đã trải qua những thăng trầm của cuộc sống, cụ trông thật ung dung, bình thản hưởng thú vui câu cá với những đứa trẻ trong làng.

Cụ ngồi bên một bờ ao đầu xóm, dưới những lũy tre xanh, cùng với những cơn gió đồng hương nội mát mẻ. Cụ hẳn có rất nhiều kinh nghiệm trong việc câu cá, thi thoảng cụ lại di chuyển tay đặt lại cần câu vào vị trí phù hợp hơn. Chiếc cần câu được làm bằng cành tre già nhỏ, cong cong, chắc chắn. Đôi tay gầy gầy xương xương của cụ nắm chặt cần câu, chỉ cần một động tĩnh nhẹ ở chiếc phao trắng nổi trên nền nước xanh là cụ đã phát hiện ra cá đã cắn câu. Nếu may mắn, mà nhanh tay thì sẽ lấy được cá ngay. Có nhiều chú cá rất tinh khôn, chúng ngoạm nhẹ miếng mồi, như trêu ngươi cụ già và biến mất ngay. Dù không câu được con cá nào trong một khoảng thời gian dài, cụ vẫn ngồi kiên nhẫn mà câu tiếp, chờ đợi những chú cá tiếp theo. Không lâu sau, em thấy cụ giật một phát mạnh, đưa cần câu hướng tới vào bờ, một chú cá to gần bàn tay em đã nằm sẵn trên đám cỏ xanh rì. Cụ thành thạo lấy cá ra rồi tiếp tục thêm mồi vào và câu cá tiếp. Cụ kể chuyện cho đám trẻ con trong làng những câu chuyện vui và cụ còn truyền đạt cho chúng em những bí quyết để câu cá dễ nhất.

Những câu chuyện cụ kể thật ý nghĩa và bổ ích. Hình ảnh của cụ già ngồi câu cá sẽ mãi là một hình ảnh đẹp nơi làng quê yên bình. Dù sau này có đi xa, hình ảnh của cụ cùng những bài học hay từ việc câu cá sẽ cùng em bước trên con trưởng thành của mình.

Vào một ngày cuối mùa xuân, em cùng anh trai đi câu cá. Và nhờ đó mà em đã nhìn thấy hình ảnh của cụ già ngồi câu cá bên hồ.

Trời đã bước vào thu. Nắng vẫn còn vàng nhưng không còn chói chang, gay gắt như nắng hè, cũng chưa đến mức hanh khô, khó chịu như mùa đông. Thu đến khiến cho thời tiết thật dễ chịu. Bầu trời cao và xanh ngắt. Từng đám mây trắng bồng bềnh như những chiếc kẹo bông đang lững lờ trôi trên bầu trời. Gió cũng chỉ hây hây, thổi nhẹ lướt qua như đang vuốt ve, nũng nịu với tán lá. Em đang thong thả đi dạo cùng với anh trai thì bất chợt nhìn thấy một cụ già đang ngồi câu cá ven hồ. Cụ mặc một bộ quần áo màu nâu sẫm như màu vỏ cây. Trông cụ cũng đã lớn tuổi, chắc cũng phải ngoài bảy mươi rồi. Mái tóc và chòm râu của cụ đã bạc trắng cả. Trên khuôn mặt cụ những nếp nhăn liên tiếp nhau còn làn da thì đã xuất hiện những chấm đồi mồi của những người già. Đôi mắt của cụ đã đục nhưng trông cụ vẫn còn rất minh mẫn. Cái miệng cụ móm mém, cũng giống như bà nội em, răng cụ đã rụng gần hết, trông cụ đến là hiền lành. Đôi bàn tay cụ gầy gầy, xương xương, những ngón tay với làn da nhăn nheo cầm lấy chiếc cần một cách cẩn thận.

Chiếc cần câu của cụ được làm bằng cây trúc. Em hỏi tại sao thì anh trai em nói trúc là loài cây có độ đàn hồi rất tốt, dẻo. Dưới ánh nắng, cành trúc ánh lên những ánh sáng lấp lánh thật đẹp. Xung quanh chỗ cụ ngồi câu cá, bày những dụng cụ thật đơn sơ. Một chiếc ghế gấp nhỏ để ngồi, một chiếc hộp đựng lưỡi và mồi, một chiếc túi bóng, có lẽ để đựng đồ ăn nhẹ hoặc nước uống mà cụ mang từ nhà đi. Em và anh trai đã đi được hai vòng nhưng khi quay trở lại, em vẫn thấy cụ già ngồi yên lặng như một pho tượng đồng đúc. Chòm râu của cụ im phăng phắc. Cụ ngồi khom lưng, đầu hơi cúi về phía trước, hai bàn tay ôm lấy cán cần. Đôi mắt cụ lim dim nhưng em biết chắc chắn không phải cụ đang ngủ mà cụ đang chăm chú nhìn cái phao màu vàng nổi trên mặt nước, chờ cá đớp mồi mà thôi.

Em và anh trai nhìn nhau rồi quyết định đi tới gần chỗ cụ. Chúng em đi thật nhẹ nhàng để lũ cá không nghe thấy tiếng động, sợ hãi quá mà bơi đi mất. Cụ nghe thấy tiếng giày dẫm trên bãi cỏ, liền quay lại nhìn chúng em. Cụ mỉm cười hiền lành, cái miệng móm mém trông thật phúc hậu:

- Chào hai cháu!

- Chúng cháu chào ông ạ! Ông ơi, chúng cháu có thể ngồi xem ông câu cá được không ạ? - Hai anh em đáp lại.

- Được chứ!

Sau đó, hai anh em ngồi xuống cạnh cụ để xem cụ cầu cá. Ngồi một lúc lâu, cái phao nổi trên mặt nước mới khẽ động đậy. Em và anh trai hưng phấn đến mức suýt chút nữa hét lên nhưng thật may là đã kìm lại được. Cụ thong thả thu dây cước trắng lại. Từ tốn, thành thạo như cụ đã làm việc này cả nghìn lần rồi. Con cá có vẻ lớn và rất khỏe vì chiếc cần trúc của cụ bị kéo cong một đường cung rất lớn. Nhưng nhìn khuôn mặt cụ có vẻ như cụ chửng lo lắng chút nào hết. Cụ cứ thả dây rồi lại thu về, cứ thế lặp đi lặp lại nhiều lần một cách vô cùng kiên nhẫn.

Một lúc sau, khi thu dây về đã đủ, cụ giật mạnh cần câu một cái, một chú cá chép từ dưới hồ bay lên rồi đáp xuống bên bãi cỏ. Đó là một con cá chép to bằng cánh tay của cụ, chắc cũng phải nặng tới 3kg. Mỗi chiếc vẩy của nó đều vàng vàng, to như đốt ngón tay út. Con cá nằm trên bãi cỏ, miệng vẫn còn mắc phải lưỡi câu. Nó ngáp ngáp từng đợt để lấy không khí. Cả hai anh em nhìn thấy mà hò reo sung sướng.

Hôm đó, sau khi trở về nhà, em vẫn còn nhớ mãi hình ảnh của cụ. Cả hai anh em đều cảm thấy việc câu cá thật thú vị.

Chủ nhật tuần vừa rồi, bố đã cho em đi ra hồ gần nhà để câu cá. Và em cảm thấy ấn tượng nhất về hình ảnh ông Bình - một người câu cá vô cùng chuyên nghiệp.

Ông Bình là hàng xóm của nhà em. Ông năm nay đã ngoài sáu mươi. Nhưng dáng vẻ khá khỏe mạnh, gân guốc. Khuôn mặt của ông vuông vức, phúc hậu. Trên khuôn mặt ấy, làn da đã nhăn nheo, màu nâu đồng như in dấu ấn của năm tháng. Đôi mắt ông chăm chú nhìn dây câu, hàng lông mày bạc khẽ nhíu lại đầy vẻ tập trung. Em thấy ông hơi mím đôi môi cương nghị với vẻ nhẫn nại. Mái tóc đen đã điểm vài sợi bạc được cắt gọn gàng, rủ xuống vầng trán cao toát lên vẻ tinh anh. Nét mặt ông có một vẻ gì đó rất dễ mến, gần gũi như nét mặt của ông ngoại em vậy.

Ông Bình mặc bộ bà ba màu nâu giản dị, với những chiếc cúc bấm theo kiểu cổ điển, mà bây giờ em thấy ít người mặc. Tay áo dài gần mắt cá tay. Còn chiếc quần rộng, thoải mái khi ông ngồi trên chiếc ghế nhựa màu xanh để buông câu. Ông ngồi lặng lẽ, lưng hơi cong cong. Đôi tay gầy gầy xương xương của cụ nâng nhẹ cần câu làm bằng một thân trúc nhỏ và dẻo. Từng đốt của thân trúc ánh lên màu vàng óng, nhẵn nhụi nổi bật giữa mặt hồ phẳng lặng. Nó là một chiếc cần câu đẹp và hẳn là chiếc cần câu này rất được ông yêu quý. Nhìn kỹ hơn, em thấy sợi dây câu buông xuống mặt nước cách ông vài mét, vẫn im ắng chưa có động tĩnh. Chắc lũ cá chưa phát hiện ra mồi từ lưỡi câu. Buổi trưa yên tĩnh, chỉ có ngọn gió rì rào qua những cành tre lay động xung quanh bờ ao. Ông Bình ngồi yên lặng, dáng vẻ yên tĩnh.

Nhưng bỗng nhiên “vút” một cái, em thấy cánh tay mạnh mẽ của ông kéo mạnh cần câu về phía trên mặt hồ. Dây câu rời mặt nước, từng giọt nước bắn tung tóe dưới ánh mặt trời trông rực rỡ như pha lê nhiều màu. Em thấy ở chỗ lưỡi câu, một chú cá to khoảng bằng cổ tay em đang cong mình giãy giụa. Rồi em thấy ông Bình bật một tiếng cười sảng khoái, rồi nhanh chóng gỡ con cá ra, bỏ vào chiếc giỏ cá bên mình.

Thật tuyệt vời biết bao. Em ngồi xem ông câu cá mà quên mất cả chiếc cần câu của mình. Kể từ hôm đó, em cảm thấy rất thích “bộ môn câu cá” này.

Làng em có cụ Ngà nổi tiếng là "sát cá". Năm nay, cụ đã ngoài bảy mươi tuổi, râu tóc bạc phơ nhưng đôi mắt vẫn còn tinh lắm. Chiều chiều, cụ buộc chiếc giỏ tre bên hông và vác chiếc cần trúc lên vai, rồi thong thả đi ra phía đầu làng.

Đầu làng em có một cái đầm rất rộng. Xung quanh đầm, cây cối um tùm. Trên mặt nước, hoa sen, hoa súng màu hồng, màu tím... trông rất đẹp. Rong lá hẹ, rong đuôi chó mọc dày ven bờ. cỏ chân vịt, dừa nước và rau ngổ kết thành bè lớn là nơi trú ngụ, sinh sôi của bao loài tôm cá.

Thỉnh thoảng, em xin cụ Ngà cho đi câu cùng. Chỗ ngồi quen thuộc của cụ là ở dưới gốc cây phi lao già phía cuối đầm. Mấy chục năm câu cá, cụ Ngà hiểu rõ thói quen của từng loài. Cá trắng hay ăn mồi gì, cá đen hay ăn mồi gì, cụ đều biết cả. Cho nên cụ đã chuẩn bị sẵn từng thứ từ nhà và gói kín bằng lá khoai môn. Chiếc cần câu của cụ bằng trúc vàng, chỗ tay cầm bóng loáng. Đoạn cước khá dài có gắn chiếc phao lông ngỗng; đầu dây nối với cái móc bằng thép có ngạnh rất sắc. Sau khi móc mồi, cụ Ngà nhẹ nhàng thả câu. Gió thổi nhẹ, sóng gợn lăn tăn, hơi nước mát mẻ toả lên rất dễ chịu.

Cụ Ngà ngồi bó gối, vẻ mặt đăm chiêu, chăm chú nhìn vào chiếc phao trắng đang dập dềnh trên mặt nước. Cụ chậm rãi kể cho em nghe về những lần cụ đi câu được những con cá lớn như thế nào. Bỗng cụ im bặt, chỉ tay xuống mặt đầm. Chiếc phao chúi mạnh rồi quay rất nhanh thành một vòng tròn. Em hồi hộp giục cụ giật lên, cụ lắc đầu bảo: "Kệ! Cứ để nó vùng vẫy, móc câu sẽ cắm sâu hơn, không vuột ra được". Bất chợt cụ khom người đứng dậy, giật mạnh chiếc cần và quay vút ra phía sau. Một chú cá diếc to hơn bàn tay đang giãy đành đạch trên mặt cỏ. Cụ Ngà cất tiếng cười khà khà sảng khoái:

- Chà! Con cá này rán giòn lên nhắm rượu thì ngon phải biết! Cu An gỡ nó ra đi!

Chú cá diếc đã được bỏ vào giỏ có lót nắm lá tre. Cụ Ngà lại móc mồi khác rồi tiếp tục buông câu. Ít phút sau, một chú trắm cỏ tham ăn cũng cùng chung số phận. Mặt trời đã lặn. Phía Tây, ráng chiều đỏ sẫm. Một làn sương mỏng như khói từ từ phủ xuống mặt đầm. Em xách giỏ cá đi bên cạnh cụ Ngà, trong lòng dâng lên một niềm thích thú khó tả. Đúng như lời cụ Ngà từng nói: "Đi câu là một cái thú tiêu khiển lành mạnh và có ích. Nó làm cho tâm hồn thanh thản sau những giờ lao động mệt nhọc. Đã vậy lại có cá ăn. Con cá mình câu được ăn ngon hơn con cá mua ở chợ rất nhiều đấy cháu ạ!".

Em chẳng biết có thật như vậy không nhưng được đi câu cùng với cụ Ngà thì quả là thú vị!

“Tầng mây lơ lửng trời xanh ngắt,

Ngõ trúc quanh co khách vắng teo.

Tựa gối, ôm cần lâu chẳng được,

Cá đâu đớp động dưới chân bèo”

Những câu thơ đẹp đẽ ấy được trích trong bài thơ Thu điếu của nhà thơ Nguyễn Khuyến. Cũng nhờ những câu thơ ấy mà em mới để ý và quan sát được hình ảnh của cụ già ngồi câu cá bên hồ.

Trời đã bước vào thu. Nắng vẫn còn vàng sánh nhưng không còn chói chang, gay gắt như nắng hè, cũng chưa đến mức hanh khô, khó chịu như mùa đông. Thu đến khiến cho thời tiết thật dễ chịu. Bầu trời cao và xanh ngắt. Từng đám mây trắng bồng bềnh như những chiếc kẹo bông đang lững lờ trôi trên bầu trời. Gió cũng chỉ hây hây, thổi nhẹ lướt qua như đang vuốt ve, nũng nịu với tán lá. Em đang thong thả đi dạo cùng với anh trai thì bất chợt nhìn thấy một cụ già đang ngồi câu cá ven hồ. Cụ mặc một bộ quần áo màu nâu sẫm như màu vỏ cây. Trông cụ cũng đã lớn tuổi, chắc cũng phải ngoài bảy mươi rồi. Mái tóc và chòm râu của cụ đã bạc trắng cả. Trên khuôn mặt cụ những nếp nhăn liên tiếp nhau còn làn da thì đã xuất hiện những chấm đồi mồi của những người già. Đôi mắt của cụ đã đục nhưng trông cụ vẫn còn rất minh mẫn. Cái miệng cụ móm mém, cũng giống như bà nội em, răng cụ đã rụng gần hết, trông cụ đến là hiền lành. Đôi bàn tay cụ gầy gầy, xương xương, những ngón tay với làn da nhăn nheo cầm lấy chiếc cần một cách cẩn thận.

Chiếc cần của cụ được làm bằng cây trúc. Em hỏi tại sao thì anh trai em nói trúc là loài cây có độ đàn hồi rất tốt, dẻo nên có thể dong cá lớn mà không sợ gãy. Dưới ánh nắng, cành trúc ánh lên những ánh sáng lấp lánh thật đẹp. Xung quanh chỗ cụ ngồi câu cá, bày những dụng cụ thật đơn sơ. Một chiếc ghế gấp nhỏ để ngồi, một chiếc hộp đựng lưỡi và mồi, một chiếc túi bóng, có lẽ để đựng đồ ăn nhẹ hoặc nước uống mà cụ mang từ nhà đi. Em và anh trai đã đi được hai vòng nhưng khi quay trở lại, em vẫn thấy cụ già ngồi yên lặng như một pho tượng đồng đúc. Chòm râu của cụ im phăng phắc. Cụ ngồi khom lưng, đầu hơi cúi về phía trước, hai bàn tay ôm lấy cán cần. Đôi mắt cụ lim dim nhưng em biết chắc chắn không phải cụ đang ngủ mà cụ đang chăm chú nhìn cái phao màu vàng nổi trên mặt nước, chờ cá đớp mồi mà thôi.

Em và anh trai nhìn nhau rồi quyết định đi tới gần chỗ cụ. Chúng em đi thật nhẹ nhàng để lũ cá không nghe thấy tiếng động, sợ hãi quá mà bơi đi mất. Cụ nghe thấy tiếng giày dẫm trên bãi cỏ, liền quay lại nhìn chúng em. Cụ mỉm cười hiền lành, cái miệng móm mém trông thật phúc hậu:

- Chào hai cháu

- Chúng cháu chào cụ ạ! - Hai anh em đáp lại

- Ta đã già đến mức ấy đâu, chắc ta cũng chỉ bằng tuổi ông của hai đửa ở nhà thôi. Hao đứa cứ gọi ta bằng ông. Ông thấy hai đứa đã đi qua đây mấy lần rồi. Muốn xem ông câu à?

Chúng em nhìn nhau, đầy bất ngờ. Làm sao cụ biết hai anh em đã đi qua đây mấy lần, còn quan sát cụ và muốn ngồi lại xem cụ câu nữa? Cụ đâu có nhìn chỗ khác, cụ chỉ nhìn chằm cái cần và phao câu thôi mà. Dường như đọc được suy nghĩ của chúng em, cụ lại cười vang:

- Hai đứa không cần phải thắc mắc, ông ngồi đây câu nhưng ông vẫn quan sát mọi thứ đấy nhé. Muốn xem ông câu thì ngồi bên cạnh đây, đừng có làm ổn.Vì mấy con cá sẽ sợ mà bơi đi mất - Cụ nháy mắt với hai anh em

- Vâng ạ! - Chúng em đáp lại đầy hào hứng.

Ngồi một lúc lâu, cái phao nổi trên mặt nước mới khẽ động đậy. Em và anh trai hứng phấn đến mức suýt chút nữa hét lên nhưng thật may là đã kìm lại được. Cụ thong thả thu dây cước trắng lại. Từ tốn, thành thạo như cụ đã làm việc này cả nghìn lần rồi. Con cá có vẻ lớn và rất khỏe vì chiếc cần trúc của cụ bị kéo cong một đường cung rất lớn. Nhưng nhìn khuôn mật cụ có vẻ như cụ chửng lo lắng chút nào hết. Cụ cứ thả dây rồi lại thu về, cứ thế lặp đi lặp lại nhiều lần một cách vô cùng kiên nhẫn. Một lúc sau, khi thu dây về đã đủ, cụ giật mạnh cần câu một cái, một chú cá chép từ dưới hồ bay lên rồi đáp xuống bên bãi cỏ. Đó là một con cá chép to bằng cánh tay của cụ, chắc cũng phải nặng tới 3kg. Mỗi chiếc vẩy của nó đều vàng vàng, to như đốt ngón tay út. Con cá nằm trên bãi cỏ, miệng vẫn còn mắc phải lưỡi câu. Nó ngáp ngáp từng đợt để lấy không khí. Bố em cũng hay đi câu nhưng chưa bao giờ bố câu được một con cá to như vậy. Bố toàn câu được cá rô hoặc mấy con cá nhỏ, không ăn được. Nhưng có vẻ như bố rất thích đi câu. Vì với bó đó là một thú vui thư giãn sau những ngày làm việc căng thẳng.

Chúng em nhìn cụ bằng con mắt đầy ngưỡng mộ. Sao cụ có thể giỏi như vậy được nhỉ? Anh trai em rụt rè hỏi:

- Ông ơi, lần nào ông cũng câu được cá lớn như thế này ạ?

- Ông không thường xuyên - ông vuốt vuốt chòm râu trắng muốt của mình, rồi bắt đầu gỡ con cá ra khỏi lưỡi, nhưng lần nào ông đi câu cũng câu được những con cá tương tự.

- Oa, ông thật là tuyệt! - Hai anh em trầm trồ, bố cháu không bao giờ câu được cá to như thế.

Cụ cười khà khà có vẻ thích thú lắm. Cụ nói với chúng em, cụ đi câu cũng chỉ để thư giãn. Và vì đây là một thú vui mà không phải ai cũng đủ kiên nhẫn để thực hiện. Câu cá tâm phải tĩnh, người câu phải kiên nhẫn và có kĩ thuật nữa, mới câu được cá to. Nóng vội thì chỉ có hỏng việc. Chúng em lắng nghe từng lời của cụ và gật đầu như giã tỏi. Nhìn cụ gỡ con cá ra một cách thuần thục, cẩn thận cất nó vào một chiếc giỏ, chúng em nhìn sắc trời cũng đã muộn, liền xin phép cụ ra về. Cụ gật đầu, mỉm cười chào hai anh em và hẹn khi nảo rảnh có thể qua đây trò chuyện cùng với cụ.

Hai anh em chúng em nắm tay nhau trở về nhà trong sự vui sướng mơ hồ. Cả hai anh em đều không hẹn mà đều cảm thấy có hứng thú với việc câu cá. Có lẽ sau ngày hôm nay, chúng em sẽ xin đi cùng bố mỗi lần bố đi câu để học hỏi để thành một người câu giỏi như ông cụ bên hồ lúc chiều nay.

Cuộc sống là một món quà, là những khoảnh khắc tuyệt đẹp. Chỉ một khoảnh khắc ngắn ngủi, một hình ảnh giản đơn thôi cũng mang một vẻ đẹp kỳ diệu của cuộc đời. Hình ảnh một cụ già đang ngồi câu cá bên hồ vô cùng bình dị thôi lại khiến em ghi nhớ mãi.

Một buổi chiều trời trong xanh, em tung tăng cùng chúng bạn dạo chơi quanh làng. Từng cơn gió mát rượi, tinh nghịch lua vào mái tóc em. Cả xóm làng đắm mình trong khí trời mùa thu. Chúng em đuổi nhau chạy trên con đường làng dài và hẹp, tiếng cười đùa giòn tan vang vọng cả một miền quê. Đi ngang qua hồ nước cạnh đình làng, em trông thấy thấp thoáng bóng dáng ai đó đang buông cần. Tò mò, em tách khỏi đám bạn, nhẹ nhàng đưa mắt nhìn xem đó là ai.

Trong tầm mắt của em, hình ảnh cụ Tư đang câu cá nhanh chóng hiện lên rõ nét. Cụ Tư là người hàng xóm thân thiết cạnh nhà em. Có lẽ vì hôm nay trời mát mẻ nên cụ mới đem cần câu ra thả. Dưới tán cây đa rộng lớn, cụ ung dung, điềm tĩnh ngồi trên chiếc ghế gỗ con con. Lưng cụ không ngay ngắn, thẳng tắp mà hơi cong con xuống. Song, cái tuổi ngoài sáu mươi vẫn không làm mất đi vẻ hiền lành, chất phác và sáng suốt hiếm có ở cụ. Mái tóc bạc phơ được bao trọn bới chiếc mũ nan rộng vành, quai mũ cài cẩn thận dưới cằm sau chòm râu dài, bạc trắng như cước. Chiếc mũ khiến cho cụ Tư giống như một người câu cá lão luyện ở những vùng biển đầy nắng và gió. Cụ mặc bộ quần áo vải đơn sơ màu nâu, đôi dép cao su đã tháo ra để bên cạnh.

Ngay bên cạnh cụ Tư, em nhìn thấy tất cả dụng cụ cho buổi đi câu và dáng buông cần của cụ. Chiếc xô nhỏ bằng sắt đặt gần gốc đa. Bên trong hình như vang lên tiếng quẫy nước, chắc hẳn có chú cá nào đã cắn câu. Một chiếc hộp không nắp đặt bên kia cụ Tư, đó là mồi câu cá. Cụ thành thục nhấc chiếc cần trúng sáng bóng màu vàng, móc mồi vào lưỡi câu rồi nhẹ vung tay. Theo lực vung từ đôi bàn tay khéo léo của cụ, lưỡi câu gắn mồi rơi chính xác vào khoảng nước trống giữa đám bèo lục bình. Câu cá không thể nóng vội nên cụ Tư rất ung dung, bình tĩnh. Ánh mắt cụ chăm chú nhìn dây câu. Mặt hồ yên bình gợn sóng lăn tăn, vài cơn gió nhẹ thổi qua mang chiếc lá tre xoay tít rồi đáp xuống nước. Cần câu vẫn không có động tĩnh gì. Nét mặt cụ vẫn điềm nhiên không chút bực bội, một tay nắm cần câu, tay kia thỉnh thoảng vuốt chòm râu dài, thỉnh thoảng lại cầm ly trà bên cạnh, nhâm nhi. Đôi khi, em thấy cụ khéo léo giật nhẹ tay, cần câu theo đó cũng hơi giật giật. Rồi cụ lại giữ nguyên cần câu như thế. Nhìn phong thái nhàn nhã, ung dung của cụ em chợt thấy cảm giác chờ đợi không hề khó chịu như thường ngày.

Một lúc sau đó, ánh mắt cụ chợt sáng lên tinh anh. Cụ nở nụ cười chiến thắng và tay thì nhanh như cắt, dứt khoát giật mạnh. Dây câu đáp một đường cong tuyệt đẹp xuống vệ cỏ ngay cạnh bờ hồ, trên lưỡi câu, một chú cá to đã mắc mồi. Nó giãy giũa mãnh liệt nhưng không cách nào thoát khỏi. Cụ Tư nhanh chóng gỡ nó ra, đôi tay vẫn mạnh khỏe cầm nó bỏ vào xô. Em như bị cuốn hút theo, cứ chôn chân đứng nhìn cụ câu cá cả buổi. Cần câu thỉnh thoảng lại giật lên khỏi mặt hồ, xô cá cũng đầy dần. Hình ảnh cụ Tư buông cần câu cá gợi nhắc trong kí ức em về ông nội. Những ngày còn sống, ông cũng thích câu cá như vậy. Tuổi cao không ngăn được niềm yêu thích và sự điêu luyện câu cá của ông. Ở cụ Tư và ông nội đều toát lên dáng vẻ ung dung, tự tại thể hiện thú vui tao nhã khi tuổi xế chiều.

Mặt trời chạy về đằng tây, ánh hoàng hôn nhanh chóng bao trọn cả đồng quê, cụ Tư cũng thu cần trở về. Trong không khí yên bình của quê hương, hình ảnh buông cần câu cá của cụ Tư cứ quẩn quanh trong tâm trí. Hình ảnh ấy thật đẹp, vẻ đẹp thuộc về làng quê Việt Nam.

Trong cuộc sống, có rất nhiều hình ảnh, nhiều dáng vẻ mà chúng ta bắt gặp khi đi trên đường. Đó là những hình ảnh tạo nên sự đa dạng, phong phú và tươi đẹp hơn cho cuộc sống này. Hôm nay trên đường đi học nhóm về em chú ý đến dáng vẻ của một cụ già đang câu cá ở cái hồ gần trường em học.

Cụ già mặc một bộ quần áo màu vàng nhạt, đi chiếc xe đạp đã cũ, treo một cái giỏ ở xe và cụ ngồi trên một cái ghế nhỏ và buông cần câu cá. Mắt cụ chăm chăm nhìn vào mặt nước, rồi lại đi vòng vòng xung quanh hồ xem ở chỗ nào có cá để buông cần câu. Cái cần câu của ông cụ rất dài, dây câu cũng dài và mồi ông cụ bỏ vào một cái hộp bé xíu. Mỗi khi buông câu, cụ lại gắn mồi vào móc câu. Có những lúc em thấy cụ giật giật cần câu rồi từ từ kéo lên, mặt cụ bừng sáng vì hi vọng là có cá mắc câu. Tuy nhiên khi cụ kéo câu lên thì không có cá mà mồi thì bị ăn hết. Có lẽ con cá đó đã nhanh nhẹn ăn xong mồi nên chạy đi thật xa.

Mặt hồ bình yên, thi thoảng lăn tăn gợn sóng do cơn gió từ đâu ùa về. Lúc đó có những chú cá ngoi lên tung tăng bơi lội trong hồ, chờn vờn bên cần câu của cụ già nhưng không biết có cắn câu hay không. Thời tiết hôm đó khá đẹp, nắng rất nhẹ nhàng, không gắt gỏng; gương mặt của cụ già cũng tươi tỉnh dù cá không cắn câu. Khi mặt hồ yên lặng, không có chú cá nào bơi đến cụ lại thong thả vuốt chòm râu dài và trắng phau. Mái đầu của cụ cũng đã bạc trắng, thêm chòm râu trắng nữa nên cụ trông giống như một ông tiên hạ trần thế. Phong thái bình tĩnh và điềm đạm của cụ lúc câu cá khiến cho em liên tưởng đến bài thơ Thu điếu của Nguyễn Khuyến. Nhân vật trữ tình trong bài thơ này cũng có dáng câu cá rất tao nhã và bình thản như vậy.

Cụ già rất kiên trì khi câu cá, lúc nào có động tĩnh, cụ cũng kéo cần câu rất nhẹ nhàng và điềm tĩnh để không đánh thức lũ cá đang bơi lội ở dưới kia. Bàn tay cụ khéo léo, kéo từ từ cần câu. Và lúc cần câu ngoi lên mặt nước thì có một con cá đã cắn câu. Đó là một con cá rô phi to bằng bàn tay người lớn đã bị mắc vào chiếc cần câu sắc nhọn. Chú cá ngoe nguẩy bên này sang bên kia để thoát khỏi bàn tay của ông cụ. Nhưng cụ đã rất nhanh nhẹn và khéo léo để bỏ chú cá xấu số vào chiếc giỏ đang treo ở xe.

Vậy là cụ già đã có một bữa tối ngon lành với chú cá rô phi xấu số kia. Có thể chú cá sẽ được vào nồi nấu canh chua hoặc kho lên với nghệ. Nghĩ đến em đã thèm rồi. Hình dáng cụ già câu cá hôm đó khiến em vui vui, cảm thấy cuộc đời này có nhiều điều thật bình yên nhưng đáng trân trọng.