1. Mở bài

• Giới thiệu tác giả Hồ Xuân Hương – nữ sĩ tài hoa, được mệnh danh là “Bà chúa thơ Nôm”, nổi tiếng với tiếng nói mạnh mẽ, đề cao giá trị người phụ nữ.
• Giới thiệu bài thơ Bánh trôi nước – một tác phẩm tiêu biểu thể hiện tinh thần nhân đạo và khát vọng tự do, qua hình tượng ẩn dụ chiếc bánh trôi nước.

2. Thân bài
Hình ảnh chiếc bánh trôi nước:

• Bánh có hình dáng “trắng, tròn”, thể hiện sự tinh khiết, trọn vẹn, đẹp đẽ.
• Cách làm bánh gắn liền với quá trình “bảy nổi ba chìm”, “rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn” – biểu tượng cho sự vất vả, lận đận.
• “Tấm lòng son” – nhân bánh đỏ gợi tấm lòng thủy chung, kiên định.
  → Hình ảnh chiếc bánh được miêu tả vừa cụ thể vừa mang ý nghĩa tượng trưng.

Hình ảnh người phụ nữ:

• “Trắng, tròn” tượng trưng cho vẻ đẹp thanh khiết, dịu dàng của người phụ nữ.
• “Bảy nổi ba chìm”, “tay kẻ nặn” thể hiện thân phận bị phụ thuộc, chịu nhiều sóng gió.
• “Tấm lòng son” là biểu tượng cho phẩm chất son sắt, kiên trung dù bị vùi dập.
  → Hồ Xuân Hương vừa ca ngợi vẻ đẹp người phụ nữ vừa bày tỏ niềm cảm thương cho số phận họ.

3. Kết bài

• Bài thơ thể hiện giá trị nhân đạo sâu sắc: ngợi ca vẻ đẹp và phẩm chất của người phụ nữ Việt Nam.
• Nghệ thuật tinh tế: thể thơ thất ngôn tứ tuyệt, ngôn từ giản dị, ẩn dụ độc đáo.
• Liên hệ: gần gũi với những bài ca dao “Thân em như tấm lụa đào…” thể hiện nỗi niềm chung của phụ nữ xưa.

1. Mở bài

• Hồ Xuân Hương là nữ thi sĩ nổi bật trong văn học trung đại, luôn dùng tiếng nói thơ ca để bảo vệ và khẳng định giá trị người phụ nữ.
• Bánh trôi nước là bài thơ đặc sắc, mượn hình ảnh chiếc bánh dân gian để gửi gắm thông điệp nhân văn sâu sắc.

2. Thân bài
Phân tích hình ảnh chiếc bánh trôi nước:

• “Thân em vừa trắng lại vừa tròn” – gợi vẻ đẹp giản dị mà tinh khiết.
• “Bảy nổi ba chìm” – quá trình luộc bánh thể hiện sự vất vả, chìm nổi của đời người.
• “Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn” – bánh phụ thuộc vào bàn tay người làm, cũng như số phận người phụ nữ phụ thuộc vào nam quyền.
• “Mà em vẫn giữ tấm lòng son” – khẳng định phẩm chất bền bỉ, lòng son sắt, thủy chung.

Liên hệ hình tượng người phụ nữ:

• Hình ảnh ẩn dụ: bánh trôi tượng trưng cho người phụ nữ xưa – đẹp đẽ, chịu thương chịu khó.
• Số phận: chịu cảnh éo le, lệ thuộc vào định kiến và quyền lực nam giới.
• Tâm hồn: trong sáng, trung trinh, giữ vững phẩm giá dù hoàn cảnh nghiệt ngã.

3. Kết bài

• Bài thơ là khúc ca ngợi ca người phụ nữ Việt Nam truyền thống, thể hiện niềm cảm thông sâu sắc.
• Nghệ thuật đặc sắc: sử dụng hình ảnh ẩn dụ tài tình, ngôn ngữ giản dị, kết cấu chặt chẽ.
• Bánh trôi nước khẳng định vị thế người phụ nữ – dù bị áp bức, họ vẫn giữ trọn nhân cách cao đẹp.

1. Mở Bài
Giới thiệu về tác giả Hồ Xuân Hương:

• Hồ Xuân Hương, được mệnh danh là "Bà chúa thơ Nôm", là một nhà thơ nổi tiếng của Việt Nam trong thế kỷ XVIII.
• Thơ bà thường mang đậm tính châm biếm, phản ánh sâu sắc thân phận người phụ nữ và những bất công trong xã hội phong kiến.

Giới thiệu về bài thơ "Bánh trôi nước":

• "Bánh trôi nước" là một trong những tác phẩm nổi bật của Hồ Xuân Hương, thể hiện tài năng và tư tưởng sâu sắc của bà.
• Bài thơ không chỉ miêu tả chiếc bánh trôi nước mà còn là ẩn dụ cho thân phận người phụ nữ trong xã hội xưa.

2. Thân Bài
Hình Ảnh Chiếc Bánh Trôi Nước
Hình dáng bên ngoài:

• Màu sắc: "vừa trắng" biểu tượng cho sự trong trắng và tinh khiết.
• Hình dáng: "vừa tròn" tượng trưng cho sự hoàn hảo và viên mãn.

Cách thức làm bánh:

• Luộc bánh trong nước, khi bánh nổi lên mặt nước có nghĩa là đã chín, biểu tượng cho sự hoàn thành và thành công.
• "Rắn hay nát" phụ thuộc vào tay người nặn, thể hiện sự khéo léo và tài năng của người làm bánh.

Nhân bánh:

• Nhân bánh làm bằng đường phên, có màu đỏ, tượng trưng cho "tấm lòng son", thể hiện tâm hồn trong sáng và thủy chung.

Phân tích ý nghĩa tả thực:

• Hình ảnh chiếc bánh trôi nước được miêu tả từ hình thức đến cách thức làm bánh, tạo nên một bức tranh sinh động và cụ thể.

Hình Ảnh Người Phụ NữMô típ "thân em" trong ca dao xưa:

• "Thân em như dải lụa đào, Phất phơ giữa chợ biết vào tay ai."
• "Thân em như trái bần trôi, Gió dập sóng dồi biết tấp vào đâu."
• "Thân em như hạt mưa sa, Hạt vào đài các hạt ra ruộng cày."

Hình ảnh ẩn dụ:

• "Bánh trôi" được sử dụng để chỉ người phụ nữ, thể hiện sự liên kết giữa ngoại hình và tâm hồn.

Ngoại hình của người phụ nữ:

• "Vừa trắng lại vừa tròn" gợi ra một thân hình đầy đặn, nước da trắng hồng, chuẩn mực của vẻ đẹp phụ nữ xưa.

Số phận của người phụ nữ:

• "Bảy nổi ba chìm": Cuộc đời gian truân, nhiều thử thách.
• "Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn": Số phận phụ thuộc, không tự quyết định được cuộc đời mình.
• "Mà em vẫn giữ tấm lòng son": Dù gian khó, người phụ nữ vẫn giữ được lòng thủy chung, kiên định và son sắc.

Phân tích ý nghĩa ẩn dụ:

• Hình ảnh người phụ nữ hiện lên qua những nét đẹp ngoại hình và tâm hồn.
• Bài thơ ca ngợi và cảm thương cho số phận bấp bênh, không tự chủ của họ.

3. Kết Bài

• Khẳng định lại giá trị nội dung và nghệ thuật của bài thơ "Bánh trôi nước":
  • Nội dung:
    • Bài thơ mượn hình ảnh bánh trôi nước để tôn vinh vẻ đẹp và tâm hồn của người phụ nữ.
    • Đồng thời, bày tỏ sự cảm thương trước số phận bấp bênh và phụ thuộc của họ trong xã hội phong kiến.
  • Nghệ thuật:
    • Thể thơ thất ngôn tứ tuyệt, với ngôn ngữ bình dị, giàu sức gợi.
    • Sử dụng hình ảnh ẩn dụ tinh tế và các tầng ý nghĩa phong phú, tạo nên sức hấp dẫn và chiều sâu cho bài thơ.

1. Mở Bài
Giới thiệu đôi nét về tác giả Hồ Xuân Hương:

• Hồ Xuân Hương, một nữ thi sĩ tài hoa của văn học Việt Nam, được mệnh danh là "Bà chúa thơ Nôm".
• Bà nổi tiếng với những tác phẩm thơ Nôm mang đậm tính châm biếm, phản ánh xã hội và thân phận người phụ nữ dưới chế độ phong kiến.

Giới thiệu về bài thơ "Bánh trôi nước":

• "Bánh trôi nước" là một bài thơ tiêu biểu của Hồ Xuân Hương, thể hiện sự kết hợp tinh tế giữa nghệ thuật và nội dung.
• Bài thơ không chỉ miêu tả hình ảnh chiếc bánh trôi nước mà còn ẩn chứa ý nghĩa sâu sắc về thân phận người phụ nữ trong xã hội cũ.

2. Thân BàiHình Ảnh Chiếc Bánh Trôi NướcHình dáng bên ngoài:

• Màu sắc: "vừa trắng" biểu tượng cho sự tinh khiết, thanh thoát.
• Hình dáng: "vừa tròn" thể hiện sự hoàn hảo và trọn vẹn.

Cách thức làm bánh:

• Luộc bánh trong nước, khi nào bánh nổi lên mặt nước là dấu hiệu bánh đã chín.
• Rắn hay nát của bánh phụ thuộc vào tay người nặn, cho thấy sự khéo léo và tinh tế trong quá trình làm bánh.

Nhân bánh:

• Nhân bánh thường được làm bằng đường phên, có màu đỏ như "tấm lòng son", biểu tượng cho sự thủy chung và son sắt.

Phân tích hình ảnh tả thực:

• Hình ảnh chiếc bánh trôi nước được miêu tả từ hình thức đến cách thức làm bánh, tạo nên một bức tranh cụ thể và sống động.

Hình Ảnh Người Phụ Nữ
Mô típ "Thân em" trong ca dao xưa:

• "Thân em như dải lụa đào/Phất phơ giữa chợ biết vào tay ai."
• "Thân em như trái bần trôi/Gió dập sóng dồi biết tấp vào đâu."
• "Thân em như hạt mưa sa/Hạt vào đài các hạt ra ruộng cày."

Hình ảnh ẩn dụ "bánh trôi" để chỉ người phụ nữ:

• "Vừa trắng lại vừa tròn" gợi ra vẻ đẹp hoàn hảo và thanh tao của người phụ nữ, chuẩn mực vẻ đẹp trong xã hội xưa.

Ngoại hình của người phụ nữ:

• Miêu tả ngoại hình "vừa trắng lại vừa tròn", gợi lên một thân hình đầy đặn, nước da trắng hồng, tiêu chuẩn của vẻ đẹp phụ nữ xưa.

Số phận của người phụ nữ:

• "Bảy nổi ba chìm" tượng trưng cho cuộc đời vất vả, gặp nhiều gian truân và sóng gió.
• "Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn" thể hiện sự phụ thuộc và không tự chủ trong cuộc sống, không được tự quyết định cuộc đời mình.
• "Mà em vẫn giữ tấm lòng son" cho thấy dù cuộc đời có khó khăn, người phụ nữ vẫn giữ được lòng thủy chung, son sắc và kiên định.

Phân tích hình ảnh người phụ nữ:

• Hình ảnh người phụ nữ hiện lên với đầy đủ nét đẹp từ ngoại hình đến tâm hồn, vừa duyên dáng vừa kiên định, thể hiện sự tôn vinh và cảm thương sâu sắc của tác giả.

3. Kết Bài

• Khẳng định lại giá trị nội dung và nghệ thuật của bài thơ "Bánh trôi nước":
  • Nội dung:
    • Bài thơ mượn hình ảnh bánh trôi nước để tôn vinh vẻ đẹp và tâm hồn của người phụ nữ, đồng thời bày tỏ sự cảm thương trước số phận bấp bênh của họ.
  • Nghệ thuật:
    • Sử dụng thể thơ thất ngôn tứ tuyệt, với ngôn ngữ giản dị nhưng giàu sức gợi.
    • Kết hợp nghệ thuật miêu tả và ẩn dụ tinh tế, tạo nên nhiều tầng ý nghĩa sâu sắc.
  • Mở rộng:
    • Bài thơ còn liên hệ với những câu ca dao viết về thân phận người phụ nữ, như những câu ca dao bắt đầu bằng cụm từ "thân em", góp phần làm nổi bật bức tranh toàn diện và sâu sắc về cuộc đời người phụ nữ trong xã hội xưa.