Mở bài
– Giới thiệu ngắn gọn về những nét chính về tác giả, tác phẩm.
– Giới thiệu những vấn đề nghị luận và trích dẫn.

Thân bài
– Giới thiệu hoàn cảnh sáng tác, vị trí đoạn thơ, bài thơ,…
– Phân tích cụ thể khổ thơ, đoạn thơ

Phân tích theo bố cục của bài hoặc từng câu (bổ ngang)

Phân tích theo hình tượng hoặc nội dung xuyên suốt bài thơ (bổ dọc).
– Nêu đặc sắc nghệ thuật của đoạn thơ, bài thơ: những hình ảnh giàu ý nghĩa, biểu tượng, cấu tứ, nhịp điệu.

Kết bài
Đánh giá khái quát và khẳng định giá trị riêng, đặc sắc của bài thơ, đoạn thơ nghị luận.

Mở bài
Giới thiệu về tác giả, tác phẩm/đoạn trích, nhận định về tình cảm, cảm xúc của nhân vật trữ tình.

Thân bài
Phân tích, làm rõ tình cảm, cảm xúc của nhân vật trữ tình

• Khái quát: Nhân vật trữ tình trong bài thơ/đoạn trích là ai? hiện lên với những cung bậc tình cảm, cảm xúc nào?
• Phân tích: Làm rõ tình cảm, cảm xúc qua từ ngữ, hình ảnh/hình tượng, biện pháp tu từ, nhịp, vần, thanh điệu…
• Đánh giá: Rút ra chủ đề, tư tưởng của văn bản.
• Nghệ thuật: Nhận xét đặc điểm của thể thơ, ngôn ngữ, hình ảnh, biện pháp tu từ…

Kết bài

Nêu tác động của văn bản tới bản thân (khơi dậy những tình cảm đẹp nào? hiểu được bài học gì?)

Khẳng định tài năng của nhà thơ

Mở bài
Giới thiệu về tác giả, tác phẩm/đoạn trích, nhận định về hình ảnh/hình tượng.

Thân bài

• Khái quát: Nêu khái quát đặc điểm của hình ảnh/ hình tượng thơ.
• Phân tích: Phân tích đặc điểm/biểu hiện của hình ảnh/hình tượng qua các từ ngữ, biện pháp tu từ.
• Đánh giá: Đánh giá tác dụng của hình ảnh/hình tượng trong việc thể hiện tâm trạng, tình cảm của nhân vật trữ tình và chủ đề, tư tưởng của văn bản.
• Nghệ thuật: Nhận xét đặc điểm của thể thơ, ngôn ngữ, hình ảnh, biện pháp tu từ…

Kết bài

Nêu tác động của văn bản tới bản thân (khơi dậy những tình cảm đẹp nào? hiểu được bài học gì?)

Khẳng định tài năng của nhà thơ

Mở bài
Giới thiệu về tác giả, tác phẩm/đoạn trích, nhận định về biện pháp tu từ/ yếu tố nghệ thuật.

Thân bài

• Phân tích, làm rõ biểu hiện/đặc điểm của biện pháp tu từ/ yếu tố nghệ thuật qua các từ ngữ, hình ảnh.
• Đánh giá tác dụng của biện pháp tu từ/ yếu tố nghệ thuật trong việc thể hiện: bức tranh đời sống; tâm trạng, tình cảm của nhân vật trữ tình và chủ đề, tư tưởng của văn bản.

Kết bài

• Nêu tác động của văn bản tới bản thân (khơi dậy những tình cảm đẹp nào? hiểu được bài học gì?)
• Khẳng định tài năng của nhà thơ

Mở đoạn

• Dẫn dắt, giới thiệu vào tác phẩm (có thể đi từ chức năng của văn học, nhận định văn học, đặc trưng thể loại, đề tài, giai đoạn văn học…)
• Giới thiệu về tác giả / tác phẩm (nếu cần)
• Nêu vấn đề cần bàn luận (dựa vào đề bài: đặc sắc về cấu tứ, phân tích mạch cảm xúc của bài thơ, phân tích thủ pháp thơ, phân tích về một đặc trưng thể loại của thơ trong bài…)

Thân đoạn
Nêu khái niệm về vấn đề cần bàn luận (mạch cảm xúc là gì, cấu tứ là gì, chất liệu của ngôn từ trong bài thơ là gì…v.v?)

Nội dung chính:

• Bài thơ thể hiện tình cảm gì? (ví dụ: tình yêu quê hương, lòng biết ơn, viết về bức tranh thiên nhiên mùa xuân, v.v).
• Tâm trạng, cảm xúc của tác giả trong bài thơ?
• Thông điệp, tư tưởng mà tác giả gửi gắm?

Biện pháp nghệ thuật:

• Sử dụng hình ảnh thơ, ngôn ngữ, giọng điệu như thế nào?
• Các biện pháp tu từ nổi bật (ẩn dụ, hoán dụ, điệp ngữ, nhân hóa…) góp phần truyền tải cảm xúc ra sao?

Kết đoạn
Tổng kết lại giá trị của bài thơ trước dòng chảy của thời gian
Có thể liên hệ với bản thân và cuộc sống hôm nay.

Mở bài

• Dẫn dắt, giới thiệu vào tác phẩm (có thể đi từ chức năng của văn học, nhận định văn học, đặc trưng thể loại, đề tài, giai đoạn văn học…)
• Giới thiệu về tác giả / tác phẩm (nếu cần)
• Nêu vấn đề cần bàn luận (dựa vào đề bài: đặc sắc về cấu tứ, phân tích mạch cảm xúc của bài thơ, phân tích thủ pháp thơ, phân tích về một đặc trưng thể loại của thơ trong bài…)

Thân bài

Nêu khái niệm về vấn đề cần bàn luận (mạch cảm xúc là gì, cấu tứ là gì, chất liệu của ngôn từ trong bài thơ là gì…v.v?)

Nội dung chính:

• Bài thơ thể hiện tình cảm gì? (ví dụ: tình yêu quê hương, lòng biết ơn, viết về bức tranh thiên nhiên mùa xuân, tình cảm đồng đội, v…v).
• Tâm trạng, cảm xúc của tác giả trong bài thơ?
• Thông điệp, tư tưởng mà tác giả gửi gắm?

Biện pháp nghệ thuật:

• Sử dụng hình ảnh thơ, ngôn ngữ, giọng điệu như thế nào?
• Các biện pháp tu từ nổi bật (ẩn dụ, hoán dụ, điệp ngữ, nhân hóa…) góp phần truyền tải cảm xúc ra sao?

Kết bài

Tổng kết lại giá trị của bài thơ trước dòng chảy của thời gian

Có thể liên hệ với bản thân và cuộc sống hôm nay.