Chó và chó sói tiến hóa từ một tổ tiên chung cách đây khoảng 11.000 - 34.000 năm, trước khi con người biết trồng trọt và chăn nuôi. Kết quả này phản ánh một lịch sử phức tạp hơn nhiều so với câu chuyện được phổ biến, trong đó nói rằng những người nông dân đầu tiên đã thuần hóa vài con sói thân thiện và ngoan ngoãn, về sau chúng trở thành những con chó hiện đại.

Mặc dù có họ hàng với chó nhưng sói đã tách ra khỏi chuỗi tiến hóa chung cách đây khoảng 34,000 năm

Sói là một loài động vật đi ăn đêm. Khi trời vừa sẩm tối, bầy sói đói thường đi thành đàn để kiếm mồi, vừa đi vừa phát ra tiếng hú với âm thanh trầm thấp. Tiếng sói hú trong đêm làm người ta cảm thấy sởn tóc gáy, thực ra điều đó không phải là để doạ con người, mà là có hàm ý khác.

Tiếng kêu của động vật là tín hiệu thông tin để liên hệ giữa bầy đàn động vật. Trong các tình huống khác nhau, động vật thường sẽ phát ra tiếng kêu khác nhau. Tiếng kêu đôi khi có quan hệ rất lớn tới thói quen sinh sản. Ví dụ như loài hươu trong thời kì sinh sản, hươu đực thường phát ra tiếng kêu đặc biệt để tìm đôi.

Còn tiếng hú của chó sói trong đêm là để tụ tập bầy đàn hoặc thông qua tiếng hú để gọi lẫn nhau, như sói mẹ thường hú để gọi sói con, sói đực lại hú gọi sói cái, sau khi tập hợp thành bầy mới ra ngoài kiếm ăn. Vào thời kì sinh sản, sói cũng thường phát ra tiếng hú để tìm đôi. Vào thời kì nuôi con, ngoài sói mẹ cất tiếng hú ra, sói con khi đói cũng sẽ cất tiếng hú the thé đòi ăn.

Do có cùng tổ tiên nên chó và chó sói đều có tổng cộng 42 răng, nhưng do đặc tính thích nghi với môi trường tự nhiên, thích hợp với việc săn mồi nên chó sói có nanh dài hơn.

Răng hàm của nó có một bề mặt nhai phẳng, nhưng không giống với sói đồng cỏ, chế độ ăn uống của chúng chứa nhiều chất thực vật hơn. Hàm răng sói có thể tạo ra lực cắn lên đến 10,340 kPa (1.500 psi) so với 5.200 kPa (750 psi) đối với một con chó chăn cừu Đức. Lực này đủ để phá vỡ phần lớn xương.

Với nhiều nền văn hóa, chó sói tượng trưng cho sự dữ tợn, gian ác, những bí ẩn đen tối hắc ám và sự ác độc. Tuy nhiên, nơi khác, chúng rất được coi trọng và tượng trưng cho lòng sự nam tính, lòng dũng cảm, tinh thần tổ chức, phối hợp, kỷ luật, chiến lược, sự kiên trì.

Hình ảnh con sói đã được sử dụng rộng rãi trong nhiều hình thức trong huy hiệu trong thời Trung Cổ. Mặc dù thường bị chỉ trích như là một động vật hay bắt trộm và ăn thịt gia súc, thậm chí tấn công và ăn thịt con người, chó sói cũng được coi là một động vật tượng trưng cho lòng dũng cảm, nam tính và là linh vật thường xuyên xuất hiện trên cờ và gia huy của rất nhiều gia đình quý tộc. Nó thường tượng trưng cho phần thưởng của sự kiên trì.

Theo truyền thuyết của người Viking, chó sói được xem là loài động vật cao cấp nhất. Những chiến binh mạnh mẽ nhất của Viking sẽ được phép mặc đồ da sói và uống máu của chúng.

Một số bức vẽ về chó sói trên đá có từ 20,000 năm trước Công nguyên, được phát hiện trong một hang động nhỏ ở phía Nam, Châu Âu. “Canis Lupis” là tên Latin của Sói xám, đây là loài sói phổ biến nhất trong họ nhà sói. Mặc dù có họ hàng với chó nhưng sói đã tách ra khỏi chuỗi tiến hóa chung cách đây khoảng 34,000 năm.

Các giác quan của chó sói tốt hơn cho nhà gấp nhiều lần đặc biệt là khứu giác, thính giác và thị giác. Khứu giác và thính giác của chó sói rất đặc biệt, do đó chúng nhận thức về thế giới xung quanh rất khác với chúng ta.

Chúng ta cảm nhận và tăng cường hiểu biết về thế giới nhờ các giác quan. Các giác quan ở mỗi loài vật phát triển khác nhau. Chó sói có nhiều thụ thể khứu giác hơn con người (thụ thể khứu giác là một bộ phận trong mũi có khả năng nhận biết từng mùi khác nhau).

Chó sói cũng có khoang mũi lớn hơn và lưu thông không khí qua mũi nhiều hơn so với con người. Hãy quan sát một con chó sói khi nó hít ngửi và bạn có thể liên hệ với cách chúng ta hít ngửi một vật. Nếu không khí đi qua mũi nhiều hơn thì việc nhận biết mùi cũng dễ hơn.

Chó sói có thể đánh hơi từ khoảng cách bao xa còn phụ thuộc vào nhiều thứ, như là gió và loại mùi. Trong điều kiện hoàn hảo, chúng có thể ngửi được mùi của đồ vật hoặc người cách xa 20 km.

Sói là một trong số ít những loài vật “lãnh cảm” với việc giao phối nhất thế giới động vật. Nhưng cũng nổi tiếng về độ chung thủy, sau mùa giao phối, con đực và con cái sẽ ở cạnh nhau suốt cuộc đời. Chó sói rất chung thủy, khi đã “kết hôn”, chúng sẽ sống với nhau rất lâu. Thông thường, một gia đình sói sống hạnh phúc gồm 1 sói đực, 1 sói cái và con của chúng. Nhiều người đã ví gia đình sói giống với gia đình loài người.

Chó sói là loài mãnh thú tương đối lớn, thức ăn chính là thịt, chúng chuyên săn bắt thỏ, gà rừng, các loài hươu nai, chuột, gia cầm, gia súc..., đôi khi cũng ăn một số thức ăn có tính thực vật, thậm chí còn tàn sát cả đồng loại. Sói đi thành bầy đôi khi còn có thể gây tổn thương cho người.

Sói là một loài động vật đi ăn đêm. Khi trời vừa sẩm tối, bầy sói đói thường đi thành đàn để kiếm mồi, vừa đi vừa phát ra tiếng hú với âm thanh trầm thấp. Tiếng sói hú trong đêm làm người ta cảm thấy sởn tóc gáy, thực ra điều đó không phải là để doạ con người, mà là có hàm ý khác.

Sói là một trong số những loài săn mồi siêu hạng có độ phủ lớn nhất trên toàn thế giới, từ vùng băng tuyết lạnh giá tới sa mạc cằn cỗi, thảo nguyên, vùng núi hay đồng bằng.

Về sinh thái của chó sói rừng, loài này thường sống ở các khu rừng sâu, vùng ven nương rẫy, gần các trang trại hay khu dân cư trong rừng. Chúng sống đơn độc hay sống đôi, kiếm ăn vào ban đêm. Khác chó sói lửa, sói rừng khá bạo dạn, chúng có thể vào tận nơi ở trong rừng của con người khi họ đã đi ngủ để kiếm ăn.

Chó sói đỏ sống trên các thảo nguyên núi cao kéo dài đến Kashmir đến khu vực Ladakh, nhưng chưa từng xuất hiện ở Pakistan. Ở Trung Á, sói đỏ chủ yếu sinh sống ở vùng núi, các đồng cỏ núi cao và thảo nguyên núi cao trên mực nước biển, hoặc trong các vùng núi lửa, đôi khi chúng cũng được tìm thấy ở dọc theo bờ biển. Ở Ấn Độ, Myanmar, Đông Dương, Indonesia và Trung Quốc, chúng thường sống ở những vùng núi cao.

Sói là một kẻ săn mồi. Thông thường, chúng chọn những con vật sau đây làm con mồi:

• Hươu nai.
• Linh dương.
• Lợn rừng.
• Hươu.
• Thỏ rừng
• Nai.

Các loài nhỏ, cũng như các cá thể cô đơn, tấn công các động vật nhỏ hơn - loài gặm nhấm, sóc đất, chim.

Trong thời kỳ đói, ngoài thịt, chúng ăn trái cây rừng, quả mọng, cỏ, dưa hấu, dưa. Thực phẩm như vậy cho phép bạn có được lượng chất lỏng cần thiết.

Chó sói là một loài động vật có vú thuộc Bộ Ăn thịt có nguồn gốc từ lục địa Á-Âu và Bắc Mỹ. Sói xám là thành viên lớn nhất trong Họ Chó (Canidae) và cũng là loài sói nổi tiếng nhất. Hơn 30 loài và phân loài sói đã được công nhận.

Chó sói với khoảng 39-42 phân loài đang tồn tại và hóa thạch tuyệt chủng. Các loài sau đây được biết đến:

• Canis lupus albus: Sói đài nguyên
• Canis lupus alces: Sói bán đảo Kenai
• Canis lupus arabs: Sói Ả rập
  
• Canis lupus baileyi: Sói Mexico
• Canis lupus beothucus: Sói Newfoundland
• Canis lupus bernardi: Sói Bernard
• Canis lupus campestris: Sói thảo nguyên
• Canis lupus chanco: Sói Tây Tạng
• Canis lupus columbianus: Sói British Columbia
• Canis lupus crassodon: Sói đảo Vancouver
• Canis lupus floridanus: Sói đen Florida
• Canis lupus fuscus: Sói núi Cascade
• Canis lupus gregoryi: Sói Gregory
• Canis lupus griseoalbus: Sói Manitoba
• Canis lupus hattai: Sói Hokkaidō
• Canis lupus hodophilax: Sói Nhật Bản
• Canis lupus hudsonicus: Sói vịnh Hudson
• Canis lupus irremotus: Sói núi Rocky Bắc
• Canis lupus lupus: Sói Á Âu
• Canis lupus labradorius: Sói Labrador
• Canis lupus ligoni: Sói Alexander Archipelago
• Canis lupus lycaon: Sói phía Đông
• Canis lupus mackenzii: Sói sông Mackenzie
• Canis lupus manningi: Sói Baffin
• Canis lupus mogollonensis: Sói núi Mogollon
• Canis lupus monstrabilis: Sói Texas
• Canis lupus nubilus: Sói Đại Bình nguyên
• Canis lupus occidentalis: Sói thung lũng Mackenzie
• Canis lupus orion: Sói Greenland
• Canis lupus pallipes: Sói Ấn Độ
• Canis lupus pambasileus: Sói Yukon
• Canis lupus rufus hay Canis rufus: Sói đỏ Bắc Mỹ
• Canis lupus signatus: Sói Iberia
• Canis lupus tundrarum: Sói đài nguyên Alaska
• Canis lupus youngi: Sói núi Rocky Nam

Các yếu tố sinh thái bao gồm kiểu môi trường sống, khí hậu, con mồi và cạnh tranh ăn thịt sẽ ảnh hưởng rất lớn đến cấu trúc quần thể di truyền của sói và độ dẻo của răng cưa. Sói đã trải qua một cổ chai di truyền quần thể 20.000 năm trước khi có mặt (YBP), cho thấy nhiều quần thể sói đã tuyệt chủng tại thời điểm trùng với cực đại băng hà cuối cùng và sự mở rộng của con người hiện đại trên toàn thế giới với công nghệ của họ để chiếm ưu thế trong cuộc sinh tồn.

Chính phủ Mỹ đã từng tuyên chiến với chó sói khi cho phép người dân có thể tự do tiêu diệt chó sói năm 1915, ngày nay Bắc Mỹ vẫn được phép săn sói rộng rãi. Số lượng cá thể của loài sói đang sụt giảm nghiêm trọng và có nguy cơ bị tuyệt chủng.

Để sinh tồn trong những triền núi đầy tuyết lạnh hay sa mạc khô cằn, loài sói buộc phải thích nghi để sinh tồn và trở thành những chiến binh săn mồi dũng mãnh. Thiên nhiên và điều kiện sống khắc nghiệt đã tôi luyện loài sói trở thành những kẻ đi săn gan lì và dẻo dai bậc nhất thế giới các loài hoang dã. Trung bình, trong mỗi cuộc đi săn, loài sói có thể chạy săn đuổi con mồi liên tục trong 3 giờ đồng hồ, ở tốc độ là 65km/h.

Đối với loài dã thú này, việc phát hiện con mồi và nhắm chúng thành bữa ăn cho cả đàn thường đồng nghĩa với việc số phận con mồi đã được an bài. Vì thế, sói là loài động vật vô cùng khỏe khoắn và bền sức.