Bài soạn "Nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ" số 3

I - Tìm hiểu bài nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ

Đọc văn bản sau và trả lời câu hỏi (Văn bản trang 77 - SGK Ngữ Văn 9 tập 2)

Câu hỏi :

a) Vấn đề nghị luận của văn bản này là gì ?

b) Văn bản nêu lên những luận điểm gì về hình ảnh mùa xuân trong bài thơ Mùa xuân nho nhỏ ? Người viết đã sử dụng những luận cứ nào để làm sáng tỏ các luận điểm đó ?

c) Chỉ ra các phần Mở bài, Thân bài, Kết bài; nhận xét về bố cục của văn bản.

d) Cách diễn đạt trong từng đoạn văn của văn bản có làm nổi bật được luận điểm không ?

Trả lời :

a) Vấn đề nghị luận: hình ảnh mùa xuân và tình cảm thiết tha của Thanh Hải trong bài thơ “Mùa xuân nho nhỏ”.

b) Những luận điểm chính :

- Luận điểm 1 : Hình ảnh mùa xuân trong bài thơ của Thanh Hải mang nhiều tầng ý nghĩa, và hình ảnh nào cũng gợi cảm, đáng yêu.

- Luận điểm 2 : Hình ảnh mùa xuân của thiên nhiên, đất nước trong cảm xúc thiết tha, trìu mến của nhà thơ.

- Luận điểm 3 : Hình ảnh mùa xuân nho nhỏ thể hiện khát vọng hoà nhập, dâng hiến được nối kết tự nhiên với hình ảnh mùa xuân thiên nhiên, đất nước ở trước.

Để làm sáng tỏ luận điểm, người viết chọn những câu thơ, hình ảnh đặc sắc để bình giảng, đồng thời phân tích kết cấu và giọng điệu của bài thơ.

c) Bố cục của văn bản : 3 phần

- Mở bài : đoạn 1

- Thân bài : đoạn 2 - 3 - 4

- Kết bài : đoạn 5

Bố cục của văn bản chặt chẽ, hợp lí.

d) Cách diễn đạt: Lời văn trong sáng, gợi cảm, có những rung động chân thành về tác phẩm và đồng cảm với tác giả.

Ghi nhớ:

- Nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ là trình bày nhận xét, đánh giá của mình về nội dung và nghệ thuật của đoạn thơ, bài thơ ấy.

- Nội dung và nghệ thuạt của đoạn thơ, bài thơ được thể hiện qua ngôn từ, hình ảnh, giọng điệu, ... Bài nghị luận cần phân tích các yếu tố ấy để có những nhận xét, đánh giá cụ thể, xác đáng.

- Bài nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ cần có bố cục mạch lạc, rõ ràng, có lời văn gợi cảm, thể hiện rung động chân thành của người viết.

II - Luyện tập (trang 79 - SGK Ngữ Văn 9 tập 2)

Ngoài các luận điểm đã nêu về hình ảnh mùa xuân trong bài Mùa xuân nho nhỏ ở văn bản trên, hãy suy nghĩ và nêu thêm các luận điểm khác nữa về bài thơ đặc sắc này.

Ngoài các luận điểm đã nêu về hình ảnh mùa xuân trong bài thơ “Mùa xuân nho nhỏ”, ta có thể đưa thêm những luận điểm khác về bài thơ này :

- Sự cống hiến một cách khiêm tốn suốt cả cuộc đời, của mọi lứa tuổi cho mùa xuân đất nước : “Lặng lẽ dâng cho đời- Dù là tuổi hai mươi- Dù là khi tóc bạc”.

- Tinh thần lạc quan của một con người : Hát bài ca quê hương để hòa nhập với mùa xuân.

- Giọng điệu thiết tha, trìu mến của nhà thơ.

- Tính chất khái quát chung qua cách sử dụng đại từ xưng hô tôi-ta của tác giả.