Bài tham khảo số 8 - Sọ Dừa
Ngày xưa, ở một làng nọ, có hai vợ chồng đi ở cho nhà phú ông. Họ hiền lành, chịu khó nhưng vẫn chưa có con.
Một hôm, trời nắng to, người vợ vào rừng lấy củi cho chủ, khát nước quá nhưng không tìm thấy suối. Bà nhìn thấy cái sọ dừa bên gốc cây to đựng đầy nước mưa thì bưng lên uống. Về nhà thì mang thai. Ít lâu sau, người chồng mất. Bà sinh ra một đứa bé không tay không chân, tròn như quả dừa. Bà buồn bã, toan vứt đi thì nghe đứa con bảo:
- Mẹ ơi, con là người đấy. Mẹ đừng vứt con đi mà tội nghiệp!
Nghĩ thấy thương con, bà không đành lại nên để lại nuôi, đặt tên là Sọ Dừa. Lớn lên, Sọ Dừa vẫn không khác lúc nhỏ, cứ lăn lông lốc trong nhà, chẳng làm được việc gì. Một hôm, bà mẹ than phiền:
- Con người ta bảy tám tuổi đã đi chăn bò, còn mày thì chẳng được tích sự gì.
Sọ Dừa liền nói với mẹ:
- Tưởng gì chứ chăn bò con cũng làm được, mẹ cứ xin phú ông cho con đi chăn bò.
Nghe vậy, bà ngạc nhiên lắm nhưng vẫn đến hỏi phú ông. Phú ông lo lắng không biết Sọ Dừa có làm được việc. Nhưng nghĩ đến việc nuôi Sọ Dừa ít tốn cơm, công sá chẳng là bao nên đồng ý. Sọ Dừa đến ở nhà phú ông. Cậu chăn bò rất giỏi, ngày nắng cũng như ngày mưa con nào con nấy bụng cũng no căng. Điều đó khiến phú ông hài lòng lắm.
Mùa vụ tới, tôi tớ trong nhà ra đồng cả. Phú ông liền sai ba cô con gái đem cơm ra đồng cho Sọ Dừa. Hai cô chị tỏ ra coi thường. Chỉ có mình cô út là đối đãi với cậu tử tế. Một lần, cô út mang cơm đến chân đồi thì nghe thấy tiếng sáo véo von. Cô ngạc nhiên lắm, rón rén bước lại gần, rồi nấp sau bụi cây rình xem. Cô thấy một chàng trai khôi ngô đang ngồi trên chiếc võng đào mắc vào hai cành cây, thổi sáo cho đàn bò gặm cỏ. Chợt nghe tiếng động, chàng trai biến mất, chỉ thấy Sọ Dừa nằm đấy. Nhiều lần như thế, cô út biết Sọ Dừa không phải là người trần, đem lòng yêu mến, có của ngon vật lạ gì cũng đem cho chàng.
Đến cuối mùa ở, Sọ Dừa giục mẹ đến hỏi cưới con gái phú ông cho mình. Bà mẹ sửng sốt, nhưng thấy con năn nỉ, bà cũng chiều lòng, đành kiếm buồng cau mang đến nhà phú ông.
Phú ông nghe chuyện, cười mỉa mai:
- Muốn cười con gái ta thì phải chuẩn bị đủ một chĩnh vàng cốm, mười tấm lụa đào, mười con lợn béo, mười vò rượu tăm.
Bà trở về nói với Sọ Dừa, tưởng rằng con sẽ từ bỏ ý định. Không ngờ, bà lại nghe con bảo sẽ chuẩn bị đầy đủ mọi thứ. Đúng ngày hẹn, bà ngạc nhiên khi trong nhà có đầy đủ lễ vật. Lại có cả chục giai nhân ở dưới nhà chạy khiêng lễ vật đến nhà phú ông. Thấy lễ vật bày trước mắt, Phú ông đành phải xuống nước:
- Để ta hỏi con gái xem có đứa nào đồng ý lấy Sọ Dừa không đã.
Phú ông gọi ba cô con gái ra hỏi ý. Hai cô chị thì bĩu môi, chê bai. Còn cô út thì e thẹn, bằng lòng. Phú ông đành phải nhận lễ và gả cô út cho Sọ Dừa.
Đến ngày cười, nhà Sọ Dừa bày cỗ bàn linh đình. Lúc rước dâu, không ai thấy Sọ Dừa đâu. Chỉ thấy một chàng trai khôi ngô, tuấn tú cùng cô út từ phòng cô dâu đi ra. Ai nấy đều sửng sốt và mừng rỡ, còn hai cô chị thì ghen tức.
Hai vợ chồng Sọ Dừa sống với nhau rất hạnh phúc. Nhờ học hành chăm chỉ, chàng đỗ trạng nguyên, được nhà vua cử đi sứ. Trước khi chia tay, Sọ Dừa đưa cho vợ một hòn đá lửa, một con dao và hai quả trứng gà, dặn phải luôn mang trong người phòng khi cần dùng đến.
Từ khi em gái lấy được chồng trạng nguyên, hai cô chị ghen ghét lắm. Nhân cơ hội quan trạng đi vắng, họ bày mưu, rủ em gái chèo thuyền ra biển chơi, rồi đẩy em xuống nước. Cô út bị một con cá kình nuốt chửng vào bụng. Sẵn có con dao, cô đâm chết con cá, xác cá nổi lềnh bềnh trên biển rồi dạt vào một hòn đảo hoang. Cô lấy dao khoét bụng cá chui ra, lấy hai hòn đá cọ mạnh vào nhau, bật lửa lên rồi xẻo thịt cá nướng ăn qua ngày. Hai quả trứng cũng nở thành một đôi gà đẹp, làm bạn với cô giữa cảnh đảo hoang vắng.
Một hôm, có chiếc thuyền đi qua đảo. Con gà trống nhìn thấy liền gáy to:
- Ò ó o… Phải thuyền quan trạng, rước cô tôi về.
Quan trạng nghe vậy thì cho thuyền vào xem. Hai vợ chồng gặp nhau, mừng rỡ. Sọ Dừa đưa vợ về nhà nhưng không cho ai biết, rồi mở tiệc mừng với bà con ngày trở về. Hai cô chị tranh nhau kể chuyện cô em gặp nạn. Đến khi tiệc tan, quan trạng mới đưa vợ ra. Hai cô chị thấy em thì vô cùng xấu hổ, trốn đi biệt xứ.
