Câu 4

Câu hỏi: Hãy phân tích nội dung cơ bản của cặp phạm trù cái chung và cái riêng? Ý nghĩa phương pháp luận của việc nghiên cứu cặp phạm trù này?

Gợi ý trả lời:

Khái niệm:

• Cái riêng là một phạm trù triết học dùng để chỉ một sự vật, hiện tượng hay một quá trình riêng lẻ nhất định.
• Cái chung là một phạm trù triết học dùng để chỉ những mặt, những thuộc tính, không những có một kết cấu vật chất nhất định mà còn lặp lại trong nhiều sự vật hiện tượng khác.
• Cái đơn nhất là phạm trù dùng để chỉ những mặt, những thuộc tính… chỉ tồn tại ở một sự vật, hiện tượng mà không lặp lại ở sự vật, hiện tượng khác.
  • Ví dụ: Mỗi con người là một cái riêng, nhưng màu da, chiều cao của con người là cái chung, còn vân tay của mỗi người là cái đơn nhất.

Mối quan hệ biện chứng giữa cái riêng và cái chung:

• Cái chung nằm trong cái riêng, thông qua cái riêng thể hiện sự tồn tại của mình. Không có cái chung thuần túy tồn tại bên ngoài cái riêng.
• Cái riêng chỉ tồn tại trong mối quan hệ với cái chung, không có cái riêng nào tách rời cái chung.
• Cái riêng là cái toàn bộ, phong phú hơn cái chung, vì ngoài những điểm chung, cái riêng còn có cái đơn nhất.
• Cái chung sâu sắc hơn cái riêng, gắn liền với bản chất, quy định phương hướng tồn tại và phát triển của cái riêng.
• Cái đơn nhất và cái chung có thể chuyển hóa lẫn nhau trong quá trình phát triển của sự vật.

Ý nghĩa của phương pháp luận:

• Muốn nhận thức được cái chung, cái bản chất thì phải xuất phát từ cái riêng, từ những sự vật, hiện tượng riêng lẻ.
• Nhiệm vụ của nhận thức là phải tìm ra cái chung và trong hoạt động thực tiễn phải dựa vào cái chung để cải tạo cái riêng.
• Trong hoạt động thực tiễn ta cần chủ động vào sự chuyển hóa cái mới thành cái chung để phát triển nó, và ngược lại cái cũ thành cái đơn nhất để xóa bỏ nó.