Hương tháng 9

Tháng 9, khoảnh khắc thời gian tràn đầy mùa thu cũng là thời khắc của những mùi hương da diết, đắm say. Nếu tháng 5, tháng 6 không gian tràn ngập những sắc màu rực rỡ: tím của bằng lăng, đỏ của phượng, hồng của sen… thì tháng 9 không gian ngan ngát những mùi hương hoang hoải mê đắm lòng người. Tháng 9, hương hoa sữa nồng nàn, hương quả thị thanh khiết, thảo thơm và hương cốm thiết tha.

Mùa thu, tuổi thơ tôi là háo hức mỗi lần về quê ngoại. Nhà ngoại có cây thị góc vườn bên bờ ao trái chín vàng ươm thơm nức khu vườn, gửi vào heo may thoang thoảng không gian làng xóm. Mỗi ngày hái thị chín, ông hay cậu tôi thường dùng một cái sào tre dài, chẻ ở một đầu ống tre rồi đan lại thành hình bầu có miệng để đưa trái thị vào trong bầu kéo xuống, trái thị sẽ rơi vào trong bầu mà không rụng từ trên cây xuống đất sẽ bị dập nát. Lũ trẻ con được tặng những chiếc giỏ xinh xinh đan bằng dây len, dây dù hình ống để cho vài trái thị vào trong đó, xách theo hay treo vào đâu đó trong nhà vừa ngộ nghĩnh, vừa thơm. Quả thị chín có màu vàng ươm và thơm nức mũi. Những chiếc giỏ thị vàng ươm màu nắng như cất cả mùa thu lủng lẳng, tung tăng theo bước chân nhảy nhót của lũ trẻ ngoài sân hay trên đường làng. Chỉ cần để một trái thị chín trong nhà thì khi bước vào nhà ai cũng có thể cảm nhận được mùi hương thơm rất đặc trưng của mùa thu. Quả thị tuổi thơ là tấm lòng thảo thơm của cô Tấm trong cổ tích, cổ tích của mùa thu. Tháng 9, đặt lên bàn quả thị chín, cắt bánh trung thu bên ấm trà, ngoài kia heo may bảng lảng. Vị ngọt đằm của bánh, vị chát ngọt hậu của trà thoang thoảng trong không gian là hương thơm quả thị, muốn viết bằng tâm hồn thanh nhã về mùa thu vừa nao nao vừa da diết.

Tháng 9, heo may thu về quyện vào hương hoa sữa nồng nàn góc phố. Tuổi học trò của tôi tháng 9 là những tối đạp xe trên đường Nguyễn Du sau giờ học thêm, ngắt một nhành hoa sữa. Những chùm hoa cánh trắng li ti lại nồng nàn hương phố, gieo vào lòng người day dứt khôn nguôi. Cất một nhành hoa sữa vào cặp sách như ép cả mùa thu trong kí ức học trò. Nồng nàn quá, nếu có một cây hoa sữa bên nhà cũng cảm thấy nôn nao nếu vào những ngày cả loạt chùm hoa li ti bung nở, nhưng nếu chỉ xa xa hương gió thoảng qua lại ngất ngây và mê đắm hồn thu. Mới hay, thứ hương nào đó dù có thơm, có dào dạt nhưng nếu sự nồng nàn, dào dạt đó quá gần, quá nhiều ta sẽ cảm giác ngột ngạt, khó chịu hơn là sự duyên dáng, dịu dàng thoang thoảng của tháng 9 heo may. Vả lại, sự dịu dàng và gắt gỏng tuy trái ngược nhưng cũng lại sánh đôi. Như người thiếu nữ có vẻ đẹp thuỳ mị, kiêu sa, da diết của mùa thu nhíu mặt cau mày, đó cũng là cái gắt gỏng đáng yêu trong lòng tháng 9. Mùa hoa sữa, mỗi chàng trai, cô gái đôi mươi lại muốn cầm tay nhau đi dạo trên những con đường nồng nàn hoa sữa trong gió heo may, để mỗi khoảnh khắc tình yêu được nhắc nhớ cũng nồng nàn, quyện thơm như hương hoa sữa.

Tháng 9, nắng còn sót lại vàng óng như mật, không còn vẻ thiêu đốt như mùa hè bỏng cháy. Đồng lúa đã qua thì con gái, mùa gặp tháng 10 đã gần kề cũng là lúc những bông lúa nếp chưa ngả ánh vàng, vẫn còn mùi lúa non dù đã qua thuở dậy thì được gặp sớm để qua bàn tay tảo tần giần giã, trần mình qua lửa đỏ để thành hạt cốm dẻo thơm nền nã vị thu. Hương cốm như đem đến thị thành một mùi hương quyện mùa thu từ đồng lúa. Đằng sau hương cốm là vẻ tảo tần, lam lũ, là khói chiều chạng vạng từ mái rạ đơn sơ sau luỹ tre làng, là cánh cò lả lướt điểm những đốm trắng vào trời xanh, thảm lúa cũng xanh. Đêm thu bên hiên nhà, bóng luỹ tre xào xạc, sau bữa cơm sum họp gia đình, quây quần lối xóm hay tình bằng hữu. Gia chủ sửa soạn đĩa cốm xanh, nải chuối tiêu chín vàng vỏ đã điểm vài đốm trứng quốc, đĩa bưởi xếp múi chồng lên nhau. Vị dẻo thơm của hạt lúa nếp non quyện với ngọt thơm đậm đà của chuối tiêu trứng quốc, cảm giác như mùa thu viên mãn, tròn đầy hương vị ngọt ngào, thơm phưng phức.

Tháng 9, đã đắm say hương vị mùa thu, nắng vàng như giót mật, thêm màu vàng của thị, màu xanh của cốm, màu trắng tinh khôi của hoa sữa. Và không thể thiếu những mùi hương đằm thắm, thiết tha. Hương của trái, của cây, của đất trời làm ngất ngây lòng người tháng 9. Những mùi hương nhắc nhớ mỗi độ thu đằm mình trong heo may. Những mùi hương như gió thoảng mây trôi mà phiêu lãng không thôi trong mắt biếc, môi hồng dạt dào từ độ ấy.

Cao Phan Long