Nguyễn Bỉnh Khiêm (1491 - 1585)
Nhà giáo Nguyễn Bỉnh khiêm được biết đến với tên quen thuộc là Trạng Trình, ngoài ra ông còn được coi là nhà tiên tri kỳ tài của nước ta. Xuất thân trong một gia đình nội ngoại đều có học vấn uyên thâm, do vậy ngay từ bé, cụ đã bộc lộ là người thông minh xuất chúng. Tuy nhiên, như các vị hiền nhân khác, Nguyễn Bỉnh Khiêm cũng không hứng thú chốn quan trường. Mãi tới thời Mạc Đăng Doanh ông mới ứng thi và đỗ Trạng Nguyên, hết lòng phò vua, giúp nước. Sau khi Mạc Thái Tông mất, triều chính nhiễu nhương, gian thần lộng hành, cụ đã dâng sớ trị tội 18 lộng thần nhưng không được vua chấp thuận. Bởi vậy, năm 1542, Nguyễn Bỉnh Khiêm đã xin về quê làm trí sĩ, mở trường dạy học tại quê nhà ở xã Lý Học, huyện Vĩnh Bảo, Hải Phòng. Cụ đã đào tạo ra nhiều học trò nổi tiếng như Nguyễn Dữ, Phùng Khắc Khoan…
Nhà giáo Nguyễn Bỉnh khiêm cũng được sử sách và người đời thừa nhận rộng rãi với tư cách là một nhà dự báo, hoạch định chiến lược kỳ tài, với tầm nhìn địa chính trị đi trước thời đại nhiều thế kỷ. Những lời cố vấn nổi tiếng của ông dành cho các tập đoàn quyền lực phong kiến Mạc, Lê - Trịnh, Nguyễn đã có ảnh hưởng to lớn, mang tính bước ngoặt đối với tiến trình của lịch sử dân tộc và từ đó tác động lớn tới quan hệ địa chính trị của cả khu vực Đông Nam Á trở về sau. Theo nhận định của nhiều nhà nghiên cứu, Nguyễn Bỉnh Khiêm có khả năng là người đầu tiên trong lịch sử Việt Nam có một tầm nhìn chiến lược thấu suốt về chủ quyền của đất nước trên biển Đông ngay từ thế kỷ 16. Ông cũng có thể là người đầu tiên trong lịch sử nhắc đến hai chữ Việt Nam - với tư cách là quốc hiệu của dân tộc - một cách có ý thức nhất thông qua di sản thơ văn của ông còn lưu lại đến ngày nay. Do đó người đời sau coi ông là nhà tiên tri số một trong lịch sử Việt Nam đồng thời lưu truyền nhiều câu sấm ký được cho là bắt nguồn từ ông và gọi chung là Sấm Trạng Trình. Không chỉ dân gian mà 2 bộ chính sử của nhà Nguyễn là Đại Nam nhất thống chí và Đại Nam thực lục tiền biên cũng xác nhận năng lực dự đoán - tiên tri của Nguyễn Bỉnh Khiêm và tác động của ông đến quyết định Nam tiến của Nguyễn Hoàng.
