Trường hận ca
Hán hoàng trọng sắc tư khuynh quốc,
Ngự vũ đa niên cầu bất đắc.
Dương gia hữu nữ sơ trưởng thành,
Dưỡng tại thâm khuê nhân vị thức.
Thiên sinh lệ chất nan tự khí,
Nhất triêu tuyển tại quân vương trắc.
Hồi mâu nhất tiếu bách mị sinh,
Lục cung phấn đại vô nhan sắc.
Xuân hàn tứ dục Hoa Thanh trì,
Ôn tuyền thuỷ hoạt tẩy ngưng chi.
Thị nhi phù khởi kiều vô lực,
Thuỷ thị tân thừa ân trạch thì.
Vân mấn hoa nhan kim bộ dao,
Phù dung trướng noãn độ xuân tiêu.
Xuân tiêu khổ đoản nhật cao khởi,
Tòng thử quân vương bất tảo triều.
Thừa hoan thị yến vô nhàn hạ,
Xuân tòng xuân du dạ chuyển dạ.
Hậu cung giai lệ tam thiên nhân,
Tam thiên sủng ái tại nhất nhân.
Kim ốc trang thành kiều thị dạ,
Ngọc lâu yến bãi tuý hoà xuân.
Tỷ muội huynh đệ giai liệt thổ,
Khả liên quang thái sinh môn hộ.
Toại linh thiên hạ phụ mẫu tâm,
Bất trọng sinh nam trọng sinh nữ.
Ly cung cao xứ nhập thanh vân,
Tiên nhạc phong phiêu xứ xứ văn.
Hoãn ca mạn vũ ngưng ty trúc,
Tận nhật quân vương khan bất túc.
Ngư Dương bề cổ động địa lai,
Kinh phá “Nghê thường vũ y” khúc.
Cửu trùng thành khuyết yên trần sinh,
Thiên thặng vạn kỵ tây nam hành.
Thuý hoa dao dao hành phục chỉ,
Tây xuất đô môn bách dư lý.
Lục quân bất phát vô nại hà,
Uyển chuyển nga mi mã tiền tử.
Hoa điền uỷ địa vô nhân thu,
Thuý kiều, kim tước, ngọc tao đầu.
Quân vương yểm diện cứu bất đắc,
Hồi khan huyết lệ tương hoà lưu.
Hoàng ai tản mạn phong tiêu tác,
Vân sạn oanh vu đăng Kiếm Các.
Nga My sơn hạ thiểu nhân hành,
Tinh kỳ vô quang nhật sắc bạc.
Thục giang thuỷ bích, Thục sơn thanh,
Thánh chủ triêu triêu mộ mộ tình.
Hành cung kiến nguyệt thương tâm sắc,
Dạ vũ văn linh trường đoạn thanh.
Thiên tuyền địa chuyển hồi long ngự,
Đáo thử trừ trừ bất nhẫn khứ.
Mã Ngôi pha hạ nê thổ trung,
Bất kiến ngọc nhan không tử xứ.
Quân thần tương cố tận triêm y,
Đông vọng đô môn tín mã quy.
Quy lai trì uyển giai y cựu,
Thái Dịch phù dung, Vị Ương liễu;
Phù dung như diện liễu như mi,
Đối thử như hà bất lệ thuỳ.
Xuân phong đào lý hoa khai nhật,
Thu vũ ngô đồng diệp lạc thì.
Tây Cung, Nam Nội đa thu thảo,
Lạc diệp mãn giai hồng bất tảo.
Lê Viên đệ tử bạch phát tân,
Tiêu phòng a giám thanh nga lão.
Tịch điện huỳnh phi tứ tiễu nhiên,
Cô đăng khiêu tận vị thành miên.
Trì trì chung cổ sơ trường dạ,
Cảnh cảnh tinh hà dục thự thiên.
Uyên ương ngoã lãnh sương hoa trọng,
Phỉ thuỷ khâm hàn thuỳ dữ cộng.
Du du sinh tử biệt kinh niên,
Hồn phách bất tằng lai nhập mộng.
Lâm Cùng đạo sĩ Hồng Đô khách,
Năng dĩ tinh thành trí hồn phách.
Vị cảm quân vương triển chuyển tư,
Toại giao phương sĩ ân cần mịch.
Bài không ngự khí bôn như điện,
Thăng thiên nhập địa cầu chi biến.
Thượng cùng bích lạc, hạ hoàng tuyền,
Lưỡng xứ mang mang giai bất kiến.
Hốt văn hải thượng hữu tiên sơn,
Sơn tại hư vô phiếu diểu gian.
Lâu các linh lung ngũ vân khởi,
Kỳ trung xước ước đa tiên tử.
Trung hữu nhất nhân tự Thái Chân,
Tuyết phu hoa mạo sâm si thị.
Kim khuyết tây sương khấu ngọc quynh,
Chuyển giao Tiểu Ngọc, báo Song Thành.
Văn đạo Hán gia thiên tử sứ,
Cửu hoa trướng lý mộng hồn kinh.
Lãm y thôi chẩm khởi bồi hồi,
Châu bạc ngân bình di lý khai.
Vân kết bán thiên tân thuỵ giác,
Hoa quan bất chỉnh há đường lai.
Phong xuy tiên duệ phiêu phiêu cử,
Do tự “Nghê thường vũ y” vũ.
Ngọc dung tịch mịch lệ lan can,
Lê hoa nhất chi xuân đới vũ.
Hàm tình ngưng thế tạ quân vương,
Nhất biệt âm dung lưỡng diểu mang!
Chiêu Dương điện lý ân ái tuyệt,
Bồng Lai cung trung nhật nguyệt trường.
Hồi đầu hạ vọng nhân hoàn xứ,
Bất kiến Trường An kiến trần vụ.
Duy tương cựu vật biểu thâm tình,
Điến hạp kim hoa ký tương khứ.
Thoa lưu nhất cổ, hạp nhất phiến,
Thoa phách hoàng kim hạp phân điến.
Đãn giao tâm tự kim điến kiên,
Thiên thượng nhân gian hội tương kiến.
Lâm biệt ân cần trung ký từ,
Từ trung hữu thệ lưỡng tâm tri:
Thất nguyệt thất nhật Trường Sinh điện,
Dạ bán vô nhân tư ngữ thì.
“Tại thiên nguyệt tác tỷ dực điểu,
Tại địa nguyện vi liên lý chi.”
Thiên trường địa cửu hữu thì tận,
Thử hận miên miên vô tuyệt kỳ.

Dịch nghĩa:
Vua Hán trọng sắc đẹp, muốn có một người nghiêng nước nghiêng thành,
Ở ngôi bao năm tìm kiếm không được.
Họ Dương có cô gái mới lớn lên,
Nuôi dạy ở nơi buồng the, người ngoài chưa ai biết.
Vẻ đẹp trời sinh khó tự bỏ hoài,
Một sớm được tuyển vào bên vua.
Mỗi lần ngoành mặt, nhoẻn cười lộ ra trăm vẻ đáng yêu,
Sáu cung son phấn không còn ai đáng gọi là có nhan sắc nữa.
Tiết xuân lạnh, được tắm ở hồ Hoa Thanh,
Suối ấm, nước trơn dội trên da trắng mịn như mỡ đông.
Thị tỳ nâng dậy, yếu mềm như không còn sức nữa,
Ấy là lần đầu tiên được thấm nhuần ơn vua.
Tóc mây, mặt hoa, những chuỗi ngọc trên đầu rung rinh,
Trướng phù dung ấm trải qua đêm xuân.
Bực nỗi đêm xuân ngắn ngủi, mặt trời lên cao rồi mới dậy,
Từ đấy vua không ra coi chầu sớm nữa.
Khi mua vui, khi hầu tiệc, chẳng lúc nào ngơi,
Mùa xuân theo đi chơi xuân, đêm nào cũng là đêm riêng của nàng với vua.
Gái đẹp nơi hậu cung hàng ba nghìn người,
Tình yêu thương đối với ba ngìn người ấy nay trút cả vào mình nàng,
Nơi nhà vàng, trang hoàng xong, là chỗ của những đêm hầu hạ nũng nịu.
Tiệc lầu ngọc, tan rồi là buổi say sưa với cả chiều xuân êm ái!
Chị em, anh em đều đước cắt đất phong quan,
Thương thay! Một mình làm vẻ vang cho cả nhà cả họ!!
Khiến cho lòng những người làm cha mẹ trong thiên hạ,
Quý sinh con gái hơn sinh trai.
Cung điện trên núi Ly cao vút mây xanh,
Khúc nhạc tiên theo gió đưa đi, nơi nơi nghe tiếng.
Giọng ca trầm trầm, điệu múa khoan hoà với tiếng đàn tiếng sáo,
Suốt ngày vua xem không xuể.
Tiếng trống trận Ngư Dương bỗng dậy đất kéo đến,
Làm cho điệu múa “Nghê thường vũ y” tan tác kinh hoàng.
Chín lần thành khuyết, khói bụi mịt mù,
Ngìn cỗ xe, muôn cỗ ngựa chạy về tây nam.
Tàn thắm, cờ hoa ngả nghiêng dùng dằng,
Đi ra phía tây, khỏi cổng thành được hơn trăm dặm.
Bỗng sáu quân không chịu tiến, tình thế khó xong,
Gái mày ngày phải quằn quại chết trước đầu ngựa.
Bông hoa vàng, cành thuý kiều, hình kim tước và trâm ngọc cài đầu,
Rơi rắc trên mặt đất chẳng còn ai nhặt.
Cứu không nổi, vua đành bưng mặt,
Khi nhìn lại, máu pha nước mắt đã chảy ròng ròng.
Bụi vàng tản mát bay, gió hiu hắt thổi,
Những đợt thang mây vẫn uốn khúc cheo leo trên núi Kiếm Các.
Dưới chân núi Nga My thưa thớt người đi,
Bóng cờ ủ rũ, ánh mặt trời bạc phếch.
Sông đất Thục biếc, núi đất Thục xanh,
Tình vua nhớ nhung hết sớm lại chiều.
Ánh trăng nơi hành cung, trông những đau lòng,
Tiếng chuông lúc đêm mưa, nghe càng đứt ruột.
Trời xoay đất chuyển, xe rồng lại trở về,
Tới đó, dùng dằng không nỡ dời chân.
Trong đống đất bùn, trên gò Mã Ngôi,
Mặt ngọc nào thấy đâu, còn trơ chỗ thác uổng!
Vua tôi nhìn nhau, ai nấy lệ rơi thấm áo,
Hướng về phương đông, phía cổng thành mặc cho vó ngựa quen đường lững thững bước về.
Tới nơi, ao vườn vẫn nguyên như cũ,
Sen hồ Thái Dịch, liễu cung Vị Ương.
Thấy hoa sen, nhớ đến mặt nàng, thấy lá liễu, nhớ lông mày nàng,
Trước cảnh ấy, cầm sao được giọt lệ!
Những buổi gió xuân, đào lý nở hoa,
Những lúc mưa thu, ngô đồng rụng lá.
Đền Tây Cung, điện Nam Nội cỏ thu mọc đầy,
Lá rụng tơi bời, đỏ thềm không ai quét.
Bọn con em nơi Lê Viên tóc đà nhuốm bạc,
Lũ thái giám, thị tỳ chốn tiêu phòng cũng đã già rồi.
Trước điện, buổi tối, cái đóm bay, cảnh tình lặng ngắt,
Ngọn đèn vò võ khêu đã hết bấc, giấc mộng vẫn chưa thành.
Tiếng trống cầm canh chầm chậm của đêm mới bắt đầu dài,
Ánh sao lấp lánh trên sông Ngân lúc trời sắp sáng.
Lớp sương nặng phủ trên mái ngói uyên ương giá ngắt,
Tấm chăn cánh trả, lạnh như tiền, chung đắp cùng ai?
Kẻ khuất người còn xa nhau đã hơn năm trời đằng đẵng,
Hồn phách chưa từng gặp nhau trong giấc chiêm bao.
Một đạo sĩ ở Lâm Cùng, đến chơi Hồng Đô,
Có phép thuật tinh thành gọi được hồn phách người chết.
Vì cảm nỗi lòng vua nhớ nhung trằn trọc,
Mới sai phương sĩ (đạo sĩ) hết lòng tìm kiếm:
Xé tầng mây, cưỡi làn gió, đi nhanh như chớp,
Lên trời, xuống đất, tìm khắp mọi nơi.
Trên từ mây biếc, dưới đến suối vàng,
Cả hai nơi đều mênh mang không thấy.
Chợt nghe ở ngoài bể cổ có ngọn núi tiên,
Núi rập rờn trong khoảng hư vô huyền ảo.
Lầu gác lộng lẫy, năm thức mây lồng,
Có bao nàng tiên thướt tha yểu điệu.
Trong đó, một nàng tên gọi Thái Chân,
Da tuyết, mặt hoa na ná giống.
Gõ cửa ngọc mái tây nơi kim khuyết,
Nhờ Tiểu Ngọc, truyền bảo đến Song Thành.
Nghe có sứ vua Hán tới,
Trong màn cửa hoa giật mình tỉnh giấc.
Khép áo, đẩy gối, bồi hồi trở dậy,
Cánh rèm châu, bức mành bạc từ từ mở ra.
Bối tóc mây hơi lệch, vẻ còn ngái ngủ,
Mũ hoa đội chưa ngay, vội bước xuống thềm.
Gió thổi, vạt áo nhẹ nhẹ bay,
Hệt như lúc đang múa khúc “Nghê thường vũ y”.
Vẻ ngọc âm thầm, vắn dài hàng lệ,
Một cành hoa lệ đẫm hạt mưa xuân.
Đăm đăm khoé mắt, nghẹn ngào “Đa tạ lòng quân vương,
Một lần từ biệt đôi ngả cách mặt khuất lời.
Tình ân ái ở Chiêu Dương thế là đoạn tuyệt,
Ngày tháng trong cung Bồng Lai dài đằng đẵng.
Ngoảnh mặt nhìn xuống cõi đời,
Không thấy Trường An, chỉ thấy bụi trần mù mịt.
Nay xin mượn vật cũ để tỏ chút tình thâm,
Chiếc hộp khảm, cành kim thoa, gửi mang về giúp.
Thoa để lại một nhành, hộp để lại một mảnh,
Thoa bẻ nhánh vàng, hộp chia mảnh khảm.
Chỉ nguyệt tấm lòng bền như vàng như khảm,
Kẻ trên đời, người trần thế sẽ còn gặp nhau!”
Lúc sắp từ biệt còn ân cần nhắc gửi mấy lời,
Trong đó có lời thề riêng, chỉ hai tấm lòng được biết.
Đó là đêm mồng bảy tháng bày, tại điện Trường Sinh,
Nửa đêm, người vắng, thề riêng với nhau:
“Ở trên trời nguyện làm chim liền cánh,
Ở dưới đất nguyện làm cây liền cành.”
Trời đất dài lâu cũng có lúc hết,
Hận này đằng dặc, không thủa nào cùng!

Tỳ bà hành
Tầm Dương giang đầu dạ tống khách,
Phong diệp địch hoa thu sắt sắt.
Chủ nhân há mã khách tại thuyền,
Cử tửu dục ẩm vô quản huyền.
Tuý bất thành hoan thảm tương biệt,
Biệt thời mang mang giang tẩm nguyệt.
Hốt văn thuỷ thượng tỳ bà thanh,
Chủ nhân vong quy khách bất phát.
Tầm thanh âm vấn đàn giả thuỳ,
Tỳ bà thanh đình dục ngữ trì.
Di thuyền tương cận yêu tương kiến,
Thiêm tửu hồi đăng trùng khai yến.
Thiên hô vạn hoán thuỷ xuất lai,
Do bão tỳ bà bán già diện.
Chuyển trục bát huyền tam lưỡng thanh,
Vị thành khúc điệu tiên hữu tình.
Huyền huyền yểm ức thanh thanh tứ,
Tự tố bình sinh bất đắc chí.
Đê mi tín thủ tực tực đàn,
Thuyết tận tâm trung vô hạn sự.
Khinh lung mạn nhiên mạt phục khiêu,
Sơ vi Nghê thường hậu Lục yêu.
Đại huyền tào tào như cấp vũ,
Tiểu huyền thiết thiết như tư ngữ.
Tào tào thiết thiết thác tạp đàn,
Đại châu tiểu châu lạc ngọc bàn.
Gian quan oanh ngữ hoa để hoạt,
U yết lưu cảnh thuỷ hạ than.
Thuỷ tuyền lãnh sáp huyền ngưng tuyệt,
Ngưng tuyệt bất thông thanh tiệm yết.
Biệt hữu u sầu ám hận sinh,
Thử thời vô thanh thắng hữu thanh.
Ngân bình sạ phá thuỷ tương bính,
Thiết kỵ đột xuất đao thương minh.
Khúc chung thu bát đương tâm hoạch,
Tứ huyền nhất thanh như liệt bạch.
Đông thuyền tây phảng tiễu vô ngôn,
Duy kiến giang tâm thu nguyệt bạch.
Trầm ngâm phóng bát sáp huyền trung,
Chỉnh đốn y thường khởi liễm dung.
Tự ngôn bản thị kinh thành nữ,
Gia tại Hà Mô lăng hạ trú.
Thập tam học đắc tỳ bà thành,
Danh thuộc giáo phường đệ nhất bộ.
Khúc bãi tằng giao thiện tài phục,
Trang thành mỗi bị Thu Nương đố.
Ngũ Lăng niên thiếu tranh triền đầu,
Nhất khúc hồng tiêu bất tri số.
Điền đầu ngân tì kích tiết toái,
Huyết sắc la quần phiên tửu ố.
Kim niên hoan tiếu phục minh niên,
Thu nguyệt xuân phong đẳng nhàn độ.
Đệ tẩu tòng quân a di tử,
Mộ khứ triêu lai nhan sắc cố.
Môn tiền lãnh lạc xa mã hy,
Lão đại giá tác thương nhân phụ.
Thương nhân trọng lợi khinh biệt ly,
Tiền nguyệt Phù Lương mãi trà khứ.
Khứ lai giang khẩu thủ không thuyền,
Nhiễu thuyền nguyệt minh giang thuỷ hàn.
Dạ thâm hốt mộng thiếu niên sự,
Mộng đề trang lệ hồng lan can.
Ngã văn tỳ bà dĩ thán tức,
Hựu văn thử ngữ trùng tức tức.
Đồng thị thiên nhai luân lạc nhân,
Tương phùng hà tất tằng tương thức.
Ngã tòng khứ niên từ đế kinh,
Trích cư ngoạ bệnh Tầm Dương thành.
Tầm Dương địa tích vô âm nhạc,
Chung tuế bất văn ty trúc thanh.
Trú cận Bồn giang địa thế thấp,
Hoàng lô khổ trúc nhiễu trạch sinh.
Kỳ gian đán mộ văn hà vật,
Đỗ quyên đề huyết viên ai minh.
Xuân giang hoa triêu thu nguyệt dạ,
Vãng vãng thủ tửu hoàn độc khuynh.
Khởi vô sơn ca dữ thôn địch,
Âu á triều triết nan vi thính.
Kim dạ văn quân tỳ bà ngữ,
Như thính tiên nhạc nhĩ tạm minh.
Mạc từ cánh toạ đàn nhất khúc,
Vị quân phiên tác Tỳ bà hành.
Cảm ngã thử ngôn lương cửu lập,
Khước toạ xúc huyền huyền chuyển cấp.
Thê thê bất tự hướng tiền thanh,
Mãn toạ trùng văn giai yểm khấp.
Toạ trung khấp hạ thuỳ tối đa,
Giang Châu tư mã thanh sam thấp.

Dịch nghĩa:
Ban đêm đưa tiễn khách ở đầu sông Tầm Dương
Gió thu thổi vào lá phong, hoa lau hiu hắt
Chủ nhân xuống ngựa, khách trong thuyền
Nâng chén rượu muốn uông (mà) không có đàn sáo
Say mà không vui vẻ gì (vì) biệt ly sầu thảm
Lúc chia tay lòng mang mang, sông đượm bóng trăng
Chợt nghe có tiếng tỳ bà trên mặt nước
Chủ nhân quyên về, khách cũng không khởi hành
Tìm theo tiếng để hỏi người đàn là ai
Tiếng tỳ bà im bặt, muốn nói mà còn (ngại ngùng) trì hoãn
Bèn dời thuyền lại xin được gặp mặt
Rót thêm rượu, khêu đèn lên, trùng tân tiệc rượu
Gọi đến ngàn lần vạn lần mới bước ra
Tay ôm tỳ bà che khuất nửa gương mặt
Vặn trục gảy dây hai ba tiếng (để thử)
Chưa có khúc điệu gì mà nghe đã hữu tình
Dây nào cũng nghẹn ngào, tiếng nào cũng có ý
Bày tỏ nỗi bất đắc chí trong cuộc đời
Hạ thấp lông mày cứ gảy cứ gảy mãi
Giãi bày hết tâm sự vô cùng hạn
Nhẹ nắn, chậm vuốt, rồi lại gảy tiếp
Thoạt đầu là khúc Nghê thường, sau đó là khúc Lục yêu
Dây lớn ào ào như mưa rào
Dây nhỏ nỉ non như tỉ tê chuyện riêng
(Rồi tiếp đến) tiếng rào rào lẫn tiếng nỉ non
(Nghe như) hạt châu lớn hạt châu nhỏ rắc vào trong mân ngọc
(Nghe như) tiếng chim oanh giọng (líu lo) qua lại trong hoa
Nhịp suối ngập ngừng, nước chảy xuống bãi
Suối nước bỗng lạnh đông, dây đàn ngưng bặt
Tiếng đàn ngưng bặt, không thuận, bấy giờ bỗng yên lặng
Tự có mối sầu u uất riêng, nỗi hận âm thầm phát sinh
Lúc này không có âm thanh mà nghe con hay hơn có
(Bỗng dưng nghe như) tiếng nước bắn tung ra khỏi thành bình bạc vị phá vỡ
(Nghe như) đoàn quân thiết kỵ ào ào đến, đao thương sáng ngời
Nàng dạo tay vào giữa bốn dây (và) chấm dứt ca khúc
Bốn dây vang lên một âm thanh như lụa xé
Thuyền mảng đông tây lặng im, không một tiếng nói
Chỉ thấy vầng trăng thu rọi sáng giữa sông
Nàng trầm ngâm gỡ phím, cài vào giữa các dây đàn
Sửa gọn xiêm áo lại, đứng dậy chỉnh vẻ mặt
Tâm sự rằng, nàng nguyên là con gái chốn kinh thành
Nhà ở lăng Hà Mô
Mười ba tuổi học được ngón đàn tỳ bà
Tên thuộc bộ thứ nhất của giáo phường
Mỗi gảy hết khúc đàn, từng khiến các nhà dạy đàn phục
Mỗi trang điểm xong là đến nàng Thu Nương cũng đố kỵ
Những chàng trai trẻ ở Ngũ Lăng tranh nhau tặng biếu
Một bài ca, thưởng không biết bao là tấm lụa đào
Vành lược bạc, cành trâm vàng đánh nhịp vỡ tan
Quần lụa màu huyết dụ để rượu đổ ra hoen ố
Năm này vui cười, năm sau cũng như vậy
Trăng thu gió xuân, trải một đời nhàn hạ
Em trai đi lính, rồi dì chết
Chiều qua, sớm lại, nhan sắc cũng lão đi
Trước cổng dần vắng tanh, thưa thớt đi ngựa xe
Cũng có tuổi rồi mới làm vợ người lái buôn
Người lái buôn chỉ tham lợi, coi thường biệt ly
Tháng trước đi Phù Lương mua trà
Từ đó đến giờ ở đầu sông một mình với con thuyền không
Quanh thuyền trăng sáng, nước sông lạnh lẽo
Đến khuya bỗng mộng thấy lại thời trẻ trung
Trong mộng thấy khóc nhoè má hồng phấn son
Tôi nghe tiếng tỳ bà đã thán tức
Giờ nghe thêm những lời tâm sự lại càng bùi ngùi
Cùng là kẻ luân lạc ở chốn chân trời
Gặp gỡ nhau đây hà tất đã từng quen biết
Năm ngoái tôi từ biệt kinh vua
Bị biếm đến thành Tầm Dương cho đến nay nằm bệnh
Tầm Dương xứ hẻo lánh không có âm nhạc
Cả năm chưa nghe được tiếng đàn sáo
Tôi ở gần sông Bồn, chỗ thấp và ẩm ướt
Lau vàng, trúc võ mọc quanh nhà
Ở nơi đây sáng chiều nghe được những gì
Có tiếng quốc khóc ra máu và tiếng vượn hú bi ai
Mùa xuân sáng hoa nở, mùa thu ban đêm có ánh trăng
Tôi thường thường đem rượu ra uống một mình
Có phải không có sơn ca thôn địch đâu
Khốn nỗi líu lo, líu liết, thật khó nghe
Đêm nay nghe được tiếng tỳ bà của nàng
Như nghe được tiếng nhạc tiên, tai tạm nghe rõ ràng
Xin ngồi lại đàn một khúc
Tôi sẽ vì nàng làm bài Tỳ Bà hành
Cảm động vì lời tôi nói, nàng đứng một lúc lâu
Rồi ngồi xuống gảy đàn, tiếng bỗng chuyển thành cấp xúc
Buồn thảm không giống như tiếng đàn vừa rồi
Hết những người trong tiệc nghe lại đều che mặt khóc
Trong những người ấy ai là người khóc nhiều nhất
Tư mã Giang Châu ướt đẫm vạt áo xanh.

Hoa phi hoa
Hoa phi hoa,
Vụ phi vụ.
Dạ bán lai,
Thiên minh khứ.
Lai như xuân mộng kỷ đa thời,
Khứ tự triêu vân vô mịch xứ!

Dịch nghĩa:
Rằng hoa, thì không phải là hoa,
Rằng mây, thì không phải là mây.
Nửa đêm tới,
Sáng hôm sau lại đi mất.
Khi đến thì như giấc mộng xuân không được bao lâu,
Khi đi thì như mây trời không biết đâu mà tìm lại được.

Trường tương tư (I)
Biện thuỷ lưu,
Tứ thuỷ lưu,
Lưu đáo Qua Châu cổ độ đầu.
Ngô sơn điểm điểm sầu.

Tứ du du,
Hận du du,
Hận đáo quy thời phương thuỷ hưu.
Nguyệt minh nhân ỷ lâu.

Dịch nghĩa:
Sông Biện chảy mãi,
Sông Tứ chảy mãi,
Chảy tới đầu bến đò cũ ở Qua Châu.
Núi non ở Giang Nam, nơi nào (nghĩ tới) cũng khiến lòng buồn.

Nỗi nhớ miên man,
Lòng hận miên man,
Hận này tới khi nào trở về (gặp nhau) mới bắt đầu nguôi được.
Người tựa lầu (một mình chờ đợi) dưới trăng sáng.

Ức giang liễu
Tằng tài dương liễu Giang Nam ngạn,
Nhất biệt Giang Nam lưỡng độ xuân.
Dao ức thanh thanh giang ngạn thượng,
Bất tri phan chiết thị hà nhân.

Dịch nghĩa:
Xưa từng trồng dương liễu ở bờ sông Giang Nam,
Từ khi rời Giang Nam tới nay đã trải qua hai mùa xuân.
Ở phương xa nhớ màu xanh xanh (của liễu) ở trên bờ sông,
Không biết bây giờ ai là người đa vin cành bẻ.

Đại Lâm tự đào hoa
Nhân gian tứ nguyệt phương phi tận,
Sơn tự đào hoa thuỷ thịnh khai.
Trường hận xuân quy vô mịch xứ,
Bất tri chuyển nhập thử trung lai.

Dịch nghĩa:
Trong cõi nhân gian, tháng tư hương thơm đã tan hết
Nhưng hoa đào ở ngôi chùa trên núi mới bắt đầu nở rộ
Ta cứ giận mùa xuân bỏ đi không để lại tung tích
Mà không biết rằng (mùa xuân) chỉ chuyển về đây thôi.

Ngoạn tân đình thụ, nhân vịnh sở hoài
Ải ải tứ nguyệt sơ,
Tân thụ diệp thành âm.
Động dao phong cảnh lệ,
Cái phục đình viện thâm.
Hạ hữu vô sự nhân,
Cánh nhật thử u tầm.
Khởi duy ngoạn thì vật,
Diệc khả khai phiền khâm.
Thì dữ đạo nhân ngữ,
Hoặc thính thi khách ngâm.
Độ xuân túc phương sắc,
Nhập dạ đa minh cầm.
Ngẫu đắc u nhàn cảnh,
Toại vong trần tục tâm.
Thuỷ tri chân ẩn giả,
Bất tất tại sơn lâm.

Mộng Vi Chi
Dạ lai huề thủ mộng đồng du,
Thần khởi doanh cân lệ mạc thu.
Chương Phố lão thân tam độ bệnh,
Hàm Dương túc thảo bát hồi thu.
Quân mai tuyền hạ nê tiêu cốt,
Ngã ký nhân gian tuyết mãn đầu.
A Vệ, Hàn Lang tương thứ khứ,
Dạ đài mang muội đắc tri phầu?

Dịch nghĩa:
Đêm qua nằm mộng thấy cùng dắt tay nhau dạo chơi,
Sáng ra tỉnh dậy, nước mắt ướt đẫm khăn không thể ngăn được.
(Tôi) thân già gửi ở Chương Phố đã ba lần ốm,
(Ông) ở Hàm Dương dưới nấm cỏ yên đã tám mùa thu.
Ông ở dưới suối vàng, bùn đất tiêu xương cốt,
Tôi gửi thân mình ở chốn nhân gian, tuyết phủ trắng đầu.
A Vệ, Hàn Lang đã lần lượt theo nhau đi,
Dưới mồ mờ mịt ông có biết hay không?

Bồ Đề tự thượng phương vãn diểu
Lâu các cao đê thụ thiển thâm,
Sơn quang thuỷ sắc minh trầm trầm.
Tung yên bán quyển thanh tiêu mộ,
Y lãng bình phô lục ỷ khâm.
Phi điểu diệt thời nghi cấp mục,
Viễn phong lai xứ hảo khai khâm.
Thuỳ tri bất ly trâm anh nội,
Trường đắc tiêu diêu tự tại tâm?

Khuê phụ
Tà bằng tú sàng sầu bất động,
Hồng tiêu đới hoãn lục hoàn đê.
Liêu Dương xuân tận vô tiêu tức,
Dạ hợp hoa tiền nhật hựu tây.