Một bài thơ hay về đoàn binh Tây Tiến trong thời kì kháng chiến chống Pháp. Bài thơ là một bức tranh phong cảnh núi rừng Tây Bắc với những gian nan, vất vả và đầy rẫy nguy hiểm. Đồng thời đó cũng là bức tranh chân dung chân thật về người lính Tây Tiến với lòng căm thù giặc yêu nước sâu sắc và lí tưởng sống cao đẹp nhưng cũng hết sức tinh nghịch và lãng mạn.

Lời bài thơ:

Sông Mã xa rồi Tây tiến ơi !

Nhớ về rừng núi, nhớ chơi vơi

Sài Khao sương lấp đoàn quân mỏi

Mường Lát hoa về trong đêm hơi

Dốc lên khúc khuỷu dốc thăm thẳm

Heo hút cồn mây, súng ngửi trời

Ngàn thước lên cao, ngàn thước xuống

Nhà ai Pha Luông mưa xa khơi

Anh bạn dãi dầu không bước nữa

Gục lên súng mũ bỏ quên đời !

Chiều chiều oai linh thác gầm thét

Đêm đêm Mường Hịch cọp trêu người

Nhớ ôi Tây tiến cơm lên khói

Mai Châu mùa em thơm nếp xôi

Doanh trại bừng lên hội đuốc hoa

Kìa em xiêm áo tự bao giờ

Khèn lên man điệu nàng e ấp

Nhạc về Viên Chăn xây hồn thơ

Người đi Châu Mộc chiều sương ấy

Có thấy hồn lau nẻo bến bờ

Có nhớ dáng người trên độc mộc

Trôi dòng nước lũ hoa đong đưa

Tây tiến đoàn binh không mọc tóc

Quân xanh màu lá dữ oai hùm

Mắt trừng gửi mộng qua biên giới

Đêm mơ Hà Nội dáng kiều thơm

Rải rác biên cương mồ viễn xứ

Chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh

áo bào thay chiếu, anh về đất

Sông Mã gầm lên khúc độc hành

Tây tiến người đi không hẹn ước

Đường lên thăm thẳm một chia phôi

Ai lên Tây tiến mùa xuân ấy

Hồn về Sầm Nứa chẳng về xuôi.

Phù Lưu Chanh, 1948

Đây là bài thơ hay và ý nghĩa của nhà thơ. "Đôi mắt người Sơn Tây" là một tác phẩm được ông viết ra để gửi tặng người ông yêu. Ông và cô gái ấy đã chia cắt nhau trong kháng chiến. Bài thơ là lời tâm tình, hỏi thăm cô của tác giả và niềm mơ ước về một tương lai hòa bình khi đó ông và cô có thể gặp nhau.

Bài thơ đã được nhạc sĩ Phạm Đình Chương phổ nhạc vào năm 1972 và chúng ta có thể nghe bài hát tuyệt vời này qua giọng hát của Thái Thanh.

Lời bài thơ:

Em ở thành Sơn chạy giặc về

Tôi từ chinh chiến cũng ra đi

Cách biệt bao lần quê

Bất Bạt Chiều xanh không thấy bóng Ba Vì

Vừng trán em vương trời quê hương

Mắt em dìu dịu buồn Tây Phương

Tôi thấy xứ Đoài mây trắng lắm

Em có bao giờ em nhớ thương?

Mẹ tôi em có gặp đâu không?

Những xác già nua ngập cánh đồng

Tôi cũng có thằng em còn bé nhỏ

Bao nhiêu rồi xác trẻ trôi sông

Tử độ thu về hoang bóng giặc

Điêu tàn ơi lại nối điêu tàn

Đất đá ong khô nhiều suối lệ

Em đã bao ngày lệ chứa chan?

Đôi mắt người Sơn Tây

U uẩn chiều lưu lạc

Thương vườn ruộng khôn khuây

Bao giờ trở lại đồng Bương Cấn

Về núi Sài Sơn ngó lúa vàng

Sông Đáy chậm nguồn qua Phủ Quốc

Sáo diều khuya khoắt thổi đêm trăng

Bao giờ tôi gặp em lần nữa

Chắc đã thanh bình rộn tiếng ca

Đã hết sắc mùa chinh chiến cũ

Còn có bao giờ em nhớ ta?

1949

Đôi bờ là một bài thơ hay của nhà thơ Quang Dũng. Bài thơ đầy những câu hỏi tu từ mà tác giả hỏi người con gái ông yêu khi hai người bị chia cắt. Qua những câu hỏi ấy ngầm bộc lộ lên cái nỗi nhớ tha thiết, sâu lắng của tác giả.

Hãy đọc và cảm nhận từng dòng thơ này nhé!

Lời bài thơ:

Thương nhớ ơ hờ, thương nhớ ai?

Sông xa từng lớp lớp mưa dài

Mắt kia em có sầu cô quạnh

Khi chớm heo về một sớm mai?

Rét mướt mùa sau chừng sắp ngự

Bên này em có nhớ bên kia

Giăng giăng mưa bụi quanh phòng tuyến

Hiu hắt chiều sông lạnh bến Tề

Khói thuốc xanh dòng khơi lối xưa

Đêm đêm sông Đáy lạnh đôi bờ

Thoáng hiện em về trong đáy cốc

Nói cười như chuyện một đêm mơ

Xa quá rồi em người mỗi ngã

Bên này đất nước nhớ thương nhau

Em đi áo mỏng buông hờn tủi

Dòng lệ thơ ngây có dạt dào?

1948

Quán bên đường là một bài thơ với ngôn từ hết sức đơn giản với những hình ảnh rất giản dị, chân thật nhưng cách diễn đạt độc đáo, lãng mạn đã khiến cho những dòng thơ đi vào tâm trí người đọc. Đây là một bài thơ hay, hãy đọc và cảm nhận nó nhé!

Lời bài thơ:

Tôi khách qua đường, trưa nắng gắt

Nghỉ nhờ đây quán lệch tường xiêu

Giàn mướp nghèo không hứa hẹn bao nhiêu

Mùa gạo đắt, đường xa, thưa khách vắng

Em đắp chăn dầy, tóc em trĩu nặng

Tôi mồ hôi ra ngực áo chan chan...

Đường tản cư bao suối lạ sương ngàn

Em mê sảng sốt hồng đôi má

Em có một mình nhà hoang vắng quá

Mảnh chăn đào em đắp, có hoa thêu

Hàng của em, chai lọ xác xơ nghèo

Tôi nhìn lại mảnh quần xưa đã vá

Tôi chợt nhớ chúng ta không nhà cửa

Em tản cư, tôi là lính tiền phương

Xa Hà Nội, cùng nhau, từ một thuở
Lòng rưng rưng thương nhau quá dọc đường

Tiền nước trả em rồi. Nắng gắt

Đường xa xa mờ núi và mây

Hồn lính vương vài qua sợi tóc

Tôi thương mà em đâu có hay...

Lính râu ria là một bài thơ đặc biệt của Quang Dũng. Đọc bài thơ chúng ta sẽ thấy được hình ảnh của những người lính gốc thành phố thời kháng chiến và những nét tính cách đẹp của họ.

Lời bài thơ:

Khuya khoắt sông bờ vắng

Lửa hồng quán tản cư

Lính mấy chàng vất vả

Tìm sống một đêm thơ

Một người kêu cà-phê

Một anh gọi thuốc lá

Một người nhìn sau trước...

- Chị ơi! Ly rượu nhỏ!

Rượu nhỏ một ly thôi

Một ly cho đỏ mặt

Cho lên hương cuộc đời

- Chị ơi! Cháu ngủ đâu

Rồi anh bế con chị

Anh lim dim cúi đầu

Cô bé cười chúm chím

Mắt non nhìn như sao

Đôi mắt nhìn như sao

Má hồng như trái mận

Mùa đang độ ngọt ngào!

Bàn tay như rễ cây

Bộ râu hơn bàn chải

Anh ôm con người ta

Anh ôm ghì nó mãi

Cô bé năm tháng trời

Tuổi anh vừa ba mươi

Vợ anh giờ này đâu?

Anh mỉm cười rười rượi

Khi anh về đã xa

Chị dọn hàng đi ngủ

Chép miệng trong hơi chăn

Chị buồn chi không rõ

Khuya khoắt sông bờ vắng

Tiếng súng rền xa xa

Lính mấy chàng phanh ngực

Hát nhẹ lên bài ca...

Kênh đào, cuối thu đông 1948

Bài thơ là trải nghiệm của tác giả trên con đường lên Bố Hạ. Với giọng thơ chân thật và những hình ảnh độc đáo tác giả đã cho người đọc những cảm xúc chân thật cũng như hình dung được phong cảnh nơi đây.

Lời bài thơ:

Cuối năm trên đường đi Bố Hạ

Tháng chạp mùa cam lửa đốm vườn

Bãi sỏi quanh co dòng nước chậm

Cheo leo cầu tạm vắt sông Thương

Xe ngựa bình yên leo dốc đỏ

Cuối năm trên đường đi Bố Hạ

Đỉnh đồi quán sậy dựng phên lau

Ngựa dừng rủ bụi than tàu hoả

Đường ấp chia tay khách hỏi chào

Cuối năm trên đường đi Bố Hạ

Ruộng bậc thang còn trơ gốc rạ

Rừng núi mờ xa khói trẻ trâu

Tơi nón trung du em về đâu

Nhớ ai trên đường đi Bố Hạ...

Rừng xa Yên Thế hùm thiêng nằm

Đồn cũ Phồn Xương rét cuối năm

Râu tóc tướng quân cờ nghĩa ruổi

Ngựa chiến băng đường dấu còn mới

Nép bóng vườn cam đường Bố Hạ

Mả Tây, tri huyện lập công làm

Bia ký quân thù trận Nhã Nam.

Đây là một bài thơ rất hay của nhà thơ Quang Dũng. Cả bài thơ là những hiện thân khác nhau của con đường. Cái nào cũng ý nghĩa, cái nào cũng đẹp và đặc biệt gần gũi. Hãy đọc và cảm nhận những vẻ đẹp của con đường mà tác giả viết nhé!

Lời bài thơ:

Đường ấy dừa trăng như cổ tích

đường vào những truyện thuở ngày xanh

đường qua bến lội ngang người cát

biển thuỷ triều dâng mặn nước lành

Đường ấy đi về qua bóng núi

miếu đêm soi lạnh xuống sông dài

lay động màn sương trên khói sóng

thuyền khơi ai gõ mạn xa khơi

Đường ấy sao khuya đầm nước mắt

trong vời như ngọc, lá tre xanh

giếng làng còn ướt trăng trên đá

chim ngủ xôn xao độn lá cành

Là những đường đi qua ngõ trúc

mẹ gìà thao thức ngó qua phên

hành quân trong đám người đêm ấy

biết có con thương của mẹ hiền

Là những đường trăng qua bến láng

hoa nhài thơm ngõ đượm quân trang

lớp này lớp khác người sang hết

thuyền lại nằm phơi dưới nguyệt vàng

Là bước quân đi đường kháng chiến

lòng thôn trăng giải biết bao nhiêu

bao nhiêu giấc ngủ làng thôn động

gà chợt nhầm canh chợt gáy theo.

Đây tiếp tục là một bài thơ phong cảnh. Phong cảnh được tác giả vẽ ra ở đây là không gian nơi vùng quê với nhiều khung cảnh khác nhau. Đó là một bức tranh có hình ảnh và âm thanh sống động. Tác giả ngồi dưới ánh trăng sáng, bóng cau dập dờn dưới làn gió mát mà nhớ về quê hương. Nhớ về những hình ảnh nơi quê với một tâm trạng buồn, nhung nhớ.

Lời bài thơ:

Trăng sáng vẫn vờn đôi bóng cau

Ngồi đây mà gửi nhớ phương nào

Gió mát lung linh vầng Bắc Đẩu

Tiếng hè ếch nhái rộn bờ ao.

Ngồi đây năm năm miền ly hương

Quê người đôi gót mải tha phương

Có những chiều chiều trăng đỉnh núi

Nhà ai chày gạo giã đêm sương

Tịch mịch sầu vơi bèo râm ran

Côn trùng im ỉm lối trăng tàn

Người ơi quê cũ đèn hoe ngọn

Tóc bạc trông chừng cảnh héo hon

Ngõ trúc quanh quanh sầu bóng lá
Trăng vàng rơi rắc nẻo nào xưa

Ngõ cũ không mong người trở lại

Mà mùi hoa mộc vẫn thơm đưa

Đốt khói lên rồi hương viễn vông
Dòng xanh thoáng biến cảnh hư không

U hiển liễu trai về quá khứ

Chuối vườn rũ lá đóm bay vòng

Em ơi, em ơi đêm dần vơi

Trông về phương ấy ngóng trông người

Trăng có soi qua vầng tóc bạc

Nẻo về cố quận nhớ thương ôi!

Đây là một bài thơ ý nghĩa của nhà thơ Quang Dũng. Nó bộc lộ lên được cái nỗi nhớ của tác giả về Hồ Nam, một nỗi nhớ da diết xen thêm chút buồn khi tác giả xa nơi này rất lâu rồi, đến mức mà những cảnh vật trong kí ức nhà thơ giờ đây có lẽ đã đổi thay hết rồi! Hãy đọc và cảm nhận những xúc động trong tâm hồn của ông nhé!

Lời bài thơ:

Ai biết Hồ Nam giờ ra sao?

Xa cách hồn quê động bóng cau

Ðám cưới qua đò quai nón mới

Mười năm còn tưởng bóng cô dâu

Ai biết Hồ Nam giờ đổi thay

Bãi sỏi gầm quanh nước réo ngày

Em nhỏ tắm trâu chiều núi biếc

Giờ em chiến sĩ ở đâu đây

Ai nhớ Hồ Nam mây trắng xa

Giây nói tham mưu giăng mọi nhà

Tư lệnh cùng dân ăn cỗ giỗ

Ði rồi còn nhắc mãi quân ta

"Một hàng cau phơ phất

Một hàng mây xa xôi

Trong mưa chiều hiu hắt

Buồn lắm Hồ Nam ơi!"

Vàng cũ thời gian trang nhật ký

Bâng khuâng y tá mắt trông người

Chưa vào chiến dịch - quân y vắng

Quê nhà Hà Nội dạ như khơi.

11-5-1960

Đây là một bài thơ hay của nhà thơ Quang Dũng. Nó được sáng tác trong một hoàn cảnh và không gian đặc biệt. Đó là không gian của một bến sông ở Thanh Hóa khi ông đến thăm người bạn của mình. Ông được người bạn ấy kể cho về một cô giáo đẹp dạy học trên xã và thế là nhà thơ lâm vào lưới tình của cô mặc dù chưa gặp cô lần nào. Và chính cái tâm hồn lãng mạn trong Quang Dũng đã làm nên bài thơ này. Bài thơ bộc lộ nên cái nỗi niềm tương tư của nhà thơ đối với cô gái ấy, cái niềm tương tư ấy khiến cho bài thơ thật da diết và đan chút buồn, hãy đọc và cảm nhận cái đẹp của từng vần thơ nhé!

Lời bài thơ:

Chưa gặp sao đành thương nhớ nhau?

Đôi phen số mệnh cũng cơ cầu

Người đi mang nửa hồn đơn lẻ

Tôi về hoài vọng một đôi câu

Khói thuốc chiều sông hỡi dáng người!

Phương nào đôi mắt ngó xa xôi

Nào ai biết được niềm u ẩn

Từng lắng nhiều trong những mảnh đời

Tôi viết chiều nay chiều tưởng vọng

Làm thơ mình lại tặng riêng mình

Sông trôi luống gợi dòng vô hạn

Biền biệt ngày xanh xa ngày xanh

Thời đại bao lần khô nước mắt

Hoa đèn riêng gửi chút tâm tư

Ngắn dài đã học người thiên cổ

Vạn đại sầu lên chẳng bến bờ

Chiều ấy em về thương nhớ ai?

Tôi chắc đường đi đã rất dài

Tim tím chiều hôm lên bóng núi

Dọc đường mờ những cánh hoa phai

Một chút linh hồn nhỏ

Đi về chân núi xanh

Màu tím chiều chầm chậm

Hoàng hôn nghe một mình

Giáo đường chuông rời rạc

Tan vỡ nhiều âm thanh

Một chút linh hồn nhỏ

Đi về chân núi xanh.

Bài thơ được tác giả sáng tác trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp. Vào một dịp nhà thơ đã quen biết và được một thầy lang mời về chơi và tiếp đãi rất ân cần. Chính vì vậy, để đáp lại sự nhiệt tình ấy của ông lang tác giả đã viết bài thơ này. Bài thơ thể hiện lên cái tâm hồn cao đẹp, trong sáng luôn hướng tới tổ quốc của ông lang cũng những người thầy thuốc tận tụy vì tổ quốc mà không ham giàu sang, phú quý.

Lời bài thơ:

Gian khổ đường ta ta cứ đi

Vững tâm theo kháng chiến trường kỳ

Trắng trong nguyền giữ lòng cam thảo

Son sắt càng thơm dạ quế chi

Non nước đã vương tơ đỗ trọng

Giàu sang đâu hám chữ đương qui

Lênh đênh dầu mấy lênh đênh nữa

Tin tưởng ngày mai rộng lối đi.

Với những câu như "Hùng vĩ Pha Đin gì sánh được"; "Lắc đầu tài xế thấm mồ hôi"... Đều miêu tả con đèo Pha Đin đầy gian nan trắc trở. Có đi trên con đèo này thì mới biết được độ nguy hiểm của nó. Cho dù thời nay, những đoạn cua đã bớt đi phần nào hiểm nguy bởi những dự án làm đường. Nhưng vẫn còn đấy những gì "hùng vĩ" mà thiên nhiên tạo dựng nên.

Nhà thơ Quang Dũng cũng không quá khi miêu tả vẻ đẹp của con đèo này như "sơn thủy tranh đời Tống". Đó là con đường lên Tây Bắc xa xôi, lên với Điện Biên Phủ rung chấn địa cầu nam 1954. Và ở đó, qua con đèo hùng vĩ ấy, là cuộc sống của những người dân miền núi, những thành phố đang từng ngày phát triển... Và trên hết, tôi yêu nơi này - bởi đơn giản: nhà tôi ở đó...

Lời bài thơ:

Như từng đợt sóng bủa lên trời

Hùng vĩ Pha Đin gì sánh được

Lắc đầu tài xế thấm mồ hôi

Bến dốc chon von ngàn thước vực

Lên thì “Cổng trời” xuống vực thẳm

Uốn quanh đá trắng lượn vòng thang

Ngựa thồ đỉnh dốc nhỏ như kiến

Đi trong đường mây rắc bụi vàng

Đẹp như sơn thuỷ tranh đời Tống

Ầm tiếng xe lu vách đá vọng

Mờ ảo công trường hiện dưới lau

Đôi hạt cầu đường lán lưu động

Còn bay than bếp dưới hoa đào

Hùng vĩ Pha Đin gì sánh được

Đường của dân công đi dưới đuốc

Giọng hò Nghệ Tĩnh nức lòng quân

Gạo, muối đêm ngày vây hãm giặc

Đâu đây đứt pháo xích kêu giòn

Liệt sĩ tên còn xanh núi non

Cơn gió bóng mây qua đỉnh Việt

Mà như lau sậy có linh hồn

Dừng xe trông mây nhìn phương Nam

Hà Nội mốc đường cây bốn trăm

Hợp tác Bình Thuận rải chân dốc

Gạo quê Tiền Hải đã thơm rừng

Hùng vĩ Pha Đin gì sánh được

Giang sơn gấm vóc một miền Tây

Mới thấy yêu sao là Đất Nước

Pha Đin ngàn chớp nổi hồ mây.