Quê hương với mỗi người thật giản dị, thân thương. Yêu quê là yêu con đường đến trường, yêu những mái nhà tranh, yêu cánh đồng lúa chín… Nhà văn Ê-ren-bua đã từng nói: suối chảy vào sông, sông chảy ra biển, tình yêu tổ quốc bắt nguồn từ lòng yêu với những thứ thân thuộc quanh mình. Tình yêu đất nước bao giờ cũng bắt nguồn từ tình yêu quê chân thành, giản dị như thế. Có những so sánh hình ảnh quê hương thật gần gũi. Nhà thơ Đỗ Trung Quân chắc hẳn yêu quê lắm mới có những hình ảnh so sánh đẹp và dễ đi vào lòng người đến thế. Đọc câu thơ “Quê hương là chùm khế ngọt” nhiều người ngỡ ngàng khi nhận ra, quê hương sao gần quá. Nó ở trong tuổi thơ, trong câu chuyên bà kể, trong lời hát mẹ ru, trong trái cây dịu mát.

Quê hương là chùm khế ngọt, quê hương là con đường đi học. Còn gì gần gũi hơn thế với mỗi người dân đất Việt.

Quê hương là vô hình, khó định nghĩa và khó có thể gợi ra được cụ thể, rõ ràng. Thế nhưng nhà thơ đã đưa ra cho ta một định nghĩa thật giản dị, biến cái vô hình thành hữu hình. Quê hương có thể nhìn thấy, có thể cầm nắm, có thể thưởng thức được mỗi ngày.

Với chùm khế ngọt con người cảm nhận quê hương đầy đủ nhất bằng mọi giác quan. Tuổi thơ ai cũng trải qua những năm tháng tới trường. Con đường đi học đã trở thành người bạn tri kỉ. Hình ảnh “rợp bướm vàng bay” gợi nên cho ta những gì thân thương và trong sáng nhất của tuổi học trò.

Quê hương là thế đó. Nhắm mắt lại ta như thấy quê hương đã ở đó rồi, ở ngay bên trong trái tim mỗi con người.

Khi ta còn nhỏ, những vần thơ về quê hương đã luôn theo ta qua lời ngâm của bà, của mẹ. Quê hương theo ta khi ta chơi, khi ta cười, khi ta ăn, khi ta ngủ. Quê hương là gì? Xưa nay chưa có ai định nghĩa nổi. Nhưng với một phong cách rất Việt Nam, Đỗ Trung Quân đã khiến những người con xa quê phải bật khóc.

Quê hương mỗi người chỉ một

Như là chỉ một mẹ thôi

Quê hương nếu ai không nhớ

Sẽ không lớn nổi thành người.

“Quê hương” hai từ “thiêng liêng” nhất của một đời người. Nó là mảnh đất chào đón sự khởi đầu của cuộc đời, một sinh linh. Con người ta không thể có hai quê hương cũng như không thể có hai người mẹ. Mảnh đất quê hương yêu dấu mà nơi ấy cho ta hạt gạo ta ăn, ngụm nước ta uống, là nơi đã đón nhận những bước chân chập chững đầu đời.

Quê hương ấm áp, ngọt ngào như dòng sữa mẹ, nuôi lớn ta từng ngày, từng ngày. Với Đỗ Trung Quân “Quê hương” thân thương là thế, “yêu dấu là thế. Từ “chỉ một” như muốn nhắc nhở chúng ta, quê hương là duy nhất, nếu ai mà không nhớ quê hương, người đó sẽ không thể lớn nổi thành người”.

“Không lớn nổi không phải là cơ thể không lớn lên, không phải là con người ta cứ bé mãi, mà “không lớn nổi” có nghĩa là không trưởng thành một con người thật sự. Người mà không nhớ về cội nguồn, gốc rễ, ăn cháo đá bát thì người đó không có đạo đức, không xứng đáng là một con người.

Với tất cả chúng ta, quê hương là một thứ gì đó gần gũi đến kỳ lạ. Như khi ta ăn một trái lê, ngửi một bông hoa, vị thơm ngọt của nó gợi nhắc ta về với quê hương; nơi có những cánh đồng trải dài xa mãi, những bãi cỏ xanh thơm mùi thảo mộc, những chiều hoàng hôn bình yên, ta ngồi nhìn gió hát. Dù có đi đâu xa, hơi thở của quê hương vẫn bên ta, để ta luôn có một góc nhỏ bình yên với tâm hồn.

Khi ta lớn lên, ta ra đời, bon chen, lặn lội, bao nhiêu mệt mỏi, bao nhiêu tủi hờn, ấm ức, ta vẫn cố chịu, để rồi khi trở về nhìn thấy rặng tre đầu làng, con đê trước sông và nhận ra mái nhà thân quen, ta lại bật khóc, tiếng khóc vỡ òa ra như để trút hết tủi hờn, đau buồn, tiếng khóc vờ vì một niềm hạnh phúc vô bờ bến. Ôi ! Sao mà yêu thương thế!

Quê hương như một thứ kỳ diệu khiến ngày ta phải ra đi, tiến một bước nhưng muốn lùi hai bước. Quê hương luôn là nơi khiến ta muốn ngắm nhìn thật lâu, muốn ôm ấp và sống cùng mãi thôi.

Lại một lần nữa – ta khóc – ngày ta phải ra đi – đến giờ, ta còn quyến luyến. Kì lạ sao ta đi chậm như thế, cứ hay ngoảnh lại như thế, cây đa đầu làng đã xã mờ lắm rồi mà ta vẫn ngờ nó chỉ mới kia thôi. Trong lòng bỗng thấy bâng khuâng, xao xuyến lạ! Ta ngạc nhiên vì thấy sao lá vẫn xanh, nắng vẫn vàng ươm trùm lên cảnh vật.

Thật thế, quê hương như máu thịt ta, kể từ khi lọt lòng, ta đã trao cho nó nửa linh hồn của mình, vì vậy đi đâu cũng nhớ, cũng thương.

“Quê hương là con diều biếc

Tuổi thơ con thả trên đồng”

Quê hương luôn hiện ra trong làn nước mắt nhớ nhung trong các đêm.

“Ngẩng đầu nhìn trăng sáng

Cúi đầu nhớ cố hương”.

Quê hương vẫn mãi mãi yêu thương như thế!, Như thế!!

Hai tiếng quê hương đã quá đỗi gần gũi, thân quen mỗi khi chúng ta nhắc về. Nó như trở thành gia đình thứ hai của ta, luôn dang tay đón những đứa con vào lòng.

Quê hương ở những miền quê Việt Nam luôn xuất hiện với hình ảnh con đường, ruộng đồng, sông nước,…. Tình yêu đất nước lúc nào cũng bắt nguồn từ tình yêu quê hương chân thành, giản dị như thế.

Bằng sự quan sát tinh tế, tỉ mỉ và tình yêu quê hương vô bờ bến, nhà thơ Đỗ Trung Quân mới có thể so sánh quê hương với những hình ảnh quen thuộc đến thế. Quê hương ở trong tuổi thơ, trong câu chuyên bà kể, trong lời hát mẹ ru, trong trái cây dịu mát. Quê hương là chùm khế ngọt, quê hương là con đường đi học. Còn gì gần gũi hơn thế với mỗi người dân đất Việt.

Quê hương tuy là vô hình, khó định nghĩa và khó có thể gợi ra được cụ thể, rõ ràng. Thế nhưng nhà thơ đã đưa ra cho ta một định nghĩa thật giản dị, biến cái vô hình thành hữu hình. Quê hương tưởng rằng vô hình không thể hình dung được nhưng lại được tác giả cụ thể hóa có thể nắm được, nhìn được và gửi được.

Quê hương là chùm khế ngọt có thể cảm nhận bằng mọi giác quan. Được lớn lên trong sự bao bọc, che chở của quê hương, tuổi thơ ai cũng phải qua những năm tháng đến trường, cùng đi học với các bạn cười nói vui vẻ trên con đường đó. Con đường đi học đã trở thành người bạn tri kỉ. Hình ảnh “rợp bướm vàng bay” gợi nên cho ta những gì thân thương và trong sáng nhất của tuổi học trò.

Quê hương là thế đó, cứ đứng đó mà âm thầm lặng lẽ che chở cho những con người nơi đây, trở thành máu mủ nguồn gốc của mỗi người.

Nhà thơ Đỗ Trung Quân sinh ngày 19 tháng 1 năm 1955 là một nhà thơ Việt Nam. Nhiều bài thơ của ông được phổ nhạc và được nhiều người yêu thích như Quê hương, Phượng hồng…Năm 1979, ông tham gia phong trào Thanh niên xung phong và bắt đầu sáng tác. Một số bài thơ do ông sáng tác trở thành nổi tiếng như Hương tràm (1978).Một số bài thơ tiêu biểu và nổi tiếng của ông: Hương tràm (1978), Chút tình đầu (1984), Bài học đầu cho con (1986), Khúc mưa, Những bông hoa trên tuyến lửa… Bài thơ Quê hương được đăng lần đầu vào năm 1986 với tên gọi là Bài học đầu cho con.Vào đầu thập niên 1990, bài thơ này được phổ nhạc và trở nên nổi tiếng, được rất nhiều người yêu mến.

Để hiểu hơn về bài thơ Quê hương của Đỗ Trung Quân, chúng ta cùng tìm hiểu, phân tích và cảm nhận qua từng khổ thơ.

“Quê hương là gì hả mẹ

Mà cô giáo dạy hãy yêu?

Quê hương là gì hả mẹ

Ai đi xa cũng nhớ nhiều?”

Những vần thơ giản dị nhẹ nhàng cất nghe sao nghe quá đỗi thân thương. Một câu hỏi yêu của một cháu nhỏ mà nặng lòng đến thế. Quê hương là gì? Là những nỗi nhớ mong, là những điều giản dị mà ai đi xa cũng nhớ nhiều. Hai câu hỏi tu từ kết thúc câu sao nhẹ nhàng thắm thiết như chính những lời bỏ ngỏ cho những vần thơ sau.

“Quê hương là chùm khế ngọt” – chùm khế ngọt nhỏ bé, ngọt mát, êm dịu, một thứ quà quê thanh đạm, bình dị, quá đỗi bình dị mà sao day dứt và ám ảnh? Có lẽ vị ngọt thanh của khế làm mát dịu lòng ta, trái khế ngọt mang hương vị của ca dao cổ tích, dư vị thắm thiết của tình nghĩa con người.

Đấy là quê hương, nơi chôn nhau cắt rốn, nơi ta sinh ra và lớn lên, nơi những người thân yêu của ta ở đó, nơi ta đã đi qua thời thơ dại với con đường đến trường rợp bướm vàng bay.

“Quê hương là chùm khế ngọt

Cho con trèo hái mỗi ngày

Quê hương là đường đi học

Con về rợp bướm vàng bay”

Hình ảnh con bướm vàng cũng là một hình ảnh thực và đặc sắc của làng quê mà ở thành phố không bao giờ thấy được. Nhà thơ Giang Nam nhớ về tuổi thơ “Có những ngày trốn học đuổi bướm cạnh cầu ao – Mẹ bắt được chưa đánh roi nào đã khóc”, nhà thơ Huy Cận nhớ “Một buổi trưa không biết ở thời nào – Như buổi trưa nhè nhẹ trong ca dao – Có cu gáy, có bướm vàng nữa chứ”.

Và nhà thơ thần đồng Trần Đăng Khoa viết bài thơ đầu tiên của mình là bài Con bướm vàng. Ở bài thơ Quê hương nêu trên, hình ảnh con đường đi học “rợp bướm vàng bay” đẹp như một giấc mơ, đẹp như trong truyện cổ tích vậy.

“Quê hương là con diều biếc

Tuổi thơ con thả trên đồng

Quê hương là con đò nhỏ

Êm đềm khua nước ven sông”

Quê hương xuất hiện với định nghĩa bình dị như con diều biếc chao nghiêng trên bầu trời tuổi thơ. Quê hương còn là những cánh đồng bát ngát hương lúa, là con đò nhỏ khua nước bên dòng sông thơ mộng. Những hình ảnh được nhà thơ sử dụng thật bình dị mà vô cùng tinh tế.

“Quê hương là cầu tre nhỏ

Mẹ về nón lá nghiêng che

Là hương hoa đồng cỏ nội

Bay trong giấc ngủ đêm hè”

Hình ảnh quê hương đẹp đẽ, lung linh, trọn vẹn và thiêng liêng qua những kỉ niệm bình dị và ngọt ngào với cầu tre nhỏ, với nón lá mẹ đội, với hoa cỏ đồng nội và với những giấc ngủ đêm hè.

“Quê hương là vàng hoa bí

…..

Quê hương nếu ai không nhớ…..”

Những điều thân thuộc, những kỉ niệm dung di và những ký ức giản đơn chính là quê hương, là nơi chôn rau cắt rốn của mỗi người. Bài thơ Quê hương của Đỗ Trung Quân cũng đẹp tựa như thế với hoa bí vàng, giậu mồng tơi, là những cánh hoa râm bụt, là đóa sen trắng tinh khiết.

Ba câu thơ kết bài như một lời nhắc nhở nhẹ nhàng – một hình ảnh so sánh mang ý nghĩa sâu sắc. Quê hương được so sánh với mẹ vì đó là nơi ta được sinh ra, được nuôi dưỡng lớn khôn, giống như người mẹ đã sinh thành nuôi ta khôn lớn trưởng thành. Vì vậy, nếu ai không yêu quê hương, không nhớ quê hương mình thì không trở thành một người tốt được.

Lời thơ nhắc nhở mỗi chúng ta hãy luôn sống và làm việc có ích, hãy biết yêu quê hương xứ sở, vì quê hương là mẹ và mẹ chính là quê hương, vì “Khi ta ở, chỉ là nơi đất ở – Khi ta đi, đất đã hoá tâm hồn” (nhà thơ Chế Lan Viên).

Dù có đi đâu xa, hơi thở của quê hương vẫn bên ta, để ta luôn có một góc nhỏ bình yên với tâm hồn. Khi ta lớn lên, ta ra đi, bon chen, lặn lội trên đường đời. Bao nhiêu mệt mỏi, bao nhiêu tủi hờn, ấm ức, ta vẫn cố chịu, để rồi khi trở về nhìn thấy rặng tre đầu làng, con đê trước sông và nhận ra mái nhà thân quen của ta đâu đó trong xóm, ta lại bật khóc, tiếng khóc vỡ òa ra vì để trú hết tủi hờn, đau buồn, tiếng khóc vờ vì một niềm hạnh phúc vô bờ bến. Ôi! Sao mà yêu thương thế!

Về với quê hương, như về với ký ức, như về với bản chất con người thuần túy, quê hương cho ta sự yên ả, tĩnh lặng, sự bình dị, thanh tịnh. Ta như điên cuồng muốn ôm lấy quê hương mà hôn, mà yêu. Ta như muốn chạm tay vuốt ve tất cả mọi thứ, rồi hét lên rằng “Quê hương ơi! Con đã về”. Ta chỉ muốn nhìn hết, thu hết mọi sự yêu thương ấy để vào trong tim, cho nó cùng sống, cùng chết với ta. Như vậy ta sẽ chẳng còn cô đơn, chẳng còn thương nhớ nữa.

Mọi sự vật nơi đây đều có một linh hồn riêng biệt. Linh hồn ấy mãi mãi chẳng đổi thay. Mọi linh hồn ấy đều sẵn sàng dang tay chào đón ta trở về. Cái đụn rơm này, cái cây đa già này, cả cái mùi ẩm mốc của đất quê này… Tất cả, tất cả đều vây lấy ta, trò chuyện với ta, hơn hết chúng đã giúp ta chữa lành mọi vết thương lòng.

Với ta, quê hương luôn gắn với vòng tay của bà, của mẹ, là nụ hôn, là giọt nước mắt. Quê hương thơm mùi canh cà chua, tròn như quả cà, xanh như màu rau muống luộc. Đâu phải vì chưa từng ăn những thứ đó, mà sao giờ đây, nó lại ngon đến thế!. Quê hương sôi nổi và mộc mạc trong những câu chuyện vui rôm rả của làng xóm mỗi buổi tối trăng sáng, là nụ cười ngây thơ đến mê hồn của lũ trẻ con. Ta muốn yêu, yêu hết tất cả mọi thứ của mảnh đất này.

Quê hương là một cái gì đó như rằng buộc, như một thứ kỳ diệu khiến ngày ta phải ra đi, tiến một bước nhưng muốn lùi hai bước. Phải ra bến xe nhưng lại chạy ra sông ngồi ngẩn ngơ một lúc, ngắm nhìn dòng suối bạc lấp lánh đến chói mắt khi mặt trời chiếu xuống. Quê hương ơi là quê hương!

Cả ba khổ thơ với những câu thơ cùng một nhịp, kết cấu giống nhau nhưng vẫn nhẹ nhàng, thanh thoát vô cùng. Phải chăng, vẻ đẹp của những hình ảnh thơ đã làm cho người đọc quên đi hình thức bên ngoài của ngôn ngữ? Nhà thơ đã biến cái không thể thành cái có thể, và được độc giả nồng nhiệt đón nhận bằng một sự đồng cảm rất tự nhiên.

Quê hương là một khái niệm trừu tượng, nhà thơ đã cụ thể hoá nó bằng những hình ảnh sống động. Quê hương không thể tương đương với chùm khế ngọt, đường đi học rợp bướm vàng bay, con diều biếc thả trên cánh đồng, con đò nhỏ khua nước ven sông, cầu tre nhỏ, nón lá nghiêng che, đêm trăng tỏ, hoa cau rụng trắng ngoài hè… nhưng tất cả những điều đó lại làm nên một hình ảnh quê hương đẹp đẽ, lung linh, trọn vẹn và thiêng liêng.

Người xưa nói “hãy xúc động hồn thơ để ngọn bút có thần”. Với lòng yêu quê hương thiết tha, nhà thơ đã vẽ lên bức tranh quê hương mang hồn quê, cảnh quê, người quê bằng một ngọn bút có thần…

Bài thơ Quê hương của Đỗ Trung Quân khép lại mà dư âm vẫn còn vương vấn trong tâm hồn mỗi bạn đọc. Cảm ơn tiếng thơ của tác giả đã giúp mỗi chúng ta nhận ra vẻ đẹp dung dị, gần gũi mà gắn bó của miền quê yêu dấu.

Trong số chúng ta, tuổi thơ chắc hẳn ai cũng được lớn lên trong tiếng hát, giai điệu quen thuộc ngân vang của bài hát Quê hương. Đó là một bài thơ những được phổ nhạc thể hiện qua những câu hát quen thuộc, giai điệu tươi mới để mỗi khi đi xa, như nhắc nhở chúng ta nhớ về cội nguồn của mình.

Mở đầu bài thơ, tác giả đặt một câu hỏi tu từ thật ngọt ngào “Quê hương là gì hở mẹ”. Chỉ một câu hỏi vu vơ của em bé thôi mà được lặp lại hai lần tạo nên sự da diết, lắng đọng đến vậy.

Định nghĩa về quê hương tưởng như xa vời, rộng lớn, đôi khi chính chúng ta cũng không thể xác định được Quê hương là gì? Khi còn ngồi trên ghế nhà trường, sự ngây ngô của tuổi mới lớn giúp chúng ta nhận thức rằng, quê hương là nơi ta sinh ra, nuôi nấng và lớn lên trong vòng tay yêu thương của gia đình. Hơn thế, quê hương mỗi người chỉ có một nên ta phải yêu quê hương – nơi trôn rau cắt rốn của mình.

Chỉ khi phân tích bài thơ Quê Hương của Đỗ Trung Quân, chúng ta mới hiểu hết được những cội nguồn, những thứ kỷ niệm mà quê hương mang lại nó lớn lao, ý nghĩa những cũng đỗi giản dị, thân quen.

Tác giả trả lời rằng “quê hương là chùm khế ngọt”, nuôi nấng, bảo vệ ta trước mọi khó khăn cuộc đời. Chùm khế ngọt ở đây được ví như những thức ăn dân giã mà chỉ có quê hương mới có, thức ăn mà lũ trẻ con chẳng phải tốn một đồng nào cũng có thể có ăn ngon lành. Song nó hóa thân như những người thân, gia đình nuôi nấng ta khôn lớn từng ngày. Nhờ có họ – những người săn sóc, nuôi dưỡng và dạy dỗ thì chúng ta mới có thể lớn lên thành tài.

Quê hương là hàng loạt những kỷ niệm tuổi thơ chan chứa ùa về trong từng khoảng khắc của mỗi người, là nơi “con thả diều trên đồng” cùng đám trẻ con trong làng. Tuổi thơ tại nơi vùng quê bình yên, an toàn, mọi thứ thật đơn giản, vui vẻ. Quê hương cũng là những cánh đồng rộng bao la, nhuộm màu vàng của lúa thơm nhẹ nhàng. Hình ảnh nón lá, con sông, cánh diều, cầu tre thật quen thuộc, bình dị nơi chốn làng quê Việt Nam.

Quê hương mỗi người chỉ một

Như là chỉ một mẹ thôi

Quê hương nếu ai không nhớ…

Đoạn thơ cuối như lời dặn dò của bà của mẹ nhắc nhở mỗi chúng ta phải luôn nhớ về quê hương. Quê hương chỉ có duy nhất một, nó được ví von như người bà người mẹ. Bởi mỗi khi chúng ta gặp khó khăn, vấp ngã trong cuộc sống thì chỉ có quê hương bao bọc, chở che. Nhớ về cội nguồn cũng là truyền thống quý báu của mỗi người dân Việt Nam. Hơn hết, nó là nơi nuôi dưỡng chúng ta trở thành những mầm non tương lai của đất nước.

Bài thơ kết thúc bằng một hình ảnh so sánh mang ý nghĩa sâu sắc. Quê hương được so sánh với mẹ vì đó là nơi ta được sinh ra, được nuôi dưỡng lớn khôn, giống như người mẹ đã sinh thành nuôi ta khôn lớn trưởng thành.

Quê hương đóng vai trò rất lớn trong quá trình trường thành của mỗi người. Bài thơ nhắc nhở mỗi chúng ta phải luôn sống và làm việc có ích, hãy biết yêu thương quê hương xứ sở, vì quê hương chính là mẹ và mẹ chính là quê hương.

Quê hương từ xưa đến nay đã là nguồn cảm hứng bất tận trong thơ ca, là mảnh đất màu mỡ cho các thi ca, thi sĩ Việt Nam. Tác giả Đỗ Trung Quân cũng không nằm ngoài quy luật ấy. Trong bài thơ “Quê hương” tác giả miêu tả quê hương một cách thân thuộc, giản dị nhưng đầy ý nghĩa. sử dụng vô số hình ảnh và cây cối để người đọc hình dung về quê hương mình trong cảm xúc dâng trào.

Mở đầu bài thơ, tác giả đặt một câu hỏi tu từ đầy ngọt ngào “Quê hương là gì, mẹ ơi”. Câu hỏi được lặp lại hai lần, để nhấn mạnh sự mong mỏi và khao khát của tác giả. Đây vốn đơn thuần chỉ là một câu hỏi đầy ngây ngô của một đứa trẻ nhỏ, nhưng tại sao nó lại nặng nề đến vậy?

Không phải khi còn bé chúng ta vẫn thường hay hỏi bố mẹ mình những câu hỏi như: Quê hương là gì? Quê hương là nơi ta sinh ra, khi ra đi ta luôn nhớ về những kỉ niệm và hình ảnh của nơi đó. Chẳng phải từ thuở mới lọt lòng sinh ra qua những lời ru tiếng hát của bà, của mẹ đã dạy ta phải yêu đất nước của mình. Chỉ khi phân tích bài thơ Quê hương của Trung Quân, chúng ta mới xúc động bởi những kỷ niệm về cội nguồn mang lại. Câu thơ như lời trả lời: “Quê hương là chùm khế ngọt”.

Quê hương là nơi nuôi dưỡng ta và che chở ta trước mọi khó khăn của cuộc sống. Hình ảnh chùm khế ngọt ở đây là những người thân, luôn tình cảm, ngọt bùi với ta. Đây là nguồn sống nuôi chúng ta hàng ngày, dạy dỗ chúng ta nên người.

Quê hương còn là những cánh diều xanh biếc thuở ấu thơ, quê hương là con đò nhỏ nhẹ nhàng xuôi theo dòng sông quê hương, là chiếc cầu tre nhỏ mẹ về nón lá, là hương hoa đồng nội bay trong giấc mơ một đêm hè. Quê hương là một chuỗi ký ức, là tuổi thơ hạnh phúc của mỗi người, là nơi mỗi chiều chăn trâu em thả diều trên cánh đồng. Kỉ niệm quê hương trong em còn là những cánh đồng bát ngát, nhuộm màu vàng của lúa chín thơm.

Cụm từ “quê hương là” được lặp lại nhiều lần, như muốn khẳng định nhiều nghĩa của nó. Đỗ Trung Quân không thể tóm tắt khái niệm quê hương là gì, vì nó có vô số ý nghĩa. Với mỗi người, quê hương là ký ức, là tâm hồn, là nỗi nhớ, là nỗi nhớ không thể rời xa. gắn bó với quê hương thật tuyệt vời, còn có tình yêu thương, bạn bè, gia đình, thầy cô, …

Trong đoạn thơ tiếp tác giả liệt kê một loạt những hình ảnh thiên nhiên quê hương mình như hoa bí, hoa dâm bụt, hoa râm bụt, hoa sen. làm trung quan chi tiết từng loài cây, để nhấn mạnh những kỉ niệm, những kỉ niệm luôn hiện hữu. Hình ảnh quê hương muôn màu, muôn hoa đua nở, tươi vui hơn bất cứ nơi đâu. tuy nhiên, khác với những thứ khác, đối với quê hương, mỗi người chỉ có một. Quê hương là duy nhất, bạn chỉ sinh ra một lần, ai rồi cũng sẽ có nơi để trở về.

Đoạn thơ cuối như một lời nhắc nhở chúng ta rằng hãy luôn nhớ về quê hương. Nhà thơ ví quê hương như một người mẹ, dang vòng tay rộng rãi, ấm áp để đón lấy đàn con thơ trở về. Kể cả khi không có nhà, quê hương vẫn bảo vệ con khỏi bão tố, mưa sa ngoài kia.

Quê hương ở đây hay chính là hình ảnh người mẹ, luôn luôn hy sinh vì con cái? Quê hương còn là vầng trăng, soi sáng lối đi, dẫn dắt chúng ta đi đến muôn nơi. Vầng trăng ở trên cao vui, buồn cùng ta, luôn luôn đồng hành. Quê hương duy nhất chỉ, cũng như mẹ chúng ta, chỉ có một người mẹ duy nhất trong đời.

Quê hương được so sánh ngang hàng với hình ảnh người mẹ Việt Nam vĩ đại. Khi lớn lên, rời xa quê hương, rời xa vòng tay ấm áp của mẹ để bước vào đời mà lại không nhớ về quê hương cũng giống như chối bỏ sự chăm sóc của mẹ. Chính nơi đây đã nuôi chúng ta lớn khôn, trưởng thành để chống chọi với đời đầy bão giông. Nếu không nhớ thì thật bất hiếu, có lỗi với công ơn dưỡng dục, sinh thành.

Câu thơ cuối như lời cảnh tỉnh, nhắc nhở nếu cứ tiếp tục sống như vậy cả cuộc đời này họ sẽ mãi chẳng bao giờ trở thành một công dân có ích cho cộng đồng, cho xã hội này.

Qua bài thơ Quê Hương của Đỗ Trung Quân để thấy hình ảnh quen thuộc, thân thương nhất. Dù có đi đến bất cứ đâu, chúng ta luôn có một quê hương để trở về, luôn bên cạnh chở che. Sống với quê hương, chúng ta được là chính mình, yên lặng, giản dị, đơn giản nhất.

Cụm từ “quê hương là” được lặp lại rất nhiều lần, khẳng định đa nghĩa về khái niệm của nó. Không thể tổng kết lại khái niệm quê hương là gì, bởi có vô số ý nghĩa. Đối với mỗi người, quê hương là cả ký ức, linh hồn, thương nhớ, thậm chí là không thể rời xa. Sự gắn bó của quê hương thật kỳ diệu, cũng chính nơi đó có tình thương, có bạn bè, người thân, thầy cô, …

Đỗ Trung Quân là một nhà thơ lớn, ông sở hữu vô số bài thơ về quê hương rất tiêu biểu. Thơ của ông mang nhiều ý nghĩa đặc biệt, được phổ nhạc như một bài ca dân gian. Trong đó, phải kể đến đầu tiên là bài thơ Quê Hương, được nhiều người biết đến nhất.

Bài thơ Quê Hương được Đỗ Trung Quân viết vào năm 1986, cho đến nay, đây vẫn là một tác phẩm đặc biệt. Tác giả miêu tả về quê hương một cách quen thuộc, đơn giản nhưng giàu ý nghĩa. Ông sử dụng vô số hình ảnh, cây cối, làm người đọc hình dung về quê nhà trong cảm xúc dâng trào:

“Quê hương là gì hở mẹ

….

Con về rợp bướm vàng bay”

Mở đầu bài thơ, tác giả đặt một câu hỏi tu từ thật ngọt ngào “Quê hương là gì hở mẹ”. Câu hỏi được lặp đi lặp lại 2 lần, nhằm nhấn mạnh sự da diết, lưu luyến của nó.

Chỉ là một câu hỏi nhẹ nhàng của em bé nhỏ mà sao nặng lòng đến vậy? Chính chúng ta cũng đã từng thắc mắc rằng quê hương là gì? Quê hương là nơi chúng ta sinh ra, khi đi xa luôn một lòng nhớ về những ký ức, hình ảnh nơi ấy. Nhớ thêm lời cô giáo dạy rằng, nhất định phải yêu quê hương.

Chỉ khi phân tích bài thơ Quê Hương của Đỗ Trung Quân, chúng ta mới cảm động trước những gì mà ký ức, cội nguồn mang lại. Tác giả trả lời rằng “quê hương là chùm khế ngọt”, nuôi nấng, bảo vệ ta trước mọi khó khăn cuộc đời. Chùm khế ngọt ở đây chính là người thân, là bố mẹ luôn yêu thương, ân cần với chúng ta. Đây chính là nguồn sống nuôi chúng ta lớn mỗi ngày, dạy nên người.

“Quê hương là con diều biếc

….

Bay trong giấc ngủ đêm hè”

Quê hương là chuỗi những kỷ niệm, tuổi thơ vui vẻ của mỗi người, là nơi “con thả diều trên đồng”. Tuổi thơ tại nơi vùng quê bình yên, an toàn, mọi thứ thật đơn giản, vui vẻ. Quê hương cũng là những cánh đồng rộng bao la, nhuộm màu vàng của lúa thơm nhẹ nhàng. Hình ảnh nón lá, con sông, cánh diều, cầu tre thật quen thuộc, bình dị nơi chốn làng quê Việt Nam.

Cụm từ “quê hương là” được lặp lại rất nhiều lần, khẳng định đa nghĩa về khái niệm của nó. Không thể tổng kết lại khái niệm quê hương là gì, bởi có vô số ý nghĩa. Đối với mỗi người, quê hương là cả ký ức, linh hồn, thương nhớ, thậm chí là không thể rời xa. Sự gắn bó của quê hương thật kỳ diệu, cũng chính nơi đó có tình thương, có bạn bè, người thân, thầy cô, …

Phân tích bài thơ Quê Hương của Đỗ Trung Quân để thấu hiểu được sự ngọt ngào của người mẹ. Đoạn tiếp theo, tác giả ví quê hương như một người mẹ, dang vòng tay rộng rãi, ấm áp để ôm lấy con cái. Kể cả khi không có nhà, quê hương vẫn bảo vệ con dưới cơn mưa.

Quê hương ở đây hay chính là hình ảnh người mẹ, luôn luôn hy sinh vì con cái? Quê hương còn là vầng trăng, soi sáng lối đi, dẫn dắt chúng ta đi đến muôn nơi. Vầng trăng ở trên cao vui, buồn cùng ta, luôn luôn đồng hành.

Tác giả liệt kê hình ảnh thiên nhiên nơi quê hương bao gồm hoa bí, mồng tơi, dâm bụt, hoa sen. Đỗ Trung Quân kể đến chi tiết từng loài cây, nhằm nhấn mạnh kỉ niệm, ký ức luôn tồn tại. Hình ảnh quê hương đa màu sắc, muôn hoa khoe nở, tươi vui hơn bất cứ đâu. Tuy nhiên, không giống như những điều khác, riêng với quê hương, mỗi người chỉ có một. Quê hương là duy nhất, chúng ta chỉ sinh ra một lần, bất kỳ ai cũng sẽ có nơi đây để quay về.

Đoạn thơ cuối như một lời nhắc nhở chúng ta rằng hãy luôn nhớ về quê hương. Quê hương duy nhất chỉ một, cũng như mẹ chúng ta. Đỗ Trung Quân còn nhấn mạnh rằng “quê hương có ai không nhớ”, hầu hết đây là nơi duy nhất để về mỗi khi mệt mỏi. Quê hương được so sánh ngang hàng với hình ảnh người mẹ vĩ đại. Chính nơi đây đã nuôi chúng ta lớn khôn, trưởng thành để chống chọi với cuộc đời đầy bão giông.

Phân tích bài thơ Quê Hương của Đỗ Trung Quân để thấy hình ảnh quen thuộc, thân thương nhất. Dù có đi đến bất cứ đâu, chúng ta luôn có một quê hương để trở về, luôn bên cạnh chở che. Sống với quê hương, chúng ta được là chính mình, yên lặng, giản dị, đơn giản nhất.

“Quê hương là gì mẹ ơi.Cô giáo dạy để yêu?Quê hương là gì mẹ ơi.Ai đi xa nhớ nhiều hơn? “

Những bài đồng dao đơn giản và nhẹ nhàng nghe thật đáng yêu. Một câu yêu thương từ nhỏ mà lòng nặng trĩu. Quê hương là gì? Đó là những hoài niệm, những điều bình dị mà ai đi xa cũng sẽ nhớ nhiều. Hai câu hỏi tu từ kết thúc câu văn nhẹ nhàng, đằm thắm như lời mở đầu cho những câu thơ sau.

“Quê hương là chùm khế ngọt” – chùm khế nhỏ, ngọt ngào, êm dịu, món quà quê thanh đạm, dân dã, bình dị mà sao cứ day dứt, ám ảnh? Có lẽ vị ngọt của khế làm mát lòng ta, khế ngọt mang hương vị của những câu chuyện cổ tích, là dư vị thân thiết của tình cảm con người.

Đó là quê hương, nơi chôn nhau cắt rốn, nơi ta sinh ra và lớn lên, nơi có những người thân yêu, nơi ta đã đi qua tuổi thơ với con đường đến trường rợp bóng bướm vàng.

“Quê hương là chùm khế ngọt.

Hãy để tôi trèo và hái mỗi ngày

Quê hương là con đường đến trường

Tôi trở lại đầy bướm vàng đang bay"

Hình ảnh con bướm vàng cũng là một hình ảnh làng quê chân thực và độc đáo chưa từng thấy ở thành phố. Nhà thơ Giang Nam nhớ về tuổi thơ “Có những hôm trốn học đuổi bướm bên cầu ao – Mẹ bắt không roi mà khóc”, nhà thơ Huy Cận nhớ lại “Một buổi chiều không biết tự bao giờ – Như buổi trưa. ánh sáng trong ca dao – Có chim cu gáy, có bướm vàng ”. Trong bài thơ Quê hương trên đây, hình ảnh con đường đến trường “đầy bướm vàng bay” đẹp như mơ, đẹp như trong truyện cổ tích.

“Quê hương là cánh diều

Tuổi thơ của tôi đã bị đánh rơi trên cánh đồng

Quê hương là con thuyền nhỏ

Đánh thức các nước ven sông hòa bình"

Quê hương hiện lên với nét bình dị như cánh diều chao liệng trên bầu trời tuổi thơ. Quê hương còn là những cánh đồng lúa chín thơm, con thuyền nhỏ lững lờ trôi trên dòng sông thơ mộng. Những hình ảnh được nhà thơ sử dụng giản dị nhưng vô cùng tinh tế.

“Quê hương là cây cầu tre nhỏ

Mẹ về nón lá nghiêng che

Là mùi hương của hoa cỏ đồng nội

Bay trong giấc ngủ đêm hè"

Hình ảnh quê hương đẹp lung linh, trọn vẹn, thiêng liêng qua những kỉ niệm giản dị, ngọt ngào với cây cầu tre nhỏ, chiếc nón lá mẹ đội, hoa cỏ đồng ruộng và những đêm hè ngủ yên.

“Quê hương là bông bí vàng

….

Nếu ai không nhớ quê hương…"

Những điều thân thuộc, những kỉ niệm khó phai mờ, bình dị chính là quê hương, nơi chôn rau cắt rốn của mỗi người. Bài thơ Quê hương của Đỗ Trung Quân cũng đẹp như bông bí vàng, khóm cói, cánh hoa râm bụt và bông sen trắng tinh khôi.

Đoạn thơ kết như một lời nhắc nhở nhẹ nhàng – một hình ảnh so sánh mang ý nghĩa sâu sắc. Quê hương được so sánh với mẹ vì đó là nơi chúng ta sinh ra, lớn lên và lớn lên, giống như người mẹ đã nuôi nấng chúng ta nên người. Vì vậy, nếu ai không yêu quê hương, không nhớ quê hương thì không thể trở thành người tốt sau này.

Bài thơ chính là một lời nhắc nhở mỗi chúng ta hãy luôn sống và làm việc có ích, yêu quê hương đất nước, vì quê hương là mẹ, quê hương là vì “Khi ta ở chỉ là nơi ta ở – Khi ta đi, đất đã hóa hồn ”(nhà thơ Chế Lan Viên).

Dù có đi đâu thì hơi thở quê hương vẫn ở bên, để tâm hồn ta luôn có một góc nhỏ bình yên. Khi chúng ta trưởng thành, chúng ta rời xa, chen lấn và lang thang trên đường đời. Bao nhiêu mệt mỏi, bao nhiêu ân hận, hờn giận, tôi vẫn cố chịu đựng, để rồi khi trở về nhìn rặng tre đầu làng, con đê trước sông và nhận ra mái nhà thân quen đâu đó trong xóm, tôi lại vỡ òa thành những giọt nước mắt.

Trở về quê hương, như trở về với ký ức, như trở về với bản chất con người trong sáng, quê hương cho ta sự bình yên, tĩnh lặng, giản dị, trong lành. Tôi thích điên cuồng muốn ôm lấy quê hương, hôn, và yêu. Tôi như muốn chạm vào mọi thứ, rồi hét lên: “Quê hương của tôi! Anh về rồi". Em chỉ muốn xem hết, gom hết yêu thương cất vào trái tim, để nó sống chết cùng em. Có như vậy chúng ta mới không còn cô đơn, không còn nhớ nhung.

Mọi thứ ở đây đều có một linh hồn riêng biệt. Tâm hồn đó sẽ không bao giờ thay đổi. Tất cả những tâm hồn đó đã sẵn sàng chào đón tôi trở lại với vòng tay rộng mở. Đống rơm này, cây đa già này, mùi ẩm mốc của đồng quê này … Tất cả đều vây quanh tôi, nói chuyện với tôi, hơn hết, họ đã giúp tôi chữa lành mọi vết thương lòng.

Với tôi, quê hương luôn gắn liền với vòng tay bà, vòng tay mẹ, những nụ hôn, những giọt nước mắt. Quê hương thơm như canh cà, tròn như quả cà, xanh như màu rau muống luộc. Không phải vì tôi chưa bao giờ ăn những thứ đó, mà là bây giờ, nó rất ngon ! Quê hương rực rỡ, mộc mạc trong những câu chuyện vui của làng quê mỗi tối trăng, là nụ cười hồn nhiên của trẻ thơ. Tôi muốn yêu, yêu mọi thứ về mảnh đất này.

Phong cách thơ của Đỗ Trung Quân rất đặc trưng với sự giản dị, chân thành và gần gũi. Dưới đây là một số đặc điểm chính trong phong cách thơ của ông cùng với ví dụ cụ thể:

• 1. Phong Cách Giản Dị và Chân Thành
  • Đặc điểm:
    • Thơ Đỗ Trung Quân sử dụng ngôn ngữ đơn giản, dễ hiểu, không cầu kỳ hay trừu tượng. Những câu thơ của ông thường mang đến cảm giác gần gũi, chân thật, và dễ cảm nhận.
      • Ví dụ: "Quê hương"
      • Đoạn thơ tiêu biểu:
        • Quê hương là chùm khế ngọt
        • Cho con trèo hái mỗi ngày
        • Quê hương là con đê
        • Hạ lưu với con đường mòn
      • Phân tích:
      • Trong đoạn thơ này, Đỗ Trung Quân sử dụng các hình ảnh gần gũi như "chùm khế ngọt" và "con đê" để thể hiện tình yêu và sự gắn bó với quê hương. Ngôn ngữ giản dị nhưng đầy cảm xúc, tạo ra một bức tranh sống động và chân thành về quê hương.
• 2. Phong Cách Tập Trung Vào Chủ Đề Quê Hương và Tình Yêu
  • Đặc điểm:
    • Tác phẩm của Đỗ Trung Quân thường xoay quanh chủ đề quê hương, tình yêu, và gia đình. Ông khai thác sâu sắc các giá trị đơn giản và đẹp đẽ của cuộc sống.
      • Ví dụ: "Lời ru của mẹ"
      • Đoạn thơ tiêu biểu
        • Lời ru của mẹ như một làn sóng
        • Trào dâng trong những đêm vắng
        • Con ngủ yên dưới vòng tay mẹ
        • Trong giấc mơ, tiếng ru không dứt
      • Phân tích: Bài thơ tập trung vào hình ảnh lời ru của mẹ, khắc họa sự yêu thương và chăm sóc của mẹ dành cho con cái. Những từ ngữ như "làn sóng", "vòng tay mẹ" mang đến cảm giác ấm áp và gắn bó, thể hiện tình cảm chân thành và sâu sắc.
• 3. Phong Cách Sử Dụng Hình Ảnh Cụ Thể và Sinh Động
  • Đặc điểm:
    • Đỗ Trung Quân thường dùng những hình ảnh cụ thể từ cuộc sống hàng ngày để tạo ra những bức tranh sinh động và dễ hình dung. Các hình ảnh này thường gắn liền với ký ức và cảm xúc cá nhân.
      • Ví dụ: "Bức tranh quê"
      • Đoạn thơ tiêu biểu:
        • Cánh đồng xanh mướt
        • Nở đầy hoa cải vàng
        • Con đường làng nhỏ hẹp
        • Chạy dài đến tận chân đồi
      • Phân tích: Các hình ảnh như "cánh đồng xanh mướt" và "hoa cải vàng" tạo nên một bức tranh quê đẹp đẽ và sinh động. Những hình ảnh này không chỉ phản ánh vẻ đẹp của quê hương mà còn gợi lên cảm xúc gắn bó và yêu thương.
• 4. Phong Cách Nhịp Điệu và Âm Hưởng Nhẹ Nhàng
  • Đặc điểm:
    • Nhịp điệu trong thơ của Đỗ Trung Quân thường nhẹ nhàng và đều đặn, tạo cảm giác bình yên và thư thái. Âm hưởng của thơ thường mang đến sự ấm áp và chân thành.
      • Ví dụ: "Bài thơ về gia đình"
      • Đoạn thơ tiêu biểu:
        • Trong mỗi buổi chiều tà
        • Mái ấm gia đình vui tươi
        • Đưa con về nhà
        • Dưới ánh sáng vàng của hoàng hôn
    • Phân tích: Nhịp điệu nhẹ nhàng của đoạn thơ này cùng với âm hưởng ấm áp tạo ra cảm giác bình yên và hạnh phúc về gia đình. Hình ảnh "ánh sáng vàng của hoàng hôn" mang đến sự thư thái và gắn bó trong cuộc sống gia đình.

Phong cách thơ của Đỗ Trung Quân đặc trưng bởi sự giản dị, chân thành và gần gũi, với sự tập trung vào các chủ đề quê hương, tình yêu và gia đình. Các ví dụ trên thể hiện rõ nét những đặc điểm này, đồng thời tạo ra những cảm xúc sâu lắng và chân thực cho người đọc

Bài thơ "Quê hương" của Đỗ Trung Quân là một tác phẩm nổi tiếng và cảm động, thể hiện sâu sắc tình cảm gắn bó với quê hương. Bài thơ không chỉ tôn vinh vẻ đẹp của quê hương mà còn phản ánh những cảm xúc chân thành và sâu lắng của tác giả đối với nơi mình gắn bó. Dưới đây là phân tích chi tiết bài thơ:

• 1. Tổng Quan:
  • Bài thơ "Quê hương" của Đỗ Trung Quân diễn tả tình yêu và lòng tự hào đối với quê hương, qua đó thể hiện sự gắn bó sâu sắc với nơi mình trưởng thành. Bài thơ khơi gợi cảm xúc về những giá trị giản dị và đẹp đẽ của quê hương.
• 2. Cấu Trúc và Hình Thức:
  • Hình thức:
    • Bài thơ có cấu trúc tự do, với các câu thơ ngắn dài không đều, tạo nên sự tự nhiên và chân thực. Hình thức này giúp tác giả dễ dàng diễn đạt cảm xúc và hình ảnh một cách trực tiếp và cảm động.
  • Nhịp điệu:
    • Nhịp điệu của bài thơ thường nhẹ nhàng, đều đặn, phản ánh sự bình yên và chân thành trong cảm xúc của tác giả về quê hương.
• 3. Phân Tích Nội Dung:
  • Mở đầu:
    • Bài thơ mở ra với những hình ảnh giản dị và thân thuộc của quê hương, như cánh đồng xanh, con đường làng và hình ảnh người dân quê. Những hình ảnh này tạo nên một cảm giác gần gũi và ấm áp.
  • Hình ảnh quê hương:
    • Đỗ Trung Quân sử dụng các hình ảnh cụ thể để diễn tả vẻ đẹp và sự bình yên của quê hương. Những hình ảnh như cánh đồng xanh, con sông, và những mái nhà đơn sơ không chỉ tạo nên một bức tranh sinh động mà còn phản ánh sự gắn bó và lòng tự hào của tác giả đối với quê hương.
  • Tâm trạng nhân vật:
    • Tâm trạng của nhân vật trong bài thơ là sự yêu thương và tự hào về quê hương. Cảm xúc của tác giả được thể hiện qua những câu chữ đầy yêu thương và trân trọng, cho thấy sự gắn bó và tình cảm sâu sắc đối với nơi mình lớn lên.
  • Thông điệp:
    • Thông điệp chính của bài thơ là sự tôn vinh và trân trọng những giá trị giản dị của quê hương. Bài thơ khuyến khích người đọc cảm nhận và đánh giá cao những giá trị bình dị và đẹp đẽ trong quê hương, đồng thời nhấn mạnh sự gắn bó và tình yêu chân thành đối với nơi mình thuộc về.
• 4. Nghệ Thuật và Tinh Tế:
  • Ngôn ngữ:
    • Ngôn ngữ trong bài thơ của Đỗ Trung Quân rất gần gũi và chân thành, sử dụng từ ngữ đơn giản nhưng đầy cảm xúc. Những từ ngữ như "quê hương", "cánh đồng", "con sông" được lặp lại nhiều lần, tạo nên một cảm giác đồng điệu và gắn bó.
  • Biểu cảm:
    • Biểu cảm trong bài thơ rất tự nhiên và sâu lắng. Tác giả không chỉ mô tả hình ảnh quê hương mà còn lồng ghép cảm xúc cá nhân vào trong đó, tạo nên một tác phẩm vừa có tính nghệ thuật cao vừa gần gũi với thực tế.
• 5. Kết Luận:
  • Bài thơ "Quê hương" của Đỗ Trung Quân là một tác phẩm thể hiện tình yêu và sự trân trọng đối với quê hương. Bài thơ mang đến một cảm giác bình yên và ấm áp, khuyến khích người đọc cảm nhận và đánh giá cao những giá trị giản dị nhưng quý giá trong cuộc sống quê hương. Tác phẩm không chỉ làm nổi bật vẻ đẹp và sự gắn bó với quê hương mà còn khơi gợi lòng tự hào và tình cảm chân thành của tác giả đối với nơi mình thuộc về