Suốt cả chặng đường dài sáng tác của mình, có rất nhiều những người nghệ sĩ cứ đeo đuổi giấc mơ, tìm hiểu và cắt nghĩa về tình yêu. Thế nhưng, câu trả lời vẫn cứ là một con số khó đoán định. Trong nền văn học Việt Nam, ta biết tới ông hoàng thơ tình Xuân Diệu với những vần thơ tình đắm đuối, nồng nàn. Trên thế giới, bản thân ta cũng không thể nào quên đi một trong những bài thơ tình nổi tiếng – “Tôi yêu em” của nhà thơ Puskin. Và giữa biết bao chông chênh cuộc đời, ta lại tìm cớ xô trái tim mình vào tiếng thơ giản dị, gần gũi nhưng vô cùng ấm áp và sâu sắc của Xuân Quỳnh. Một trong những tác phẩm nổi tiếng của Xuân Quỳnh không thể không kể tới với tựa đề vô cùng giản dị: “Sóng”.

“Ôi Tổ quốc ta yêu như máu thịt
Như mẹ như cha như vợ như chồng
Ôi Tổ quốc nếu cần ta chết
Cho mỗi ngôi nhà ngọn núi dòng sông”

Lịch sử dân tộc ta đã trải qua những năm tháng kháng chiến trường kỳ gian khổ để có được độc lập tự do và hạnh phúc như ngày hôm nay. Trong những tháng ngày mưa bom bão đạn, những giây phút thiêng liêng một thời khói lửa, ta càng trân trọng hơn những tiếng thơ hay của các văn nghệ sĩ viết về quê hương đất nước, về cách mạng. Một trong số đó không thể không kể tới…

Có những tác phẩm ra đời rất lâu mà không bao giờ cũ, vẫn để lại trong lòng người đọc những ấn tượng, ám ảnh, day dứt không nguôi. Đó là những câu chuyện cổ tích, những áng ca dao dân ca. Dù năm tháng đổi thay, những đền đài rồi sụp đổ, những tranh tượng rồi tiêu tan thì các tác phẩm văn học dân gian ấy vẫn cứ tồn tại bền bỉ, như dòng sông chảy mãi tươi mát tâm hồn bao thế hệ người đọc hôm qua và hôm nay và mai sau. Song không chỉ bồi đắp tâm hồn muôn triệu con người, những câu chuyện cổ, những áng ca dao còn là nguồn cảm hứng khơi nguồn cho các tác phẩm thơ ca, văn chương của văn học Việt, giúp các nhà thơ nhà văn học được nhiều điều. Bởi thế khi bàn về chuyện cổ tích và ca dao có ý kiến cho rằng các nhà văn học được văn trong truyện cổ tích và học được thơ trong ca dao.

Những vần thơ Andecxen, những vần thơ ngân vang từ thung lũng Ô-đen-đơ, nơi có những hẻm núi sương giăng mờ ảo và những vòm hoa thạch thảo tím tím nên thơ đã gieo vào tâm hồn nhà văn Pauxtopki niềm cảm xúc mãnh liệt “Andecxen đã lượm lặt hạt thơ trên luống đất những người dân cày, ấp ủ chúng nơi trái tim ông rồi gieo vào những túp lều, từ đó lớn lên và nảy nở những bó hoa thơ tuyệt đẹp, chúng an ủi trái tim những người cùng khổ”. Thơ ca, hai chữ kì diệu mà muôn đời vẫn chưa tìm được định nghĩa trọn vẹn hoàn chỉnh.

Như cây đàn mất đi một dây, vườn hoa mất đi những bông hoa giàu hương sắc, như bầu trời thiếu vắng những vì sao, không có Huygo, Balzac, Puskin hay Nguyễn Du, Nguyễn Tuân, Nam Cao,… nền văn học của nhân loại sẽ trống trải biết nhường nào. Bởi lẽ, những tác giả ấy thực sự đã tìm được “giọng nói của riêng mình”. Và đó chính là “điều còn lại đối với mỗi nhà văn”, điều làm nên vị trí của họ trong lòng người đọc.

Ai đó đã từng nói rằng hoa hồng ở lại giữa cuộc đời nhờ hương thơm say đắm, không nồng nàn như hoa cúc hay ngọt ngào như hoa ngọc lan; loài chim sơn tước ở lại giữa đời bởi tiếng hót thiết tha vút lên giữa dàn đồng ca của núi rừng. Câu chuyện ấy gợi nhắc trong lòng người đọc nỗi băn khoăn: “Có phải điều còn lại với mỗi nhà văn chính là giọng điệu của riêng mình”.

Giữa bộn bề phồn tạp buổi chợ phiên văn chương, giữa náo nhiệt đông đúc, giữa gian hàng lãng mạn Thạch Lam được người ta ví như một khách hàng đặc biệt, con người của tự lực văn đoàn ấy đã không đưa ta đến những chân trời phiêu du mộng tưởng của những tình yêu, khát vọng thường thấy trong trời lãng mạn mà dắt ta đi vào cõi đời ta đang sống con người dịu dàng nhân ái ấy đã gắn bó ngòi bút của mình với những kiếp người đau khổ vẫn luôn tràn trong sự sống nơi trần gian.

Con người, tạo vật hoàn mỹ nhất của tự nhiên lại luôn luôn không bằng lòng với chính mình, luôn luôn sống trong mâu thuẫn cuộc sống đời người là hữu hạn cả về không gian và thời gian. Làm thế nào để vươn lên các khát vọng cao cả vô cùng của đời sống? Thơ ca – Một trong những “niềm vui cao cả nhất mà loài người đã tạo ra cho mình” (K Max) – đã sinh ra để giải quyết một phần mâu thuẫn đó. Đã có bao nhiêu quan niệm về thể loại nữ hoàng này. Có người cho đó là “thần hứng” (Platon), là “ngọn lửa thần” (Decgiavin), thậm chí còn là những “con điên loạn thần thánh”. Còn đối với chúng ta, thơ thật gần gũi, biết bao là cái cao vời mà không xa lạ đẹp, bình dị mà không bình thường.