Nói với bé: Chúng ta có thể đi lại trên Sao Hỏa nhưng không thể đi lại bình thường như trên Trái Đất con nhé! Con hãy thử tưởng tượng rằng, nếu một người nặng 100 kg bước lên cân trên sao Hỏa, cân nặng của người đó sẽ chỉ còn 38 kg. Có nghĩa là chúng ta có thể bước đi rất nhẹ nhàng, thậm chí nhẹ nhàng hơn rất nhiều so với trên Trái Đất con nhé!

Bạn cần biết rằng: Sao Hỏa có trọng lực nhỏ hơn Trái Đất. Sao Hỏa có lực hấp dẫn thấp hơn hành tinh của chúng ta 62%. Nếu một người nặng 100 kg bước lên cân trên sao Hỏa, cân nặng của người đó sẽ chỉ còn 38 kg, tờ Universe Today đưa tin. Theo các nhà khoa học, về cơ bản, lực hấp dẫn được xác định bởi hai yếu tố quan trọng là khối lượng và năng lượng. Khối lượng và năng lượng của một hành tinh càng lớn thì lực hấp dẫn của nó càng cao. Không những vậy, bán kính của Sao Hỏa xấp xỉ bằng một nửa bán kính của Trái Đất. Tỷ trọng của nó nhỏ hơn của Trái Đất, với thể tích chỉ bằng 15% thể tích Trái Đất và khối lượng chỉ bằng 11%. Diện tích bề mặt của hành tinh đỏ chỉ hơi nhỏ hơn tổng diện tích đất liền trên Trái Đất. Thế nhưng bạn không thể nói như vậy với con bạn vì trẻ em chưa thể hiểu được trọng lực là gì. Tốt nhất chúng ta nên lấy ví dụ cụ thể trong trường hợp này. Làm như vậy, trẻ vừa có thể hiểu ra vấn đề cũng như vận dụng để tư duy về những hành tinh khác.

Nói với bé: Việc thiên thạch của sao Hoả rớt xuống Trái Đất là có thật con nhé! Được tìm thấy tại Nam Cực vào năm 1984, thiên thạch của sao Hỏa thực chất là một vẫn thạch hình thành Sao Hỏa cách đây 4 tỷ năm. Theo các nhà khoa học, thiên thạch đó được coi như là ‘cỗ máy thời gian’, lưu trữ các bằng chứng về thời kỳ sơ khai của Sao Hỏa cách đây hàng tỷ năm. Vào thời điểm đó, nước hay thậm chí là các dấu hiệu của sự sống có thể đã xuất hiện trên Sao Hỏa.

Bạn cần biết rằng: Trong nhiều năm qua, các nhà khoa học khẳng định khoảng 100 thiên thạch từ sao Hỏa rơi xuống khắp nơi trên Trái Đất, song họ chưa tìm ra bằng chứng để chứng minh giả thuyết. Chỉ mới đây, phát hiện đáng chú ý từ cỗ máy thám hiểm sao Hỏa của Cơ quan Hàng không Vũ trụ Mỹ (NASA) đã giúp các nhà khoa học chứng minh nhận định của họ. Bầu khí quyển của sao Hỏa chứa hai đồng vị argon là argon-36 và argon-38. Trong điều kiện đơn giản, tỷ lệ argon trên hành tinh đỏ gần tương đương với tỷ lệ argon trong các thiên thạch mà người ta phát hiện trên trái đất. Phát hiện đó cho thấy chúng thực sự tới từ sao Hỏa. Theo kết quả phân tích của các nhà khoa học, nhiều thiên thạch trên Trái Đất từng tồn tại trên hành tinh đỏ. Nếu giải thích như trên thì bạn sẽ thấy bé rất khó hiểu bởi những kiến thức Hóa học nên bạn hãy truyền đạt lại cho bé bằng cách áp dụng những chi tiết trong truyện tranh mà bé đã xem để giải thích dễ hiểu hơn.

Nói với bé: Sao Hỏa là một hành tinh khắc nghiệt và lạnh lẽo, bao quanh là lớp khí quyển chứa chủ yếu là CO2. Khí hậu trên sao Hỏa cũng có 4 mùa giống Trái đất, tuy nhiên thời gian của các mùa kéo dài hơn do một năm trên hành tinh "đỏ" gấp đôi trên Trái đất. Nhiệt độ trung bình trên bề mặt là -60 độ C, mùa đông đỉnh điểm có thể xuống thấp dưới -125 độ C. Ở bán cầu bắc, mùa xuân kéo dài 7 tháng, mùa hè tồn tại trong 6 tháng, mùa thu dài hơn 5 tháng và mùa đông diễn ra trong 4 tháng.

Bạn cần biết rằng: Sao Hỏa cũng có bốn mùa giống trái đất, song thời gian của các mùa kéo dài khác nhau. Ở bán cầu bắc, mùa xuân kéo dài 7 tháng, mùa hè tồn tại trong 6 tháng, mùa thu dài hơn 5 tháng và mùa đông diễn ra trong 4 tháng. Giống như địa cầu, trục tự quay của sao Hỏa cũng nghiêng so với trục vuông góc của mặt phẳng quỹ đạo. Tuy nhiên, nó nghiêng 25 độ, tức là lớn hơn nhiều so với 23 độ của địa cầu. Do quỹ đạo của sao Hỏa có hình elip rất dẹt nên khoảng cách giữa nó với mặt trời thay đổi liên tục. Ngược lại, khoảng cách giữa Trái Đất và mặt trời hầu như không đổi quanh năm do quỹ đạo của trái đất có hình gần tròn. Thế nhưng bạn không thể nói như vậy với con bạn vì trẻ em chưa thể hiểu được các định nghĩa như quỹ đạo là gì. Tốt nhất chúng ta nên lấy ví dụ cụ thể trong trường hợp này. Làm như vậy, trẻ vừa có thể hiểu ra vấn đề cũng như vận dụng để tư duy về những hành tinh khác.

Nói với bé: Trên sao Hoả có bão nhưng không giống như bão trên Trái Đất, nó là những cơn bão bụi rất khổng lồ và nguy hiểm. Bão bụi trên Sao Hỏa có thể thổi hạt bụi nhỏ bay lơ lửng trong bầu khí quyển, và những đám mây có thể hình thành khi các chất ngưng tụ bám vào các hạt bụi này. Những đám mây này có thể hình thành rất cao, lên đến 100 km trên hành tinh này.

Bạn cần biết rằng: Sao Hỏa là hành tinh có thể tạo ra các cơn bão bụi lớn nhất với sức công phá mạnh nhất trong hệ Mặt Trời. Vào năm 1971, tàu vũ trụ Mariner 9 gửi hình ảnh của hành tinh đỏ về trái đất, song chúng đều mờ do sự xuất hiện của trận bão bụi lớn. Phải một tháng sau, khi siêu bão chấm dứt, Mariner 9 mới có thể gửi những hình ảnh rõ nét của sao Hỏa tới Trái Đất. Các nhà khoa học chưa thể lý giải chính xác nguyên nhân khiến các cơn bão bụi trên sao Hỏa kéo dài và có sức công phá mạnh mẽ. Tuy nhiên, chúng ta đều biết rằng, ánh sáng mặt trời cung cấp nhiên liệu cần thiết để tạo ra những cơn bão bụi khổng lồ. Về mặt lý thuyết, các hạt bụi trong không khí ở trên sao Hỏa hấp thụ ánh sáng mặt trời. Lớp bụi kết hợp cùng gió sẽ đẩy nhiệt độ lên mức cao hơn. Đây có thể là nguồn cơn của các trận siêu bão khủng khiếp và kéo dài. Đây là một trong những kiến thức khó ngay cả với người lớn nhưng nếu bạn trả lời bé theo cách đơn giản hóa khí quyển thành những đám mây, bé sẽ hình dung ra vấn đề một cách rõ ràng hơn.

Nói với bé: Giống như con đã biết, sao Hoả là một hành tinh màu đỏ, nhìn từ những hình ảnh trên phim hoạt hình thì chúng ta chỉ thấy đó là một khối cầu bằng phẳng, không có gì nổi bật nhưng thực ra hành tinh này rất gồ ghề. Hành tinh đỏ là sự kết hợp giữa hai nửa bán cầu. Bán cầu bắc có bề mặt thấp và bằng phẳng. Trong khi đó bán cầu nam lại lồi lõm, gồ ghề gồm nhiều núi lửa và miệng núi lửa.

Bạn cần biết rằng: Robot thám hiểm sao Hỏa Curiosity Mars Rover của NASA mới đây đã gửi về một loạt dữ liệu vô cùng giá trị liên quan đến bề mặt sao Hỏa, mang đến cho nhân loại cái nhìn rõ nét nhất từ trước đến nay về Hành tinh Đỏ. Hành tinh đỏ là sự kết hợp giữa hai nửa bán cầu. Bán cầu bắc có bề mặt thấp và bằng phẳng. Trong khi đó bán cầu nam lại lồi lõm, gồ ghề gồm nhiều núi lửa và miệng núi lửa. Lớp vỏ của bán cầu nam dày hơn so với bán cầu bắc. Những bằng chứng gần đây cho thấy. Sự khác biệt giữa hai bán cầu bắt nguồn từ vụ va chạm giữa sao Hỏa và một khối đá khổng lồ từ xa xưa. Do bé mới chỉ được học về những kiến thức rất cơ bản như hình học hay qua việc mô tả sự vật bằng những thứ bé đã thấy xung quanh nên việc sử dụng những từ những như phẳng, gồ ghề sẽ giúp bé dễ hiểu hơn rất nhiều.

Nói với bé: Sao Hỏa sở hữu ngọn núi lửa Olympus Mons cao nhất trong hệ mặt trời, với độ cao gấp 3 lần đỉnh Everest của trái đất. Ngoài Olympus Mons, trên sao hỏa còn có hệ thống các núi lửa dày đặc. Theo các nhà khoa học, miệng núi lửa có rất nhiều dấu hiệu địa chất cho thấy những cơn áp thấp, động đất từng xảy ra, cộng với các đụn cát tối có thể là vật liệu từ sự phun trào núi lửa. Siêu núi lửa có miệng rộng tới 100 km đó được cho là một trong các "hung thần" đã tạo nên Sao Hỏa khô cằn như hiện nay.

Bạn cần biết rằng: Các nghiên cứu trước đó cho thấy Sao Hỏa từng là một "hành tinh xanh" giống trái đất với phần lớn diện tích là đại dương. Rất có thể sự sống đã từng tồn tại vào thời điểm đó. Thế nhưng, một thảm họa ước tính xảy ra hơn 3 tỉ năm trước đã thay đổi nghiêm trọng khí hậu của hành tinh. Các nhà khoa học tin rằng đó là do những vụ phun trào núi lửa khổng lồ, giải phóng một lượng lớn tro và nham thạch. Sao Hỏa sở hữu ngọn núi lửa Olympus Mons cao nhất trong hệ mặt trời, với độ cao gấp 3 lần đỉnh Everest của trái đất. Ngoài Olympus Mons, trên sao hỏa còn có hệ thống các núi lửa dày đặc. Các nhà khoa học đưa ra giả thuyết lý giải nguyên nhân khiến sao Hỏa có nhiều núi lửa lớn là do mảng kiến tạo hoặc lớp vỏ của sao Hỏa hiếm khi di chuyển. Chúng ta chưa cần phải đưa nhiều thông tin quá chi tiết về một chủ đề cho bé vì như vậy bé sẽ rất khó để hiểu hết. Thay vì như vậy, hãy nó thêm những kiến thức xung quanh chủ đề đó để bé cảm thấy thích thú hơn.

Nói với bé: Sao Hỏa có hai tiểu vệ tinh, Phobos và Deimos, được cho là các tiểu hành tinh bị bắt giữ. Cả hai được nhà khoa học Asaph Hall phát hiện năm 1877, được đặt tên theo các nhân vật Phobos (nỗi sợ) và Deimos (khủng bố/cái chết), trong thần thoại Hy Lạp, những người hộ tống cha của họ là Ares (còn gọi là Mars ở Roman), thần chiến tranh, trong cuộc chiến.

Bạn cần biết rằng: Sao Hỏa có hai vệ tinh là Phobos và Deimos. Hai vệ tinh của Sao Hỏa, Phobos và Deimos, được phát hiện năm 1877 khi nhà thiên văn người Mỹ Asaph Hall đã xác định chúng sau một thời gian dài nghiên cứu, dù sự tồn tại của chúng đã được suy đoán trước đó. Phobos có kích thước lớn hơn nhiều so với Deimos và nằm cách sao Hỏa 9.378 km. Vệ tinh này quay quanh sao hỏa 3 lần/ngày và theo các nhà khoa học của NASA, nó ngày càng tiến gần hành tinh Đỏ với tốc độ 1,8 m trong vòng 100 năm. Như vậy, chỉ 50 triệu năm tới, một vụ va chạm giữa hành tinh Phobos và sao Hỏa sẽ xảy ra. Giải thích như trên là do bé chưa thể hiểu được vệ tinh là gì nên việc sử dụng chính những nhân vật trong phim siêu nhân để giải thích chính là cách làm tốt nhất.

Nói với bé: Sao Hỏa luôn là hành tinh được chú ý nhiều nhất kể từ khi con người phát hiện ra nó. Người ta tin rằng sao Hỏa đã từng có những đại dương sâu tới 3.000m. Năm 2015, các nhà khoa học đã hân hoan tuyên bố nước vẫn còn hiện diện trên sao Hỏa. Họ khẳng định đã cho tàu vũ trụ có quỹ đạo bay xung quanh sao Hỏa và đã tìm thấy dấu hiệu của sự rò rỉ chất lỏng dọc theo các khe nứt của núi lửa sao Hỏa. Không những vậy, việc phát hiện muối trong các dòng chất lỏng trên đã khẳng định sự tồn tại của nước muối. Tóm lại, chúng ta mới chỉ tìm thấy những bằng chứng về việc sao Hoả có nước chứ chưa tìm thấy bằng chứng về việc trên sao Hoả có sông, hồ đâu con nhé!

Bạn cần biết rằng: Các nhà khoa học phát hiện carbon và đất sét - bằng chứng cho sự xuất hiện của nước - trên miệng núi lửa McLaughlin của sao Hỏa. Ngoài ra, vệ tinh Mars Express của Cơ quan Vũ trụ châu Âu (ESA) đã phát hiện các mỏ trầm tích trên bề mặt sao Hỏa. Đây là minh chứng cho sự xuất hiện của một đại dương trên hành tinh này cách đây hàng tỷ năm. Theo tiến sĩ Jeremie Mouginot thuộc Đại học California, Mỹ, nước trên sao Hỏa đã bốc hơi hoặc biến đổi thành dạng băng, nằm ẩn sâu dưới bề mặt của hành tinh Đỏ. Các nghiên cứu về vũ trụ thường rất khó hiểu nên việc đơn giản hóa chúng và đưa thêm thông tin xung quanh chủ đề sẽ là cách làm tốt nhất.

Nói với bé: Khả năng của sự sống trên Sao Hỏa là một chủ đề được quan tâm đáng kể của sinh vật học vũ trụ do khoảng cách cận kề của hành tinh này và tính tương đồng với Trái Đất. Cho đến hiện tại không có bằng chứng nào được tìm thấy chứng tỏ sự tồn tại của cuộc sống trên sao Hỏa. Tuy nhiên, bằng chứng tích lũy cho thấy bề mặt môi trường của sao Hỏa thời cổ có nước và có thể có sự sống cho vi sinh vật. Sự tồn tại của điều kiện cho sự sống không nhất thiết đi kèm với sự có mặt của các cơ thể sống.

Bạn cần biết rằng: Vật thể đầu tiên hạ cánh thành công xuống bề mặt sao Hỏa là tàu Viking 1 của NASA. Viking 1 đã phát hiện các phân tử hữu cơ như methyl chloride và dichloromethane. Tuy nhiên, các nhà khoa học đã bác bỏ các hợp chất này vì họ coi đó là các chất lỏng làm sạch mà tàu vũ trụ sử dụng khi nó vẫn còn ở trên trái đất. Các nhà khoa học cho rằng, đại dương từng tồn tại trên sao Hỏa. Điều này khiến nhiều người tự hỏi, liệu cuộc sống có phát triển trên hành tinh này? Nếu câu hỏi có lời giải đáp, bí ẩn về sự tồn tại của sự sống trong phần còn lại của vũ trụ sẽ sáng tỏ. Chúng ta chưa cần phải đưa nhiều thông tin quá chi tiết về một chủ đề cho bé vì như vậy bé sẽ rất khó để hiểu hết. Thay vì như vậy, hãy nó thêm những kiến thức xung quanh chủ đề đó để bé cảm thấy thích thú hơn.

Nói với bé: Trong những bộ phim khoa học viễn tưởng, con sẽ thấy rằng họ sẽ thiết lập các căn cứ lâu dài trên Mặt trăng hoặc sao Hỏa nên họ cần phải nghĩ đến phương án tự sản xuất thức ăn. Thế nhưng chưa ai có thể làm được việc đưa hạt giống lên sao Hoả để gieo trông. Chúng ta mới chỉ dừng lại ở việc xây dựng một mô hình đặc biệt để trồng cây với đất giả như trên Mặt trăng và sao Hoả. Thế nhưng kết quả thật bất ngờ là có gần 10 loại cây có thể phát triển được.

Bạn cần biết rằng: Có những câu hỏi lớn liên quan đến việc sản xuất nước và những nguy cơ tiềm ẩn của các tia vũ trụ, và hơn hết cần xem xét vấn đề thực phẩm. Để giải quyết những câu hỏi này, các nhà nghiên cứu Hà Lan đã tìm ra được một số kết quả gây bất ngờ. Các nhà nghiên cứu do Wieger Wamelink dẫn đầu tại Trung tâm nghiên cứu và Đại học Wageningen ở Hà Lan đã xây dựng một mô hình đặc biệt để trồng cây với đất giả như trên Mặt trăng và sao Hoả do NASA phát triển. Họ phát hiện ra rằng có thể trồng cây sản xuất thực phẩm cho các phi hành gia trong tương lai trực tiếp trên đất của một thế giới khác và những cây trồng được trồng có thể tạo ra những hạt giống khả thi sau đó có thể được trồng lại. Các loại đất mô phỏng được trộn với chất hữu cơ để cung cấp chất dinh dưỡng cho cây trồng và đất Trái đất tiêu chuẩn được sử dụng làm mẫu đối chứng. Nhóm nghiên cứu đã cố gắng trồng 10 loại cây khác nhau: cải xoong, xà lách rocket, cà chua, củ cải, lúa mạch đen, diêm mạch, rau bina, hẹ, đậu Hà Lan và tỏi tây. Kết quả cho thấy, chỉ có rau bina là cây trồng duy nhất không đạt được điểm mà các nhà khoa học có thể thu hoạch những phần ăn được. Đây là một câu hỏi mà ngay cả các nhà khoa học cũng chưa trả lời được. Tuy nhiên nếu bé hỏi, bạn hãy trả lời những kiến thức có liên quan đến việc đó để bé có thêm kiến thức chứ không nên trả lời rằng "Không có đáp án".