Chắc hẳn các bạn vẫn còn nhớ truyền thuyết về chàng trai Chử Đồng Tử và nàng công chúa Tiên Dung mà chúng ta đã được học từ những năm tiểu học. Có lẽ bạn sẽ không thể nào quên cuộc gặp gỡ kì diệu đã thêu dệt nên một thiên tình sử đẹp và lạ vào loại bậc nhất trong lịch sử dân tộc, một tình yêu với quan niệm bạo dạn, bất chấp mọi lễ giáo phong kiến và ngôi vị thứ bậc trong xã hội.

Đền Dạ Trạch tương truyền được xây dựng trên nền của lâu đài thành quách xưa, ngay sau khi Chử Đồng Tử - Tiên Dung hóa về trời, đền thuộc thôn Yên Vĩnh, xã Dạ Trạch, huyện Khoái Châu. Nơi đây còn lưu giữ nhiều cổ vật như sắc phong, hoành phi câu đối, đại tự, đặc biệt là chiếc nón và cây gậy - phép biến hóa của Chử Đồng Tử dùng để cứu nhân độ thế. Hàng năm, đền Dạ Trạch thường tổ chức lễ hội từ 10 - 12 tháng 2 âm lịch, thu hút lượng lớn khách tham quan du lịch.

Địa chỉ: thôn Yên Vĩnh, xã Dạ Trạch, huyện Khoái Châu, Hưng Yên.

Đền thuộc thôn Đa Hòa, xã Bình Minh, huyện Khoái Châu, thờ Chử Đồng Tử, Tiên Dung và Hồng Vân công chúa. Đền nhìn ra sông Hồng và bãi Tự Nhiên, nơi tác thành mối lương duyên Chử Đồng Tử - Tiên Dung. Khu đền bao gồm 18 công trình lớn nhỏ: nhà bia, gác chuông, gác khánh, ngọ môn, nhà tiền tế, tòa thiên hương, đệ nhị cung, hậu cung và các nhà thảo xá.

Các mái đền tạo dáng hình thuyền rồng cách điệu. Nhìn từ trên cao sẽ thấy các nóc đền tổ hợp lại trông giống như đoàn thuyền của nàng Tiên Dung lúc 18 tuổi đang du ngoạn trên sông. Đền Đa Hòa còn giữ được nhiều di vật quý giá: tượng đức thánh Chử Đồng Tử và hai vị phu nhân đúc bằng đồng, tầm vóc như người thật. Ba cỗ ngai thờ Chử Đồng Tử và hai vị phu nhân bằng gỗ. đầu ngai chạm rồng có niên đại cuối thế kỷ XVI, đầu thế kỷ XVII, được đánh giá là chiếc ngai cổ nhất có thể tìm thấy ở nước ta.

Địa chỉ: thôn Đa Hòa, xã Bình Minh, huyện Khoái Châu, Hưng Yên

Văn Miếu được xây dựng năm Minh Mạng thứ 20 (năm 1839) thuộc thôn Xích Đằng, phường Lam Sơn, thị xã Hưng Yên. Nơi đây còn lưu giữ 9 tấm bia đá, trong đó 8 tấm được lập năm Đồng Khánh thứ 3 (năm 1888) và 1 tấm năm Bảo Đại thứ 18 (năm1943) ghi danh các nhà khoa bảng Hưng Yên. Trước đây, vào các ngày 10 tháng giêng và 14 tháng 8, tại Văn Miếu thường tổ chức tế lễ Khổng Tử, các quan lại đương triều về dự rất động.

Trải qua nhiều thăng trầm, biến đổi của lịch sử, Văn Miếu - Xích Đằng vẫn lưu giữ khác nguyên vẹn kiến trúc ban đầu gồm: tam quan, lầu chuông, lầu khánh, hai dãy tả vu, hữu vu. Văn Miếu - Xích Đằng đã trở thành biểu tượng về văn hóa, văn hiến của tỉnh Hưng Yên.

Địa chỉ: thôn Xích Đằng, phường Lam Sơn, thị xã Hưng Yên

Chùa Chuông thuộc thôn Nhân Dục, phường Hiến Nam, thị xã Hưng Yên. Chùa được xây dựng từ thời Lê, tương truyền cảnh đẹp nơi đây đứng vào hàng danh lam cổ tích của Phố Hiến. Năm 1707, chùa được trùng tu với quy mô hoàn chỉnh và kiến trúc tiêu biểu của chùa Việt Nam thời Hậu Lê.

Cái đẹp của quần thể kiến trúc chùa Chuông chính là bố cục cân đối, nhịp nhàng. từ ngoài vào tam quan, kiến trúc chồng diêm 2 tầng, 8 mái. Qua cầu đá là khoảng sân đến nhà tiền đường, thiên hương, thượng điện, phía cuối là lầu chuông, lầu khánh, nhà tổ. Trong chùa có hệ thống tượng Phật phong phú như: bộ Tam thế, Di Đà tam tôn, tượng Cửu Long,... nổi bật là 8 tượng kim cương, 18 vị la hán, 4 tượng bồ tát. Đây thực sự là những tác phẩm nghệ thuật có giá trị cao. Ngoài ra, chùa còn có nhiều di tích như: hoành phi, câu đối, đồ thờ, bia đá,....

Chùa thuộc thôn Thái Lạc, xã Lạc Hồng, huyện Văn Lâm. Được xây dựng từ thời nhà Trần, chùa có kiến trúc kiểu "nội công, ngoại quốc" gồm 5 gian tiền đường, 3 gian thượng điện, 2 dãy hành lang mỗi bên 9 gian, nhà tổ 7 gian. Chùa Pháp Vân còn giữ được bộ vì gỗ mang kiến trúc thời Trần ở gian giữa tòa thượng điện, loại hình này ở nước ta rất hiếm, ngoài chùa Pháp Vân chỉ còn thấy được ở chùa Dâu, chùa Bối Khê.

Trên các đố, cột, đấu của bộ vì có nhiều mảng chạm khắc lớn. Khi còn nguyên vẹn, chùa lưu giữ khoảng 20 bức chạm nổi với các đề tài khác nhau, nhưng đến nay tại chùa chỉ còn lại 16 bức, chẳng hạn như hình chạm tiên nữ đầu người mình chim, ông phỗng giơ tay đỡ tòa tháp sen, tiên nữ cưỡi phượng, thổi tiên, kéo nhị, thổi sáo, đánh đàn,....

Địa chỉ: thôn Thái Lạc, xã Lạc Hồng, huyện Văn Lâm, Hưng Yên

Phần lớn các địa danh du lịch của khu vực này nằm ngay cạnh sông Hồng, có cảnh quan đẹp và khí hậu trong lành. Gắn liền với cụm di tích này là truyền thuyết cùng lễ hội Chử Đồng Tử – Tiên Dung được nhà nước xếp hạng, đây là một trong những di tích lịch sử văn hóa quan trọng quốc gia. Từ đây khách du lịch có thể đến thăm cảnh quan sinh thái đồng quê
là bãi sông Hồng, làng vườn, hay làng nghề gốm sứ Xuân Quan.

Đền được xây dựng trên một khu đất cao, bằng phẳng, hình chữ nhật với diện tích 18.720m². Mặt đền quay hướng chính tây, nhìn thẳng sang bãi Tự Nhiên (làng Ngự Dội, xã Tứ Dân) - nơi mà công chúa Tiên Dung, con gái vua Hùng thứ 18, gặp Chử Đồng Tử và hai người nên duyên vợ chồng.

Địa chỉ: huyện Khoái Châu, tỉnh Hưng Yên

Phố Hiến trải rộng khoảng 5 km2, nằm trên phường Lam Sơn và Hồng Châu, thành phố Hưng Yên, tỉnh Hưng Yên. Là trung tâm của trấn Sơn Nam (vùng đất phía nam kinh thành Thăng Long), Phố Hiến xưa mang diện mạo của một đô thị kinh tế, bao gồm một bến cảng sông; tập hợp chợ; khu phường phố; và hai thương điếm (hiệu buôn) của người Hà Lan và Anh.

Không còn vẻ nhộn nhịp như xưa, Phố Hiến nay đã trở thành một phố cổ, bình yên đến lạ thường. Trong những ngày cuối xuân ở nơi này, hoa gạo đỏ rực rơi ở quanh gốc, hoa xoan tím phơn phớt kín đáo đang tỏa hương, những bụi tre xào xạc thay chiếc áo lá cháy vàng bằng màu xanh lá non và bạt ngàn cây nhãn đang âm thầm nảy lộc. Thoảng trong không khí là khói hương thanh tịnh của đền chùa, với mùi sen lãng đãng lúc gần lúc xa… đâu đó lại vẳng tiếng chuông, tiếng gõ mõ mơ hồ..

Địa chỉ: phường Lam Sơn và Hồng Châu, thành phố Hưng Yên

Đền Mẫu được coi là một danh lam thắng cảnh đẹp nhất của Phố Hiến. Phía trước đền là hồ Bán Nguyệt có cây xanh râm mát, một bên là phố Nguyệt Hồ còn một bên là đê Đại Hà với không gian thoáng đãng. Đền Mẫu còn nổi tiếng bởi có cây sanh, si, đa cổ thụ có tuổi thọ ngót 800 năm ở ngay phía trước cửa đền, nơi đây hàng năm đã thu hút hàng vạn du khách tới thăm.

Đây là ngôi đền độc nhất vô nhị nằm trong quần thể di tích quốc gia đặc biệt phố Hiến, một di tích lịch sử không chỉ đẹp về địa thế, kiến trúc, cảnh quan mà còn chứa đựng những giá trị văn hóa vật thể và phi vật thể độc đáo của Phố Hiến xưa.

Địa chỉ: đường Bãi Sậy, phường Quang Trung, thành phố Hưng Yên

Chùa Hiến toạ lạc tại đường Phố Hiến, phường Hồng Châu, thị xã Hưng Yên. Tương truyền chùa được xây dựng từ đời vua Trần Thái Tông (1232 - 1250), do Tô Hiến Thành, quan đại thần nhà lý xây dựng. Chùa được trùng tu vào năm 1625 và năm 1709. Chùa Hiến có bố cục kiểu "nội công, ngoại quốc" gồm tiền đường, thiên hương, thượng điện và 3 mặt là hành lang. Giữa thượng điện là tượng Quân Âm Nam Hải, phía trước là tượng tứ vị bồ tát. Các pho tượng này đều có niên đại thế kỷ XIX. Nhìn chung, đây là di tích không thật đặc sắc về kiến trúc so với các di tích cùng loại hình đương thời. Nhưng giá trị của ngôi chùa này chính là 02 tấm bia đá ở phía trước sân chùa.

Một tấm bia "Thiên ứng tự - Tân tự trùng tu thạch bi ký" niên đại Vĩnh Tộ thứ 7 (năm 1625) ghi việc ưng công tu sửa chùa và tấm bia ghi nhận "Phố Hiến Nam nổi tiếng là nơi đô hội tiểu Tràng An của bốn phương". Qua đó, chúng ta có thể hình dung được Phố Hiến là nơi hội tụ của cư dân bốn phương về giao lưu, buôn bán.

Phía trước chùa Hiến còn có cây nhãn tổ, tên gọi là cây nhãn Tiến. Đây là cây nhãn đường phèn, mã lụa, quả to, cùi dày, có hương vị thơm ngon đặc sắc nhất. Thân cây chính đã già cỗi, chỉ còn một nhánh được đắp vun gốc, chăm sóc phát triển thành cây hậu duệ, biểu tượng của giống nhãn lồng đặc sản Phố Hiến - Hưng Yên.

Địa chỉ: Phố Hiến, Hồng Châu, Hưng Yên

Nằm cách Hà Nội khoảng 30km theo hướng Đông, làng Nôm – một ngôi làng cổ thuộc huyện Văn Lâm. Đây là điểm du lịch Hưng Yên hấp dẫn đối với những người yêu thích nét đẹp cổ xưa. Hai bên đường về làng là những cánh đồng lúa xanh bát ngát yên bình. Tham quan làng Nôm du khách sẽ không khỏi ngỡ ngàng trước không gian xanh, yên cùng cảm giác thả hồn vào thiên nhiên và chiêm ngưỡng vẻ đẹp của những ngôi chùa, cây đa, cho đến những con đường, mái nhà… Tất cả đều đem lại một cảm giác bình dị mà thư thái đến khó tả.

Địa chỉ: xã Đại Đồng, huyện Văn Lâm, tỉnh Hưng Yên.

Đền Mây toạ lạc tại khu phố Đằng Châu, phường Lam Sơn, thành phố Hưng Yên trong một khung cảnh hữu tình, thơ mộng nên có câu ca: “Trăm cảnh, nghìn cảnh không bằng bến Lảnh, đò Mây”. Đền là nơi tôn thờ tướng quân Phạm Bạch Hổ, một vị tướng tài ba của nước ta trong thời kỳ đầu độc lập tự chủ. Ông sinh ngày 10 tháng Giêng năm Canh Ngọ (910). Tương truyền, mẹ ông nằm mộng thấy Sơn Tinh và Hổ trắng mà có mang nên sau khi sinh đã đặt tên là Bạch Hổ.

Theo truyền ngôn của người dân nơi đây, đền Mây được khởi dựng từ rất sớm với quy mô lớn. Trải qua nhiều lần trùng tu, tôn tạo dấu ấn kiến trúc hiện nay của ngôi đền mang đậm phong cách thời Hậu Lê đan xen phong cách kiến trúc Nguyễn. Đền Mây có tổng thể kiến trúc kiểu chữ Tam gồm: Tiền tế, Trung từ và Hậu cung với nhiều mảng chạm khắc sinh động mang giá trị mỹ thuật cao.

Địa chỉ: thôn Đằng Châu, phường Lam Sơn (thành phố Hưng Yên)