I. Nhận thức
Bậc Tiểu học nói chung và lớp 1 nói riêng chính là nền móng đầu tiên đặt viên gạch cho quá trình học tập lâu dài của học sinh. Ở giai đoạn này, nhiệm vụ quan trọng nhất là giúp học sinh nắm vững kỹ năng đọc và viết, bởi đọc không chỉ là chìa khóa mở ra cánh cửa tri thức, mà còn là nền tảng để học tốt các môn học khác.
Tuy nhiên, thực tế cho thấy có một bộ phận học sinh lớp 1 gặp nhiều khó khăn trong việc đọc. Các em thường phát âm không chuẩn, đọc chậm, ngắt nghỉ sai, chưa có thói quen luyện đọc ở nhà. Nguyên nhân có thể xuất phát từ việc chưa được học mẫu giáo, thiếu sự quan tâm của gia đình hoặc trí nhớ ngắn hạn yếu.
Là một giáo viên chủ nhiệm lớp 1, tôi luôn trăn trở làm thế nào để giúp các em yếu kém trong kỹ năng đọc có cơ hội tiến bộ, theo kịp bạn bè và hình thành sự tự tin. Chính vì vậy, tôi mạnh dạn chọn đề tài: “Một số biện pháp rèn đọc cho học sinh yếu lớp 1 thông qua luyện phát âm và nhận diện chữ cái”.

II. Lý do chọn đề tài
Đọc là điều kiện tiên quyết để học sinh tiếp nhận tri thức. Nếu đọc kém, các em sẽ gặp khó khăn trong hầu hết các môn học khác. Qua nhiều năm giảng dạy, tôi nhận thấy rất nhiều học sinh lớp 1 yếu đọc do chưa nắm chắc bảng chữ cái, còn phát âm sai, dẫn đến ngại đọc. Trong khi đó, việc phụ đạo riêng cho học sinh yếu chưa được nhà trường quan tâm đúng mức, nên trách nhiệm chính thuộc về giáo viên chủ nhiệm. Nếu không khắc phục từ đầu lớp 1, học sinh sẽ dễ mất gốc, dẫn đến kết quả học tập yếu kém ở các lớp trên. Đây chính là lý do tôi chọn đề tài này.

III. Cơ sở nghiên cứu – Đối tượng nghiên cứu
Đề tài được thực hiện với đối tượng là 8 học sinh yếu đọc của lớp 1B, trường …………., năm học 2025 – 2026. Tôi áp dụng các biện pháp này trong suốt học kỳ I. Phương pháp nghiên cứu gồm điều tra khảo sát, quan sát thực tế trên lớp, thực nghiệm sư phạm và đánh giá kết quả tiến bộ của học sinh sau một thời gian áp dụng.

IV. Thực trạng khảo sát ban đầu
Ngay từ đầu năm học, tôi tiến hành khảo sát khả năng đọc của học sinh lớp 1B bằng cách cho các em đọc một đoạn văn ngắn. Kết quả cho thấy lớp có 32 học sinh, trong đó chỉ có 14 em đọc trôi chảy, 10 em đọc chậm và hay sai, còn lại 8 em gần như không đọc được.
Những học sinh yếu này có đặc điểm chung là chưa thuộc hết bảng chữ cái, phát âm sai nhiều âm dễ lẫn như l và n, s và x, tr và ch, r và d, chưa biết ghép vần chính xác. Một số em rất nhút nhát, sợ sai nên không dám đọc to. Nhiều em chưa được phụ huynh quan tâm, không có thói quen đọc bài ở nhà. Chính vì vậy, kỹ năng đọc của các em gần như ở mức xuất phát điểm, cần có biện pháp rèn luyện phù hợp, kiên trì và thường xuyên.

V. Biện pháp thực hiện
1. Rèn phát âm chuẩn từng âm, vần
Tôi lập danh sách các âm, vần học sinh hay nhầm để tập trung rèn luyện. Mỗi ngày, tôi dành từ 5 đến 7 phút cho nhóm học sinh yếu luyện đọc riêng. Tôi thường dùng tranh ảnh minh họa như lá, nón, sông, xích đu… để giúp các em phân biệt âm đầu. Khi học sinh phát âm sai, tôi không phê bình gay gắt mà đọc mẫu, cho các em nghe lại và nhắc lại nhiều lần. Cách này tạo sự gần gũi, giúp học sinh không sợ hãi mà kiên nhẫn sửa lỗi.
2. Sử dụng thẻ chữ cái và thẻ từ
Tôi chuẩn bị bộ thẻ chữ cái in màu cỡ lớn. Trong tiết học, tôi tổ chức trò chơi “bắt chữ”: giơ thẻ và yêu cầu học sinh đọc to. Khi các em đã thuộc chữ, tôi ghép thành các từ đơn giản như ba, bà, bé, bò để các em đọc thành tiếng. Việc nhận diện chữ cái bằng hình ảnh và ghép vần đơn giản giúp học sinh tiến bộ nhanh hơn.
3. Kết hợp đọc đồng thanh và cá nhân
Trong tiết học, tôi thường cho cả lớp đọc đồng thanh để tạo khí thế. Sau đó, gọi cá nhân học sinh yếu đọc lại. Các bạn khác lắng nghe và cùng nhận xét. Khi em nào đọc đúng, tôi động viên và khen ngợi ngay. Cách này khiến học sinh yếu cảm thấy được công nhận, có thêm động lực.
4. Xây dựng “góc đọc vui vẻ” trong lớp
Tôi bố trí một góc nhỏ trong lớp với nhiều tranh truyện chữ to, dễ đọc. Mỗi ngày, tôi khuyến khích các em yếu chọn một trang truyện và đọc cho cô hoặc bạn nghe. Tôi coi đây như một trò chơi, tạo không khí thoải mái, giúp các em hình thành thói quen đọc mà không áp lực.
5. Phối hợp chặt chẽ với phụ huynh
Tôi trao đổi với phụ huynh về tình hình học của từng em, hướng dẫn cách kèm con đọc ở nhà mỗi tối khoảng 10 phút. Với những phụ huynh bận rộn, tôi quay video đọc mẫu gửi qua Zalo để học sinh nghe và đọc theo. Cách này vừa tiện lợi, vừa tạo sự gắn kết giữa nhà trường và gia đình.
6. Đôi bạn cùng tiến
Tôi ghép một học sinh khá với một học sinh yếu thành cặp. Trong giờ truy bài đầu buổi, bạn khá hướng dẫn bạn yếu luyện đọc. Cuối tuần, tôi kiểm tra lại và tuyên dương những cặp có tiến bộ. Điều này không chỉ giúp học sinh yếu được kèm cặp sát sao, mà còn tăng tinh thần đoàn kết, tương trợ trong lớp.
7. Tổ chức trò chơi luyện đọc
Tôi thường tổ chức các trò chơi như “Chiếc ghế nóng”, trong đó học sinh ngồi ở ghế giữa lớp, đọc 5 từ giáo viên đưa ra. Nếu đọc đúng sẽ được cả lớp vỗ tay cổ vũ. Hoặc trò “Ghép chữ thành từ”, các nhóm thi nhau ghép thẻ chữ thành từ đúng và đọc to. Những hoạt động này giúp học sinh yếu cảm thấy việc đọc trở nên thú vị, từ đó xóa bỏ tâm lý sợ sai, sợ bị gọi đọc bài.

VI. Kết quả đạt được
Sau ba tháng kiên trì áp dụng các biện pháp trên, tôi kiểm tra lại khả năng đọc của 8 học sinh yếu ban đầu. Kết quả cho thấy không còn em nào hoàn toàn không đọc được. Ba em đã có thể đọc cơ bản đúng, bốn em đọc chậm nhưng ít sai hơn, và một em đã đạt mức đọc trôi chảy.
Điều quan trọng hơn là các em đã bắt đầu tự tin hơn trong giờ học, một số em chủ động giơ tay xin được đọc. Phụ huynh cũng phản hồi rằng con họ chịu khó đọc bài ở nhà, không còn né tránh khi được yêu cầu đọc. Như vậy, tất cả học sinh yếu đều đã có sự tiến bộ rõ rệt, đúng với mục tiêu của đề tài.

VII. Bài học kinh nghiệm – Kết luận
Qua quá trình thực hiện, tôi rút ra một số kinh nghiệm như sau:

• Rèn đọc cho học sinh yếu lớp 1 cần sự kiên nhẫn, nhẹ nhàng và tạo hứng thú thay vì ép buộc.
• Giáo viên cần nắm rõ những âm, vần học sinh hay sai để tập trung sửa chữa.
• Cần kết hợp chặt chẽ giữa gia đình, nhà trường và bạn bè để tạo môi trường học tập toàn diện.
• Việc khen thưởng, động viên kịp thời có tác dụng rất lớn trong việc giúp học sinh yếu tự tin hơn.

Từ kết quả đạt được, có thể khẳng định rằng nếu giáo viên có phương pháp phù hợp, biết kết hợp linh hoạt giữa các hình thức luyện tập, học sinh yếu lớp 1 hoàn toàn có thể tiến bộ. Từ chỗ sợ đọc, các em dần yêu thích việc đọc, coi đọc là niềm vui chứ không phải áp lực. Đây chính là nền tảng quan trọng để các em học tập tốt hơn trong những năm học tiếp theo.

I. Nhận thức
Trong bậc học Tiểu học, lớp 1 là giai đoạn bản lề quyết định đến sự phát triển lâu dài của học sinh. Các em bắt đầu làm quen với chữ viết, học cách đọc và viết thành thạo tiếng Việt. Đọc chính là nền tảng để học sinh tiếp cận kiến thức ở những năm học sau. Tuy nhiên, một thực tế đáng lo ngại là không ít học sinh lớp 1 yếu kỹ năng đọc, thường phát âm sai, đọc chậm, không hiểu nghĩa từ.

Nếu chỉ sử dụng phương pháp giảng dạy truyền thống, yêu cầu học sinh đọc đi đọc lại nhiều lần thì dễ gây cảm giác nhàm chán, áp lực và thậm chí khiến học sinh sợ học. Trẻ em vốn rất thích chơi, vì vậy kết hợp học và chơi là một cách hiệu quả để rèn kỹ năng đọc cho học sinh yếu. Từ nhận thức đó, tôi chọn nghiên cứu đề tài: “Một số biện pháp rèn đọc cho học sinh yếu lớp 1 thông qua trò chơi ngôn ngữ”.

II. Lý do chọn đề tài
Trong nhiều năm dạy học, tôi nhận thấy trò chơi có sức hút đặc biệt đối với học sinh. Khi được tham gia trò chơi, các em hào hứng, chủ động và dễ tiếp thu kiến thức hơn. Với học sinh yếu, việc đưa kỹ năng đọc vào trò chơi giúp các em luyện tập mà không bị áp lực. Từ đó, các em vừa học vừa chơi, tiếp thu kiến thức một cách tự nhiên.

Trong khi đó, nhiều giáo viên còn ngại áp dụng trò chơi trong dạy học vì sợ mất thời gian, khó kiểm soát lớp. Tuy nhiên, nếu biết lựa chọn và tổ chức trò chơi phù hợp, giáo viên vừa có thể nâng cao chất lượng rèn đọc cho học sinh yếu, vừa tạo không khí học tập nhẹ nhàng, vui vẻ. Đây chính là lý do tôi chọn đề tài này.

III. Cơ sở nghiên cứu – Đối tượng nghiên cứu
Đề tài được áp dụng tại lớp 1A, trường …………, năm học 2025– 2026. Trong số 30 học sinh của lớp, có 7 em đọc yếu. Các em thường ngại phát biểu, đọc sai nhiều âm, chưa có khả năng đọc trôi chảy câu văn ngắn. Tôi đã tiến hành khảo sát và áp dụng các trò chơi ngôn ngữ trong suốt học kỳ I để rèn luyện kỹ năng đọc cho nhóm học sinh này.

IV. Thực trạng khảo sát ban đầu
Khi kiểm tra đầu năm bằng cách yêu cầu học sinh đọc một đoạn văn ngắn trong sách Tiếng Việt, tôi nhận thấy chỉ khoảng một nửa lớp đọc trôi chảy. Số học sinh yếu thường phát âm sai âm đầu, bỏ sót hoặc thêm chữ, ngắt nghỉ sai. Một số em không dám đọc to, thậm chí từ chối đọc. Điều này chứng tỏ các em chưa có sự hứng thú với việc học đọc, đồng thời thiếu kỹ năng và sự tự tin.

V. Biện pháp thực hiện
1. Trò chơi “Chiếc ghế nóng”
Giáo viên đặt một chiếc ghế ở giữa lớp, gọi học sinh lên ngồi và đưa ra 5 từ hoặc câu ngắn. Nhiệm vụ của học sinh là đọc to, rõ ràng trong vòng 30 giây. Nếu đọc đúng, cả lớp sẽ vỗ tay cổ vũ. Trò chơi này tạo áp lực tích cực, giúp học sinh yếu rèn sự tập trung, luyện phát âm và dần vượt qua sự rụt rè.
2. Trò chơi “Tìm bạn cho chữ”
Tôi phát cho mỗi học sinh một tấm thẻ có ghi chữ cái hoặc vần. Nhiệm vụ của các em là đi tìm bạn có chữ phù hợp để ghép thành một từ có nghĩa. Ví dụ, một em cầm thẻ “a”, em khác cầm “nh”, em khác nữa cầm “c” thì khi ghép lại sẽ thành “cành”. Sau đó, cả nhóm phải đọc to từ vừa ghép được. Trò này không chỉ giúp học sinh nhớ mặt chữ mà còn biết ghép vần thành từ.
3. Trò chơi “Ô cửa bí mật”
Giáo viên chuẩn bị một bảng gồm nhiều ô cửa che kín. Sau mỗi câu hỏi hoặc nhiệm vụ nhỏ, học sinh mở một ô cửa. Trong ô có một từ hoặc câu cần đọc. Ai đọc đúng sẽ được điểm cho nhóm mình. Sự hồi hộp khi mở ô cửa tạo hứng thú cho học sinh yếu, khiến các em tích cực tham gia hơn.
4. Trò chơi “Truyền điện”
Học sinh ngồi thành vòng tròn. Giáo viên đọc một từ và chỉ định học sinh thứ nhất. Em này phải đọc từ tiếp theo trong đoạn văn, sau đó “truyền điện” bằng cách gọi tên bạn khác. Quá trình cứ thế tiếp tục. Trò chơi buộc học sinh phải chú ý theo dõi, nếu không sẽ không đọc kịp. Nhờ đó, các em rèn luyện sự tập trung và phản xạ nhanh khi đọc.
5. Trò chơi “Thả cá vào chậu”
Giáo viên chuẩn bị các tấm bìa hình con cá, trên mỗi con cá có ghi một từ. Trên bàn có một chiếc “chậu cá”. Nhiệm vụ của học sinh là đọc đúng từ trên con cá rồi mới được thả vào chậu. Học sinh yếu thường thích trò chơi này vì hình ảnh sinh động, luật chơi đơn giản, dễ thực hiện.
6. Tổ chức đọc theo nhóm thi đua
Chia lớp thành các nhóm nhỏ, mỗi nhóm chọn một đoạn văn ngắn để luyện đọc. Sau 5 phút, từng nhóm cử đại diện đọc trước lớp. Nhóm nào đọc to, rõ, ít sai sẽ được thưởng một ngôi sao. Cuối tuần, nhóm có nhiều sao nhất được tuyên dương. Hình thức thi đua giúp học sinh yếu cố gắng để không làm ảnh hưởng đến nhóm mình.
7. Lồng ghép trò chơi vào tiết học chính khóa
Thay vì chỉ tổ chức vào giờ chơi, tôi lồng ghép trò chơi nhỏ ngay trong tiết Tiếng Việt, chẳng hạn sau khi học xong bài mới sẽ chơi “bắt chữ” hoặc “truyền điện”. Nhờ đó, học sinh không bị gián đoạn mạch học mà vẫn có cơ hội luyện đọc trong không khí thoải mái.

VI. Kết quả đạt được
Sau một học kỳ áp dụng các trò chơi ngôn ngữ, tôi nhận thấy sự thay đổi rõ rệt ở học sinh yếu. Các em không còn sợ bị gọi đọc, thậm chí háo hức tham gia trò chơi. Khả năng nhận diện chữ cái và ghép vần của học sinh tiến bộ nhanh chóng. Một số em trước đây không dám đọc nay đã có thể đọc trôi chảy đoạn văn ngắn. Đặc biệt, các em thể hiện sự tự tin và thích thú với môn Tiếng Việt hơn trước.
Phụ huynh cũng phản hồi tích cực, cho rằng con em họ về nhà hay kể lại trò chơi trên lớp và chủ động luyện đọc để lần sau được tham gia. Như vậy, trò chơi không chỉ tác động trong giờ học mà còn lan tỏa đến hoạt động học tập ở nhà.

VII. Bài học kinh nghiệm – Kết luận
Qua thực tiễn, tôi rút ra những kinh nghiệm sau:

• Trò chơi ngôn ngữ có tác dụng to lớn trong việc rèn đọc cho học sinh yếu, vừa giúp luyện tập vừa tạo hứng thú.
• Cần chọn trò chơi đơn giản, dễ thực hiện, phù hợp với lứa tuổi để học sinh yếu không bị áp lực.
• Giáo viên phải tổ chức linh hoạt, đảm bảo tất cả học sinh đều được tham gia, tránh tình trạng chỉ những em khá giỏi chơi còn học sinh yếu đứng ngoài.
• Phải biết kết hợp khen ngợi, khích lệ để khơi dậy sự tự tin nơi học sinh.

Từ kết quả đạt được, tôi khẳng định rằng việc đưa trò chơi ngôn ngữ vào rèn đọc cho học sinh yếu lớp 1 là một phương pháp hiệu quả, dễ áp dụng. Nó giúp học sinh vượt qua tâm lý sợ sai, sợ bị gọi đọc, biến việc học thành niềm vui và từ đó nâng cao chất lượng học tập chung của lớp.

I. Nhận thức
Trong hành trình giáo dục trẻ, nhà trường và gia đình chính là hai môi trường ảnh hưởng trực tiếp và sâu sắc nhất đến sự hình thành nhân cách, thói quen và năng lực học tập. Với học sinh lớp 1, đặc biệt là học sinh yếu, việc rèn đọc lại càng cần sự phối hợp chặt chẽ của cả hai phía. Nhà trường giữ vai trò định hướng, cung cấp phương pháp, tổ chức hoạt động, còn gia đình là nơi đồng hành, theo dõi và kèm cặp thường xuyên.

Thực tế nhiều năm dạy học cho thấy, nếu chỉ dựa vào giờ học trên lớp thì chưa đủ để học sinh yếu có thể tiến bộ. Các em cần được luyện tập thêm ở nhà, được cha mẹ quan tâm và tạo điều kiện. Ngược lại, nếu phụ huynh không đồng hành, việc rèn đọc sẽ gián đoạn, hiệu quả thấp. Nhận thức rõ điều này, tôi chọn đề tài: “Một số biện pháp rèn đọc cho học sinh yếu lớp 1 thông qua sự phối hợp giữa nhà trường và gia đình”.

II. Lý do chọn đề tài
Đọc là kỹ năng nền tảng để học sinh tiếp thu tri thức. Nếu học sinh yếu không đọc được, các em sẽ nhanh chóng mất hứng thú, thậm chí bỏ học. Đáng tiếc là trong nhiều trường hợp, phụ huynh phó mặc hoàn toàn cho giáo viên, hoặc ngược lại, phụ huynh ép con học mà không có sự hướng dẫn đúng cách, dẫn đến tình trạng học sinh ngày càng chán nản.
Vì vậy, việc xây dựng mối liên kết giữa giáo viên – phụ huynh để cùng nhau rèn đọc cho học sinh yếu lớp 1 là hết sức cần thiết. Đề tài này nhằm tìm ra những biện pháp phối hợp hiệu quả, thực tiễn, dễ áp dụng trong điều kiện của địa phương.

III. Cơ sở nghiên cứu – Đối tượng nghiên cứu
Đề tài được thực hiện tại lớp 1C, trường …………, năm học 2025 – 2026. Trong lớp có 28 học sinh, trong đó có 6 em được xếp vào nhóm yếu về kỹ năng đọc. Các em thường phát âm sai, đọc ngắt quãng, không thuộc bảng chữ cái, và đặc biệt là không có thói quen học ở nhà. Sau khi trao đổi với phụ huynh, tôi nhận thấy nguyên nhân chính là sự thiếu quan tâm, hướng dẫn hoặc chưa có phương pháp kèm con phù hợp.

IV. Thực trạng khảo sát ban đầu
Đầu năm học, tôi kiểm tra khả năng đọc của 6 học sinh yếu. Kết quả cho thấy các em hầu như chưa đọc được trọn vẹn một câu văn ngắn, thường ngắc ngứ, bỏ sót chữ hoặc đọc sai âm. Một số phụ huynh bận công việc, không có thời gian kèm con, số khác thì thiếu kiên nhẫn, thường la mắng khi con đọc sai. Điều này làm các em càng sợ học, không dám luyện đọc.
Qua thực trạng trên, tôi nhận thấy việc phối hợp giữa nhà trường và gia đình là giải pháp căn bản, quyết định sự tiến bộ của học sinh yếu.

V. Biện pháp thực hiện
1. Tuyên truyền và nâng cao nhận thức cho phụ huynh
Ngay trong buổi họp phụ huynh đầu năm, tôi trình bày rõ vai trò quan trọng của việc rèn đọc ở lớp 1. Tôi cho phụ huynh thấy rằng nếu con đọc kém thì sẽ khó học các môn khác, lâu dần dẫn đến chán học. Tôi cũng phân tích rằng việc rèn đọc không chỉ là nhiệm vụ của giáo viên mà còn cần sự kèm cặp của cha mẹ mỗi ngày. Khi phụ huynh hiểu được tầm quan trọng, họ sẽ có trách nhiệm hơn.
2. Hướng dẫn phụ huynh phương pháp kèm con
Nhiều phụ huynh có thời gian kèm con nhưng chưa biết cách. Tôi đã hướng dẫn họ một số nguyên tắc:

• Mỗi ngày chỉ cần 10 – 15 phút, đọc đều đặn, không cần kéo dài.
• Luôn động viên, khen ngợi khi con đọc đúng, tránh quát mắng khi con đọc sai.
• Cho con đọc từng câu ngắn, không bắt đọc cả đoạn dài.
• Có thể dùng bút chì gạch chân những từ khó để con tập trung luyện.

Tôi còn phát cho phụ huynh một tờ “hướng dẫn luyện đọc tại nhà” rất cụ thể để họ dễ thực hiện.
3. Sử dụng công nghệ hỗ trợ
Đối với phụ huynh bận rộn, tôi quay video đọc mẫu các bài trong sách Tiếng Việt và gửi qua nhóm Zalo của lớp. Nhờ đó, phụ huynh có thể cho con nghe và đọc theo ngay cả khi cha mẹ không ở nhà. Một số phụ huynh còn quay lại video con mình đọc gửi cho tôi để tôi nhận xét, góp ý. Cách làm này tạo nên sự gắn kết ba bên: giáo viên – phụ huynh – học sinh.
4. Tổ chức các buổi “cùng con đọc sách”
Tôi phát động phong trào mỗi gia đình dành ít nhất một buổi tối trong tuần để cả nhà cùng đọc sách. Cha mẹ đọc trước, con đọc sau, vừa là hoạt động học tập vừa là sự gắn kết tình cảm gia đình. Những buổi như vậy giúp học sinh yếu thấy mình không đơn độc, có cha mẹ đồng hành nên bớt áp lực.
5. Giao nhiệm vụ cụ thể cho phụ huynh
Thay vì chỉ nhắc chung chung “hãy kèm con đọc”, tôi giao nhiệm vụ rõ ràng. Ví dụ: tuần này con phải đọc trôi chảy 5 bài tập đọc đầu tiên; mỗi tối đọc to 3 lần bài “bé có mèo”. Cuối tuần, phụ huynh ký xác nhận vào sổ theo dõi. Cách này tạo tính trách nhiệm và kiểm soát được quá trình luyện đọc của học sinh.
6. Kết nối thường xuyên giữa giáo viên và phụ huynh
Tôi lập nhóm liên lạc qua Zalo để thường xuyên cập nhật tình hình học tập, tiến bộ của từng em. Mỗi khi học sinh có tiến bộ, tôi chụp ảnh hoặc quay video gửi ngay cho phụ huynh để họ vui và khích lệ con tiếp tục cố gắng. Khi học sinh gặp khó khăn, tôi trao đổi riêng với phụ huynh để tìm giải pháp.
7. Kết hợp phụ huynh trong các hoạt động của lớp
Tôi mời phụ huynh tham gia một số tiết học trải nghiệm như “giờ đọc vui vẻ”, nơi cha mẹ cùng con đọc truyện tranh trước lớp. Hoạt động này không chỉ tạo sự hứng thú cho học sinh yếu mà còn khiến phụ huynh hiểu rõ hơn công việc rèn đọc của giáo viên, từ đó đồng cảm và phối hợp tốt hơn.

VI. Kết quả đạt được
Sau một học kỳ áp dụng các biện pháp trên, cả 6 học sinh yếu đều có tiến bộ rõ rệt. Không còn em nào hoàn toàn không đọc được. Hai em đã có thể đọc trôi chảy đoạn văn ngắn, ba em đọc chậm nhưng đúng, chỉ còn một em đọc còn ngắc ngứ nhưng đã thuộc hết bảng chữ cái và có sự tự tin hơn trước.
Phụ huynh cũng thay đổi thái độ. Nhiều gia đình trước đây ít quan tâm nay chủ động trao đổi với giáo viên, thường xuyên kèm con học. Một số phụ huynh phản hồi rằng nhờ có sự hướng dẫn cụ thể của giáo viên, họ biết cách đồng hành cùng con hiệu quả hơn, không còn tình trạng la mắng hay ép buộc.
Quan trọng hơn, học sinh yếu bắt đầu hình thành thói quen đọc bài mỗi tối, coi việc luyện đọc là hoạt động quen thuộc chứ không còn là áp lực. Điều này cho thấy sự phối hợp giữa nhà trường và gia đình đã phát huy tác dụng tích cực.

VII. Bài học kinh nghiệm – Kết luận
Từ thực tiễn triển khai, tôi rút ra một số bài học:

• Sự phối hợp chặt chẽ giữa nhà trường và gia đình là yếu tố quyết định trong việc rèn đọc cho học sinh yếu lớp 1.
• Giáo viên cần kiên nhẫn tuyên truyền, hướng dẫn cụ thể để phụ huynh hiểu và đồng hành.
• Phải giao nhiệm vụ rõ ràng, có sự theo dõi, phản hồi thường xuyên để quá trình luyện đọc không bị gián đoạn.
• Khen ngợi, động viên kịp thời cả phụ huynh lẫn học sinh để tạo động lực lâu dài.

Kết quả cho thấy, nếu được cả nhà trường và gia đình cùng quan tâm, học sinh yếu hoàn toàn có thể tiến bộ. Các em dần tự tin hơn, thích đọc hơn, và từ đó nền tảng học tập chung cũng được nâng cao. Đây là con đường bền vững, nhân văn và hiệu quả để hỗ trợ học sinh yếu trong giai đoạn quan trọng đầu đời đi học.

I. Nhận thức
Giáo dục tiểu học hiện nay đang đứng trước yêu cầu đổi mới phương pháp dạy học để phù hợp với thời kỳ chuyển đổi số. Bên cạnh các phương pháp truyền thống, việc ứng dụng công nghệ thông tin và các phương tiện trực quan trong dạy học đã trở thành xu hướng tất yếu, góp phần nâng cao hứng thú và hiệu quả học tập của học sinh. Đặc biệt đối với học sinh lớp 1, lứa tuổi vừa bước vào môi trường học tập mới, các em rất dễ bị thu hút bởi hình ảnh, âm thanh, trò chơi điện tử hay các phần mềm học tập sinh động.
Trong thực tế giảng dạy, tôi nhận thấy rằng học sinh yếu về kỹ năng đọc thường thiếu sự tập trung, mau chán khi chỉ học bằng sách vở thông thường. Nếu được học thông qua những hình ảnh trực quan, video minh họa, phần mềm luyện đọc có tính tương tác, các em sẽ hứng thú hơn, tiếp thu nhanh hơn. Chính vì vậy, tôi đã chọn đề tài: “Một số biện pháp rèn đọc cho học sinh yếu lớp 1 thông qua ứng dụng công nghệ thông tin và phương tiện trực quan”.

II. Lý do chọn đề tài
Ở bậc tiểu học, đặc biệt là lớp 1, việc rèn kỹ năng đọc là nền tảng quan trọng nhất. Nếu học sinh yếu không đọc được, sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến tất cả các môn học khác. Tuy nhiên, thực tế cho thấy, nhiều học sinh yếu gặp phải tình trạng: không nhớ mặt chữ, đọc ngắc ngứ, dễ mất tập trung. Trong khi đó, các em lại dành nhiều thời gian cho các thiết bị điện tử như điện thoại, máy tính bảng, tivi.
Thay vì cấm đoán hoàn toàn, tôi muốn biến chính những phương tiện công nghệ quen thuộc này thành công cụ hỗ trợ học tập. Nếu biết khai thác hợp lý, công nghệ sẽ trở thành “trợ thủ” đắc lực giúp học sinh yếu rèn đọc hiệu quả, tạo ra môi trường học tập vừa gần gũi, vừa hứng thú.

III. Cơ sở nghiên cứu – Đối tượng nghiên cứu
Đề tài được áp dụng tại lớp 1D, trường …………, năm học 2025 – 2026. Lớp có 30 học sinh, trong đó 5 em thuộc nhóm yếu kỹ năng đọc. Các em đều có điểm chung: đọc chậm, hay quên chữ, không nắm chắc âm vần. Một số em dù đã được phụ huynh kèm cặp nhưng vẫn chưa tiến bộ, nguyên nhân là do các em thiếu hứng thú, dễ mất kiên nhẫn khi học theo cách truyền thống.

IV. Thực trạng khảo sát ban đầu
Khi kiểm tra khả năng đọc của 5 em học sinh yếu, tôi nhận thấy:

• Ba em chưa thuộc hết bảng chữ cái, thường lẫn lộn giữa các âm có hình thức gần giống nhau như b – d – đ, p – q.
• Hai em còn lại đọc được nhưng chậm, ngắt quãng, không liền mạch, đặc biệt ngại đọc trước lớp.
• Khi sử dụng sách giáo khoa bình thường, các em dễ mất tập trung, chỉ chú ý được vài phút.

Trong khi đó, qua quan sát tôi phát hiện các em lại rất hứng thú khi được xem video hoạt hình, chơi trò chơi trên máy tính. Điều này gợi mở cho tôi ý tưởng sử dụng công nghệ và phương tiện trực quan để khơi gợi niềm say mê học tập cho các em.

V. Biện pháp thực hiện
1. Sử dụng phần mềm luyện đọc dành cho học sinh tiểu học
Tôi tìm hiểu và chọn một số ứng dụng đơn giản, phù hợp với học sinh lớp 1 như phần mềm học chữ cái, luyện đọc vần, trò chơi ghép chữ. Những phần mềm này có ưu điểm: phát âm chuẩn, có hình ảnh minh họa sinh động, có trò chơi kèm thưởng điểm. Nhờ đó, học sinh yếu được học mà chơi, chơi mà học.
Ví dụ: khi học vần “an – ang”, phần mềm hiện hình ảnh con cá vàng hay bạn Lan, kèm giọng đọc mẫu. Học sinh nghe và lặp lại, sau đó được chơi trò “chọn chữ đúng” để ghi nhớ.
2. Thiết kế bài giảng điện tử PowerPoint
Thay vì chỉ dùng bảng đen và phấn trắng, tôi soạn bài giảng bằng PowerPoint có hình ảnh, màu sắc, âm thanh minh họa. Mỗi khi giới thiệu chữ mới, tôi kèm theo hình ảnh gần gũi với đời sống: chữ “o” đi kèm hình quả cam, chữ “m” gắn với mẹ. Tôi còn chèn hiệu ứng vui nhộn, tiếng vỗ tay khi học sinh trả lời đúng để khích lệ tinh thần.
3. Sử dụng video hoạt hình và truyện tranh số
Học sinh yếu thường ngại đọc văn bản dài, nhưng lại rất thích xem hoạt hình. Tôi khai thác điều này bằng cách chiếu các đoạn phim hoạt hình ngắn có phụ đề và yêu cầu các em đọc theo lời thoại. Đồng thời, tôi sưu tầm truyện tranh điện tử, trong đó mỗi trang có chữ in to, rõ ràng, nhiều hình ảnh minh họa, để học sinh dễ đọc và hiểu nội dung.
4. Tổ chức trò chơi học tập trên lớp
Ứng dụng công nghệ còn giúp tôi tổ chức các trò chơi như: “Chiếc nón kỳ diệu”, “Ai nhanh hơn”, “Ô chữ bí mật”. Học sinh phải đọc đúng chữ hoặc từ mới được chọn ô. Các trò chơi này vừa tạo không khí sôi nổi, vừa buộc học sinh yếu phải tham gia, luyện đọc trong tâm thế thoải mái, không áp lực.
5. Kết hợp học trực tuyến ngoài giờ
Với những em không có điều kiện học thêm, tôi quay video bài giảng ngắn (5 – 7 phút), đăng lên nhóm Zalo lớp để phụ huynh mở cho con luyện đọc tại nhà. Như vậy, học sinh yếu có thể nghe giọng đọc mẫu nhiều lần, từ đó dần dần bắt chước cách phát âm, tốc độ và ngữ điệu.
6. Sử dụng thẻ chữ và tranh ảnh trực quan
Không chỉ công nghệ, phương tiện trực quan truyền thống cũng rất quan trọng. Tôi làm bộ thẻ chữ cái và thẻ từ kèm hình ảnh minh họa. Mỗi buổi học, tôi tổ chức trò “lật thẻ tìm chữ”, “ghép chữ với tranh”. Phương pháp này đặc biệt hữu ích với học sinh yếu vì các em vừa nhìn chữ, vừa nhìn tranh, giúp ghi nhớ lâu hơn.
7. Khuyến khích học sinh tự thu âm giọng đọc
Một biện pháp mới mẻ mà tôi áp dụng là cho học sinh dùng điện thoại hoặc máy tính bảng của phụ huynh để thu âm giọng đọc của mình. Sau đó các em nghe lại, tự phát hiện lỗi sai và sửa. Việc nghe chính giọng mình đọc giúp các em nhận diện rõ hơn những điểm cần cải thiện.

VI. Kết quả đạt được
Sau một học kỳ áp dụng các biện pháp trên, cả 5 học sinh yếu đều có tiến bộ rõ rệt. Ba em trước đây chưa thuộc bảng chữ cái nay đã đọc được hầu hết các vần, chỉ còn chậm ở một số âm khó. Hai em còn lại đã có thể đọc trôi chảy các đoạn văn ngắn, tự tin tham gia các trò chơi đọc to trước lớp.
Phụ huynh phản hồi rất tích cực. Họ cho rằng nhờ có video, phần mềm và bài giảng điện tử mà con họ hứng thú hơn, không còn lười học như trước. Nhiều em chủ động đòi cha mẹ cho xem video luyện đọc thay vì xem hoạt hình giải trí. Đây là tín hiệu rất đáng mừng.
Kết quả cuối kỳ, số học sinh đọc yếu giảm xuống còn 1 em, chiếm tỷ lệ rất nhỏ so với đầu năm. Điều quan trọng hơn là các em đều có sự tự tin, yêu thích học tiếng Việt, sẵn sàng đọc to trước lớp mà không còn e ngại.

VII. Bài học kinh nghiệm – Kết luận
Qua quá trình thực hiện, tôi rút ra một số kinh nghiệm:

• Công nghệ thông tin và phương tiện trực quan là công cụ hữu hiệu để rèn đọc cho học sinh yếu lớp 1, giúp tiết học sinh động, hấp dẫn hơn.
• Giáo viên cần biết chọn lọc, sử dụng những ứng dụng và phần mềm phù hợp, tránh lạm dụng gây loãng nội dung.
• Sự kết hợp giữa công nghệ hiện đại và đồ dùng trực quan truyền thống (tranh, thẻ chữ) sẽ mang lại hiệu quả cao nhất.
• Cần sự phối hợp chặt chẽ với phụ huynh để đảm bảo học sinh có cơ hội luyện tập tại nhà thường xuyên.

Kết quả cho thấy, nếu biết khai thác hợp lý công nghệ và phương tiện trực quan, học sinh yếu lớp 1 hoàn toàn có thể tiến bộ nhanh chóng trong kỹ năng đọc. Đây cũng là hướng đi phù hợp với xu thế đổi mới giáo dục hiện nay, đáp ứng yêu cầu vừa nâng cao chất lượng vừa tạo sự hứng thú, thoải mái cho người học.

I. Nhận thức
Trong bậc học tiểu học, đặc biệt là lớp 1, việc hình thành kỹ năng đọc cho học sinh là nhiệm vụ vô cùng quan trọng. Đọc không chỉ là công cụ để học tập các môn khác mà còn là phương tiện giao tiếp, phát triển tư duy, mở rộng tri thức. Tuy nhiên, một thực tế đáng lo ngại là vẫn còn không ít học sinh yếu, chưa nắm vững kỹ năng đọc. Các em thường rụt rè, thiếu tự tin, đọc sai nhiều, thậm chí có em không dám cất tiếng đọc.
Qua nhiều năm giảng dạy, tôi nhận thấy rằng một trong những nguyên nhân khiến học sinh yếu đọc không tiến bộ là vì các em cảm thấy việc học khô khan, thiếu hứng thú. Nếu chỉ rèn đọc theo cách truyền thống thì học sinh dễ chán nản, lười luyện tập. Chính vì vậy, tôi đã mạnh dạn áp dụng các hoạt động nhóm và trò chơi ngôn ngữ để tạo môi trường học tập vui vẻ, gần gũi, khích lệ tinh thần các em. Từ đó, tôi chọn đề tài: “Một số biện pháp rèn đọc cho học sinh yếu lớp 1 thông qua hoạt động nhóm và trò chơi ngôn ngữ”.

II. Lý do chọn đề tài
Trong bối cảnh đổi mới giáo dục, việc tổ chức hoạt động học tập theo nhóm và trò chơi đã được khẳng định là một phương pháp dạy học tích cực, giúp học sinh chủ động, hứng thú hơn. Đặc biệt, đối với học sinh yếu lớp 1, các hoạt động nhóm và trò chơi không chỉ giúp các em luyện đọc nhiều lần trong không khí nhẹ nhàng, thoải mái mà còn tạo sự gắn kết, hỗ trợ lẫn nhau.
Trẻ em vốn hiếu động, thích chơi. Nếu biết lồng ghép việc rèn đọc vào trò chơi và hoạt động tập thể, các em sẽ học tập trong tâm thế hứng khởi, tiếp thu nhanh mà không bị áp lực. Đây là lý do tôi quyết định nghiên cứu và triển khai đề tài này.

III. Cơ sở nghiên cứu – Đối tượng nghiên cứu
Đề tài được thực hiện tại lớp 1E, trường …………, năm học 2025 – 2026. Lớp có 29 học sinh, trong đó có 7 em thuộc diện yếu về kỹ năng đọc. Các em thường đọc sai âm, không ghép được vần, thiếu tự tin khi đọc to. Khi tổ chức tiết học theo phương pháp truyền thống, các em ít tham gia, chỉ ngồi im lặng. Điều này đòi hỏi phải có những cách thức mới mẻ, hấp dẫn hơn để lôi cuốn các em tham gia vào hoạt động học tập.

IV. Thực trạng khảo sát ban đầu
Qua kiểm tra đầu năm, tôi phát hiện:

• 4 em chưa nắm chắc bảng chữ cái, đọc sai hoặc quên nhiều âm vần.
• 2 em biết ghép chữ nhưng đọc rất chậm, ngắt quãng, thường xuyên bỏ sót chữ.
• 1 em ngại đọc trước lớp, chỉ lí nhí đọc nhỏ.

Phụ huynh của các em cho biết ở nhà các em không thích học, dễ mất tập trung, thường chỉ thích chơi trò chơi. Đây chính là vấn đề cần giải quyết: biến việc học đọc thành một dạng trò chơi hấp dẫn để thu hút sự chú ý của học sinh yếu.

V. Biện pháp thực hiện
1. Tổ chức hoạt động nhóm nhỏ
Tôi chia lớp thành các nhóm 4 – 5 em, mỗi nhóm có cả học sinh khá giỏi và học sinh yếu. Các em giỏi sẽ hỗ trợ, kèm cặp bạn yếu trong khi luyện đọc. Phương pháp “bạn giúp bạn” này rất hiệu quả, vì học sinh yếu cảm thấy thoải mái hơn khi học với bạn bè, không bị áp lực như khi đọc trước giáo viên.
Ví dụ: trong bài học về vần “ai – ay”, nhóm cùng nhau đọc thẻ từ, bạn giỏi đọc trước, bạn yếu đọc theo. Nhóm chấm điểm cho nhau, cuối tiết nhóm nào tiến bộ hơn sẽ được khen thưởng.
2. Trò chơi “Chiếc ghế nóng”
Tôi chọn một học sinh yếu lên ngồi “ghế nóng”, cả lớp đọc to một từ, sau đó bạn trên ghế phải đọc lại. Nếu đọc đúng, bạn được cả lớp vỗ tay, nếu đọc sai thì bạn được gợi ý. Trò chơi này giúp học sinh yếu luyện phản xạ nhanh, tạo sự tự tin trước tập thể.
3. Trò chơi “Ghép chữ thần tốc”
Tôi chuẩn bị thẻ chữ rời, chia cho các nhóm. Khi tôi đọc một âm hoặc vần, các nhóm phải nhanh chóng ghép thẻ thành chữ đúng. Sau đó, học sinh yếu trong nhóm sẽ là người đọc to chữ đó. Nhờ vậy, các em vừa được tham gia trò chơi, vừa luyện đọc trực tiếp.
4. Trò chơi “Truyền điện”
Cả lớp đọc nối tiếp từng từ hoặc từng câu trong bài. Khi đến lượt, học sinh yếu buộc phải đọc để không làm gián đoạn trò chơi. Vì trò chơi diễn ra nhanh, vui nhộn nên các em ít cảm thấy áp lực, sẵn sàng tham gia.
5. Hoạt động nhóm “Kể chuyện theo tranh”
Tôi đưa ra một bộ tranh truyện đơn giản. Các nhóm cùng thảo luận, sau đó cử học sinh yếu đọc câu chú thích dưới tranh. Việc đọc trong nhóm nhỏ giúp các em bớt ngại ngùng, dần dần tự tin hơn khi đứng trước lớp.
6. Trò chơi “Ong tìm chữ”
Tôi thiết kế một tấm bảng lớn có gắn nhiều bông hoa ghi chữ hoặc vần. Học sinh yếu đóng vai “chú ong” bay đi tìm hoa, khi chọn hoa nào thì phải đọc to chữ ghi trên hoa đó. Đây là trò chơi đơn giản nhưng rất cuốn hút, giúp các em ôn tập chữ cái và vần một cách tự nhiên.
7. Sử dụng phần thưởng khích lệ
Sau mỗi hoạt động nhóm hoặc trò chơi, tôi luôn có phần thưởng nhỏ như sticker, bút chì, lời khen để động viên học sinh yếu. Phần thưởng tuy nhỏ nhưng khiến các em rất hào hứng, sẵn sàng tham gia và luyện đọc nhiều hơn.

VI. Kết quả đạt được
Sau một học kỳ áp dụng các biện pháp trên, 7 học sinh yếu đã có tiến bộ rõ rệt:

• 5 em đã thuộc bảng chữ cái, đọc được hầu hết các vần cơ bản.
• 2 em còn lại tuy đọc chậm nhưng đã tự tin hơn, có thể đọc trọn vẹn đoạn văn ngắn trước lớp.
• Không còn em nào ngại đọc, tất cả đều tham gia tích cực vào các trò chơi ngôn ngữ.

Điều đáng mừng là các em không còn coi việc học đọc là “nhiệm vụ nặng nề”, mà bắt đầu thấy vui, thích thú khi được chơi trò chơi ngôn ngữ. Tinh thần học tập của lớp cũng trở nên sôi nổi hơn, học sinh giỏi hứng thú khi được giúp đỡ bạn yếu.

VII. Bài học kinh nghiệm – Kết luận
Qua thực tế triển khai, tôi rút ra một số kinh nghiệm sau:

• Hoạt động nhóm và trò chơi ngôn ngữ là phương tiện hữu hiệu để rèn đọc cho học sinh yếu lớp 1.
• Cần chọn trò chơi phù hợp với trình độ, ngắn gọn, dễ hiểu, có sự xen kẽ giữa vận động và ngôn ngữ để tạo hứng thú.
• Phải khéo léo phân nhóm, kết hợp học sinh khá giỏi với học sinh yếu để hỗ trợ lẫn nhau.
• Khen thưởng, động viên kịp thời là yếu tố quan trọng giúp học sinh yếu tự tin hơn.

Kết quả cho thấy, nếu được rèn đọc thông qua hoạt động nhóm và trò chơi ngôn ngữ, học sinh yếu lớp 1 sẽ nhanh chóng tiến bộ, không còn mặc cảm, e dè, mà trái lại, ngày càng yêu thích học tập. Đây là phương pháp vừa mang tính giáo dục, vừa mang tính vui chơi, rất phù hợp với tâm lý lứa tuổi nhỏ.