Top 10 tác hại của béo phì mà bạn nên biết để phòng tránh
Sự phát triển của xã hội hiện đại, cuộc sống đầy đủ hơn, dinh dưỡng được quan tâm hơn và con người lười vận động hơn chính là những nguyên nhân hàng đầu gây ra ... xem thêm...tình trạng thừa cân, béo phì ngày càng phổ biến như hiện nay. Mức độ béo phì thường được đánh giá dựa vào chỉ số BMI một người bị béo phì khi chỉ số BMI cao hơn 30kg/m2). Ở nước ta hiện nay có khoảng 25% dân số bị mắc bệnh béo phì và hơn 60% trong số đó đã gặp các biến chứng nguy hiểm mà bệnh béo phì gây ra. Chính vì thế nắm được các thác hại nguy hiểm của bệnh béo phì chính là động lực quan trọng để mọi người có chế độ dinh dưỡng và vận động phù hợp để kiểm soát cân nặng, bảo vệ sức khỏe của chính mình.
-
Ảnh hưởng về mặt thẩm mỹ chính là tác hại đầu tiên của béo phì mà mọi người phải đối mặt. Khi bị béo phì, các biểu hiện điển hình ra bên ngoài thường thấy đó là sự dư thừa lượng mỡ khiến cơ thể trở nên sồ sề, vóc dáng to lớn nhưng không gọn gàng, cơ thể không khỏe mạnh và thiếu tính linh hoạt. Khi tăng cân mất kiểm soát, thân hình của bạn sẽ trở nên đồ sộ, xấu xí. Ngoài ra, béo phì cũng là nguyên nhân khiến da bị rạn nứt, nhão, chảy xệ. Điều này khiến nhiều người cảm thấy tự ti, đánh mất cơ hội thể hiện mình trong cuộc sống.
Những người béo phì thường có ngoại hình quá khổ nên dễ gây sự chú ý, ánh mắt nhòm ngó, hiếu kì và cả sự chế giễu từ những người xung quanh khiến họ trở nên tự ti, khép mình và đôi khi sợ tiếp xúc với xã hội. Phụ nữ bị béo phì thì thân hình cục mịch, thiếu thon gọn. Nam giới thì thân hình to nhưng lại rất yếu ớt.
-
Những người thừa cân, béo phì có nguy cơ cao bị thoái hóa khớp hơn người bình thường bởi khung xương có nhiệm vụ nâng đỡ và bảo vệ các cơ quan trong cơ thể. Khả năng chịu lực của hệ xương khớp là vừa đủ đối với người có trọng lượng bình thường. Chính vì vậy, khi rơi vào tình trạng thừa cân, trọng lượng cơ thể tăng và trở nên nặng hơn sẽ gây thêm áp lực lên xương khớp và các dây chằng. Thông thường, trọng lượng cơ thể lớn sẽ gây tác động lên các khớp như khớp háng, khớp gối và cột sống.
Việc tăng trọng lượng cơ thể sẽ khiến hệ xương khớp bị bào mòn, phá hủy dễ dẫn đến viêm xương khớp, thoái hóa khớp. Điều này gây nên tình trạng đau nhức và gây ảnh hưởng đến chức năng vận động của khớp. Chính vì thế những người bị béo phì sẽ rất dễ bị yếu cơ, nhanh bị thoái hóa khớp, bệnh loãng xương hay dễ gãy xương hơn so với những người có mức cân nặng bình thường.Béo phì gây ảnh hưởng đến hô hấp và xương khớp. Người bệnh béo phì thường xuyên thấy khó thở khi ngủ, hô hấp hạn chế do mỡ tích tụ khiến lồng ngực khó chuyển động trong quá trình hô hấp. Xương sống được coi là cột trụ nâng đỡ toàn bộ cơ thể, khi trọng lượng cơ thể càng cao, áp lực tác động lên cột sống, đĩa đệm càng lớn. Vì vậy, khi mắc bệnh béo phì lâu ngày, có thể gây ảnh hưởng nhiều đến cột sống, gây thoái hóa cột sống và đĩa đệm. Thậm chí, nguy cơ gãy xương cũng có thể xảy ra bất cứ lúc nào nếu hệ thống xương khớp không đủ sức làm đúng chức năng của nó.
-
Béo phì khiến nguy cơ tăng các bệnh mạch vành vì mỡ, cholesterol làm hẹp mạch vành, cản trở lượng máu vận chuyển đến nuôi tim, gây thiếu máu cơ tim, nhồi máu cơ tim rất nguy hiểm. Suy tim là hậu quả hầu như tất yếu của các bệnh tim mạch và có tỉ lệ tử vong rất cao. Béo phì còn làm rối loạn lipid máu, khiến tăng nồng độ triglycerid và LDL-cholesterol, làm giảm nồng độ HDL-cholesterol trong máu. Đó là nguy cơ rất lớn gây hẹp các mạch máu, là nguyên nhân của nhồi máu cơ tim, tắc mạch não, mạch tạng, mạch chi…
Đặc biệt, khả năng dẫn đến đột qụy ở người béo phì cao hơn nhiều lần người bình thường. Người có BMI lớn hơn 30 dễ bị tử vong do bệnh tai biến mạch máu não, xơ vữa động mạch. Những người béo phì mức độ thấp cũng phải cẩn trọng nếu có thêm các yếu tố nguy cơ khác (tiểu đường tuýp 2, tăng huyết áp, rối loạn lipid máu) thì nguy cơ đột quỵ vẫn có thể xảy ra.Có nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng nguy cơ bị suy tim sẽ trầm trọng thêm 5% ở nam giới và 7% ở nữ giới nếu chỉ số BMI tăng thêm 1kg/m2. Chính vì thế bệnh tim mạch rất dễ xảy ra ở những người bị béo phì, thừa cân. Béo phì chính là nguyên nhân chủ yếu làm gia tăng nguy cơ bị mắc các bệnh lý ở hệ tim mạch như tăng huyết áp, làm xơ vữa động mạch, bệnh về mạch vành, bị nhồi máu cơ tim hay tai biến mạch máu não…
-
Các bệnh nội tiết như tiểu đường, suy giáp hay suy tuyến thượng thận chính là tác hại mà béo phì gây ra bởi vì trong cơ thể của những người bị béo phì có nồng độ mỡ bão hòa rất cao, hàm lượng cholesterol trong máu tăng cao khiến các mạch máu nuôi các cơ quan bị tắc, mỡ thừa sẽ tích lũy vào các tuyến nội tiết và dẫn tới các bệnh trên. Thừa cân, béo phì và các bệnh nội tiết khiến tỉ lệ tử vong cao hơn.
Những người mắc bệnh béo phì là đối tượng dễ bị mắc hội chứng chuyển hóa (béo trung tâm, rối loạn dung nạp glucose, kháng insulin, rối loạn lipid máu và tăng huyết áp). Khi lao động thể lực giảm xuống, tình trạng thừa mỡ, thừa năng lượng tăng lên thì tình trạng béo phì tiểu đường typ 2 cũng tăng lên. Trong thực tế, nhiều bằng chứng khoa học chứng minh rằng giảm cân cải thiện tình trạng tăng nhạy cảm của insulin và ngược lại.
Đã có nhiều nghiên cứu thực nghiệm cho thấy những biến chứng của béo phì như tiểu đường là kết quả của chuyển hóa bất thường, là sự dư thừa các acid béo tự do, các triglyceride trong các tế bào không phải tế bào mỡ. Các nghiên cứu cũng đã chứng minh rằng các tế bào beta của - đảo tụy khi bị tích lũy quá nhiều mỡ sẽ bị nhiễm độc mỡ. Chính nhiễm độc lipid là nguyên nhân gây chết tế bào và gây ra giai đoạn tiền lâm sàng của người mắc bệnh tiểu đường typ 2.
-
Béo phì khiến thân hình quá khổ, ngoại hình to lớn sẽ ảnh hưởng xấu đến sinh hoạt hàng ngày cũng như công việc. Khi bị béo phì khiến chúng ta thiếu tính linh hoạt trong vận động, di chuyển chậm chạp, làm mọi việc khó khăn và kém năng động hơn. Ngoài ra, việc bố trí cho những người béo phì thì phương tiện đi lại, chỗ ngủ hoặc nơi làm việc... cũng gặp nhiều rắc rối và khó khăn hơn bình thường.
Những người béo phì thường hay bị khó thở, họ leo cầu thang rất nặng nhọc, đôi khi việc đi lại tưởng như rất bình thường cũng trở nên khó khăn. Trọng lượng quá lớn tạo nên áp lực đè nặng lên chính cơ thể họ. Họ có thể gặp nhiều trở ngại khi sử dụng nhà vệ sinh công cộng hay phương tiện giao thông công cộng... Đó là chưa kể những người béo phì thường tiết ra nhiều mồ hôi hơn người bình thường, vì vậy họ buộc phải chú ý hơn tới việc vệ sinh thân thể mình.
Bên cạnh đó, việc lựa chọn trang phục hoàn toàn không đơn giản đối với những người béo phì. Các số đo tiêu chuẩn không phù hợp với họ, vì vậy họ buộc phải may đo hay tới những cửa hàng chuyên biệt, và tất nhiên là với giá cả cao hơn. Nhưng ngay cả tại đó cũng không dễ tìm được thứ họ cần, sự lựa chọn vẫn bị hạn chế vì sự đa dạng về hàng hóa không được phong phú như các loại hàng hóa đại chúng khác, đôi khi họ buộc phải chấp nhận những thứ không hoàn toàn phù hợp với cơ thể mình, chưa nói tới sở thích. Đó là chưa kể không phải màu sắc hay kiểu phối màu và chất liệu nào cũng thích hợp với khuôn mặt và vóc dáng của người béo phì.
-
Béo phì không chỉ làm tăng nguy cơ mắc các bệnh về tim mạch, huyết áp, đái tháo đường, mà theo Viện Nghiên cứu Ung thư Hoa Kỳ (AICR), béo phì có thể làm tăng tỉ lệ mắc các bệnh ung thư ở các vùng như cuống họng, tụy, đại trực tràng, nội mạc tử cung, vùng ngực sau mãn kinh, thận… Bên cạnh đó, béo phì cũng làm tăng nguy cơ bị ung thư máu ác tính. Các chuyên gia nghiên cứu trên thế giới cũng chỉ ra rằng, khi chỉ số BMI trung bình mà tăng 1kg/m2 sẽ làm tăng 3790 trường hợp mắc bệnh ung thư mỗi năm. Chính vì thế, béo phì là thủ phạm làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư như ung thư đại trực tràng, ung thư tụy ở nam giới; ung thư vú, tử cung, buồng trứng ở nữ giới.
Các nghiên cứu cũng cho thấy, ung thư có liên quan tới khả năng miễn dịch của cơ thể. Khi chức năng miễn dịch suy giảm thì cơ thể dễ bị tế bào ung thư tấn công. Trong một cơ thể khỏe mạnh, chỉ cần có tế bào ung thư xuất hiện thì màng tế bào lập tức sinh ra kháng nguyên đặc biệt, còn tế bào miễn dịch trong cơ thể sẽ diệt các tế bào có kháng nguyên ung thư này. Khi chức năng miễn dịch của tế bào giảm, khả năng tự bảo vệ của cơ thể yếu thì tế bào ung thư sẽ sinh sôi. -
Béo phì là nguyên nhân hàng đầu gây ra các bệnh liên quan đến gan mật. Chính sự gia tăng nồng độ cholesterol trong máu khiến những người béo phì dễ bị mắc các bệnh về gan mật như bệnh gan nhiễm mỡ, bệnh viêm gan, bệnh sỏi ống mật chủ hay sỏi túi mật. Ngoài ra, béo phì còn làm tăng hàm lượng triglyceride và cholesterol độc hại, làm suy giảm cholesterol có lợi dẫn đến tình trạng rối loạn lipid trong máu ảnh hưởng xấu đến sức khỏe. Béo phì là yếu tố nguy cơ rõ ràng nhất, có đến 70% những người bị béo phì mắc gan nhiễm mỡ, trong khi chỉ 10 - 15 % những người có cân nặng bình thường bị gan nhiễm mỡ. Ngoài ra, dù trọng lượng thế nào nhưng một người thừa cân, có quá nhiều mỡ bụng thì khả năng bị gan nhiễm mỡ là khá cao.
Gan nhiễm mỡ không do rượu cũng là dạng bệnh gan phổ biến nhất ở trẻ em. Một nghiên cứu được công bố vào năm 2016 cho biết nó ảnh hưởng từ 10 - 20% bệnh nhi và 50 - 80% trẻ em bị béo phì. Khoảng 25% bệnh nhi mắc gan nhiễm mỡ sẽ phát triển bệnh xơ gan trong vòng 10 năm, trong đó những người mắc bệnh béo phì có nguy cơ cao hơn. Nhiều nhà khoa học dự đoán: “Trong vòng 10 năm tới, gan nhiễm mỡ không do rượu sẽ trở thành nguyên nhân hàng đầu của bệnh lý gan, xơ gan và chỉ định ghép gan ở các nước phát triển”. -
Khi bị béo phì họ thường tự ti, xấu hổ và sợ hãi trước sự trêu chọc, nhạo báng, cười cợt, ức hiếp hoặc kỳ thị của những người xung quanh nên họ rất dễ mắc phải đối mặt với các bệnh lý về tâm thần như bị stress, tự kỷ, trầm cảm, loạn thần, thậm chí có thể tìm cách tự tử. Một nghiên cứu tại Mỹ đã chỉ ra rằng có đến 40% trẻ em khi đi điều trị để giảm cân nói rằng họ thường xuyên bị bắt nạt hay bị trêu chọc bởi những thành viên khác trong gia đình, có đến 72% phụ nữ bị béo phì trả lời rằng họ bị ít nhất một thành viên trong gia đình nhạo báng.
Rất rõ ràng là béo phì tăng các nguy cơ bệnh tim mạch, tăng huyết áp, tiểu đường, đột quỵ, tất cả các căn bệnh này đều làm tăng nguy cơ suy giảm nhận thức và sa sút tâm thần. Bên cạnh đó, các nghiên cứu chỉ ra rằng, những người thừa cân bị mất não vùng hạch nền, vùng cung tia và thùy đỉnh. Các nhà nghiên cứu cho biết tương quan nghịch giữa mô mỡ cơ thể người béo phì và cấu trúc não bộ rất rõ ràng ở người béo phì nhưng cũng gặp ở cả người thừa cân. Tiến sĩ Thompson cho biết “não bộ người béo phì nhìn già hơn não bộ người gầy ốm 16 năm, và não bộ người thừa cân già hơn 8 năm”.
-
Chế độ ăn uống thiếu khoa học cùng với thói quen sinh hoạt, làm việc không điều độ dẫn tới tình trạng làm gia tăng số người béo phì ngày một nhanh hơn. Theo nghiên cứu của nhiều nhà khoa học ngoài độ tuổi, tâm sinh lý… thì béo phì chính là một yếu tố quan trọng khiến tình trạng vô sinh nam nữ ngày một tăng lên. Các nhà khoa học ở Ấn Độ đã tiến hành một nghiên cứu ở khoảng 300 phụ nữ béo phì thì kết quả cho thấy 90% trong số đó bị bệnh đa nang buồng trứng - căn bệnh dễ dẫn đến tình trạng vô sinh. Một nghiên cứu khác của Mỹ đã lý giải hiện tượng béo phì gây vô sinh là do các hormone được sản xuất bởi các mô mỡ bị thay đổi. Sau đó có không ít phụ nữ đang mang thai trở lại sau khi thực hiện giảm cân.
Đối với nam giới khi dư thừa nhiều mỡ trong cơ thể sẽ làm tăng hoạt động của men aromatase và nồng độ estradiol - chất ức chế nội tiết tố sinh dục của tuyến yên ở nam giới. Nam giới béo phì sẽ làm giảm số lượng tinh trùng và tăng tình trạng rối loạn cương dương ảnh hưởng đến khả năng sinh sản. Tình trạng béo phì kéo dài không kịp thời khắc phục có thể dẫn tới việc nam giới giảm ham muốn tình dục, tinh trùng di chuyển chậm, không thể xuất tinh hay xuất tinh ngược dẫn đến vô sinh. Phụ nữ béo phì sẽ khiến chức năng của buồng trứng suy giảm dẫn tới tình trạng mãn kinh sớm, rối loạn kinh nguyệt, không còn ham muốn, khả năng thụ thai giảm… dẫn đến vô sinh. Thêm vào đó khi chất béo tích tụ nhiều ở buồng trứng đồng nghĩa với việc sảy thai sẽ cao hơn.
-
Các chuyên gia tại Anh đã tiến hành nghiên cứu ở 100 cặp vợ chồng có người vợ hoặc người chồng bị béo phì đã cho kết quả đáng kinh ngạc là 95% trong số đó đã khẳng định rằng tình trạng thừa cân, cơ thể quá khổ của bạn đời đã ảnh hưởng rất nhiều đến sinh hoạt tình dục hàng ngày. Khi một trong hai bị béo phì đã phát sinh rất nhiều vấn đề liên quan như tư thế quan hệ, ham muốn tình dục và sức khỏe thể lực của cả hai bị ảnh hưởng. Tất cả những điều trên chứng minh rằng tình trạng béo phì ảnh hưởng không hề nhỏ đến sinh hoạt tình dục ở các cặp vợ chồng.
Theo thống kê thì có đến 35% - 75% nam giới béo phì mắc hiện tượng rối loạn cương dương. Một số nghiên cứu khác đã cho thấy sự liên quan giữa béo phì và một số bệnh lý ung thư như ung thư vú, ung thư tử cung, ung thư đại tràng, ung thư tuyến tiền liệt... Và như vậy, béo phì chính là nguyên nhân dẫn đến những khó khăn hoặc sự không hoà hợp trong quan hệ vợ chồng.