Bài soạn "Phó từ" số 4
Phần I: PHÓ TỪ LÀ GÌ?
Trả lời câu 1 (trang 12 sgk Ngữ Văn 6 Tập 2):
Các từ in đậm trong câu văn sau đây bổ sung ý nghĩa cho những từ nào? Những từ được bổ sung ý nghĩa thuộc từ loại nào?
a) Viên quan ấy đã đi nhiều nơi, đến đây quan cũng ra những câu đố oái oăm để hỏi mọi người, tuy mất -nhiều công mà vẫn chưa thấy có người nào thật lỗi lạc.
(Em bé thông minh)
b) Lúc tôi đi bách bộ thì cả người tôi rung rinh một màu nâu bóng mỡ soi gương được và rất ưa nhìn. Đầu tôi to ra và nổi từng tảng, rất bướng.
(Tô Hoài)
Lời giải chi tiết:
a.
- Đã: đi
- Cũng: ra
- vẫn chưa: thấy
- thật: lỗi lạc
b.
- Được: soi gương
- rất: ưa nhìn
- ra: to
- rất: bướng
Những từ được bổ sung ý nghĩa thuộc từ loại:
- Động từ: đi, ra, thấy, soi
- Tính từ: lỗi lạc, ưa nhìn, to, bướng.
Trả lời câu 2 (trang 12 sgk Ngữ Văn 6 Tập 2):
Các từ in đậm đứng ở vị trí nào trong cụm từ?
Trả lời:
Các từ in đậm đúng ở vị trí phần phụ trước hoặc phần sau trong cụm từ.
Phần II: CÁC LOẠI PHÓ TỪ
Trả lời câu 1 (trang 13 sgk Ngữ Văn 6 Tập 2):
Tìm các phó từ bổ sung ý nghĩa cho động từ, tính từ in đậm.
a) Bởi tôi ăn uống điều độ và làm việc có chừng mực nên tôi chóng lớn lắm.
(Tô Hoài)
b) Em xin vái cả sáu tay. Anh đừng trêu vào… Anh phải sợ…
(Tô Hoài)
c) […] không trông thấy tôi, nhưng chị Cốc đã trông thấy Dế Choắt đang loay hoay trong cửa hang.
(Tô Hoài)
Lời giải chi tiết:
Các phó từ bổ sung ý nghĩa cho động từ, tính từ in đậm:
Câu a: lắm
Câu b: đừng, vào
Câu c: không, đã, đang
Trả lời câu 2 (trang 13 sgk Ngữ Văn 6 Tập 2):
Điền các phó từ đã tìm đuợc ở phần I và phần II vào bảng phân loại.
Trả lời:
Ý nghĩa Phó từ đứng trước Phó từ đứng sau
Chỉ quan hệ thời gian: đã, đang
Chỉ mức độ: thật, rất- lắm
Chỉ sự tiếp diễn tương tự: cũng,vẫn
Chỉ sự phủ định: không, chưa
Chỉ sự cầu khiến: đừng
Chi kết quả và hướng: vào,ra
Chỉ khả năng: được
Câu 3. Kể thêm những phó từ mà em biết thuộc mỗi loại nói trên.
Trả lời:
- Phó từ bổ sung ý nghĩa thời gian: sẽ, sắp
- Phó từ bổ sung ý nghĩa khả năng: có thể
- Phó từ bổ sung ý nghĩa tần số: Thường, thỉnh thoảng, luôn luôn…
Phần III: LUYỆN TẬP
Trả lời câu 1 (trang 14 sgk Ngữ Văn 6 Tập 2):
Tìm phó từ trong những câu sau đây và cho biết mỗi phó từ bổ sung cho động từ, tính từ ý nghĩa gì.
a) Thế là mùa xuân mong ước đã đến. Đầu tiên, từ trong vườn, mùi hoa hồng, hoa huệ sực nức. Trong không khí không còn ngửi thấy hơi nước lạnh lẽo mà bây giờ đầy hương thơm và ánh sáng mặt trời. Cây hồng bì đã cởi bỏ hết những cái áo lá già đen thủi. Các cành cây đều lấm tấm màu xanh. Những cành xoan khẳng khiu đương trổ lá lại sắp buông tỏa ra những tàn hoa sang sáng, tim tím. Ngoài kia, rặng rậm bụt cũng sắp có nụ.
Mùa xuân xinh đẹp đã về! Thế là các bạn chim đi tránh rét cũng sắp về!
(Tô Hoài)
b) Quả nhiên con kiến càng đã xâu được sợi chỉ xuyên qua đường ruột ốc hộ cho nhà vua trước con mắt thán phục của sứ giả nước làng giềng.
(Em bé thông minh)
Lời giải chi tiết:
- Thế là mùa xuân mong ước đã đến. (đã - phó từ chỉ quan hệ thời gian)
- Trong không khí không còn ngửi thấy hơi nước lạnh lẽo ...(không - phó từ chỉ sự phủ định; còn - phó từ chỉ sự tiếp diễn tương tự)
- Cây hồng bì đã cởi bỏ hết ...(đã - phó từ chỉ quan hệ thời gian).
- Các cành cây đều lấm tấm màu xanh, (đều - phó từ chí sự tiếp diễn tương tự)
- Những cành xoan khẳng khiu đương trổ lá lại sắp buông toả ra những ... '(đương, sắp - phó từ chỉ quan hệ thời gian; lại - phó từ chỉ sự tiếp diễn tương tự; ra - phó từ chỉ kết quả và hướng).
- Ngoài kia, rặng râm bụt cũng sắp có nụ. (cũng - phó từ chỉ sự tiếp diễn tương tự; sắp - phó từ chỉ quan hệ thời gian).
- Mùa xuân xinh đẹp đã về! (đã - phó từ chỉ quan hệ thời gian).
- Thế là các bạn chim bay đi tránh rét cũng sắp về! (cũng - phó từ chỉ sự tiếp diễn tương tự; sắp - phó từ chỉ quan hệ thời gian)
- Quả nhiên con kiến càng đã xâu được sợi chỉ ...(đã - phó từ chỉ quan hệ thời gian; được - phó từ chỉ kết quả).
Trả lời câu 2 (trang 15 sgk Ngữ Văn 6 Tập 2):
Thuật lại sự việc Dế Mèn trêu chị Cốc dẫn đến cái chết thảm thương của Dế Thoắt bằng một đoạn văn ngắn từ 3 - 5 câu. Chỉ ra một phó từ được dùng trong đoạn văn ấy và cho biết em dùng phó từ ấy để làm gì?
Lời giải chi tiết:
* Đoạn văn:
Một hôm, thấy chị Cốc đang kiếm mồi, Dế Mèn cất giọng đọc một câu thơ cạnh khóe rồi chui tọt vào hang. Chị Cốc tức sôi máu, bèn đi tìm kẻ trêu mình. Không thấy Mèn đâu, nhưng chị Cốc thấy Choắt đang loay hoay trước cửa hang. Chị Cốc liền trút cơn giận lên đầu Choắt.
* Một phó từ được dùng: đang (chỉ sự tiếp diễn, tương tự)
