Bài soạn tham khảo số 3
Câu 1 (trang 69 sgk Ngữ Văn 10 Tập 2):
a. – Đối tượng thuyết minh : nhà sàn – một kiểu kiến trúc độc đáo ở một số dân tộc miền núi nước ta và một số nước Đông Nam Á.
- Đại ý của văn bản : Thuyết minh về kiến trúc, nguồn gốc, tiện ích của nhà sàn.
b. Bố cục :
- Mở bài (đoạn 1) : Định nghĩa và mục đích sử dụng của nhà sàn.
- Thân bài (đoạn 2, 3) : Thuyết minh về cấu tạo, nguồn gốc, công dụng nhà sàn.
- Kết bài (còn lại) : Đánh giá, ngợi ca vẻ đẹp, sự hấp dẫn của nhà sàn ở Việt Nam xưa và nay.
c. Tóm tắt văn bản Nhà sàn :
Nhà sàn là công trình kiến trúc dùng để ở hoặc với những mục đích khác. Toàn bộ nhà sàn được dựng bằng vật liệu tự nhiên, nhiều cột chống. Không gian nhà sàn gồm mặt sàn, gầm sàn, ba khoang lớn nhỏ, hai bên cầu thang ... được sử dụng vào những mục đích sinh hoạt, ăn ở, tiếp khách... Nhà sàn xuất hiện ở miền núi Việt Nam và khu vực Đông Nam Á từ thời Đá mới. Nhà sàn có nhiều tiện ích, vừa phù hợp với địa bàn cư trú vừa tận dụng nguyên liệu vừa giữ vệ sinh ... Nhà sàn ở miền núi nước ta đạt tới trình độ kĩ thuật, thẩm mĩ cao, đã và đang là đối tượng hấp dẫn khách du lịch.
Câu 2 (trang 70 sgk Ngữ Văn 10 Tập 2): Cách tóm tắt một văn bản thuyết minh :
- Xác định mục đích, yêu cầu tóm tắt.
- Đọc văn bản gốc để nắm vững đối tượng thuyết minh và tìm bố cục của văn bản.
- Diễn đạt các ý chính thành câu, đoạn và bài tóm tắt.
Luyện tập
Câu 1 (trang 71 sgk Ngữ Văn 10 Tập 2):
a. Đối tượng thuyết minh của văn bản : nhà thơ Ba-sô và thơ hai-cư.
b. Bố cục của văn bản :
- Đoạn 1: tóm tắt tiểu sử và giới thiệu những tác phẩm của Ba-sô.
- Đoạn 2: thuyết minh về đặc điểm nội dung và nghệ thuật của thơ hai-cư.
c. Đoạn văn tóm tắt phần thuyết minh về thơ hai-cư :
Thơ hai-cư có số từ vào loại ngắn nhất, thường chỉ có 17 âm tiết, được ngắt làm ba đoạn theo thứ tự 5 âm - 7 âm - 5 âm. Mỗi bài thơ đều có một tứ thơ nhất định, tả phong cảnh đế khơi gợi cảm xúc, suy tư. Về ngôn ngữ, hai-cư không cụ thể hóa sự vật, mà thường chỉ dùng những nét chấm phá, chừa ra rất nhiều khoảng trống cho trí tưởng tượng của người đọc. Thơ hai-cư là một đóng góp rất lớn của Nhật Bản vào kho tàng văn hóa nhân loại.
Câu 2 (trang 72 sgk Ngữ Văn 10 Tập 2):
a. Vấn đề thuyết minh: Thắng cảnh đền Ngọc Sơn.
- Đối tượng thuyết minh: một thắng cảnh, vừa ca ngợi vẻ đẹp nên thơ của đền Ngọc Sơn, vừa bày tỏ tình yêu, niềm tự hào với một di sản văn hóa đặc sắc của dân tộc.
b. Tóm tắt đoạn giới thiệu cảnh Tháp Bút, Đài Nghiên :
Đến thăm đền Ngọc Sơn, hình tượng kiến trúc đầu tiên gây ấn tượng là Tháp Bút, Đài Nghiên. Tháp Bút dựng trên núi Ngọc Bội, đỉnh tháp có ngọn bút trỏ lên trời xanh, trên mình tháp có ba chữ "tả thanh thiên "(viết lên trời xanh) đầy kiêu hãnh. Cạnh Tháp Bút là cổng dẫn tới Đài Nghiên. Gọi là "Đài Nghiên" bởi cổng mang hình tượng "cái đài" đỡ "nghiên mực" hình trái đào tạc bằng đá, đặt trên đầu ba chú ếch với thâm ý sâu xa "ao nghiên, ruộng chữ". Phía sau Đài Nghiên là cầu Thê Húc nối sang Đảo Ngọc, nơi toạ lạc ngôi đền thiêng giữa rì rào sóng nước.
