Em cứ hẹn nhưng em đừng đến nhé!
Ðể lòng buồn tôi dạo khắp trong sân
Ngó trên tay, thuốc lá cháy lụi dần...
Tôi nói khẽ: Gớm, làm sao nhớ thế?

Em cứ hẹn nhưng em đừng đến nhé!
Em tôi ơi! tình có nghĩa gì đâu?
Nếu là không lưu luyến buổi sơ đầu?
Thuở ân ái mong manh như nắng lụa
Hoa bướm ngập ngừng, cỏ cây lần lữa
Hẹn ngày mai mùa đến sẽ vui tươi
Chỉ ngày mai mới đẹp, ngày mai thôi!

Em cứ hẹn nhưng em đừng đến nhé!
Tôi sẽ trách - cố nhiên! - nhưng rất nhẹ
Nếu trót đi, em hãy gắng quay về
Tình mất vui khi đã vẹn câu thề
Ðời chỉ đẹp những khi còn dang dở
Thư viết đừng xong, thuyền trôi chớ đỗ
Cho nghìn sau... lơ lửng... với nghìn xưa...

Bài thơ này đã được Trần Thiện Thanh phổ nhạc thành bài hát Chuyện hẹn hò, nhạc sĩ Anh Bằng thành bài hát Anh cứ hẹn, và nhạc sĩ Hoàng Thanh Tâm thành bài hát cùng tên.

Nguồn:
1. Hồ Dzếnh, Quê ngoại, NXB Hoa Tiên, Saigon, 1969
2. Tinh tuyển văn học Việt Nam (tập 7: Văn học giai đoạn 1900-1945), Trung tâm Khoa học xã hội và nhân văn quốc gia, NXB Khoa học xã hội, 2004

Cô gái Việt Nam ơi!
Từ thuở sơ sinh lận đận rồi
Tôi biết tình cô u uất lắm
Xa nhau đành chỉ nhớ nhau thôi

Cô chẳng bao giờ biết bướm hoa
Má hồng mỗi tiết mỗi phôi pha
Khi cô vui thú, là khi đã
Bồng bế con thơ, đón tuổi già

Cô gái Việt Nam ơi!
Ngọn gió thời gian đổi hướng rồi
Thế hệ huy hoàng không đủ xóa
Nghìn năm vằng vặc ánh trăng soi

Tôi đến đây tìm lại bóng cô
Trở về đường cũ, hái mơ xưa
Rau sam vẫn mọc chân rào trước
Son sắt, lòng cô vẫn đợi chờ

Dãi lúa cô trồng nay đã tươi
Gió xuân ý nhị vít bông cười...
Ai hay lòng kẻ từng chăm lúa
Trong một làng con, đã héo rồi!

Cô gái Việt Nam ơi!
Nếu chữ hy sinh có ở đời
Tôi muốn nạm vàng muôn khổ cực
Cho lòng cô gái Việt Nam tươi

Nguồn: Hồ Dzếnh, Quê ngoại, NXB Hoa Tiên, Sài Gòn, 1969

Trên đường về nhớ đầy
Chiều chậm đưa chân ngày
Tiếng buồn vang trong mây...

Chim rừng quên cất cánh
Gió say tình ngây ngây
Có phải sầu vạn cổ
Chất trong hồn chiều nay?

Tôi là người lữ khách
Màu chiều khó làm khuây
Ngỡ lòng mình là rừng
Ngỡ hồn mình là mây

Nhớ nhà châm điếu thuốc
Khói huyền bay lên cây...

Bài thơ còn có tên là Chiều, và đã được nhạc sĩ Dương Thiệu Tước phổ nhạc thành bài hát Chiều.

Nguồn:
1. Hồ Dzếnh, Quê ngoại, NXB Hoa Tiên, Saigon, 1969
2. Tinh tuyển văn học Việt Nam (tập 7: Văn học giai đoạn 1900-1945), Trung tâm Khoa học xã hội và nhân văn quốc gia, NXB Khoa học xã hội, 2004

Ngày xưa tôi sống vui êm
Trong khu làng nhỏ kề bên sông đào

Chị tôi giặt lụa cầu ao
Trời trong, nắng ửng, má đào ghẹo duyên
Tôi say nước thắm mây huyền
Nước mơ dáng cũ, mây truyền tiếng xưa...

Đời lành: nắng nhạt mưa thưa
Sầu hôm nối sáng, buồn trưa tiếp chiều
Có lần tôi thấy tôi yêu
Mắt nhung, cô bé khăn điều cuối thôn

Lâu rồi, tôi đã... hơi khôn
Biết cô hàng xóm có còn nhớ nhau?

Nguồn: Hồ Dzếnh, Quê ngoại, NXB Hoa Tiên, Sài Gòn, 1969

Ngày xưa còn nhỏ ngày xưa
Tôi đeo khánh bạc lên chùa dâng nhang
Lòng vui quần áo xênh xang
Tay cầm hương nến đình vàng mới mua
Chị tôi vào lễ trong chùa
Hai chàng trai trẻ khấn đùa hai bên
“Lòng thành lễ vật đầu niên
Cầu cho tiểu được ngoài Giêng đắt chồng”
Chị tôi hai má đỏ hồng
Vùng vằng suýt nữa quên bồng cả tôi
Tam quan mái ngói chị ngồi
Chị nghe đoán quẻ chị cười luôn luôn
Quẻ Thần mắt thánh mà khôn
Số này chồng đắt mà con cũng nhiều
Chị tôi nay đã xế chiều
Chắc còn nhớ mãi những điều chị mơ
Hằng năm tôi đi lễ chùa
Chuông vàng khánh ngọc ngày xưa vẫn còn
Chị ơi thấy vắng trong hồn
Ít nhiều hương phấn khi còn thơ ngây
Chân đi đếm tiếng chuông chùa
Tôi ngờ năm tháng ngày xưa trở về.

Trời không nắng cũng không mưa,
Chỉ hiu hiu gió cho vừa nhớ nhung.
Em còn nhớ đến quê không,
Bãi dâu vẫn đợi, con sông vẫn chờ.
Bâng khuâng câu chuyện tình cờ,
Không mong nên hẹn, không ngờ thành thân.
Rất xa bỗng hoá rất gần,
Dù chưa gặp mặt một lần, lạ chưa!
Sáng nay Hà Nội giao mùa,
Hồ Thu. Tóc liễu. Tháp Rùa lung linh.
Nước non đây nghĩa đây tình,
Đọc thơ em sẽ thấy mình trong thơ.

Hai câu đầu tác giả lấy lại từ bài Mùa thu năm ngoái trong tập Quê ngoại. Bài thơ đề tặng Hương Phương, có lẽ là một Việt kiều Pháp. Trong một bản chép tay, tác giả ghi tựa đề là Hà Nội sang thu.

Nguồn: Vũ Quần Phương, Tuyển tập Hồ Dzếnh, NXB Văn học, 1988

Trời không nắng, cũng không mưa
Chỉ riu riu rét cho vừa nhớ nhung

Chiều buồn như mối sầu chung
Lòng im nghe thoảng tơ trùng chốn xa

Đâu hình tàu chậm quên ga
Bâng khuâng, gió nhớ về qua lá dày

Tôi đi lại mãi chốn này
Sầu yêu nối nhịp với ngày tôi sang

Dưới chân, mỏi lối thu vàng
Tình xa lăm lắm, tôi càng muốn yêu

Nguồn: Hồ Dzếnh, Quê ngoại, NXB Hoa Tiên, Sài Gòn, 1969

Mình vừa là chị là em
Tấm lòng người mẹ, trái tim bạn đời
Mai này tới phút chia đôi
Hai ta ai sẽ là người tiễn nhau?
Xót mình đã lắm thương đau
Tôi xin làm kẻ đi sau đỡ mình
Cuộc đời đâu phải phù sinh
Nước non chan chứa nghĩa tình, mình ơi!

Nguồn: Hồ Dzếnh, Hoa xuân đất Việt, NXB Hoa Tiên, Saigon, 1969

Mẹ nhỏ của con ơi!
Máu chảy, xuân thơm, mắt lệ ngời
Vú mẹ đã khô nguồn sữa cũ
Tình con còn lại bấy nhiêu thôi!...

Hoa Xuân đất Việt nghìn thu nở
Gương cũ muôn đi rạng rỡ soi
Uớc nhỏ như xưa mà nũng nịu:
"Coong nà coong mẹ, mẹ coong ơi!..."

Nguồn: Hồ Dzếnh, Hoa xuân đất Việt, NXB Hoa Tiên, Sài Gòn, 1969

Khi con còn ngủ trong thai
Cuống rau mẹ chắt đêm ngày thức ăn
Nôi êm nâng giấc con nằm
Sữa thơm mẹ lại vắt phần nuôi con
Bùn màu thắm nước nâu non
Biết bao nghĩa cả tình son với đời
Kiếp sau xin lại làm người
Để nghe non nước vọng lời mẹ ru.

Nguồn: Hồ Dzếnh, Quê ngoại, NXB Hoa Tiên, Sài Gòn, 1969

Hồ Dzếnh, tên thật là Hồ Ngọc Hoán, là một trong những nhà thơ nổi tiếng của văn học Việt Nam trong thế kỷ 20. Phong cách thơ của ông nổi bật với những đặc điểm sau:

• 1. Tinh thần lãng mạn và mơ mộng
  • Thơ của Hồ Dzếnh thường mang đậm tinh thần lãng mạn và mơ mộng. Ông có khả năng tạo ra những hình ảnh thơ mộng và huyền bí, thường xuyên khám phá những cảm xúc sâu lắng và những trạng thái tinh thần lãng đãng.
  • Ví dụ: Trong bài thơ "Cung đàn", Hồ Dzếnh tạo ra một không gian huyền bí và mơ mộng với hình ảnh của cây đàn và âm nhạc, thể hiện sự đắm chìm trong thế giới nghệ thuật và cảm xúc.
• 2. Ngôn ngữ thơ thanh thoát và tinh tế
  • Ngôn ngữ trong thơ của Hồ Dzếnh rất thanh thoát và tinh tế. Ông sử dụng các từ ngữ một cách khéo léo, tạo ra những câu thơ mềm mại và đầy cảm xúc. Sự tinh tế trong ngôn từ giúp làm nổi bật cảm xúc và ý nghĩa của bài thơ.
  • Ví dụ: Bài thơ "Mưa" là một ví dụ về sự tinh tế trong ngôn ngữ của Hồ Dzếnh, với việc ông mô tả mưa không chỉ đơn thuần là hiện tượng tự nhiên mà còn là biểu tượng của tâm trạng và cảm xúc.
• 3. Chủ đề tình yêu và cảm xúc cá nhân
  • Hồ Dzếnh thường tập trung vào các chủ đề tình yêu và cảm xúc cá nhân, thể hiện những tâm tư và trải nghiệm riêng tư. Ông thường khám phá các khía cạnh của tình yêu, sự cô đơn, và nỗi nhớ.
  • Ví dụ: Trong bài thơ "Một mình", Hồ Dzếnh thể hiện sự cô đơn và nỗi nhớ, với một cách nhìn sâu sắc và cảm xúc chân thành.
• 4. Hình ảnh và biểu tượng phong phú
  • Ông sử dụng hình ảnh và biểu tượng phong phú để diễn tả các ý tưởng và cảm xúc. Những hình ảnh này thường có tính chất ẩn dụ và gợi cảm, giúp tạo ra một không gian thơ mộng và sâu lắng.
  • Ví dụ: Trong bài thơ "Hoàng hôn", ông sử dụng hình ảnh hoàng hôn để thể hiện những cảm xúc về thời gian, sự trôi qua của cuộc sống, và sự suy tư về cuộc đời.
• 5. Ảnh hưởng của văn hóa phương Đông
  • Phong cách thơ của Hồ Dzếnh cũng chịu ảnh hưởng từ văn hóa phương Đông, với sự kết hợp giữa các yếu tố truyền thống và hiện đại. Ông thường kết hợp các yếu tố văn hóa và triết lý phương Đông vào trong thơ của mình.
  • Ví dụ: Trong bài thơ "Sương đêm", ông kết hợp hình ảnh của sương và đêm để tạo ra một không gian thơ mộng, đồng thời phản ánh sự ảnh hưởng của triết lý phương Đông về sự tĩnh lặng và cảm xúc.

Phong cách thơ của Hồ Dzếnh không chỉ thể hiện sự lãng mạn và mơ mộng mà còn phản ánh sự tinh tế và chiều sâu trong cảm xúc cá nhân, làm cho thơ của ông trở nên đặc biệt và dễ chạm đến lòng người đọc.