Còi xương là bệnh loạn dưỡng xương do thiếu vitamin D hay rối loạn chuyển hóa vitamin D dẫn đến xương mềm và dễ gãy. Bệnh còi xương do thiếu viatmin D được gọi là còi xương dinh dưỡng là bệnh phổ biến ở trẻ em (thế giới có 40-50% dân số thiếu vitamin D). Bệnh còi xương dinh dưỡng ảnh hưởng rất lớn đến sự phát triển thể chất của trẻ, làm tăng tần suất mắc các bệnh nhiễm khuẩn đặc biệt là nhiễm khuẩn đường hô hấp.

Còi xương hay gặp ở trẻ nhỏ dưới 3 tuổi đây là căn bệnh do thiếu vitamin D. Khi thiếu Vitamin D sẽ làm giảm hấp thụ canxi ở ruột, cơ thể huy động canxi ở xương vào máu gây rối loạn quá trình khoáng hoá xương. Vitamin D là vitamin tan trong chất béo và có trong thức ăn động vật như gan, cá, trứng, sữa,... nhưng nguồn cung cấp chủ yếu là do cơ thể tổng hợp vitamin D từ chất tiền vitamin D ở dưới da dưới tác động quang hoá của tia cực tím ánh sáng mặt trời.

Tuyến mồ hôi được điều hành bởi hệ thần kinh phó giao cảm, khi hệ thần kinh này bị kích thích, nó sẽ thúc đẩy các tuyến mồ hôi thải ra nhiều mồ hôi. Tuy nhiên, mồ hôi đầu của trẻ đổ nhiều cũng là dấu hiệu trẻ thiếu vitamin D3.

Với các bé bình thường chỉ đổ ít mồ hôi nếu trời oi nóng nhưng nếu mẹ thấy con trẻ mình đổ quá nhiều mồ hôi, mẹ nên cho bé đi thăm khám bác sĩ để biết chính xác tình trạng sức khỏe hiện thời của trẻ như thế nào. Nếu bé thiếu vitamin D3 mẹ có thể bổ sung dễ dàng, vì vậy cần phát hiện sớm tránh nhiều biến chứng không tốt sau này.

Thiếu vitamin D ở trẻ còn ảnh hưởng đến sự phát triển của xương. Nếu bé bị còi xương thì có thể là do xương của bé phát triển không bình thường. Xương bị dị dạng có thể khiến cột sống của bé bị cong, chân và xương ức phát triển bất thường. Đây là dấu hiệu cho thấy bé bị thiếu vitamin D.

Ở các em bé sơ sinh, khi các bé chào đời phần xương sọ vẫn chưa thực sự hoàn thiện, chúng chưa được nối liền mạch, vẫn tồn tại một vài khớp nối tạo ra các điểm trũng gọi là thóp. Trung bình chỉ sau 19 tuần đầu đời thóp của trẻ sẽ liền. Nhưng dấu hiệu trẻ thiếu vitamin D3 đầu tiên bạn có thể nhận biết là thóp của bé lâu liền hơn tự nhiên. Cha mẹ sẽ thấy phần hộp sọ của trẻ rất mềm ngay cả khi đã được 19 tuần tuổi, đây được coi là giai đoạn cần sự cẩn thận rất cao từ cha mẹ. Tình trạng này có thể dẫn đến nhiều chấn thương sọ não không mong muốn.

Thiếu vitamin D sẽ làm cho trẻ cảm thấy khó chịu và đau nhức khắp người. Điều này thể hiện khi con thường quấy khóc hoặc tỏ ra không hài lòng khi được bế. Ngoài ra, các cơ, tứ chi của con cũng yếu đi. Nếu bạn thấy bé gặp nhiều khó khăn trong việc tự nhấc đầu lên thì cũng có thể nghĩ đến việc trẻ đang bị thiếu vitamin D.

Tình trạng nhức mỏi, đau chân có thể xảy ra khi trẻ đang ở bất cứ độ tuổi nào. Tuy nhiên, đây được cho là dấu hiệu trẻ thiếu vitamin D dễ nhận biết nhất. Bởi xương, răng được cấu tạo từ thành phần chính là xương và răng. Nếu loại vi khoáng này không được cung cấp đầy đủ sẽ khiến hệ xương của bé bị suy yếu, chúng khó nâng đỡ cả toàn bộ trọng lượng cơ thể. Do đó, bé sẽ thường cảm thấy đau nhức trong xương. Đặc biệt là vùng chân, tay khi di chuyển, nhất là phải mang hoặc vác một vật nặng nào đó. Ngoài ra, những trẻ bị thiếu Vitamin D sẽ thường bị chuột rút ở chân. Các triệu chứng này dễ thấy nhất ở những trẻ trên 18 tháng, có nghĩa đây cũng là dấu hiệu trẻ 4 tuổi thiếu canxi.

Dân gian thường có câu truyền miệng: ”3 tháng biết lẫy, 7 tháng biết bò, 9 tháng lò dò biết đi”. Thông thường thì trong thực tế, trẻ có thể phát triển các vận động này chậm hơn câu nói dân gian từ 2- 3 tháng. Tuy nhiên nếu chậm hơn, mẹ cần lưu tâm đến vấn đề có thể do trẻ thiếu vitamin D.

Với các bé thiếu Vitamin D thường chậm phát triển hơn so với bình thường rất nhiều, bạn có thể theo dõi mốc phát triển của trẻ qua từng giai đoạn. Một vài dấu hiệu nhỏ như bé khó tự tập bò một mình, bé khó khăn khi tự ngồi dậy, tập đi…Thậm chí bạn có thể thấy chân tay của trẻ hay bị sưng nguyên nhân chính là xương phát triển không chuẩn. Nếu thấy bất kỳ dấu hiệu nào cần đưa con em đến bác sĩ để được khám chữa kịp thời.

Khi con thiếu vitamin D, bạn sẽ nhận thấy bé phải tốn rất nhiều thời gian để đạt được các cột mốc phát triển. Một số dấu hiệu rõ ràng nhất đó là bé không thể tự bò một mình hoặc bé gặp khó khăn trong việc ngồi dậy. Bạn cũng có thể thấy chân tay của bé sưng lên bất thường do xương phát triển không đúng. Hãy đưa bé đến bác sĩ nếu bạn nghi ngờ bé bị chậm phát triển hoặc nghi ngờ con đang mắc phải chứng bệnh nghiêm trọng nào khác.

Nếu hay bị ọc sữa, nấc cụt thì rất có thể trẻ có dấu hiệu thiếu vitamin D. Vì lúc này thanh quản của bé dễ bị co thắt dễ khiến bé ọc sữa, nấc cụt. Thậm chí có những trường hợp bị ngưng thở, suy nhịp tim gây suy tim.

Nếu bé thường xuyên bị đau bụng, có thể là do thiếu vitamin D. Tuy nhiên, không phải tất cả các vấn đề ở dạ dày đều đến từ nguyên nhân trên, nhưng nếu trong trường hợp trẻ hay gặp các vấn đề về dạ dày và ruột thì nguy cơ này là rất cao.

Một trong những dấu hiệu sớm nhất của việc thiếu vitamin D là bé bắt đầu xuất hiện các vấn đề nha khoa do xương bị yếu đi. Các bác sĩ còn chỉ ra rằng trẻ bị thiếu vitamin D sẽ dễ bị sâu răng hơn những đứa bé khác.

Răng mọc chậm, hay bị sâu răng là dấu hiệu trẻ thiếu Vitamin D thường gặp. Bởi canxi có vai trò cấu tạo nên răng, xương. Một khi nó bị thiếu hụt không những khiến răng của bé mọc chậm hơn so với các bạn mà còn gây ra các vấn đề khác về răng miệng. Lúc này, răng có thể mọc so le, lệch, khoảng cách giữa các răng được bố trí không đều. Thêm vào đó, răng sẽ yếu, dễ rụng, lỏng lẻo. Do đó, nếu thấy các biểu hiện này thì rất có thể trẻ bị thiếu canxi và vitamin D cần được bổ sung sớm.

Các chuyên gia cho rằng đó có thể là vitamin D tác động đến việc sản sinh hồng cầu trong tủy xương, cũng như khả năng của vitamin D giúp điều chỉnh tình trạng viêm miễn dịch, vốn là chất xúc tác của bệnh thiếu máu.

Để tìm hiểu mối liên hệ giữa vitamin D và thiếu máu, nhóm chuyên gia nghiên cứu mẫu máu của trẻ em, đo hàm lượng vitamin D và hemoglobin. Kết quả là nồng độ vitamin D luôn thấp ở trẻ em có nồng độ hemoglobin thấp so với nhóm không bị thiếu máu, do đó mà vitamin D là chất làm ảnh hưởng đến việc sản sinh hồng cầu trong tủy xương, cũng như khả năng của vitamin D giúp điều chỉnh tình trạng viêm miễn dịch, vốn là chất xúc tác của bệnh thiếu máu.

Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng trẻ hay quấy khóc, khó ngủ, ngủ không ngon giấc,… và một trong số những nguyên nhân mà các mẹ cần lưu ý đó là do việc thiếu vitamin D ở trẻ. Nhiều cha mẹ cho rằng trẻ nhỏ sẽ không mắc các chứng bệnh này, tuy nhiên một số chuyên gia lại chỉ ra rằng có khoảng ¼ số trẻ em mắc bệnh ở các mức độ khác nhau.

Trong đó có Vitamin D giúp điều tiết sự cân bằng và ức chế của vỏ não, khi thếu vitamin D sẽ gây ảnh hưởng đến các hoạt động trao đổi chất của hệ thần kinh trung ương, dẫn đến tình trạng vỏ não liên tục hoạt động trong trạng thái hưng phấn, khiến trẻ đến giờ ngủ vẫn không sao ngủ được.

Tóc của trẻ dưới 6 tháng tuổi thường mọc ít và rụng do trẻ chưa vận động nhiều, chủ yếu nằm 1 chỗ nên chân tóc còn yếu. Tuy nhiên, từ 8 -15 tháng tuổi nếu tóc không có xu hướng mọc đều, mà có xu hướng mọc cụm hoặc lưa thưa, thì đó chính là dấu hiệu cho bạn biết trẻ đang thiếu vitamin D.

Rụng tóc hình vành khăn là một dấu hiệu trẻ sơ sinh thiếu canxi và vitamin D. Lúc này, vùng tóc phía sau gáy không thể mọc được, bé cũng sẽ dễ bị còi xương. Bởi khi cơ thể thiếu vitamin D sẽ là cho các quá trình chuyển hóa canxi bị rối loạn. Tình trạng này dễ thấy ở những bé bị suy dinh dưỡng hoặc cả những bé bụ bẫm.

Dấu hiệu thiếu hụt này có thể kéo dài đến khi trẻ 3 – 4 tuổi. Bạn có thể cung cấp vitamin D cho con bằng các thực phẩm hàng ngày và nên tham khảo thêm ý kiến của bác sĩ để bổ sung cho phù hợp với lứa tuổi của con. Vitamin D thường có trong cá, nấm, đậu phụ, trứng, ngũ cốc, …