Thông tin mô tả:

• Tên thường gọi: Hổ Mã Lai
• Tên khoa học: Panthera tigris jacksoni
• Lớp: Động vật có vú
• Chế độ ăn: Động vật ăn thịt
• Trạng thái bảo tồn: Nguy cấp

Hổ Mã Lai (danh pháp khoa học: Panthera tigris jacksoni, đồng nghĩa: Panthera tigris malayensis; tiếng Mã Lai: Harimau Malaya), là một phân loài hổ chỉ được tìm thấy tại khu vực trung tâm và phía nam của bán đảo Mã Lai.

Hiện tại, người ta ước tính có khoảng 250 đến 340 cá thể hổ Mã Lai trưởng thành trong tự nhiên vào năm 2013, và có khả năng bao gồm ít hơn 200 con trưởng thành đang được nuôi nhốt và có xu hướng giảm, làm cho nó trở thành quần thể hổ lớn thứ ba, chỉ sau hổ Bengal và hổ Đông Dương. Tuy nhiên nó vẫn bị xếp vào nhóm loài cực kỳ nguy cấp trong Sách đỏ IUCN năm 2015.

Hổ Mã Lai là một quần thể hổ sống ở miền Trung và Nam của bán đảo Mã Lai. Chúng được phân vào loài đang trong tình trạng cực kỳ nguy cấp thuộc Sách đỏ của Liên minh Bảo tồn Thiên nhiên Quốc tế (IUCN) vào năm 2015. Số lượng hổ Mã Lai trưởng thành theo ước tính là khoảng từ 250 đến 340 cá thể vào năm 2013, nhiều khả năng cho rằng con số hiện vẫn đang có dấu hiệu suy giảm. Ở tiếng Malay, loài này được gọi là “Harimau“, viết tắt là “Rimau”.

Ban đầu, vào năm 1968, hổ Mã Lai được chỉ định là thuộc cùng phân loài với hổ Đông Dương. Tới năm 2004, qua một phân tích di truyền cho thấy sự khác biệt về chuỗi DNA ty thể và các đoạn ADN giữa hai loài này vì vậy Liên minh Bảo tồn Thiên nhiên Quốc tế đã quyết định tách hổ Mã Lai và hổ Đông Dương ra làm hai phân loài khác nhau vào năm 2017.

Khi hổ Mã Lai được công nhận như một phân loài trong gia đình nhà hổ thì tin tức này đã được đón chào nồng nhiệt tại Malaysia. Tuy nhiên, sau đó đã diễn ra tranh cãi về việc đặt tên khoa học cho nó. Các nhà nghiên cứu đề nghị tên gọi Panthera tigris jacksoni để ghi nhận công trình của Peter Jackson về các loài thú dạng mèo lớn.

Tuy nhiên, Hiệp hội Vườn thú và Bể cảnh Malaysia (MAZPA) cũng như chính quyền Malaysia đã phản đối điều này và cho rằng người ta cần phải tham khảo ý kiến của Malaysia về việc đặt tên cho biểu tượng quốc gia của họ. Malaysia cho rằng việc đặt tên phải phản ánh khu vực địa lý có phân loài hổ này là Malaysia. Vì thế, tại Malaysia, hổ Mã Lai được định danh khoa học là Panthera tigris malayensis. Vườn thú San Diego cũng sử dụng tên gọi khoa học này.

Tuy nhiên, một nghiên cứu di truyền được công bố vào năm 2018 đã hỗ trợ sáu dòng nhánh đơn ngành dựa trên phân tích trình tự toàn bộ bộ gen của 32 mẫu vật. Hổ Mã Lai dường như khác biệt với các mẫu hổ châu Á đại lục khác, do đó ủng hộ khái niệm sáu phân loài.

Trong tiếng Mã Lai, hổ được gọi là harimau, cũng được viết tắt là rimau[4]. Nó còn được gọi là hổ Nam Đông Dương, để phân biệt với quần thể hổ ở phía bắc của Đông Dương khác biệt về mặt di truyền với quần thể này.

Không có sự khác biệt rõ ràng giữa hổ Mã Lai và đồng loại của nó đang sống ở bán đảo Đông Dương, khi các mẫu vật từ hai khu vực được so sánh chính xác hoặc trong khung xương. Không có mẫu vật được chỉ định.

Hổ Mã Lai dường như nhỏ hơn hổ Ấn Độ. Từ các phép đo của 11 con đực và 8 con cái, chiều dài trung bình của con đực là 259 cm và của con cái là 239 cm. Chiều dài cơ thể của 16 con hổ cái ở bang Terengganu dao động từ 180 đến 260 cm và trung bình là 203 cm.

Chiều cao của chúng dao động từ 23 đến 41 in (58 đến 104 cm) và trọng lượng cơ thể của chúng từ 24 đến 88 kg. Dữ liệu từ 21 con đực ở bang Terengganu cho thấy tổng chiều dài dao động từ 190 đến 280 cm, với trung bình là 239 cm. Chiều cao của chúng dao động từ 61 đến 114 cm và trọng lượng cơ thể của chúng từ 47,2 đến 129,1 kg.

Sự phân chia địa lý giữa hổ Mã Lai và hổ Đông Dương là không rõ ràng vì quần thể hổ ở miền bắc Malaysia tiếp giáp với những khu vực sinh sống của hổ ở miền Nam Thái Lan. Ở Singapore, hổ đã bị tuyệt chủng cục bộ vào những năm 1950 và cá thể cuối cùng đã bị bắn hạ vào năm 1932.

Từ năm 1991 đến 2003, các dấu hiệu về sự hiện diện của hổ đã được báo cáo từ các thảm thực vật kế tiếp, các khu vực nông nghiệp bên ngoài rừng ở các bang Kelantan, Terengganu, Pahang và Johor, và nhiều môi trường sống ven sông bên ngoài các khu rừng ở Pahang, Perak, Kelantan, Terengganu và Johor. Hầu hết các con sông lớn chảy ra Biển Đông đều có một số bằng chứng về dấu vết của hổ, trong khi những con sông chảy vào Eo biển Malacca ở phía tây thì không.

Dấu hiệu về sự hiện diện của hổ đã không được báo cáo từ các bang Perlis, Penang, và Malacca, và các lãnh thổ liên bang của Kuala Lumpur và Putrajaya ở bờ biển phía tây. Tổng diện tích môi trường sống tiềm năng của hổ là 66.211 km2, bao gồm 37.674 km2 môi trường sống của hổ được xác nhận, 11.655 km2 của môi trường hổ theo mong đợi và 16.882 km2 môi trường sống có thể có hổ. Tất cả các khu vực được bảo vệ có kích thước lớn hơn 402 km2 đều có hổ.

Vào tháng 9 năm 2014, hai tổ chức bảo tồn đã thông báo rằng một cuộc khảo sát bẫy camera ở bảy địa điểm trong ba môi trường sống riêng biệt từ năm 2010 đến 2013 đã đưa ra ước tính về số lượng hổ Mã Lai còn sống là từ 250 đến 340 cá thể khỏe mạnh, với một vài cá thể bị cô lập.

Theo báo cáo, sự suy giảm có nghĩa là loài hổ này có thể phải được chuyển sang mức độ "cực kỳ nguy cấp" trong Sách đỏ Liên Minh Bảo Tồn Thiên Nhiên Quốc Tế. Kể từ năm 2019, do nạn săn trộm và cạn kiệt con mồi, số lượng hổ trong Khu bảo tồn rừng Belum-Temengor đã giảm khoảng 60% trong khoảng thời gian khoảng 7-8 năm, từ khoảng 60 xuống còn 23.

Hổ Mã Lai thường săn nai, mang, lợn rừng, lợn râu Borneo và sơn dương. Hổ Malaysia cũng săn gấu chó, voi con và tê giác con. Những nghi vấn về con mồi chính của chúng bao gồm bò tót trưởng thành và heo vòi chưa được làm rõ.

Thỉnh thoảng, gia súc cũng được chúng nhắm làm mục tiêu; tuy nhiên, việc hổ săn đuổi và ăn thịt lợn rừng đã góp phần làm giảm số lượng của một loài động vật ăn tạp có thể trở thành một kẻ phá hoại nghiêm trọng đến các đồn điền và các vùng trồng trọt khác của con người. Các nghiên cứu chỉ ra rằng ở những khu vực mà các động vật săn mồi lớn (hổ và báo hoa mai) đã tuyệt chủng, lợn rừng có số lượng gấp 10 lần so với những khu vực vẫn còn sự hiện diện của hổ và báo.

Giống hổ Đông Dương, hổ Mã Lai ưa thích lối sống đơn độc trong rừng sâu nên rất khó phát hiện. Chúng xuất hiện với mật độ rất thấp, chỉ từ 1.1 - 1.98 con trong mỗi 100 km2 (390 dặm vuông) ở khu vực mà chúng sinh sống. Những thông tin về sở thích ăn uống, đo lường hình thái, thông số quần thể, cấu trúc xã hội, giao tiếp, kích thước phạm vi lãnh thổ, khả năng phân tán đều còn thiếu.

Hổ Mã Lai là một loài độc cư, chúng chỉ sống cùng nhau khi đến mùa giao phối. Những cá thể cái thường rất chung tình và kén chọn bạn tình nhưng con đực thì ngược lại. Độ tuổi phát dục của hổ cái là khoảng 3.5 năm còn những con đực thì muộn hơn.

Mùa giao phối của loài động vật này là từ tháng 11 đến tháng 2 năm sau. Hổ thường phát ra tiếng gầm vang rất xa (có thể lên tới 2km) để tìm kiếm bạn tình.

Thời gian mang thai của hổ cái khoảng 102 đến 106 ngày, mỗi lứa sinh 2 – 4 con non. Hổ non khi mới sinh sẽ nặng khoảng 780 – 1.600g và mắt chúng không thể nhìn thấy ngày được cho đến sau 6 ngày tuổi. Sau 2 tuần thì răng sữa sẽ mọc và chúng có thể ăn thịt từ sau 8 tuần tuổi.

Khi còn nhỏ, hổ con thường sống theo đàn cùng con mẹ cho đến khi chúng có thể tự săn mồi. Thông thường, khoảng thời gian này sẽ mất từ 18 đến 20 tháng.

Sự phân mảnh sinh cảnh do các dự án phát triển và nông nghiệp là một mối đe dọa nghiêm trọng. Từ năm 1988 đến 2012, một khu vực rộng khoảng 13.500 km2 đã bị mất ở bán đảo Mã Lai. Gần 64.800 km2 đã được chuyển đổi sang các đồn điền công nghiệp quy mô lớn, chủ yếu để sản xuất dầu cọ. Chỉ còn khoảng 8.300 km2 tạo thành môi trường sống chủ yếu dành cho hổ.

Săn trộm thương mại xảy ra ở các cấp độ khác nhau trong tất cả các tiểu bang phạm vi hổ. Ở Malaysia có một thị trường nội địa đáng kể trong những năm gần đây cho thịt hổ và thuốc sản xuất từ xương hổ.

Từ năm 2001 đến 2012, các bộ phận cơ thể của ít nhất 100 con hổ đã bị tịch thu ở Malaysia. Năm 2008, cảnh sát tìm thấy 19 con hổ con đông lạnh trong một sở thú. Năm 2012, da và xương của 22 con hổ đã bị thu giữ.

Nhu cầu về các bộ phận cơ thể hổ được sử dụng trong y học cổ truyền Trung Quốc rõ ràng cũng thu hút những kẻ săn trộm từ Việt Nam, Thái Lan và Campuchia. Từ năm 2014 đến 2019, các đơn vị chống săn trộm đã loại bỏ khoảng 1.400 bẫy từ các khu vực được bảo vệ.

Vào năm 2020, giữa đại dịch COVID-19, một con hổ Mã Lai trong Sở thú Bronx đã xét nghiệm dương tính với virus này

Hổ Mã Lai đã được nghiêm cấm buôn bán ra nước ngoài dưới mọi loại hình thức trong phần Phụ lục I thuộc Công ước về thương mại quốc tế các loài động, thực vật hoang dã nguy cấp (CITES). Bên cạnh đó, người ta cũng không được phép buôn bán hổ trong thị trường nội địa.

Trong năm 2007, Liên minh bảo tồn thiên nhiên Malaysia (MYCAT) đã thực hiện một đường dây nóng để người dân có thể báo cáo về những hành vi tội phạm liên quan đến hổ ví dụ như săn trộm… Để ngăn chặn tình trạng săn bắt hổ, họ cũng thành lập tổ tuần tra “Cat Walk” với nhiệm vụ săn lùng mọi khu vực nguy hiểm. Ngoài ra, MYCAT cũng là đơn vị chịu trách nghiệm nhân giống hổ Mã Lai.

Trong tình trạng nuôi nhốtTính đến năm 2011 đã có 54 cá thể Hổ Mã Lai sống trong các vườn thú ở Bắc Mỹ. Vườn thú Cincinnati là vườn thú đầu tiên ở Bắc Mỹ nhận nuôi hổ Malaysia bằng việc nhập khẩu từ châu Á 3 cá thể hổ đực và 3 cá thể cái trong khoảng thời gian từ năm 1990 đến năm 1992. Sở thú Taiping ở Malaysia và Night Safari ở Singapore cũng là nơi bạn có thể nhìn thấy loài này.

Khi quần thể hổ đến từ bán đảo Mã Lai này được chấp nhận như một phân loài riêng biệt vào năm 2004, chủ tịch của Malaysian Association of Zoos, Parks and Aquaria (MAZPA) đã cho rằng, phân loài hổ này nên được đặt với pháp danh khoa học là “Panthera tigris malayensis” để thể hiện vị trí địa lý nơi chúng sống. Nhưng cuối cùng, người ta quyết định tên Tiếng Anh của loài này là “Malayan tiger” (Hổ Mã Mai) cùng tên khoa học: “Panthera tigris jacksoni” như một cách để bày tỏ sự biết ơn với nhà bảo tồn hổ Peter Jackson.

Hổ Mã Lai là biểu tượng quốc gia của Malaysia. Trên phù hiệu áo giáp của Malaysia, Singapore, hai con hổ đã được vẽ nên và đóng vai trò như người hộ mệnh luôn sánh đôi giúp các đất nước này vượt qua mọi sóng gió.

Nó xuất hiện trên quốc huy của Malaysia và cũng như trong biểu trưng của một loạt các tổ chức nhà nước của Malaysia, như của Maybank, Negara Malaysia, PROTON Holdings và Hiệp hội bóng đá Malaysia. Hổ cũng là biệt danh của đội tuyển bóng đá quốc gia Malaysia. Nó tượng trưng cho lòng dũng cảm và sức mạnh của người Mã Lai.

Hổ Mã Lai cũng được người Mã Lai đặt cho nhiều loại tên hiệu, đáng chú ý có Pak Belang, nghĩa văn chương là "chú có sọc" hay "bác có sọc". Pak Belang được miêu tả nổi bật trong văn hóa dân gian Malaysia, trong vai trò của một trong số các kẻ thù của Sang Kancil (hươu chuột). Quốc huy Singapore cũng có hình con hổ bên cạnh con sư tử vì hổ là động vật mang tính địa phương hơn sư tử, hổ tượng trưng cho liên kết mang tính lịch sử với Malaysia.