Bài soạn "Cụm danh từ" số 6

I- Cụm danh từ là gì?

Câu 1 trang 116 SGK văn 6 tập 1:

Các từ xưa, ông lão đánh cá, nát trên bờ biển bổ sung ý nghĩa về tính chất cho danh từ
Các từ một và hai bổ sung ý nghĩa về số lượng cho danh từ

Câu 2 trang 117 SGK văn 6 tập 1:

Một túp lều xác định được về số lượng so với túp lều
Một túp lều nát xác định được về trạng thái so với một túp lều
Một túp lều nát trên bờ biển xác định được về vị trí so với một túp lều nát
Nhận xét: Nghĩa của cụm danh từ đầy đủ hơn so với danh từ

Câu 3 trang 117 SGK văn 6 tập 1:

Một bạn gái dễ thương: Lan là một bạn gái dễ thương trong lớp tôi

Nhận xét: Cụm danh từ có cấu tạo phức tạp hơn danh từ, hoạt động trong câu như một danh từ

II- Cấu tạo của cụm danh từ

Câu 1 trang 117 SGK văn 6 tập 1:

Các cụm danh từ trong câu: làng ấy, ba thúng gạo nếp, ba con trâu đực, ba con trâu ấy, chín con, năm sau, cả làng

Câu 2 trang 117 SGK văn 6 tập 1:

Các từ phụ trước: ba, chín, cả
Các từ phụ sau: ấy, nếp, đực, sau

III- Luyện tập

Câu 1 trang 118 SGK văn 6 tập 1:

Các cụm danh từ:

a. Một người chồng thật xứng đáng

b. Một lưỡi búa của cha để lại

c. Một con yêu tinh ở trên núi

Câu 3 trang 118 SGK văn 6 tập 1:

Chàng vứt luôn thanh sắt ấy xuống nước
Thận không ngờ thanh sắt này chui vào lưới mình
Lần thứ ba, vẫn thanh sắt đó mắc vào lưới

Phần tham khảo mở rộng
Câu 1: Đặt câu có cụm danh từ làm chủ ngữ, vị ngữ và chỉ rõ cụm danh từ đó
Bài làm:
Đặt câu có cụm danh từ làm chủ ngữ:
Chàng Thạch Sanh dũng cảm đã tiêu diệt chằng tinh, giúp dân làng thoát nạn.
Những cánh đồng lúa chín trải dài trên khắp miền quê
Chùm hoa phượng vĩ đỏ rực tô điểm cho mùa hè thật rực rỡ
Đặt câu có cụm danh từ làm vị ngữ
Tôi luôn nhớ về những ngôi nhà xinh đẹp bên bờ biển
Nhà em có một chú mèo đáng yêu
Tôi rất sợ những đêm đông lạnh giá

Câu 2: Viết đoạn văn ngắn từ 5 đến 7 câu trong đó có sử dụng danh từ, cụm danh từ (gạch chân dưới danh từ, cụm danh từ)
Bài làm:
Bài tham khảo 1:
Hè đã về tự bao giờ. Trên cành phượng, từng chùm phượng vĩ nở rộ đỏ rự cả khoảng sân. Những chú ve bắt đầu kêu nhưng dàn hợp ca chào đón mùa hè đến. Trong vườn, những bông hoa loa kèn bắt đầu nở, tỏa hương thơm mát. Dòng sông đỏ nặng phù sa uốn mình như dải lụa đào vắt mình qua ngôi làng, tưới tiêu cho ruộng lúa vườn cây. Cánh đồng lúa chín tựa như tấm thảm trải dài tít tắp đến tận chân trời. Thỉnh thoảng, lác đát trên cách đồng là những chiếc nón trắng của các bác nông dân ra đồng thăm lúa. Cả ngôi làng em đắm chìm trong không khí mùa hè rộn ràng
=>Danh từ: cành phượng, vườn, dòng sông, dải lụa đào, ruộng lúa vườn cây, cánh đông lúa, tấm thảm, lúa, ngôi làng
Cụm danh từ: những chú ve, những bông hao loa kèn, những chiếc nón trắng, các bác nông dân.

Bài tham khảo số 2:
Ngôi trường em đang học là trường trung học cơ sở Nguyễn Trãi. Ngôi trường có dãy phòng học hình chữ U, rộng rãi, thoáng mát. Rải rác khắp sân trường có những cây bàng xanh tươi, những cây phượng nở hoa đỏ rực, những cây bằng lăng hoa tím,...vừa che bóng mát vừa tạo mảng xanh cho ngôi trường. Dọc dãy hành lang có những hàng ghế đá để chúng em ngồi đọc sách, báo trong giờ ra chơi. Phía sau ngôi trường có khoảng sân rất rộng, để chúng em vui chơi thỏa thích. Em rất quý ngôi trường này và em xem nó như ngôi nhà thứ hai của mình.
=> Danh từ: ngôi trường, phòng học, dãy hàng lang, ngôi nhà, sách, báo
Cụm danh từ: những cây bàng, những cây phượng, những cây bằng lăng, những hàng ghế đá