Bài soạn tham khảo số 5

1. Tóm tắt nội dung bài học

1.1. Đặt vấn đề

• Trong cuộc sống, có rất nhiều tình huống bạn phải viết một bài luận về bản thân, chia sẻ một trải nghiệm, viết bài luận để xin học bổng, viết thư giới thiệu để xin việc, viết đơn ứng cử vào một vị trí trong câu lạc bộ,…
• Bài luận về bản thân là cơ hội để bạn thể hiện góc nhìn, cá tính và điểm mạnh của mình.

1.2. Các yêu cầu của viết bài luận về bản thân

• Xác định rõ luận đề của bài viết
• Thể hiện được cá tính, thiên hướng, lựa chọn, niềm tin, quan điểm riêng của bản thân
• Sử dụng bằng chứng là những sự kiện, kinh nghiệm mà người viết đã thực sự trải qua
• Có giọng điệu riêng, thể hiện cảm xúc chân thành của người viết, thuyết phục, truyền cảm hứng và gợi suy ngẫm cho người đọc

1.3. Quy trình viết bài luận về bản thân

Chuẩn bị viết

• Huy động trải nghiệm: Bạn có thể bắt đầu tìm kiếm ý tưởng cho bài viết bằng cách đặt câu hỏi như: Trải nghiệm nào trong cuộc sống là đáng nhớ và có ý nghĩa đối với tôi? Trải nghiệm đó giúp tôi nhận ra điều gì về bản thân và cuộc sống? Tôi đã thay đổi như thế nào sau trải nghiệm đó?
• Suy nghĩ về bản thân: Quan niệm sống của bạn là gì, đầu là giá trị mà bạn muốn theo đuổi, thế mạnh và điểm yếu của bạn là gì?
• Hãy tóm tắt những thông tin đó dưới dạng các từ khoá

Tìm ý, lập dàn ý

• Từ những gợi ý ở phần Chuẩn bị viết, hãy xác định những ý cơ bản sẽ sử dụng
• Một bài luận về bản thân thường có 3 phần với cấu trúc phổ biến như sau:

+ Mở bài: Nêu thông điệp chính của bài viết xuất phát từ những trải nghiệm thực tế của bản thân.

+ Thân bài: Tuỳ vào mục đích của bài luận về bản thân, bạn có thể triển khai phần thân bài theo nhiều cách khác nhau:

• Thể hiện suy nghĩ về cuộc sống từ những sự kiện có thực mà mình đã trải qua
• Làm rõ những điểm mạnh, điểm yếu của bản thân dựa trên những bằng chứng xác thực, đáng tin cậy

+ Kết bài: Nhắc lại những điểm chính trong bài viết, nêu lên suy ngẫm, bài học từ những trải nghiệm của bản thân, kêu gọi hành động, gợi mở suy nghĩ cho người đọc

Viết

• Lựa chọn văn phong: một bài luận về bản thân cần phải thể hiện rõ nét cá tính của người viết và gây ấn tượng với người đọc
• Hình dung bạn đang đối thoại với độc giả, suy nghĩ về cảm xúc bạn muốn truyền tải để lựa chọn văn phong cho phù hợp
• Có thể sử dụng linh hoạt các biện pháp tu từ như so sánh, ẩn dụ, điệp ngữ,… đề gia tăng sức hấp dẫn của bài viết

Chỉnh sửa, hoàn thiện

Đọc lại bài viết, đối chiếu với yêu cầu của kiểu bài và dàn ý đã lập để chỉnh sửa, hoàn thiện bài viết theo các tiêu chí sau:

• Bài viết đã thể hiện rõ quan điểm, phát hiện riêng của bạn về cuộc sống
• Qua bài viết, người đọc có thể hình dung ra cụ thể câu chuyện của bạn
• Bài viết đã được tổ chức một cách chặt chẽ, mạch lạc
• Bài viết đảm bảo tuân thủ các quy định về chính tả, không mắc lỗi dùng từ và đặt câu

2. Soạn bài Viết bài luận về bản thân Ngữ văn 10 tập 2 Kết Nối Tri Thức

Câu 1: Thông điệp của bài viết là gì
Trả lời:

Thông điệp của bài viết là tất cả mọi thứ sẽ biến mất khi bạn đối diện với cái chết, chỉ còn lại những gì quan trọng nhất và cách tốt nhất để tránh khỏi những cạm bẫy là hãy nghĩ rằng bạn sẽ mất đi thứ gì đó.

Câu 2: Những yếu tố nào tạo nên sức thuyết phục của bài viết?

Trả lời:

Những yếu tố tạo nên sức thuyết phục của bài viết là yếu tố tự sự, biểu cảm và nghị luận. Người viết đã bày tỏ quan điểm của mình nhờ yếu tố tự sự, biểu cảm và phân tích nó qua yếu tố nghị luận.

Câu 3: Những lời kể về các trải nghiệm cá nhân của tác giả đóng vai trò gì trong bài viết?

Trả lời:

Những lời kể về các trải nghiệm cá nhân của tác giả đóng vai trò rất quan trọng trong bài viết, nó là bằng chứng thực tế giúp quan điểm của tác giả có sức thuyết phục hơn với người đọc, và người đọc qua đó có thể tiếp cận thông điệp của bài viết dễ dàng hơn.

Nhằm giúp các em hiểu hơn về bài soạn này, các em có thể tham khảo thêm:

Bài giảng Viết bài luận về bản thân

3. Hướng dẫn luyện tập

Câu hỏi: Viết bài luận về bản thân.

Trả lời:

Dàn ý

Mở bài

• Giới thiệu ngắn gọn, khái quát về quan điểm sống và những trải nghiệm của bản thân.
• Cuộc sống quanh ta luôn tràn ngập những điều bất ngờ, đôi khi cái chúng ta nhìn thấy chưa chắc đã là sự thật, cái chúng ta tìm thấy chưa hẳn đã là kết quả cuối cùng. Sống thì phải tận hưởng, làm những gì mình thích, làm những thứ có ích và tìm đến hạnh phúc một cách tốt nhất.

Thân bài

Trải nghiệm của bản thân: sự lựa chọn đầu tiên trong đời.

• Năm 8 tuổi, sau khi ông mất, tôi đã quyết định dọn đến ở cùng bà, làm bạn với bà cho đến tận bây giờ khi tôi đã trưởng thành, đã biết tự nhận thức và có suy nghĩ riêng.
• Với mọi người, lựa chọn đó có thể chỉ là sự vui đùa của một đứa trẻ và không kéo dài lâu nhưng với tôi, nó là quyết định đầu tiên trong đời và là một sự lựa chọn đúng đắn nhất trong tất cả các lựa chọn về sau của tôi.

=> Lựa chọn đầu tiên trong đời không nhất thiết là một thứ gì đó to lớn, hay ở một thời điểm đã có suy nghĩ riêng, đơn giản chỉ là khi bạn muốn chọn, muốn làm mà thôi.

Những lựa chọn của chúng ta chưa hẳn đã là cái chúng ta muốn nhưng nó có thể là lựa chọn tốt nhất của bạn, tạo ra một tương lai đáng để chờ mong. Đôi khi số phận đưa chúng ta đến với những lựa chọn chúng ta không muốn nhưng lại mang đến nhiều điều không tưởng trong tương lai.

• Lần lựa chọn thứ hai, chọn trường và khối ngành học -> định hướng tương lai.
• Sự lựa chọn này không phải là lựa chọn như mong muốn, mà là lựa chọn của số phận -> người dư thừa trong quyết định này -> số phận dẫn lối tương lai.

Kết bài

• Khẳng định lại quan điểm, suy nghĩ của bản thân về cuộc sống.
• Cuộc sống rất tuyệt vời nếu bạn biết sống và dám sống. Hãy thử “sống” như cách mình muốn, sống từ hôm nay, để sau này khi vốn thời gian của bạn cạn kiệt, bạn sẽ không phải hối tiếc vì chưa kịp làm quá nhiều điều, ngay cả những điều rất nhỏ nhoi và những điều rất lớn.

Bài viết mẫu

Cuộc sống quanh ta luôn tràn ngập những điều bất ngờ, đôi khi cái chúng ta nhìn thấy chưa chắc đã là sự thật, cái chúng ta tìm thấy chưa hẳn đã là kết quả cuối cùng. Sống thì phải tận hưởng, làm những gì mình thích, làm những thứ có ích và tìm đến hạnh phúc một cách tốt nhất. Tôi từng được nghe một câu nói rằng điều quan trọng không phải vị trí đứng mà là hướng đi. Câu nói ấy đã ảnh hưởng đến tôi và cũng là một trong những thứ thúc đẩy tôi đưa ra sự lựa chọn đầu tiên trong đời mình khi mới chỉ tám tuổi.

Năm tôi tám tuổi, còn là một cô bé hồn nhiên và ngây thơ, là một năm với nhiều sự thay đổi trong gia đình tôi, năm mà người ông đáng quý của tôi ra đi. Hồi ấy với một đứa trẻ tám tuổi mà nói, tôi không thể nào hiểu hết được không khí đau buồn trong nhà, chỉ biết rằng ông bị bệnh phải đi xa mãi còn bà tôi sẽ sống một mình trong thời gian ông đi vắng. Nhìn ánh mắt đau buồn của mọi người, mái tóc đã chấm bạc và khuôn mặt mệt mỏi của bà, tôi đã nghĩ rằng nếu bà ở một mình thì sẽ rất buồn và cô đơn. Tôi không muốn bà thấy cô đơn vậy nên tôi đã nảy ra một suy nghĩ, một sự lụa chọn đã thay đổi cuộc đời tôi: tôi muốn chuyển đến sống cùng với bà. Lựa chọn sống với bà đồng nghĩa với việc xa bố mẹ, không thể sống cùng bố mẹ và với một đứa trẻ thì việc xa bố mẹ sẽ rất khó khăn nhưng tôi đã không hề do dự mà quyết định ở với bà. Khi ấy bố mẹ tôi và mọi người chỉ nghĩ đơn giản rằng tôi chỉ ở nhà bà vài ngày rồi sẽ chán và đòi về nhà với bố mẹ thôi nhưng cô bé ấy đã sống cùng bà cho đến khi vào đại học phải xa nhà. Đó là sự lựa chọn đầu tiên trong đời tôi và cũng là sự lựa chọn dẫn lối cho tương lai sau này của tôi.

Cuộc sống chỉ tươi đẹp và hạnh phúc khi bạn tự hào vì lựa chọn của mình, cuộc sống hạnh phúc khi có sự sẻ chia. Sự chia sẻ và tình yêu thương là điều quý giá nhất trên đời. Tôi giành tình yêu của mình cho người bà luôn chăm lo cho tôi, làm bạn với bà trong thời gian ông đi và cuộc sống của tôi tràn ngập niềm vui sau sự lựa chọn ấy. Lựa chọn đầu tiên trong đời không nhất thiết là một thứ gì đó to lớn, hay ở một thời điểm đã có suy nghĩ chín chắn, đơn giản chỉ là khi bạn muốn chọn, muốn làm mà thôi. Lựa chọn của bạn có thể không to lớn hay quan trọng nhưng chỉ cần bạn tự tin vào lựa chọn ấy thì nó là lựa chọn đúng và là con đường dẫn đến sự thành công.

Những lựa chọn của chúng ta chưa hẳn đã là cái chúng ta muốn nhưng nó có thể là lựa chọn tốt nhất của bạn, tạo ra một tương lai đáng để chờ mong. Đôi khi số phận đưa chúng ta đến với những lựa chọn chúng ta không muốn nhưng lại mang đến nhiều điều không tưởng trong tương lai. Sau lần đầu tiên đưa ra lựa chọn ấy, lần lựa chọn tiếp theo của tôi là lựa chọn thi vào trường cấp 3 ở huyện hay thi vào trường chuyên trên thành phố, thi vào trường chuyên thì tôi sẽ chuyển đến ở nhờ nhà dì tôi.

Lần chọn trường này, cả gia đình tôi có rất nhiều ý kiến khác nhau và việc định hướng khối ngành học cũng cần phải quyết định cùng với chọn trường. Dựa theo thành tích học tập của tôi thì khối ngành xã hội sẽ ổn hơn khối tự nhiên, tôi khá trội môn ngoại ngữ – tiếng anh và học ở trường huyện sẽ an toàn hơn với tôi. Tuy vậy, bố tôi vẫn hi vọng tôi có thể đăng kí thi thử sức vào trường chuyên để đánh giá năng lực của mình. Cuối cùng, mọi người quyết định để tôi tham gia thi thử đầu vào, dù trượt hay đỗ thì cũng sẽ quay về trường huyện học tiếp, tôi cảm thấy đây không phải lựa chọn tôi mong muốn nhưng nó là lựa chọn mà số phận an bài cho tôi. Vì vậy mà tôi thuận theo số phận đi thi thử và tất nhiên là không đủ điểm để vào, tôi quay về học ở trường huyện, đăng kí lớp chuyên về xã hội.

Số phận sẽ đưa ta đến với những sự lựa chọn đã được an bài dù nó không phải là lựa chọn chúng ta mong muốn. Bản thân tôi thích sự tự do và thuận theo số phận, lúc cần tiến tới thì phải bước tiếp, không cần thì có thể ngừng nghỉ để tận hưởng cuộc sống một cách có ý nghĩa. Cuộc sống rất tuyệt vời nếu bạn biết sống và dám sống. Hãy thử “sống” như cách mình muốn, sống từ hôm nay, để sau này khi vốn thời gian của bạn cạn kiệt, bạn sẽ không phải hối tiếc vì chưa kịp làm quá nhiều điều, ngay cả những điều rất nhỏ nhoi và những điều rất lớn. Lựa chọn để hoàn thiện cuộc sống, sống để tận hưởng và dù có mệt mỏi hay đau khổ thì hãy hướng về phía trước, đừng dừng lại để bỏ lỡ những điều đang đợi bạn ở phía trước.