Lễ nhậm chức đầu tiên của George Washington diễn ra vào ngày 30 tháng 4 năm 1789. Tất cả các lễ nhậm chức (thông thường) tiếp theo từ năm 1793 đến năm 1933 đều được tổ chức vào ngày 4 tháng 3, ngày chính phủ liên bang bắt đầu hoạt động theo Hiến pháp Hoa Kỳ vào năm 1789. Ngoại lệ là những năm mà ngày 4 tháng 3 rơi vào Chủ nhật. Khi đó, lễ nhậm chức công khai sẽ diễn ra vào Thứ Hai, ngày 5 tháng 3. Điều này diễn ra bốn lần, vào các năm 1821, 1849, 1877 và 1917. Ngày nhậm chức được dời sang ngày 20 tháng 1, bắt đầu từ năm 1937, sau khi Tu chính án thứ 20 được phê chuẩn đến Hiến pháp, nơi nó vẫn tồn tại kể từ đó. Một ngoại lệ tương tự vào Chủ Nhật và chuyển sang Thứ Hai cũng được thực hiện vào khoảng ngày này (xảy ra vào năm 1957, 1985 và 2013).

Ngày nhậm chức, mặc dù không phải là ngày lễ liên bang, nhưng được coi là ngày nghỉ của các nhân viên liên bang, những người sẽ làm việc trong "Khu vực Ngày nhậm chức" và những người thường xuyên được lên lịch để thực hiện công việc không làm thêm giờ vào Ngày nhậm chức. Không có ngày nghỉ thay thế cho nhân viên hoặc học sinh không có lịch làm việc hoặc đi học thường xuyên vào Ngày nhậm chức. Khu vực Ngày Khánh thành bao gồm Đặc khu Columbia; quận Montgomery và Prince George ở Maryland; Các quận Arlington và Fairfax ở Virginia (Thành phố Fairfax được coi là một phần của Quận Fairfax vì mục đích này), và các thành phố Alexandria và Thác Church ở Virginia.

Hầu hết các lễ nhậm chức của tổng thống kể từ năm 1801 đều được tổ chức tại Tòa nhà Quốc hội ở Washington DC. Các lễ nhậm chức trước đó đã được tổ chức, đầu tiên là tại Hội trường Liên bang ở Thành phố New York (1789), và sau đó là tại Hội trường Quốc hội ở Philadelphia, Pennsylvania (1793 và 1797). Mỗi thành phố, vào thời điểm đó, là thủ đô của quốc gia. Địa điểm diễn ra lễ tuyên thệ nhậm chức năm 1817 của James Monroe đã được chuyển đến Tòa nhà Quốc hội Gạch Cũ ở Washington do công việc trùng tu đang diễn ra tại tòa nhà Quốc hội sau Chiến tranh năm 1812. Ba lễ nhậm chức khác Franklin D. Roosevelt lần thứ tư (1945), lần đầu tiên của Harry S. Truman (1945) và lần thứ nhất của Gerald Ford (1974) được tổ chức tại Nhà Trắng.

Lễ nhậm chức của tổng thống (ngoài các nghi lễ trong nhiệm kỳ sau khi tổng thống qua đời hoặc từ chức) theo truyền thống là các nghi lễ công cộng ngoài trời. Năm 1909, lễ nhậm chức của William H. Taft được chuyển đến Phòng Thượng viện do một trận bão tuyết. Sau đó, vào năm 1985, lễ nhậm chức lần thứ hai của Ronald Reagan được tổ chức trong nhà ở Nhà tròn Điện Capitol vì điều kiện thời tiết khắc nghiệt. Lễ nhậm chức đầu tiên của Andrew Jackson, vào năm 1829, là lễ đầu tiên trong số 35 lễ được tổ chức ở mặt tiền phía đông của Điện Capitol. Kể từ lễ nhậm chức đầu tiên của Ronald Reagan năm 1981, chúng được tổ chức ở mặt tiền phía tây của Điện Capitol; một động thái được thiết kế để vừa cắt giảm chi phí vừa mang lại nhiều không gian hơn cho khán giả.

Phó tổng thống tuyên thệ nhậm chức trong cùng một buổi lễ với tổng thống. Trước năm 1937, lễ tuyên thệ của phó tổng thống được thực hiện tại Phòng Thượng viện (để phù hợp với vị trí của phó tổng thống là chủ tịch Thượng viện). Lời tuyên thệ được trao cho phó tổng thống trước. Ngay sau đó, Ban Nhạc Thủy Quân Lục Chiến Hoa Kỳ sẽ trình diễn 4 tiết mục "ruffles and bloomers", tiếp theo là "Hail, Columbia". Tuy nhiên, không giống như lời tuyên thệ của tổng thống, Hiến pháp không quy định những từ cụ thể phải được nói. Một số biến thể của lời thề đã được sử dụng từ năm 1789.

Hình thức tuyên thệ hiện tại, cũng được đọc bởi các thượng nghị sĩ, đại diện và các quan chức chính phủ khác, đã được sử dụng từ năm 1884 với nội dung Phó tổng thống tuyên thệ (hoặc khẳng định) rằng họ sẽ ủng hộ và bảo vệ Hiến pháp Hoa Kỳ chống lại mọi kẻ thù, trong và ngoài nước; rằng họ sẽ có niềm tin và lòng trung thành thực sự với điều tương tự; rằng Phó tổng thống thực hiện nghĩa vụ này một cách tự do, không có bất kỳ sự e dè hay mục đích trốn tránh nào và Phó tổng thống sẽ thực hiện tốt và trung thành các nhiệm vụ của văn phòng mà Phó tổng thống sắp bước vào. Vào buổi trưa, nhiệm kỳ tổng thống và phó tổng thống mới bắt đầu.

Việc đọc lời tuyên thệ nhậm chức của tổng thống là thành phần duy nhất trong buổi lễ này được quy định bởi Hiến pháp Hoa Kỳ (tại Điều II, Phần Một, Khoản 8 ). Lời tuyên thệ nhậm chức được thực hiện tại Washington vào năm 1789 bởi Robert Livingston, Thủ hiến bang New York. Bốn năm sau, lời tuyên thệ được thực hiện bởi phó thẩm phán Tòa án Tối cao William Cushing. Kể từ lễ nhậm chức của John Adams năm 1797, việc tổng thống mới tuyên thệ nhậm chức trước chánh án Tòa án Tối cao đã trở thành thông lệ.

Những người khác đã thực hiện lời tuyên thệ vào những dịp khi một tổng thống mới nhậm chức trong nhiệm kỳ do người đương nhiệm qua đời hoặc từ chức. William Cranch, chánh án Tòa án lưu động Hoa Kỳ, đã thực hiện lời tuyên thệ nhậm chức cho John Tyler vào năm 1841 khi ông kế nhiệm chức vụ tổng thống khi William Henry Harrison và Millard Fillmore qua đời vào năm 1850.

Vào buổi trưa, nhiệm kỳ tổng thống và phó tổng thống mới bắt đầu. Vào khoảng thời gian đó, tổng thống đọc lời tuyên thệ nhậm chức theo hiến pháp rằng tổng thống tuyên thệ (hoặc khẳng định) rằng bản thân ông/bà sẽ trung thành thực hiện chức vụ Tổng thống Hoa Kỳ, sẽ cố gắng hết sức giữ gìn, bảo vệ và bênh vực Hiến pháp Hoa Kỳ. Theo cuốn tiểu sử về George Washington của Washington Irving, sau khi đọc lời tuyên thệ tại lễ nhậm chức đầu tiên của ông và của quốc gia, Washington đã thêm dòng chữ "Chúa giúp con". Kể từ năm 1789, đã có 59 lễ nhậm chức đánh dấu sự bắt đầu nhiệm kỳ bốn năm một lần của tổng thống Hoa Kỳ, và thêm chín lễ nữa đánh dấu sự bắt đầu của một nhiệm kỳ tổng thống bỏ trống sau cái chết trong thời hạn hoặc từ chức của một người đương nhiệm.

Các tổng thống mới tuyên thệ nhậm chức thường có một bài phát biểu được gọi là diễn văn nhậm chức. Cũng như nhiều phong tục nhậm chức khác, phong tục này được George Washington bắt đầu vào năm 1789. Sau khi tuyên thệ nhậm chức trên ban công của Hội trường Liên bang, ông tiến tới phòng Thượng viện, nơi ông đọc bài phát biểu trước các thành viên Quốc hội và các chức sắc khác. Mọi tổng thống kể từ Washington đều đã đọc diễn văn nhậm chức. Trong khi nhiều tổng thống đầu tiên đọc địa chỉ của họ trước khi tuyên thệ, thì phong tục hiện tại quy định rằng chánh án thực hiện lời tuyên thệ trước, sau đó là bài phát biểu của tổng thống. William McKinley đã yêu cầu thay đổi vào năm 1897, để ông có thể nhắc lại những lời tuyên thệ khi kết thúc bài diễn văn nhậm chức đầu tiên của mình.

William Henry Harrison đọc diễn văn nhậm chức dài nhất, 8.445 từ, vào năm 1841. Diễn văn năm 1797 của John Adams, dài 2.308 từ, có câu dài nhất, 737 từ. Năm 1793, Washington đọc diễn văn nhậm chức ngắn nhất từng được ghi nhận, chỉ 135 từ. Hầu hết các tổng thống sử dụng diễn văn nhậm chức của họ để trình bày tầm nhìn của họ về nước Mỹ và đặt ra các mục tiêu của họ cho quốc gia. Một số bài phát biểu hùng hồn và mạnh mẽ nhất vẫn còn được trích dẫn cho đến ngày nay.

Trước Ngày nhậm chức, tổng thống đắc cử sẽ chỉ định một Ủy ban nhậm chức của Tổng thống. Ủy ban này là pháp nhân chịu trách nhiệm gây quỹ, lập kế hoạch và điều phối tất cả các sự kiện và hoạt động chính thức xung quanh lễ nhậm chức của tổng thống và phó tổng thống (ngoài buổi lễ), chẳng hạn như vũ hội và diễu hành. Kể từ năm 1901, Ủy ban Liên hợp về Lễ nhậm chức đã chịu trách nhiệm lên kế hoạch và thực hiện các nghi lễ tuyên thệ nhậm chức. Kể từ năm 1953, nó cũng đã tổ chức tiệc trưa tại Điện Capitol Hoa Kỳ cho tân tổng thống, phó tổng thống và khách mời. Ba thượng nghị sĩ và ba đại diện tạo nên ủy ban.

Lực lượng Đặc nhiệm Hỗn hợp Khu vực Thủ đô Quốc gia, bao gồm các thành viên phục vụ từ tất cả các nhánh của Lực lượng Vũ trang Hoa Kỳ, bao gồm các thành phần Lực lượng Dự bị và Vệ binh Quốc gia, chịu trách nhiệm hỗ trợ quân sự cho các nghi lễ và chính quyền dân sự trong giai đoạn khai mạc (vào năm 2017, tháng 1 năm 2015–24). Quân nhân Hoa Kỳ đã tham gia các buổi lễ Ngày nhậm chức kể từ năm 1789 khi các thành viên của Quân đội Lục địa, các đơn vị dân quân địa phương và các cựu chiến binh Chiến tranh Cách mạng hộ tống George Washington đến buổi lễ nhậm chức đầu tiên của ông.

Kể từ năm 1953, tổng thống và phó tổng thống là khách mời danh dự trong bữa tiệc trưa do lãnh đạo Quốc hội Hoa Kỳ tổ chức chỉ ngay sau buổi lễ nhậm chức Tổng thống diễn ra. Bữa tiệc trưa được tổ chức tại Statuary Hall và được tổ chức bởi Ủy ban Liên hợp Quốc hội về Nghi lễ Nhậm chức, với sự tham dự của lãnh đạo của cả hai viện Quốc hội cũng như khách mời là tổng thống và phó tổng thống.

Năm 1829, sau cuộc diễu hành nhậm chức đầu tiên của mình, Andrew Jackson đã tổ chức một buổi tiệc chiêu đãi công chúng tại Nhà Trắng, trong đó 20.000 người đã tạo nên sự thích thú đến mức Jackson phải trốn thoát qua cửa sổ. Tuy nhiên, các buổi chiêu đãi của Nhà Trắng vẫn tiếp tục cho đến khi các cuộc diễu hành kéo dài vào buổi chiều tạo ra các vấn đề về lịch trình. Theo truyền thống, tổng thống sắp mãn nhiệm và phó tổng thống sẽ không tham dự. Vào năm 2021, do đại dịch COVID-19 đang diễn ra, tiệc trưa được thay thế bằng lễ tặng quà.

Sau khi đoàn tùy tùng của tổng thống đến Nhà Trắng, theo thông lệ, tổng thống, phó tổng thống, gia đình tương ứng của họ và các thành viên hàng đầu của chính phủ và quân đội sẽ xem xét cuộc diễu hành khai mạc từ một khán đài kín ở rìa Bãi cỏ phía Bắc, một phong tục bắt đầu bởi James Garfield vào năm 1881. Cuộc diễu hành, diễn ra dọc theo 2,4km của Đại lộ Pennsylvania phía trước khán đài và Bãi cỏ phía trước trước bữa tiệc của tổng thống, có cả những người tham gia quân sự và dân sự từ tất cả 50 các tiểu bang và Đặc khu Columbia.

Cuộc diễu hành này phần lớn phát triển từ cuộc diễu hành sau lễ nhậm chức tới Nhà Trắng, và diễn ra từ lễ nhậm chức lần thứ hai của Jefferson vào năm 1805, khi các công nhân từ Xưởng hải quân Washington, cùng với quân nhạc, đi bộ diễu hành cùng tổng thống khi ông cưỡi ngựa từ Điện Capitol đến Nhà Trắng. Vào thời điểm William Henry Harrison nhậm chức vào năm 1841, các câu lạc bộ chính trị và hội diễu hành thường xuyên đến Washington để tham gia cuộc diễu hành. Năm đó cũng là năm đầu tiên xe diễu hành là một phần của cuộc diễu hành. Tại lễ nhậm chức lần thứ hai của Lincoln, năm 1865, người Mỹ bản địa và người Mỹ gốc Phi lần đầu tiên tham gia cuộc diễu hành khai mạc. Lần đầu tiên phụ nữ tham gia vào năm 1917.

Bắt đầu với George Washington, đã có một mối liên hệ truyền thống với các lễ hội Lễ nhậm chức và việc sản xuất huy chương tổng thống. Với việc Đặc khu Columbia thu hút hàng nghìn người tham dự lễ nhậm chức, huy chương tổng thống là một món quà lưu niệm rẻ tiền để khách du lịch ghi nhớ dịp này. Tuy nhiên, món đồ trang sức đơn giản một thời đã trở thành vật lưu niệm chính thức cho cuộc bầu cử tổng thống. Năm 1901, Ủy ban Khánh thành đầu tiên xác minh thất bại ]về Huy chương và Huy hiệu được thành lập như một phần của Ủy ban nhậm chức chính thức cho cuộc bầu cử lại của Tổng thống McKinley.

Ủy ban coi các huy chương chính thức là một cách để gây quỹ cho các lễ hội. Huy chương vàng được sản xuất để làm quà tặng cho chủ tịch, phó chủ tịch và chủ tịch ủy ban; huy chương bạc sẽ được tạo ra và phân phát giữa các thành viên của Ủy ban nhậm chức, và huy chương đồng sẽ được bán cho công chúng. Huy chương của McKinley rất đơn giản với một bên là chân dung của ông và một bên là chữ viết.

Phương pháp tạo tác phẩm điêu khắc chân dung của tổng thống mới đắc cử của Saint-Gaudens ngày nay vẫn được sử dụng trong việc tạo huy chương tổng thống. Sau khi tổng thống ngồi cho nhà điêu khắc, bản phác thảo đất sét thu được sẽ được biến thành mặt nạ người sống và mô hình thạch cao. Các chi tiết hoàn thiện được thêm vào và vật đúc epoxy được tạo ra được sử dụng để tạo ra các vết cắt theo khuôn. Các vết cắt sau đó được sử dụng để khắc chân dung của tổng thống trên mỗi huy chương.

Từ năm 1929 đến năm 1949, huy chương chính thức được đúc bởi US Mint. Điều này đã thay đổi vào năm 1953 khi Công ty Nghệ thuật Huy chương được chọn để tấn công bức chân dung của Tổng thống Eisenhower của Walker Hancock . Các huy chương chính thức đã được sản xuất bởi các xưởng đúc tiền tư nhân kể từ đó. Viện Smithsonian và Đại học George Washington nắm giữ hai bộ sưu tập huy chương tổng thống hoàn chỉnh nhất tại Hoa Kỳ.