Tertullian

Tertullian, có tên đầy đủ là Quintus Septimius Florens Tertullianus. Ông sinh năm 155 sau công nguyên, là một nhà đạo đức, nhà thần học Cơ Đốc giáo thời kỳ đầu xuất sắc đến từ Carthage, thuộc tỉnh La Mã ở Châu Phi. Tertullian được gọi là "cha đẻ của Kito giáo Latinh", đồng thời là người sáng lập thần học phương Tây. Ông đã viết ra một kho tàng văn học Cơ Đốc giáo phong phú, là một nhà bút chiến chống lại dị giáo, bao gồm cả thuyết Ngộ Đạo của Cơ Đốc giáo đương đại.

Tertullian đã khởi nguồn những khái niệm thần học mới, giúp thúc đẩy sự phát triển giáo lý của giáo hội sơ khai. Ông có lẽ nổi tiếng nhất vì là nhà văn tiếng Latinh đầu tiên sử dụng thuật ngữ “Ba Ngôi”. Tuy nhiên, một số lời dạy của ông, chẳng hạn như sự phục tùng của Chúa Con và Chúa Thánh Thần đối với Chúa Cha, đã bị giáo hội bác bỏ. Theo Thánh Jerome, sau đó Tertullian gia nhập giáo phái Montanist, được cho là có thể đã bội đạo; và các học giả hiện đại vẫn đang tranh cãi về điều này.

Có rất ít bằng chứng đáng tin cậy về cuộc đời của ông. Một số nguồn mô tả Tertullian lớn lên ở Carthage, và là con trai của một đội trưởng La Mã. Ông còn được cho là một luật sư, được thụ phong linh mục. Việc chuyển đổi sang Cơ Đốc giáo của Tertullian có lẽ diễn ra vào khoảng năm 197–198 sau công nguyên. Những điều này được phỏng đoán từ các bài viết bởi chính ông.

Ở tuổi trung niên, Tertullian bị thu hút bởi "Lời tiên tri mới" của chủ nghĩa Montanist. Tuy nhiên, ngày nay hầu hết các học giả đều bác bỏ khẳng định rằng ông đã rời bỏ nhà thờ chính thống hoặc bị vạ tuyệt thông (rút phép thông công). Tertullian sau đó được cho là đã tách ra khỏi những người theo chủ nghĩa Montanists để thành lập nhóm của riêng mình. Nhờ các tác phẩm giáo lý được xuất bản, ông đã trở thành thầy của Thánh Cyprian và là tiền thân của Augustine - người sáng lập chính của thần học Latinh.

Dù là tiêu biểu, nhưng trong thời cổ đại, hầu hết những người theo đạo Cơ Đốc không bao giờ tha thứ cho Tertullian, vì ông đã bội giáo (từ chối niềm tin Kito giáo trước đây của mình) để gia nhập giáo phái Montanist. Các nhà văn Cơ Đốc sau này cũng ít đề cập đến Tertullian. Tuy nhiên, họ vẫn phải thừa nhận về tài năng văn chương cùng trí thông minh nhạy bén của ông. Kể từ thế kỷ XIX, những gì về Tertullian đã được đọc cũng như nghiên cứu rộng rãi. Từ đó ông được xem là một trong những nhân vật hình thành trong sự phát triển đời sống và tư tưởng Kito giáo ở phương Tây.

Theo lưu truyền, Tertullian sống đến tuổi già. Những bài viết cuối cùng của ông có niên đại vào khoảng năm 220, nhưng không rõ ngày mất.