Trẻ con thường có thói quen hỏi đi hỏi lại những vấn đề chúng tò mò, muốn tìm hiểu, khiến không ít các bậc phụ huynh cảm thấy bực mình. Thế nhưng với các cha mẹ Nhật, việc con trẻ hỏi đi hỏi lại những vấn đề ấy lại là “cơ hội” cho các cha mẹ rèn luyện tính kiên nhẫn và thúc đẩy ý muốn tìm hiểu, muốn khám phá thế giới xung quanh cho các bé qua mỗi câu trả lời.

Trong mỗi lần lặp đi lặp lại như vậy, các cha mẹ Nhật còn tinh ý quan sát xem trẻ có hứng thú với cái gì nhất, như: âm nhạc, sách truyện, hội họa… để có thể tìm được những chủ đề thu hút sự chú ý của trẻ, rèn luyện cho trẻ tốt nhất.

Trong cách dạy con của mình, cha mẹ Nhật sẽ không bao giờ chịu “thỏa hiệp”, hình thành nên thói quen xấu cho trẻ. Ngay từ lần mắc sai lầm đầu tiên của trẻ, cha mẹ Nhật sẽ tìm cách sửa sai ngay cho bé bằng việc phân tích đúng sai của việc bé vừa làm và răn dạy bé không được lặp lại lỗi đó thêm một lần nào nữa.

Đặc biệt, các bậc phụ huynh Nhật sẽ không bao giờ thỏa hiệp hay trao đổi với trẻ những lợi ích mang tính chất tạm thời, hình thành thói quen xấu cho trẻ, như việc bật ti vi chỉ để dỗ cho trẻ ăn lúc đó, hay mua đồ chơi trẻ thích để trẻ nghe lời hơn.

Trước một vấn đề trẻ thắc mắc, các cha mẹ Nhật sẽ không đưa ngay ra câu trả lời cho trẻ, mà họ sẽ đặt những câu hỏi ngược lại để giúp trẻ từng bước có được câu trả lời cho riêng mình.

Và ngay từ khi còn nhỏ, cha mẹ Nhật đã hướng dẫn trẻ biết sử dụng loại từ điển tra cứu dành cho trẻ em để tra nghĩa các từ hay cách viết đúng mỗi từ. Cách để trẻ tự tra cứu như vậy sẽ giúp trẻ nhớ được lâu hơn, cũng rèn cho trẻ thói quen không ỷ lại, phụ thuộc vào người khác khi muốn biết một vấn đề nào đó.

Người Nhật rất ít khi chê trách trẻ nặng lời, bởi họ hiểu tâm lý của trẻ con “Khi bạn mắng trẻ là đồ con heo 10 lần, thì chúng sẽ kêu ụt ịt vào lần thứ 11!”. Khi cha mẹ mắng trẻ thậm tệ, thì trẻ sẽ bị giáo dục ngược lại đúng theo lối bị phủ nhận ấy. Bởi vậy, thay vì mắng trẻ “Con thật lười biếng!”, cha mẹ Nhật sẽ nhẹ nhàng bảo con “Con có thể tự mình dọn dẹp chứ?”

Còn với sự khen ngợi, cha mẹ Nhật sẽ không khen con chung chung, như “Con thật giỏi!” mà họ thường khen một cách cụ thể và rõ ràng “Con mẹ tự làm bài tập thật giỏi!”. Bởi họ hiểu, khi trẻ được khen cụ thể về một hành động sẽ là lời động viên giúp trẻ cố gắng làm tốt việc đó hơn ở những lần kế tiếp để lại được cha mẹ khen ngợi.

Trẻ em Nhật nổi tiếng với tính tự lập cao nhờ vào sự dạy dỗ chuẩn mực của các bậc cha mẹ Nhật. Họ không bao giờ áp đặt con mình phải làm thế này, hay phải học cái này, họ luôn để cho trẻ quyết định mọi việc liên quan đến bản thân như hôm nay sẽ mặc cái gì, ăn cái gì và đi đâu.

Từ những điều tưởng chừng nhỏ nhặt như vậy, cha mẹ Nhật đã giúp trẻ hình thành nên tính quyết đoán, tự lập rất cao của trẻ ngay từ khi còn rất nhỏ.

Theo các nguồn nghiên cứu của Nhật, việc dạy chữ cho trẻ từ sớm có thể làm thay đổi chức năng, cấu tạo não thay đổi theo hướng tích cực. Khi trẻ nhỏ nhớ chữ, trẻ sẽ có thêm điều kiện học hỏi nhiều hơn những vấn đề xung quanh khiến trẻ tò mò, muốn tìm hiểu.

Các cha mẹ Nhật còn quan niệm rằng, trẻ chỉ là một động vật nhỏ, chỉ khi trẻ biết chữ, có hệ tín ngôn ngữ, trẻ mới trở thành con của loài người. Và các cha mẹ Nhật hiểu rằng, để hệ tín hiệu ngôn ngữ này hoạt động tốt, trẻ càng học gần với thời điểm mới sinh ra sẽ càng có hiệu quả cao hơn rất nhiều, vì vậy họ thường dạy cho con biết chữ từ khi con còn rất nhỏ.

Với cha mẹ Nhật, mỗi bữa ăn của trẻ chính là môi trường quyết định trẻ có được giáo dục nề nếp và khuôn phép hay không. Khác với cha mẹ Việt thường bế ẵm, dỗ dành cho trẻ ăn, còn cha mẹ Nhật thường quan niệm bữa ăn phải được diễn ra trong ghế ăn và không cần ép con ăn hay lo lắng con đói, các cha mẹ thường chia nhỏ số bữa ăn trong ngày một cách hợp lý nhất để trẻ biết ăn khi đói hoặc sẽ hào hứng hơn với mỗi bữa ăn. Như vậy, cha mẹ Nhật hình thành cho trẻ thói quen nề nếp, quy củ ngay từ mỗi bữa ăn của bé hàng ngày.

Cùng với việc học tập những kiến thức sách vở, cha mẹ Nhật cũng rất chú trọng việc vận động, rèn luyện thể chất của con. Họ thường khuyến khích trẻ đi bộ hàng ngày và tập những bài tập thể dục nhẹ nhàng vào sáng sớm. Họ hay tổ chức những buổi dã ngoại cho con và thúc đẩy con năng động hơn mỗi ngày.

Có thể thấy chiều cao trung bình trước đây của người Nhật khá thấp, trước năm 1950 chiều cao trung bình của nam Nhật là 1m50, còn giờ chiều cao trung bình của nam Nhật đạt 1m72, điều này chứng tỏ rằng, việc tích cực cho trẻ vận động của cha mẹ Nhật là hoàn toàn đúng đắn và chuẩn mực, mọi bậc cha mẹ đều nên học hỏi.

“Trẻ con luôn học hỏi mọi thứ từ chính cha mẹ của chúng, bởi vậy, khi bạn nói dối trẻ, trẻ cũng sẽ nói dối lại bạn như vậy.” Đó là quan niệm của cha mẹ Nhật trong việc dạy con cái mình, và quả đúng như vậy.

Ngoài việc tôn trọng mong muốn của con, để con tự lập, cha mẹ Nhật còn chú trọng việc nói sự thật với con mình, ngoại trừ những trường hợp bất khả kháng, họ mới chọn cách nói dối con cái. Họ tin rằng, chỉ khi bạn nói thật với trẻ, trẻ mới đặt niềm tin ở bạn, có thể chia sẻ mọi điều với bạn.

Cha mẹ Nhật nhận thấy rõ được những tác hại của việc trẻ xem tivi quá nhiều khi còn bé, như: tiêu tốn thời gian của trẻ, có thể khiến trẻ bị nghiện và xao nhãng các việc khác, thường xuyên tiếp xúc với sóng vô tuyến sẽ gây ảnh hưởng không tốt đối với thùy não trước của trẻ, dẫn đến giảm trí nhớ và năng lực suy nghĩ của trẻ… Vì vậy việc hạn chế trẻ xem tivi là việc cần làm cần thiết trong bí quyết nuôi dạy con của cha mẹ Nhật.

Có thể thấy trong cách dạy con của người Nhật dù là độ tuổi nào đi chăng nữa, họ luôn luôn không bao giờ ép buộc con cái phải hoàn toàn nghe theo những lời nói được áp đặt của bố mẹ mà người Nhật luôn đề cao tính sáng tạo của con cái.

Các bậc bố mẹ Nhật luôn hướng đến việc để trẻ phát triển trí não tốt nhất so với lứa tuổi của mình cùng với để trẻ tự do sáng tạo, rèn luyện khả năng tư duy logic thông qua quá trình chơi mà học, với những đồ chơi và phương pháp thông minh ngay từ nhỏ. Đặc biệt, người Nhật cũng không quên dạy cho con cái có một nhân cách đạo đức tốt, họ luôn nghiêm khắc dạy con cách ứng xử đúng mực và tuân thủ theo nguyên tắc được đặt ra trong gia đình, trường lớp cũng như ngoài xã hội.

Trong quá trình nuôi dạy con cái bố mẹ nào cũng phải công nhận một điều rằng môi trường giáo dục con cái là vô cùng quan trọng và bất cứ đứa trẻ nào khi lớn lên cũng bị ảnh hưởng rất lớn trong tính cách và bản thân mỗi người bởi môi trường giáo dục.

Người Nhật cho rằng khó có thể dạy dỗ một đứa trẻ nên người trong một gia đình hay xảy ra xung đột, một trường học nhiều trẻ em hư hay một khu phố có tệ nạn. Do đó, họ luôn luôn cố gắng tạo một môi trường tốt nhất cho con cái của mình, cả ở trong gia đình, nơi sinh sống và ở trường học.

Nhiều bố mẹ vì muốn cho nhanh chuyện, lại đồng ý theo những yêu cầu, đòi hỏi của con mà thỏa hiệp với trẻ để trẻ nghe lời ngay tại thời điểm đó. Điều này chỉ khiến cho kết quả tồi tệ hơn. Và thậm chí, trẻ sẽ coi đây như một phương thức để áp dụng mỗi khi không muốn nghe theo lời bố mẹ.

Vì vậy, khi trẻ mè nheo, đòi hỏi điều gì không đúng, các bạn hãy thật cứng rắn và không đồng ý với bé, dù bé có dở chiêu làm nũng hay khóc đi chăng nữa nhé.