Khi trẻ còn nhỏ, bạn có thể giúp con dọn dẹp đồ của mình cho đến khi trẻ tự làm được thì bạn ngưng. Trẻ sẽ học điều này nhanh hơn nếu bạn dạy trẻ với thái độ vui vẻ và không la hét nếu chẳng may trẻ làm đổ, bể đồ. Hoặc đôi lúc con bạn làm đổ sữa ra sàn, hãy coi đó là cơ hội để dạy con về cách chịu trách nhiệm. Nhắc con rằng không sao miễn là con có thể tự dọn dẹp. Đưa cho con một tấm vải giấy và dạy con cách làm thay vì tức giận.

Bạn dạy cho trẻ điều này để trẻ có thể sống tự lập. Nếu cách dạy của bạn nhẹ nhàng và tích cực, trẻ sẽ không phản kháng và rên rỉ vì những điều bạn nói. Khi trẻ nghe bạn nói với những từ ngữ nhẹ nhàng: “Chúng ta phải dọn dẹp những vật dụng của mình” hay “Đừng quá lo, bố sẽ giúp con” thì trẻ sẽ thấy thích làm những công việc này hơn đấy!

Trẻ mới biết đi có thể bắt đầu bằng cách học cách cất đồ chơi sau khi sử dụng. Đến 5 tuổi, chúng có thể tự dọn giường. Khi bắt đầu đi học tiểu học, chúng phải thành thạo các công việc gia đình chẳng hạn như quét sàn và dọn bàn ăn. Từ đó, trẻ sẽ có thói quen làm việc nhà một cách vui vẻ và nhiệt tình. Cha mẹ nên chú ý đến thái độ và khả năng làm việc của con cái, luôn động viên và cùng con vượt qua mọi khó khăn trở ngại.

Nhà tâm lý học Kate Roberts, Ph.D. nói rằng, rất nhiều trẻ nhỏ không hiểu rằng tất cả mọi người đều mắc sai lầm. Hãy chờ cho đến khi bạn hoặc con bạn bình tĩnh lại trước khi thảo luận về lỗi của chúng. Ngoài ra, đừng vội vàng chỉ trích hay phạt con khi chưa nghe câu chuyện của con cho đến khi bạn nghe được câu chuyện của con. Bạn sẽ thấy trẻ sẽ tôn trọng và lắng nghe mình nhiều hơn.

Một kỹ năng tuyệt vời để đạt hiệu quả trong quá trình dạy con đó chính là hãy lắng nghe và chấp nhận sự giúp đỡ của chúng. Bạn nên vui vẻ chấp nhận sự giúp đỡ khi con bạn đề nghị, ngay cả khi việc đó bạn tự làm sẽ có hiệu quả hơn. Nhưng chính lời đồng ý này sẽ giúp con cảm thấy hài lòng khi đóng góp và giúp đỡ người khác. Đó cũng là một cách tốt để bố mẹ gắn kết và hiểu con cái hơn.

Việc ghi nhận và trân trọng nỗ lực của con bạn là điều tốt khi chúng làm được điều gì đó tốt. Đặc biệt, khi trẻ không hoàn thành nhiệm vụ thì bạn vẫn nên ghi nhận những nỗ lực của chúng và khuyến khích chúng làm tốt hơn vào lần sau. Khi được bố mẹ khen, trẻ rất vui mừng và có động lực nhiều hơn để hoàn thành công việc một cách xuất sắc.

Trẻ sẽ thích thú và tích cực hơn trong việc sống và làm việc có trách nhiệm nếu như những yêu cầu của người lớn phù hợp và không làm trẻ cảm thấy đuối sức hay chán nản. Vì vậy, khi giao công việc cho trẻ, cần chú ý không giao những việc vượt quá khả năng của trẻ. Nếu cần, bố mẹ có thể chia nhỏ những công việc lớn thành những việc nhỏ và hướng dẫn trẻ từng cách làm cụ thể.

Đứa trẻ sẽ không hiểu trách nhiệm là gì và nếu sống không trách nhiệm sẽ có những hệ lụy gì, vì thế trước khi muốn con sống có trách nhiệm phải giải thích cho con hiểu trách nhiệm là gì? Sống có trách nhiệm mang lại điều gì và ngược lại. Khi trẻ hiểu được giá trị của việc sống có trách nhiệm bé sẽ dễ dàng làm theo một cách tự nguyện.

Nói dối có thể trở thành một vấn đề nghiêm trọng, đặc biệt nếu điều này trở thành một thói quen. Nếu phát hiện con bạn nói dối, hãy bình tĩnh và cho chúng biết rằng bạn đang luôn quan tâm đến chúng.

Bạn nên tạo bầu không khí an toàn và tin cậy để chúng có thể nói sự thật với bạn hoặc thảo luận về các vấn đề nghiêm trọng mà chúng gặp phải.

Trẻ em luôn theo dõi những gì bạn làm và chúng thường bắt chước hành động của bạn. Nếu chúng thấy rằng bạn luôn làm một việc gì đó, thì rất có thể chúng cũng sẽ tập thói quen này. Vậy nên, cha mẹ là mấu chốt rất quan trọng trong việc dạy trẻ, hãy trở thành hình mẫu tích cực giúp đứa trẻ có trách nhiệm khi ở bên bạn.