Những bông hồng là truyện thần thoại Hy Lạp, giải thích về nguồn gốc ra đời của loài hoa hồng đỏ thắm, tượng trưng cho tình yêu giữa con người với nhau.

Truyện xảy ra trên một hòn cù lao suốt ngày đêm trôi bồng bênh trên sóng biếc. Ở đó có một chú bé vừa ra đời, chưa được bao lâu thì mẹ chú chẳng may lâm bệnh, chết đột ngột. Thiếu sữa mẹ, chú bé khóc ròng rã. Tiếng khóc của chú vang đến tận trời cao, thấu tới tai thân. Zeus là chúa tế của các vị thần.

Thần Zeus thương tình bèn sai thần thợ rèn trộn đất và nước nặn thành một người đàn bà phúc hậu và đưa xuống trần để nuôi dưỡng chú bé mồ côi. Từ đó hai mẹ con sống trong một ngôi nhà lợp bằng rong biển và những cây mao sương yếu điệu.

Ngày ngày, những con dê, sừng nhọn hoắt, thay nhau cho chú bé bú, cây rừng rung lá thành tiếng reo vi vu cho chú ngủ và ong từ các sườn núi lân cận đem mật tới cho chú. Chẳng bao lâu, chú đã lớn nhanh như thổi.

Hàng ngày, chú cùng mẹ đi chơi, đi săn và hái quả trong rừng. Cuộc sống êm ả trôi đi, đến lúc chú bé trở thành một chàng trai khôi ngô, lực lưỡng thì chú đểmẹ ở nhà nghỉ ngơi, một mình vào rừng săn bắn nuôi mẹ.

Thấy chàng trai đã trưởng thành, thần Zeus gọi người mẹ trở về đỉnh núi bất tử của các vị thần. Thế là một buổi chiêu đi rừng về, chàng trai không thấy mẹ đâu, nhìn quanh quẩn chỉ thấy đôi cánh bướm dập dờn đang khuất dần về phía cánh rừng. Chàng trai vội vã đuổi theo.

Chàng chạy trên các sườn núi dốc, giữa những hang động tối om và trên các bờ vực sâu thăm thẳm. Những hòn đá nhọn, những cây gai làm cho chân chàng bị thương. Máu chàng nhỏ xuống đất để lại dấu vết ở những nơi chàng đã đi qua nhưng chàng vẫn không tìm thấy mẹ, chàng đành buồn bã quay về.

Từ trên trời cao, người mẹ rất đau khổ thấy con mình chiều chiều lại ngồi dưới chân núi nhìn dòng nước lặng lẽ trôi. Bà tha thiết xin thần Zeus cho người xuống làm bạn với chàng trai để chàng đỡ hiu quạnh.

Thần Zeus rủ lòng thương, ưng thuận. Thế là trên bầu trời xanh biếc bỗng xuất hiện một con thiên nga trắng muốt bị một con chim ưng đuổi theo. Chàng trai vội vã giương cung nhưng chưa kịp bắn thì thiên nga đã rơi vào lòng chàng. Một bên cánh của thiên nga bị chim ưng cắn bị thương, máu nhỏ giọt thấm xuống đất.

Khi chàng trai lau sạch máu ở cánh thiên nga thì con chim bỗng biến thành một cô gái vô cùng xinh đẹp. Đó là công chúa Thiên Nga, con gái thần Zeus, vì ưng thuận làm bạn với chàng trai nên để cho chim ưng đuổi bắt xuống trần gian. Và nàng đã sống cuộc đời hạnh phúc với chàng trai đến khi bạc đầu.

Còn bên bờ sông ở những nơi mà máu của nàng công chúa rớt xuống cũng như ở trong rừng, nơi mà máu của chàng trai trong lúc đi tìm mẹ đã thấm vào đất thì nay mọc lên những bông hoa đỏ thắm, thơm dịu và đẹp như tình yêu con người. Nhân loại ngày nay gọi đó là hoa hồng và tôn là chúa tể các loài hoa.

Sự tích hoa Hồng Vàng trích trong truyện thần thoại Hy Lạp, kể lại mối tình giữa thần tình yêu Eros với nàng Elisa xinh đẹp và truyền thuyết hoa Hồng Vàng.

1. Nàng Elisa xinh đẹp

Ngày xưa, thần Zeus – chúa tể thần linh, trong một chuyến du hành xuống trần gian, đã đem lòng yêu một thiếu nữ trần gian và hạ sinh được cô con gái. Thần Zeus đặt tên cho con mình là Elisa. Thần Zeus lấy làm vui mừng, bảo rằng:

– Bởi vì con là con của thủ lĩnh tối cao trên đỉnh Olympia, nên con sẽ được thụ hưởng tất cả tinh hoa của trời đất, không một kẻ phàm tục nào có thể sánh được với con. Ta ban cho con quyền lực của sắc đẹp, sự thông minh tuyệt đỉnh, hết thảy mọi người phải cúi đầu trước gót chân con.

Elisa theo năm tháng lớn lên và những lời cầu chúc của cha nàng mau chóng trở thành hiện thực. Mỗi buổi sáng, đích thân thần Mặt Trời gom tụ những tia sáng đẹp nhất, lóng lánh nhất, hun đúc thành vô số viên ngọc điểm xuyết lên xiêm y của Elisa. Buổi trưa, các nàng Mây kết thành chiếc võng êm ái cho nàng ngả lưng giữa vườn mộng. Và buổi tối, Thần Đêm tự tay gom sao trên trời cho Elisa ném xuống hồ làm thú tiêu khiển. Nàng được nuông chiều rất mực bởi hết thảy đều kinh sợ quyền lực của cha nàng.

Một buổi sớm mùa xuân, thần Eros – vị thần của tình yêu – ghé thăm Elisa để tặng nàng những viên ngọc kết tinh từ tình yêu do chàng làm ra. Elisa tha thiết nài nỉ Eros dạy nàng bắn cung. Vì không thể khước từ, chàng đã cho Elisa mượn chiếc cung với những mũi tên tình ái.

Elisa đã dùng chiếc cung ấy để tập bắn. Chẳng may nàng trượt tay và 1 mũi tên bay đến, cắm thẳng vào tim Eros. Trong một phút, Eros như bị hóa đá. Chàng cảm thấy ngây ngất vì Elisa, dường như Elisa đã là một phần không thể thiếu trong suốt quãng đời còn lại của mình. Và chàng biết: Mình đã phải lòng nàng mất rồi!

Kể từ hôm đó, Eros mang bệnh tương tư. Chàng chẳng còn thiết đến những yến tiệc hay dạ hội, cũng chẳng chú tâm đến nhiệm vụ được giao, suốt ngày chỉ mê mẩn vén mây ngắm nhìn Elisa cho thoả nỗi nhớ nhung. Chiếc cung bị vứt lăn lóc, những mũi tên bị rỉ sét, tình yêu không còn đến với con người.

Chuyện tới tai thần Zeus. Ngài lấy làm thương hại cho Eros và quyết định kết hợp hai người với nhau. Đám cưới đã diễn ra linh đình suốt 30 ngày đêm. Những món cao lương mỹ vị được dọn khắp nơi, những suối rượu tuôn chảy không ngừng. Người ca hát, người nhảy múa, cùng chúc mừng một đôi trai tài gái sắc.

Khi cưới được Elisa, Eros thấy mình như là người hạnh phúc nhất trên thế gian. Vì vậy, chàng nuông chiều Elisa rất mực, nhất nhất đều tuân theo ý muốn của nàng. Eros xây một lâu đài nguy nga diễm lệ bằng thủy tinh, hồng ngọc và đá quý cho Elisa cư ngụ. Chàng dặn dò:

– Elisa xinh đẹp của ta ơi! Ta yêu nàng hơn cả bản thân mình và giá nào ta cũng không để mất nàng. Hãy ngoan ngoãn ở trong lâu đài và chớ đi xa, ta không muốn người nào khác ngoài ta được thưởng thức sắc đẹp của nàng. Tình yêu của ta dành cho nàng là duy nhất, mãnh liệt hơn thác và đậm đà hơn mật ong. Nàng chớ khiến ta buồn lòng..

Elisa vì tình yêu với Eros đã ngoan ngoãn nghe theo lời chàng dặn dò, họ đã có những ngày tháng thật hạnh phúc. Và rồi cuộc sống vui vẻ hạnh phúc không được bao lâu thì Eros lại phải ra đi làm nhiệm vụ của thần tình ái. Chàng đi quanh năm suốt tháng để kết nối những tâm hồn nam nữ yêu nhau, bỏ lại Elisa ở một mình trong cung điện lạnh giá.

2. Nguồn gốc của câu chuyện sự tích hoa Hồng Vàng

Tai họa bắt đầu xảy ra khi thần Ganh Ghét xuất hiện. Mụ ta vừa trở về sau khi gieo rắc sự gan ghét ở vương quốc Hòa Bình. Được tin Eros kết hôn với Elisa, mụ ta đã lồng lộn vì ghen tức. Eros phải là của mụ chứ không phải của Elisa.

Với ý nghĩ đen tối đó, mụ đã tức tốc lên đường đi tìm Eros. Chờ đến khi chàng mệt mỏi thiếp ngủ, mụ lén nhổ mũi tên ra khỏi trái tim chàng và thổi vào đó 1 hơi “quên lãng”. Khi Eros tỉnh dậy, chàng không còn nhớ gì đến người vợ xinh đẹp, đáng yêu của mình. Chàng lại mải miết ra đi và không ghé về thăm người vợ trẻ nữa.

Về phần Elisa, nàng chờ đợi mòn mỏi nhưng chẳng thấy chồng đâu. Mỗi ngày qua đi, nàng càng thêm phiền não và lâm bệnh nặng. Không có ai ở bên cạnh nàng ngoài mặt trời, mặt trăng và các vì tinh tú. Elisa đã nhờ gió đem lời nhắn gửi đầy nhớ nhung đến Eros. Nhưng gió trở về và báo cho nàng 1 tin buồn rằng Eros đã không còn yêu nàng nữa. Chàng đang vui vẻ tranh tài cùng thần Ganh Ghét và chẳng còn nhớ Elisa là ai!

Điều này khiến Elisa tội nghiệp hoàn toàn gục ngã. Nàng khóc đến kiệt sức rồi ngất đi. Khi tỉnh dậy, Elisa van xin thần Mặt Trời:

– Thần Mặt Trời! Hãy thiêu đốt ta bằng sức nóng của người. Ta thà chết đi như thế còn hơn đau đớn vì sự phản bội của chồng ta. Không có chàng, ta sống trên đời này còn ý nghĩa chi?

Mặt Trời không nỡ nhìn Elisa đau khổ nên đã kéo mây đen che kín mặt khiến đất trời u ám, tăm tối.

Bệnh của Elisa mỗi ngày 1 trở nên trầm trọng và rồi nàng qua đời. Giây phút ấy, chim muông ngừng ca hát, hoa héo rũ và chẳng còn tỏa hương thơm. Thần Zeus đau đớn cùng cực. Người tự trách mình rằng:

– Elisa con ơi! Ta đã cầu chúc cho con sắc đẹp và sự thông minh, nhưng ta lại không ban cho con sự can trường để vượt qua sóng gió. Lỗi tại ta! Chính ta đã hại con rồi.

Thần Zeus vì quá yêu con nên không nỡ nhìn thân xác nàng tan biến thành tro bụi. Vì thế ngài đã phán:

– Ta sẽ cho con hóa thân thành hoa Hồng, vì chỉ có hoa Hồng mới sánh được với sự cao quý của con và chỉ có gai của hoa Hồng mới bảo vệ con khỏi những tổn thương. Màu sắc của con sẽ không phải là đỏ tươi thắm thiết, không phải hồng phấn dịu dàng, mà là màu vàng mãnh liệt cháy bỏng. Để cho kẻ phản bội con mỗi khi nhìn thấy hoa Hồng vàng là day dứt hối hận và những chiếc gai của con sẽ khiến cho hắn phải đau đớn như con đã từng đau đớn vì hắn.

Và rồi, trên mặt đất đã xuất hiện 1 loại hoa Hồng Vàng – màu sự phản bội.

Chàng Oóc-phê và cây đàn Lia là truyện thần thoại Hy Lạp, kể về một tài năng âm nhạc và giải thích vì sao chiếc đàn Lia được coi là biểu tượng của âm nhạc.

Chàng Oóc-phê (Orpheus) là một thanh niên giỏi âm nhạc, biết đánh đàn Lia. Tiếng đàn của chàng hay đến nỗi làm cho suối ngừng chảy, lá ngừng rơi, chim ngừng hót, mọi người dừng tay làm việc để lắng nghe những âm thanh tuyệt vời.

Vợ của chàng Oóc-phê là nàng Ơ-ri-đi-xơ (Eurydice) chẳng may bị rắn cắn chết. Oóc-phê quyết tâm ra đi tìm đường cứu nàng. Trên đường đi phải qua con sông Sti-xơ. Ở đấy có lão lái đò Ca-rông rất hung tợn chỉ chở người qua sông chứ không chở người quay về. Oóc-phê năn nỉ mãi và cất lên tiếng hát, đánh đàn cho lão nghe. Âm nhạc đã cảm hóa lão lái đò. Lão nhận chờ chàng đi về theo yêu cầu.

Chàng thanh niên xuống Địa ngục, gặp Diêm Vương (Hades) xin cho vợ sống lại. Diêm Vương bảo anh đánh đàn. Tiếng đàn nói lên tình thương yêu vô hạn của anh đối với người vợ, kể lại những tháng ngày họ sống hạnh phúc bên nhau. Diêm Vương nghe xong rất xúc động và đồng ý cho vợ anh sống lại.

Diêm Vương dặn anh:

– Chỉ được nhìn và nói với vợ sau khi đã qua sông, sang tới bờ bên kia.

Trên đường về, thấy chồng không nhìn mình và không hỏi han gì, Ơ-ri-đi-xơ tỏ ý giận dỗi. Oóc-phê quên mất lời Diêm Vương dặn, chàng ngoảnh mặt lại nói với vợ một câu, thế là người vợ vĩnh viễn không sống lại được nữa. Oóc-phê xin lão lái đò quay trở lại cùng chết với vợ nhưng lão không nghe. Lão muốn tài năng âm nhạc của anh đem đến niềm vui, hạnh phúc cho mọi người.

Thần A-pô-lông (Apollo) đã đưa anh lên Thiên đường và phong cho anh làm Thần Âm nhạc. Từ đó, hình ảnh chiếc đàn Lia được coi là biểu tượng của âm nhạc.

Điều ước của vua Mi-đát trong Thần thoại Hy Lạp là bài học nổi tiếng dành cho những kẻ tham lam, cho rằng vàng bạc là thứ hạnh phúc nhất trong cuộc sống.

Câu chuyện này nhiều năm liền được đưa vào giảng dạy trong chương trình SGK, với tên gọi trước kia là Vua Mi-đát thích vàng.

Có một lần vua Mi-đát (Midas) đã cứu giúp cho người thầy học của thần Đi-ô-ni-dốt (Dionysus). Thần rất hài lòng, bèn bảo vua Mi-đất muốn xin gì tặng gì cũng được. Vua Mi-đát vốn tham lam nên nói ngay:

– Thưa vị thần Đi-ô-ni-dốt sáng suốt! Xin người làm cho mọi vật tôi chạm đến đều hóa thành vàng!

Thần Đi-ô-ni-dốt mỉm cười ưng thuận điều ước của vua Mi-đát. Về nhà, vua Mi-đát say sưa với món quà tặng này. Nhà vua bẻ một cành cây sồi, cành đó liền biến thành vàng. Nhà vua ngắt những bông lúa ở cánh đồng, những bông lúa đó cũng liền biến thành vàng. Nhà vua ngắt một quả táo, quả táo cũng thành vàng…

Bọn đầy tớ dọn thức ăn cho Mi-đát. Nhà vua sung sướng ngồi vào bàn. Và lúc đó ông mới biết mình đã xin một quà tặng khủng khiếp. Các thức ăn, thức uống khi vua chạm tay vào đều biến thành vàng. Mi-đát bụng đói cồn cào và chắp tay cầu khẩn:

– Xin thần làm phúc tha tội cho tôi! Xin Người lấy lại quà tặng để cho tôi được sống.

Thần Đi-ô-ni-dốt liền hiện ra và phán:

– Nhà ngươi hãy đến sông Pác-tôn, nhúng mình vào dòng nước, phéo màu sẽ biến mất và nhà người sẽ rửa sạch được lòng tham.

Mi-đát là theo lời dạy của thần, quả nhiên thoát khỏi món quà tặng mà trước đây ông hằng mong ước. Mi-đát sung sướng hiểu rằng hạnh phúc không thể xây dựng bằng lòng tham.

Sự tích hoa Thủy Tiên – Thần thoại Hy Lạp kể về chàng Narcissus đem lòng yêu chính mình, hóa thành bông hoa Thủy Tiên kiều diễm, tỏa hương thơm dịu dàng.

Một bên ngầm ngấm than phiền,

Một bên theo đuổi hão huyền uổng công.

Một bên trăng rọi bên sông,

Một bên hoa nở bóng lồng trong gương.

– Tào Tuyết Cần –

Truyện kể rằng, chàng Narcissus là con trai của thần sông Cephissus và nữ thần Liriope. Chàng có một vẻ đẹp kỳ lạ hiếm thấy, vượt xa tất cả các vị thần của Hy Lạp. Narcissus đẹp đến nỗi, nữ thần Liriope vì lo sợ vẻ đẹp ấy sẽ làm hại con trai mình, nên đã sai người giấu đi tất cả gương soi trong nhà. Nhờ đó, Narcissus mới có thể sống yên bình, và dĩ nhiên, chàng không hề hay biết gì về khuôn mặt hoàn hảo của mình.

Vẻ đẹp của Narcissus đã khiến nữ thần Echo thầm thương trộm nhớ. Nhưng mãi mãi Echo chỉ có thể yêu Narcissus trong lặng lẽ, bởi chàng luôn tỏ ra lạnh lùng lãnh đạm, chàng sẽ không bao giờ đáp lại tấm chân tình của nàng.

Một ngày nọ, Narcissus đi lang thang trong rừng, đến bên một hồ nước trong vắt. Đây là lần đầu tiên chàng soi mình xuống nước. Vẻ đẹp của chàng dưới nước quá hoàn hảo, đến nỗi Narcissus không thể yêu ai khác ngoài hình ảnh phản chiếu của chính mình.Narcissus cúi xuống, nhưng những gì chàng cảm nhận được chỉ là làn nước lạnh buốt. Và chỉ trong tíc tắc, khuôn mặt khả ái kia đã tan ra thành từng gợn sóng nhỏ. Narcissus buồn bã, tuyệt vọng, phải chăng người ấy cũng đang chạy trốn chàng?

Đến khi các sóng nước lắng lại và khuôn mặt kia xuất hiện, Narcissus lại say sưa nhìn ngắm chính mình. Nhưng cái bóng chỉ là hư ảnh, hễ đụng vào là tan biến, nó hiển hiện ngay trước mắt mà vẫn luôn nằm ngoài tầm tay.

Ngày qua ngày, đêm nối đêm, Narcissus không hề rời đi một bước. Chàng vẫn quỳ bên hồ, đắm đuối nhìn ngắm và thì thầm bày tỏ với vị thần trong hồ – người mà chàng đã yêu say đắm ngay từ cái nhìn đầu tiên. Nhưng tình yêu ấy sẽ mãi mãi, mãi mãi không bao giờ được đáp lại.

Cho đến khi gục xuống, Narcissus vẫn không ngừng thì thầm gọi tên mình: “Narcissus… Narcissus…”. Cuối cùng, bên dòng nước chỉ còn lại một thân xác khô kiệt, cùng với âm thanh vọng từ đá núi “Narcissus… Narcissus…”. Đó chính là tiếng của nữ thần Echo (Tiếng Vọng) đang khắc khoải gọi theo chàng.

Bên hồ, nơi chàng gục xuống mọc lên một đoá hoa trắng trong như tuyết với nhụy vàng và hương thơm dịu dàng. Bông hoa này luôn cúi xuống để ngắm nhìn hình ảnh phản chiếu của mình, bởi vậy những nàng tiên trong rừng đã gọi đó là hoa Thủy Tiên (Narcissus).

Sự tích hoa Hướng Dương kể về tình yêu đơn phương của nàng Clytze với thần ánh sáng Helios trong thần thoại Hy Lạp và nguồn gốc của loài hoa đặc biệt này.

Trong thần thoại Hy Lạp, có một vị tiên nữ tên là Clytze vô cùng xinh đẹp,

Một hôm, khi nàng đang dạo bước trong rừng, vô tình nhìn thấy thần mạt trời anh tuấn Helios (có phiên bản kể là thần Apollo). Và rồi, nàng đã yêu chàng. Nàng hi vọng thần Apolo nói chuyện với mình. Đáng tiếc, thần Helios lại chỉ mải mê săn bắn, và đem lòng yêu Leucothoe không nhìn đến nàng một cái.

Clytze rất buồn bã, nhưng nàng được biết rằng, ngày nào chàng cũng cưỡi trên chiếc xe vàng lấp lánh bay qua bầu trời. Vì thế, cứ khi ánh nắng bắt đầu chiếu xuống trần gian, nàng lại ngẩng đầu lên, ánh mắt luôn nhìn về phía mặt trời. Thần Helios mang ánh nắng đi đến đâu, ánh mắt nàng dõi theo đến đó, cho đến khi mặt trời xuống núi, thần Apollo cũng trở về nhà, nàng vẫn lưu luyến không rời.

Và như vậy, nhiều ngày trôi qua, Clytze cứ thế đờ đẫn nhìn lên bầu trời, khuôn mặt nàng trở nên tiều tụy.

Các vị thần vô cùng thấu hiểu nàng tiên nữ si tình, biến nàng thành một bông hoa hướng dương vàng óng ả – Khuôn mặt trắng bệch của nàng biến thành một bông hoa, mãi mãi hướng về phía mặt trời, hàng ngày đều dõi theo thần Helios, nói với thần về tình yêu bất diệt của mình.

Ý nghĩa hoa hướng dương

Câu chuyện sự tích hoa hướng dương ở trên đã cho chúng ta đã biết nguồn gốc ra đời của loài hoa rực rỡ và đặc biệt này.

Hoa hướng dương tên tiếng Anh là sun flower, là quốc hoa của nước Nga.

Đặc điểm của loài hoa này là luôn hướng theo phía có ánh sáng mặt trời, vì thế ý nghĩa hoa hướng dương tượng trưng cho sự vươn lên, khát vọng hướng tới tương lại và theo đuổi hạnh phúc cũng như mang lại hi vọng tốt đẹp cho con người.